II SA/Bd 608/08
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
2008-10-14Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Elżbieta Piechowiak
Grażyna Malinowska-Wasik /przewodniczący sprawozdawca/
Krzysztof GruszeckiSentencja
Dnia 14 października 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Grażyna Malinowska - Wasik (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Elżbieta Piechowiak sędzia WSA Krzysztof Gruszecki Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 14 października 2008 roku sprawy ze skargi J. M. D. S.A. na decyzję Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit "a" w związku z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj., Dz. U. z 2007 r., Nr 70, poz. 473 ze zm.) Prezydent Miasta B. orzekł o cofnięciu udzielonego spółce J w K. zezwolenia nr [...] z dnia [...] na sprzedaż w placówce przy ul. K. w B. napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu.
W uzasadnieniu decyzji podano, iż w wymienionej placówce miał miejsce w dniu 26 maja 2007 r. odnotowany przez patrol Staży Miejskiej w Bydgoszczy fakt sprzedaży osobie nieletniej piwa, co potwierdzone zostało wyrokiem Sądu Rejonowego – Sąd Grodzki w Bydgoszczy Wydział XVI z [...] sygn. [....], którym tenże Sąd uznając, iż wina i społeczna szkodliwość czynu sprzedawczyni nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, umorzył wobec niej warunkowo na okres 1 roku tytułem próby postępowanie i orzekł obowiązek uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 400 zł na rzecz Stowarzyszenia [...] w B..
Nadto powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych, wskazano, że jednorazowe naruszenie zakazu sprzedaży alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym daje podstawę do cofnięcia koncesji.
W odwołaniu od powyższej decyzji spółka J. w K. podniosła zarzuty naruszenia art. 7, 8, 107 ust. 3 kpa i art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. "a" ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz wniosła o jej uchylenie i umorzenie postępowania.
Uzasadniając zarzut naruszenia art. 7 kpa odwołująca się wskazała, że ze względu na to, iż wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym, a nawet również wyrok skazujący mógłby tylko pośrednio odnosić się do organów administracji publicznej (poprzez unormowanie art. 11 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), organ winien dokonać samodzielnych ustaleń, czy faktycznie w sklepie [...] nr [...] dokonano sprzedaży alkoholu osobie nieletniej. Według natomiast rozeznania strony odwołującej się w przedmiotowej sprawie brak jest jednoznacznych dowodów, że pracownica sklepu świadomie i bez należytej staranności sprzedała alkohol nieletniemu, który dokonywał zakupu wraz z osobą dorosłą. Ponadto uzasadnienie decyzji jest lakoniczne i wynika z niego, iż organ uznał za udowodniony fakt zakupu alkoholu przez nieletniego tylko na podstawie zapadłego wyroku.
W odwołaniu wskazano także na niejednolitą linię orzecznictwa sądowego co do tego, czy jednorazowe złamanie zakazu sprzedaży alkoholu osobie nieletniej lub nietrzeźwej może stanowić przesłankę do cofnięcia punktowi sprzedaży zezwolenia, zwłaszcza w sytuacji niejasności przebiegu sprzedaży. Według strony odwołującej się indywidualne złamanie zakazu nie może być podstawą do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wydało w dniu [...] decyzję nr [...] utrzymującą zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta B. w mocy.
W uzasadnieniu decyzji SKO podniosło, że wyrok warunkowo umarzający postępowanie w sprawie karnej o sprzedaż nieletniemu alkoholu, przy stwierdzeniu w nim, iż okoliczności popełnienia zarzucanego czynu nie budzą wątpliwości, jest w postępowaniu administracyjnym jednym z elementów zgromadzonego, podlegającego ocenie organu, zgodnie z art. 80 kpa, materiału dowodowego. Na materiał ten składa się, obok wskazanego wyroku, zawiadomienie Straży Miejskiej, która sprawę przekazała policji. Treść ani wiarygodność tych dowodów nie została zaś podważona na żadnym etapie postępowania administracyjnego. Ustalając zatem na podstawie zebranych dowodów, iż sprzedający naruszył przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. i w konsekwencji cofając zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych organ I instancji postąpił zgodnie z przepisami kpa oraz przepisem materialnoprawnym wymienionej ustawy.
Organ II instancji nie podzielił także stanowiska strony odwołującej się, iż jednorazowy fakt sprzedaży alkoholu nieletniemu nie mógł stanowić podstawy do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż. Organ powołał się przy tym na cele ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (uznającej życie w trzeźwości jako wartość nieporównywalną z utratą korzyści przez przedsiębiorcę prowadzącego sprzedaż napojów alkoholowych niezgodnie z prawem), wykładnię językową określeń "nieprzestrzeganie", "sprzedaż" oraz przyjęcie przez ustawodawcę kilkukrotnych działań jako uzasadniających cofnięcie zezwolenia w jednym, konkretnym przypadku - w art. 18 ust. 10 pkt 3 ustawy, a nadto okoliczność, iż jakkolwiek wina stanowi podstawę do odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa z art. 43 ust. 1 ustawy, to nie jest elementem przesłanki cofnięcia zezwolenia, a jeśli sprzedający nie korzysta z uprawnienia żądania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy, to tym samym godzi się na naruszenie w konsekwencji zakazu.
Przedstawiając powyższe motywy decyzji organ II instancji wskazał na wyrok NSA z dnia 25 października 2006 r. sygn. II GSK 175/06. Według organu brak jest również podstaw prawnych do ewidencjonowania przypadków złamania ustawowych zakazów dot. sprzedaży napojów alkoholowych, z których więcej niż jeden dopiero decydowałby o cofnięciu zezwolenia.
Spółka J. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. wnosząc o stwierdzenie jej nieważności lub jej uchylenie.
Podobnie jak w odwołaniu, strona skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów procedury administracyjnej (art. 7, 8, 107 § 3, a nadto 77 § 1 i 80) w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy oraz art. 18 ust. 10 pkt 1 lit "a" w związku z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Jednocześnie w skardze zawarty został wniosek o przeprowadzenie przez Sąd dowodu z akt sprawy karnej sygn[...]
W skardze podniesiono, że jakkolwiek SKO przyznało, iż wyrok w sprawie karnej nie ma charakteru wiążącego w postępowaniu administracyjnym, to jednak odwołało się do zapadłego orzeczenia sądu i będących elementem postępowania karnego stwierdzeniach patrolu straży miejskiej.
Zdaniem skarżącego brak jest jednak w przedmiotowej sprawie jednoznacznych ustaleń, że pracownica sklepu [...] sprzedała piwo nieletniemu. Z jednej bowiem strony na podstawie całej procedury sprzedaży miała prawo być przekonana, że piwo kupuje M. T., o którym miała wiadomości, że jest osobą pełnoletnią, zaś z drugiej strony doświadczenie wskazuje, że oskarżony przyznaje się do winy w celu złagodzenia kary, także w razie nieścisłości, czy nieprawidłowości poczynionych przez organ ścigania ustaleń. Nadto nie wzięto pod uwagę możliwości zaaranżowania zdarzenia przez strażników miejskich (podżegania do czynu), o czym świadczyć może utrwalenie przez nich jego przebiegu za pomocą kamery.
W związku z powyższym, zdaniem strony skarżącej, organ winien przeprowadzić własne czynności dowodowe w postaci przesłuchania strażników, sprzedawczyni oraz innych osób obecnych w czasie zdarzenia w sklepie. Nadto, w jego ocenie SKO nietrafnie uznało, że uzasadnienie decyzji I instancji odpowiadało wymogom określonym w art. 107 § 3 kpa.
Skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem organu II instancji, że świadomość i wina sprzedawczyni nie mają znaczenia przy orzekaniu o cofnięciu zezwolenia na sprzedaż alkoholu. W szczególności, według skarżącej, organ błędnie przyjął, iż nieskorzystanie przez sprzedawcę z prawa wylegitymowania nabywcy w celu sprawdzenia jego wieku oznacza, że pośrednio godzi się on na konsekwencje naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletniemu. Żądanie okazania dokumentu może bowiem egzekwować tylko w razie wątpliwości co do faktycznego wieku nabywcy, a więc tylko stosownie do potrzeb, zaś nieletni K. N. posiadał wygląd osoby starszej, a zakupu dokonywał pełnoletni M. T., o czym sprzedawca posiadał wiedzę. Jako podniesiono w skardze, cofnięcie zezwolenia może mieć miejsce tylko w przypadku zawinionej sprzedaży napoju alkoholowego osobie nieletniej, gdyż nie do przyjęcia jest sytuacja, by przy utracie przez przedsiębiorcę zezwolenia na sprzedaż pracownik, który dokonał sprzedaży, wobec braku zawinienia nie odpowiadał karnie.
W skardze wskazano nadto, że jeśli organ nie był w stanie wyczerpująco wyjaśnić przebiegu zdarzenia w dniu 26 maja 2007 r., to zgodnie z art. 8 kpa winien rozstrzygnąć sprawę na korzyść obywateli.
Niezależnie od powyższego skarżąca ponowiła argumentację odwołania, powołując się na wybrane orzeczenia sadów administracyjnych, że jednorazowe nieprzestrzeganie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej lub nietrzeźwej nie może być przesłanką cofnięcia zezwolenia na sprzedaż tego rodzaju napojów.
Według strony skarżącej, poza tym jeszcze przed wydaniem zaskarżonej decyzji upłynął czas, na który zezwolenie było wydane, więc orzeczono o cofnięciu zezwolenia już nieistniejącego, co wyczerpuje dyspozycję art. 156 § 1 pkt 2 kpa (wydane decyzji bez podstawy prawnej, a co najmniej z rażącym naruszeniem prawa).
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja nie narusza prawa.
Wniosek strony skarżącej o stwierdzenie nieważności kwestionowanej decyzji pozostaje w związku z zawartym w skardze zarzutem, iż Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. orzekało w przedmiocie cofnięcia nieistniejącego już zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, to jest po upływie czasu na jaki było udzielone.
Powyższy zarzut jest chybiony, gdyż wprawdzie istotnie poprzednie zezwolenie na sprzedaż w sklepie nr [...] [...] napojów o zawartość powyżej 18 % alkoholu utraciło wartość z dniem [....], to decyzja nr [...] Prezydenta Miasta, jak i utrzymująca ją w mocy decyzja organu II instancji dotyczyły wydanego w dniu [...] zezwolenia nr [...] uprawniającego do sprzedaży w okresie od 4 lipca 2007 r. do 3 lipca 2009 r. Fakt sprzedaży piwa nieletniemu stanowiący podstawę cofnięcia zezwolenia potwierdzony został bowiem wyrokiem sądowym zapadłym dopiero w dniu [...]
Niemniej zauważyć należy, że popełniony przez sprzedawczynię w dniu 26 maja 2007 r. występek mógł też wpłynąć na odmowę udzielenia skarżącej przez organ kolejnego zezwolenia, po zawieszeniu postępowania do czasu wydania wyroku w sprawie karnej. Skoro ustawa nakazuje cofnąć już wydane zezwolenie w przypadku nieprzestrzegania zasad sprzedaży napojów alkoholowych, to okoliczność taka zaistniała w trakcie postępowania zmierzającego do uzyskania kolejnego zezwolenia na obrót alkoholem nie mogłaby być obojętna przy ocenie stanu faktycznego rzutującego na treść rozstrzygnięcia organu wydawanego w ramach administracyjnego uznania, wyznaczonego treścią uchwały ustalającej liczbę punktów sprzedaży i zasady usytuowania miejsc sprzedaży...
Sąd nie podziela również stanowiska strony skarżącej, iż w przedmiotowej sprawie brak jest jednoznacznych ustaleń co do tego, czy pracownica sklepu [...] sprzedała piwo nieletniemu, co stanowi warunek sine gua non cofnięcia zezwolenia, jak również, iż organ I instancji winien przeprowadzić we własnym zakresie proponowane w skardze czynności dowodowe.
Wystarczającym materiałem dowodowym w powyższym zakresie jest prawomocny wyrok Sądu Grodzkiego w Bydgoszczy sygn. [....] z dnia [....] warunkowo umarzający postępowanie przeciwko pracownicy sklepu oskarżonej o czyn z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. polegający na sprzedaży wbrew przepisom wymienionej ustawy osobie nieletniej czterech piw puszkowych, poprzedzony pismem Straży Minierskiej w B. z dnia 22 czerwca 2007 r. do Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta B.
Zgodzić się należy ze skarżącą, że warunkowe umorzenie postępowania karanego nie jest równoznaczne z wyrokiem skazującym, o którym mowa w art. 11 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270). Ale nie jest też równoznaczne z wyrokami uniewinniającym lub umarzającym postępowanie wymagającymi poczynienia przez organ administracji publicznej samodzielnych ustaleń w sprawie.
Warunkowe umorzenie jest jednym ze środków, którymi dysponuje prawo karne, obok kar i środków karnych, w zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości- jest więc środkiem reakcji karnoprawnej na fakt popełnienia przestępstwa (vide pkt 4 Komentarza do art. 66 KK- wyd. Zakamycze 2004 r. oraz pkt 4 komentarza do art. 66 KK Andrzeja Marka – wyd. Dom Wydawniczy ABC -2006 r.).
Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu Karnego sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne między innymi, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości.
Tak więc zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania karnego oznacza przypisanie oskarżonemu popełnienia przestępstwa, oparte na stwierdzeniu jego winy. Osoba taka, aczkolwiek nie jest osobą karaną, jak to ma miejsce w przypadku wyroku skazującego, to jednak, co należy podkreślić, jest osobą, która niewątpliwie popełniła czyn zarzucany jej w akcie oskarżenia.
Aby postępowanie mogło być warunkowo umorzone, muszą być więc spełnione wszystkie elementy konieczne do stwierdzenia popełnienia przestępstwa, w tym okoliczności dopuszczenia się czynu nie mogą budzić wątpliwości.
Stwierdzenie braku wątpliwości w powyższym zakresie nie jest, rzecz jasna, uzależnione od przyznania się sprawcy do popełnienia czynu. Skoro zatem w stosunku do pracownicy sklepu [...] zapadł prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie o czyn z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r., to uznać należy, że fakt sprzedaży osobie nieletniej piwa bezspornie miał miejsce. Jak trafnie stwierdzało Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wyrok Sądu Grodzkiego w Bydgoszczy stanowił zasadniczy element materiału dowodowego podlegający ocenie organu I instancji.
Nadmienić w tym miejscu należy, że w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych przyjmuje się, że wyrok warunkowo umarzający postępowanie w sprawie o czyn z art. 43 ust.1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi może, na równi z wyrokiem skazującym skutkować cofnięciem na sprzedaż napojów alkoholowych.
Wskazany wyżej wyrok Sądu Grodzkiego z dnia [...] oznacza, że pracownica [...], co najmniej przewidywała możliwość, że sprzedaje piwo osobie małoletniej i na to się nie godziła, bowiem występek o którym mowa w art. 43 ust. 1 ustawy można popełnić tylko z winy umyślnej (art. 8 w związku z art. 9 § 1 kodeksu karnego).
Jakkolwiek kwestia winy miała znaczenie w postępowaniu karnym toczącym się przed sądem powszechnym, to nie odgrywa ona roli w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym dotyczącym cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu. W art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom do lat 18. Art. 15 ust. 2 ustawy przewiduje, że w przypadku wątpliwości co do pełnoletniości nabywcy, sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy. Z kolei przepis art. 18 ust. 10 pkt 1 "a" ustawy stanowi, że organ cofa zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, a w szczególności sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym na kredyt lub pod zastaw.
W świetle powyższych unormowań, sam stwierdzony fakt sprzedaży napojów alkoholowych osobie niepełnoletniej jest miarodajny z punktu widzenia obowiązku cofnięcia przez organ zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w placówce, w której owa sprzedaż miała miejsce. Wina sprzedawcy, zaś nie stanowi warunku wydania decyzji cofającej zezwolenie. Bez znaczenia jest więc okoliczność, czy sprzedawca miał świadomość, iż dokonuje sprzedaży piwa osobie małoletniej. Fakt, że osoba, która nabyła alkohol wyglądała na pełnoletnią, nie jest usprawiedliwieniem dla złamania zakazu wynikającego z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych nie może uwolnić się od zastosowania sankcji wynikającej z art. 18 ust. 10 pkt 1 "a" ustawy także poprzez wykazanie, iż organizował odpowiednie szkolenia dla pracowników, wywieszał informacje o obowiązujących zakazach sprzedaży napojów alkoholowych oraz podejmował inne działania konieczne dla realizacji celów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Zatem w razie złamania ustawowego zakazu sprzedaży napojów alkoholowych cofnięcie zezwolenia musi obligatoryjnie nastąpić niezależnie od przyczyn, z jakich naruszenie zakazu miało miejsce
W związku z tym nie było w przedmiotowej sprawie potrzeby przeprowadzenia dodatkowych dowodów w celu ustalenia, czy sprzedawczyni miała świadomość, czy też nie, co do braku pełnoletniości nabywcy piwa. Niemniej niezrozumiałe wydaje się, że wygląd małoletniego kupującego alkohol w sklepie [...] wzbudził podejrzenia funkcjonariuszy straży miejskiej, zaś sprzedawczyni – nie.
W celu uniknięcia ryzyka sprzedaży napojów alkoholowych osobom niepełnoletnim ustawodawca uprawnił sprzedającego do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy (vide cyt. wyżej art. 15 ust. 2 ustawy). Trafne jest w związku z tym stanowisko organu II instancji, że jeśli sprzedający z tego uprawnienia nie skorzysta, naraża się na ponoszenie konsekwencji naruszenia zakazu.
Wyłącznie od woli sprzedającego zależy czy wylegitymuje nabywcę, czy też nie. Winien on jednak posiadać co najmniej minimalną umiejętność odróżnienia nastolatka poniżej 18 roku życia od osoby starszej. Przekroczenia omawianego uprawnienia z pewnością nie będzie, jeśli okaże się ze osoba legitymowana jest pełnoletnia.
Nie ma natomiast w ustawie z dnia 26 października 1982 r. i być nie może podobnego unormowania pozwalającego jednoznacznie określić stopień trzeźwości kupującego alkohol, w związku z czym powoływanie się w skardze w powyższym kontekście na wyrok WSA w Warszawie sygn. VI SA/Wa 371/06 uznać należy za chybione.
Sąd podziela pogląd Samorządowego Kolegium Odwoławczego B., że jednorazowe naruszenie ustawowego zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobie niepełnoletniej uzasadniało cofnięcie stronie skarżącej zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18 % alkoholu. Kwestionując powyższy pogląd strona skarżąca powołała się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 1998 r. sygn. II SA 714 /98, w którego tezie wskazano, że " wykładania celowościowa, a także argumentacja przepisu art. 18 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. prowadzi do wniosku, iż ustawodawca mówiąc o nieprzestrzeganiu zasad obrotu napojami alkoholowymi zawartych w ustawie, a w szczególności sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, nie miał na myśli jednorazowego działania i to jeszcze niezawinionego, a więc sporadycznego przypadku, ale powtarzające się zdarzenia, a nadto na wyrok o podobnej interpretacji wymienionych przepisów wydany w dniu 22 marca 2005 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w sprawie z II SA/Bd 1157/04.
Z kolei SKO odwołało się do wyroku NSA z dnia 25 października 2006 r. sygn. II GSK 175/06, w którym przyjęto, że jednorazowe nieprzestrzeganie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom do lat 18 stanowi przesłankę do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż takich napojów oraz że wina nie jest elementem konstrukcyjnym przesłanki nakazującej organowi cofnięcie zezwolenia.
Jakkolwiek powyższe wyroki wskazują na rozbieżności w orzecznictwie, na co zwrócono uwagę w skardze, to nie można pominąć okoliczności, iż linia orzecznicza jednak w ostatnim okresie ujednoliciła się w kierunku bardziej restrykcyjnym poprzez przyjmowanie, iż każdy stwierdzony przypadek złamania ustalonych zakazów sprzedaży napojów alkoholowych obliguje do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż. Należy w tym miejscu wymienić obok powołanego przez SKO wyroku sygn. II GSK 175/06, wyrok NSA z dnia 27 września 2005 r. sygn. II GSK 148/05 (lex 179657), którym uchylony został przytoczony w skardze wyrok WSA w Bydgoszczy sygn. II SA/Bd 1157/04, a także wyroki: WSA w Warszawie z dnia 2 listopada 2006 r. sygn. VI SA/Wa 1529/06 (lex 337045) i z dnia 21 lutego 2006 r. sygn. VI SA/Wa 1942/05 (lex 193326), NSA z dnia 29 sierpnia 2007 r. sygn. II GSK 111/07 i z dnia 27 września 2005 r. sygn. II GSK 198/05 (lex 19198), wyrok WSA w Warszawie sygn. VI SA/Wa 2280/04 z dnia 6 lipca 2005 r. oraz wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2003 r. sygn. II SA/Wr 1944/2000, z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. II GSK 100/07 i II GSK 102/07, czy też WSA w Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2006 r. sygn. II SA/Bd 774/06 i II SA/Bd 776/06 (niepublikowane).
Zawarta w powyższych wyrokach argumentacja, iż cele ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (wykładnia systemowa art. 1 ust, 1 oraz art. 2 ust. 1 pkt 2, 4) wykładnia językowa art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. "a" ustawy oraz unormowanie art. 18 ust. 10 pkt 3, w którym ustawodawca wyraźnie wskazuje, iż określone w nim zachowania w celu cofnięcia zezwolenia muszą mieć miejsce co najmniej dwukrotnie w ciągu 6 miesięcy, a także brak możliwości ewidencjonowania przypadków nieprzestrzegania zasad sprzedaży przez podmioty zajmujące się obrotem napojami alkoholowymi, uzasadniają cofanie zezwolenia w razie jednorazowego przypadku sprzedaży alkoholu osobie niepełnoletniej, jest dla składu Sądu orzekającego w niniejszej sprawie przekonywująca.
Ugruntowało się również w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych stanowisko, że wina, a tym samym świadomość działania pracownika sklepu (lokalu) sprzedającego napój alkoholowy osobie w wieku poniżej 18 lat nie należy do przesłanek rzutujących na cofnięcie zezwolenia na sprzedaż w danej placówce napojów alkoholowych (vide wyroki m.in. NSA sygn. GSK 175/06, II GSK 148/05, II GSK 111/07 i WSA Warszawie sygn. VI SA/Wa 2280/04, sygn. VI SA/Wa 1529/06).
Nadmienić poza tym należy, że Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów podjął w dniu 30 października 2007 r. uchwałę nr II GPS 2/07, iż w razie nieprzestrzegania określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 18 ust. 10 pkt 2) objętych zezwoleniem na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5 % alkoholu oraz piwa (art. 18 ust. 3 pkt 1), organ zezwalający cofa wszystkie zezwolenia udzielone temu samemu podmiotowi na sprzedaż napojów alkoholowych w tym samym miejscu, a wydane w niniejszej sprawie decyzje administracyjne są wynikiem zastosowania się do tejże uchwały.
Uznając z przedstawionych wyżej względów zarzuty skargi za nieuzasadnione, jak również nie dopatrując się przy ocenie zaskarżonej decyzji uchybień, które należałoby uwzględnić z urzędu, orzeczono na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270), jak w sentencji wyroku.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Elżbieta PiechowiakGrażyna Malinowska-Wasik /przewodniczący sprawozdawca/
Krzysztof Gruszecki
Sentencja
Dnia 14 października 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Grażyna Malinowska - Wasik (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Elżbieta Piechowiak sędzia WSA Krzysztof Gruszecki Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 14 października 2008 roku sprawy ze skargi J. M. D. S.A. na decyzję Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit "a" w związku z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj., Dz. U. z 2007 r., Nr 70, poz. 473 ze zm.) Prezydent Miasta B. orzekł o cofnięciu udzielonego spółce J w K. zezwolenia nr [...] z dnia [...] na sprzedaż w placówce przy ul. K. w B. napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu.
W uzasadnieniu decyzji podano, iż w wymienionej placówce miał miejsce w dniu 26 maja 2007 r. odnotowany przez patrol Staży Miejskiej w Bydgoszczy fakt sprzedaży osobie nieletniej piwa, co potwierdzone zostało wyrokiem Sądu Rejonowego – Sąd Grodzki w Bydgoszczy Wydział XVI z [...] sygn. [....], którym tenże Sąd uznając, iż wina i społeczna szkodliwość czynu sprzedawczyni nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, umorzył wobec niej warunkowo na okres 1 roku tytułem próby postępowanie i orzekł obowiązek uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 400 zł na rzecz Stowarzyszenia [...] w B..
Nadto powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych, wskazano, że jednorazowe naruszenie zakazu sprzedaży alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym daje podstawę do cofnięcia koncesji.
W odwołaniu od powyższej decyzji spółka J. w K. podniosła zarzuty naruszenia art. 7, 8, 107 ust. 3 kpa i art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. "a" ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz wniosła o jej uchylenie i umorzenie postępowania.
Uzasadniając zarzut naruszenia art. 7 kpa odwołująca się wskazała, że ze względu na to, iż wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym, a nawet również wyrok skazujący mógłby tylko pośrednio odnosić się do organów administracji publicznej (poprzez unormowanie art. 11 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), organ winien dokonać samodzielnych ustaleń, czy faktycznie w sklepie [...] nr [...] dokonano sprzedaży alkoholu osobie nieletniej. Według natomiast rozeznania strony odwołującej się w przedmiotowej sprawie brak jest jednoznacznych dowodów, że pracownica sklepu świadomie i bez należytej staranności sprzedała alkohol nieletniemu, który dokonywał zakupu wraz z osobą dorosłą. Ponadto uzasadnienie decyzji jest lakoniczne i wynika z niego, iż organ uznał za udowodniony fakt zakupu alkoholu przez nieletniego tylko na podstawie zapadłego wyroku.
W odwołaniu wskazano także na niejednolitą linię orzecznictwa sądowego co do tego, czy jednorazowe złamanie zakazu sprzedaży alkoholu osobie nieletniej lub nietrzeźwej może stanowić przesłankę do cofnięcia punktowi sprzedaży zezwolenia, zwłaszcza w sytuacji niejasności przebiegu sprzedaży. Według strony odwołującej się indywidualne złamanie zakazu nie może być podstawą do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wydało w dniu [...] decyzję nr [...] utrzymującą zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta B. w mocy.
W uzasadnieniu decyzji SKO podniosło, że wyrok warunkowo umarzający postępowanie w sprawie karnej o sprzedaż nieletniemu alkoholu, przy stwierdzeniu w nim, iż okoliczności popełnienia zarzucanego czynu nie budzą wątpliwości, jest w postępowaniu administracyjnym jednym z elementów zgromadzonego, podlegającego ocenie organu, zgodnie z art. 80 kpa, materiału dowodowego. Na materiał ten składa się, obok wskazanego wyroku, zawiadomienie Straży Miejskiej, która sprawę przekazała policji. Treść ani wiarygodność tych dowodów nie została zaś podważona na żadnym etapie postępowania administracyjnego. Ustalając zatem na podstawie zebranych dowodów, iż sprzedający naruszył przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. i w konsekwencji cofając zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych organ I instancji postąpił zgodnie z przepisami kpa oraz przepisem materialnoprawnym wymienionej ustawy.
Organ II instancji nie podzielił także stanowiska strony odwołującej się, iż jednorazowy fakt sprzedaży alkoholu nieletniemu nie mógł stanowić podstawy do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż. Organ powołał się przy tym na cele ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (uznającej życie w trzeźwości jako wartość nieporównywalną z utratą korzyści przez przedsiębiorcę prowadzącego sprzedaż napojów alkoholowych niezgodnie z prawem), wykładnię językową określeń "nieprzestrzeganie", "sprzedaż" oraz przyjęcie przez ustawodawcę kilkukrotnych działań jako uzasadniających cofnięcie zezwolenia w jednym, konkretnym przypadku - w art. 18 ust. 10 pkt 3 ustawy, a nadto okoliczność, iż jakkolwiek wina stanowi podstawę do odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa z art. 43 ust. 1 ustawy, to nie jest elementem przesłanki cofnięcia zezwolenia, a jeśli sprzedający nie korzysta z uprawnienia żądania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy, to tym samym godzi się na naruszenie w konsekwencji zakazu.
Przedstawiając powyższe motywy decyzji organ II instancji wskazał na wyrok NSA z dnia 25 października 2006 r. sygn. II GSK 175/06. Według organu brak jest również podstaw prawnych do ewidencjonowania przypadków złamania ustawowych zakazów dot. sprzedaży napojów alkoholowych, z których więcej niż jeden dopiero decydowałby o cofnięciu zezwolenia.
Spółka J. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. wnosząc o stwierdzenie jej nieważności lub jej uchylenie.
Podobnie jak w odwołaniu, strona skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów procedury administracyjnej (art. 7, 8, 107 § 3, a nadto 77 § 1 i 80) w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy oraz art. 18 ust. 10 pkt 1 lit "a" w związku z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Jednocześnie w skardze zawarty został wniosek o przeprowadzenie przez Sąd dowodu z akt sprawy karnej sygn[...]
W skardze podniesiono, że jakkolwiek SKO przyznało, iż wyrok w sprawie karnej nie ma charakteru wiążącego w postępowaniu administracyjnym, to jednak odwołało się do zapadłego orzeczenia sądu i będących elementem postępowania karnego stwierdzeniach patrolu straży miejskiej.
Zdaniem skarżącego brak jest jednak w przedmiotowej sprawie jednoznacznych ustaleń, że pracownica sklepu [...] sprzedała piwo nieletniemu. Z jednej bowiem strony na podstawie całej procedury sprzedaży miała prawo być przekonana, że piwo kupuje M. T., o którym miała wiadomości, że jest osobą pełnoletnią, zaś z drugiej strony doświadczenie wskazuje, że oskarżony przyznaje się do winy w celu złagodzenia kary, także w razie nieścisłości, czy nieprawidłowości poczynionych przez organ ścigania ustaleń. Nadto nie wzięto pod uwagę możliwości zaaranżowania zdarzenia przez strażników miejskich (podżegania do czynu), o czym świadczyć może utrwalenie przez nich jego przebiegu za pomocą kamery.
W związku z powyższym, zdaniem strony skarżącej, organ winien przeprowadzić własne czynności dowodowe w postaci przesłuchania strażników, sprzedawczyni oraz innych osób obecnych w czasie zdarzenia w sklepie. Nadto, w jego ocenie SKO nietrafnie uznało, że uzasadnienie decyzji I instancji odpowiadało wymogom określonym w art. 107 § 3 kpa.
Skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem organu II instancji, że świadomość i wina sprzedawczyni nie mają znaczenia przy orzekaniu o cofnięciu zezwolenia na sprzedaż alkoholu. W szczególności, według skarżącej, organ błędnie przyjął, iż nieskorzystanie przez sprzedawcę z prawa wylegitymowania nabywcy w celu sprawdzenia jego wieku oznacza, że pośrednio godzi się on na konsekwencje naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletniemu. Żądanie okazania dokumentu może bowiem egzekwować tylko w razie wątpliwości co do faktycznego wieku nabywcy, a więc tylko stosownie do potrzeb, zaś nieletni K. N. posiadał wygląd osoby starszej, a zakupu dokonywał pełnoletni M. T., o czym sprzedawca posiadał wiedzę. Jako podniesiono w skardze, cofnięcie zezwolenia może mieć miejsce tylko w przypadku zawinionej sprzedaży napoju alkoholowego osobie nieletniej, gdyż nie do przyjęcia jest sytuacja, by przy utracie przez przedsiębiorcę zezwolenia na sprzedaż pracownik, który dokonał sprzedaży, wobec braku zawinienia nie odpowiadał karnie.
W skardze wskazano nadto, że jeśli organ nie był w stanie wyczerpująco wyjaśnić przebiegu zdarzenia w dniu 26 maja 2007 r., to zgodnie z art. 8 kpa winien rozstrzygnąć sprawę na korzyść obywateli.
Niezależnie od powyższego skarżąca ponowiła argumentację odwołania, powołując się na wybrane orzeczenia sadów administracyjnych, że jednorazowe nieprzestrzeganie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej lub nietrzeźwej nie może być przesłanką cofnięcia zezwolenia na sprzedaż tego rodzaju napojów.
Według strony skarżącej, poza tym jeszcze przed wydaniem zaskarżonej decyzji upłynął czas, na który zezwolenie było wydane, więc orzeczono o cofnięciu zezwolenia już nieistniejącego, co wyczerpuje dyspozycję art. 156 § 1 pkt 2 kpa (wydane decyzji bez podstawy prawnej, a co najmniej z rażącym naruszeniem prawa).
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja nie narusza prawa.
Wniosek strony skarżącej o stwierdzenie nieważności kwestionowanej decyzji pozostaje w związku z zawartym w skardze zarzutem, iż Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. orzekało w przedmiocie cofnięcia nieistniejącego już zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, to jest po upływie czasu na jaki było udzielone.
Powyższy zarzut jest chybiony, gdyż wprawdzie istotnie poprzednie zezwolenie na sprzedaż w sklepie nr [...] [...] napojów o zawartość powyżej 18 % alkoholu utraciło wartość z dniem [....], to decyzja nr [...] Prezydenta Miasta, jak i utrzymująca ją w mocy decyzja organu II instancji dotyczyły wydanego w dniu [...] zezwolenia nr [...] uprawniającego do sprzedaży w okresie od 4 lipca 2007 r. do 3 lipca 2009 r. Fakt sprzedaży piwa nieletniemu stanowiący podstawę cofnięcia zezwolenia potwierdzony został bowiem wyrokiem sądowym zapadłym dopiero w dniu [...]
Niemniej zauważyć należy, że popełniony przez sprzedawczynię w dniu 26 maja 2007 r. występek mógł też wpłynąć na odmowę udzielenia skarżącej przez organ kolejnego zezwolenia, po zawieszeniu postępowania do czasu wydania wyroku w sprawie karnej. Skoro ustawa nakazuje cofnąć już wydane zezwolenie w przypadku nieprzestrzegania zasad sprzedaży napojów alkoholowych, to okoliczność taka zaistniała w trakcie postępowania zmierzającego do uzyskania kolejnego zezwolenia na obrót alkoholem nie mogłaby być obojętna przy ocenie stanu faktycznego rzutującego na treść rozstrzygnięcia organu wydawanego w ramach administracyjnego uznania, wyznaczonego treścią uchwały ustalającej liczbę punktów sprzedaży i zasady usytuowania miejsc sprzedaży...
Sąd nie podziela również stanowiska strony skarżącej, iż w przedmiotowej sprawie brak jest jednoznacznych ustaleń co do tego, czy pracownica sklepu [...] sprzedała piwo nieletniemu, co stanowi warunek sine gua non cofnięcia zezwolenia, jak również, iż organ I instancji winien przeprowadzić we własnym zakresie proponowane w skardze czynności dowodowe.
Wystarczającym materiałem dowodowym w powyższym zakresie jest prawomocny wyrok Sądu Grodzkiego w Bydgoszczy sygn. [....] z dnia [....] warunkowo umarzający postępowanie przeciwko pracownicy sklepu oskarżonej o czyn z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. polegający na sprzedaży wbrew przepisom wymienionej ustawy osobie nieletniej czterech piw puszkowych, poprzedzony pismem Straży Minierskiej w B. z dnia 22 czerwca 2007 r. do Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta B.
Zgodzić się należy ze skarżącą, że warunkowe umorzenie postępowania karanego nie jest równoznaczne z wyrokiem skazującym, o którym mowa w art. 11 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270). Ale nie jest też równoznaczne z wyrokami uniewinniającym lub umarzającym postępowanie wymagającymi poczynienia przez organ administracji publicznej samodzielnych ustaleń w sprawie.
Warunkowe umorzenie jest jednym ze środków, którymi dysponuje prawo karne, obok kar i środków karnych, w zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości- jest więc środkiem reakcji karnoprawnej na fakt popełnienia przestępstwa (vide pkt 4 Komentarza do art. 66 KK- wyd. Zakamycze 2004 r. oraz pkt 4 komentarza do art. 66 KK Andrzeja Marka – wyd. Dom Wydawniczy ABC -2006 r.).
Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu Karnego sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne między innymi, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości.
Tak więc zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania karnego oznacza przypisanie oskarżonemu popełnienia przestępstwa, oparte na stwierdzeniu jego winy. Osoba taka, aczkolwiek nie jest osobą karaną, jak to ma miejsce w przypadku wyroku skazującego, to jednak, co należy podkreślić, jest osobą, która niewątpliwie popełniła czyn zarzucany jej w akcie oskarżenia.
Aby postępowanie mogło być warunkowo umorzone, muszą być więc spełnione wszystkie elementy konieczne do stwierdzenia popełnienia przestępstwa, w tym okoliczności dopuszczenia się czynu nie mogą budzić wątpliwości.
Stwierdzenie braku wątpliwości w powyższym zakresie nie jest, rzecz jasna, uzależnione od przyznania się sprawcy do popełnienia czynu. Skoro zatem w stosunku do pracownicy sklepu [...] zapadł prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie o czyn z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r., to uznać należy, że fakt sprzedaży osobie nieletniej piwa bezspornie miał miejsce. Jak trafnie stwierdzało Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wyrok Sądu Grodzkiego w Bydgoszczy stanowił zasadniczy element materiału dowodowego podlegający ocenie organu I instancji.
Nadmienić w tym miejscu należy, że w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych przyjmuje się, że wyrok warunkowo umarzający postępowanie w sprawie o czyn z art. 43 ust.1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi może, na równi z wyrokiem skazującym skutkować cofnięciem na sprzedaż napojów alkoholowych.
Wskazany wyżej wyrok Sądu Grodzkiego z dnia [...] oznacza, że pracownica [...], co najmniej przewidywała możliwość, że sprzedaje piwo osobie małoletniej i na to się nie godziła, bowiem występek o którym mowa w art. 43 ust. 1 ustawy można popełnić tylko z winy umyślnej (art. 8 w związku z art. 9 § 1 kodeksu karnego).
Jakkolwiek kwestia winy miała znaczenie w postępowaniu karnym toczącym się przed sądem powszechnym, to nie odgrywa ona roli w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym dotyczącym cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu. W art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom do lat 18. Art. 15 ust. 2 ustawy przewiduje, że w przypadku wątpliwości co do pełnoletniości nabywcy, sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy. Z kolei przepis art. 18 ust. 10 pkt 1 "a" ustawy stanowi, że organ cofa zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, a w szczególności sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym na kredyt lub pod zastaw.
W świetle powyższych unormowań, sam stwierdzony fakt sprzedaży napojów alkoholowych osobie niepełnoletniej jest miarodajny z punktu widzenia obowiązku cofnięcia przez organ zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w placówce, w której owa sprzedaż miała miejsce. Wina sprzedawcy, zaś nie stanowi warunku wydania decyzji cofającej zezwolenie. Bez znaczenia jest więc okoliczność, czy sprzedawca miał świadomość, iż dokonuje sprzedaży piwa osobie małoletniej. Fakt, że osoba, która nabyła alkohol wyglądała na pełnoletnią, nie jest usprawiedliwieniem dla złamania zakazu wynikającego z art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych nie może uwolnić się od zastosowania sankcji wynikającej z art. 18 ust. 10 pkt 1 "a" ustawy także poprzez wykazanie, iż organizował odpowiednie szkolenia dla pracowników, wywieszał informacje o obowiązujących zakazach sprzedaży napojów alkoholowych oraz podejmował inne działania konieczne dla realizacji celów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Zatem w razie złamania ustawowego zakazu sprzedaży napojów alkoholowych cofnięcie zezwolenia musi obligatoryjnie nastąpić niezależnie od przyczyn, z jakich naruszenie zakazu miało miejsce
W związku z tym nie było w przedmiotowej sprawie potrzeby przeprowadzenia dodatkowych dowodów w celu ustalenia, czy sprzedawczyni miała świadomość, czy też nie, co do braku pełnoletniości nabywcy piwa. Niemniej niezrozumiałe wydaje się, że wygląd małoletniego kupującego alkohol w sklepie [...] wzbudził podejrzenia funkcjonariuszy straży miejskiej, zaś sprzedawczyni – nie.
W celu uniknięcia ryzyka sprzedaży napojów alkoholowych osobom niepełnoletnim ustawodawca uprawnił sprzedającego do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy (vide cyt. wyżej art. 15 ust. 2 ustawy). Trafne jest w związku z tym stanowisko organu II instancji, że jeśli sprzedający z tego uprawnienia nie skorzysta, naraża się na ponoszenie konsekwencji naruszenia zakazu.
Wyłącznie od woli sprzedającego zależy czy wylegitymuje nabywcę, czy też nie. Winien on jednak posiadać co najmniej minimalną umiejętność odróżnienia nastolatka poniżej 18 roku życia od osoby starszej. Przekroczenia omawianego uprawnienia z pewnością nie będzie, jeśli okaże się ze osoba legitymowana jest pełnoletnia.
Nie ma natomiast w ustawie z dnia 26 października 1982 r. i być nie może podobnego unormowania pozwalającego jednoznacznie określić stopień trzeźwości kupującego alkohol, w związku z czym powoływanie się w skardze w powyższym kontekście na wyrok WSA w Warszawie sygn. VI SA/Wa 371/06 uznać należy za chybione.
Sąd podziela pogląd Samorządowego Kolegium Odwoławczego B., że jednorazowe naruszenie ustawowego zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobie niepełnoletniej uzasadniało cofnięcie stronie skarżącej zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18 % alkoholu. Kwestionując powyższy pogląd strona skarżąca powołała się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 1998 r. sygn. II SA 714 /98, w którego tezie wskazano, że " wykładania celowościowa, a także argumentacja przepisu art. 18 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. prowadzi do wniosku, iż ustawodawca mówiąc o nieprzestrzeganiu zasad obrotu napojami alkoholowymi zawartych w ustawie, a w szczególności sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, nie miał na myśli jednorazowego działania i to jeszcze niezawinionego, a więc sporadycznego przypadku, ale powtarzające się zdarzenia, a nadto na wyrok o podobnej interpretacji wymienionych przepisów wydany w dniu 22 marca 2005 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w sprawie z II SA/Bd 1157/04.
Z kolei SKO odwołało się do wyroku NSA z dnia 25 października 2006 r. sygn. II GSK 175/06, w którym przyjęto, że jednorazowe nieprzestrzeganie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom do lat 18 stanowi przesłankę do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż takich napojów oraz że wina nie jest elementem konstrukcyjnym przesłanki nakazującej organowi cofnięcie zezwolenia.
Jakkolwiek powyższe wyroki wskazują na rozbieżności w orzecznictwie, na co zwrócono uwagę w skardze, to nie można pominąć okoliczności, iż linia orzecznicza jednak w ostatnim okresie ujednoliciła się w kierunku bardziej restrykcyjnym poprzez przyjmowanie, iż każdy stwierdzony przypadek złamania ustalonych zakazów sprzedaży napojów alkoholowych obliguje do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż. Należy w tym miejscu wymienić obok powołanego przez SKO wyroku sygn. II GSK 175/06, wyrok NSA z dnia 27 września 2005 r. sygn. II GSK 148/05 (lex 179657), którym uchylony został przytoczony w skardze wyrok WSA w Bydgoszczy sygn. II SA/Bd 1157/04, a także wyroki: WSA w Warszawie z dnia 2 listopada 2006 r. sygn. VI SA/Wa 1529/06 (lex 337045) i z dnia 21 lutego 2006 r. sygn. VI SA/Wa 1942/05 (lex 193326), NSA z dnia 29 sierpnia 2007 r. sygn. II GSK 111/07 i z dnia 27 września 2005 r. sygn. II GSK 198/05 (lex 19198), wyrok WSA w Warszawie sygn. VI SA/Wa 2280/04 z dnia 6 lipca 2005 r. oraz wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2003 r. sygn. II SA/Wr 1944/2000, z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. II GSK 100/07 i II GSK 102/07, czy też WSA w Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2006 r. sygn. II SA/Bd 774/06 i II SA/Bd 776/06 (niepublikowane).
Zawarta w powyższych wyrokach argumentacja, iż cele ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (wykładnia systemowa art. 1 ust, 1 oraz art. 2 ust. 1 pkt 2, 4) wykładnia językowa art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. "a" ustawy oraz unormowanie art. 18 ust. 10 pkt 3, w którym ustawodawca wyraźnie wskazuje, iż określone w nim zachowania w celu cofnięcia zezwolenia muszą mieć miejsce co najmniej dwukrotnie w ciągu 6 miesięcy, a także brak możliwości ewidencjonowania przypadków nieprzestrzegania zasad sprzedaży przez podmioty zajmujące się obrotem napojami alkoholowymi, uzasadniają cofanie zezwolenia w razie jednorazowego przypadku sprzedaży alkoholu osobie niepełnoletniej, jest dla składu Sądu orzekającego w niniejszej sprawie przekonywująca.
Ugruntowało się również w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych stanowisko, że wina, a tym samym świadomość działania pracownika sklepu (lokalu) sprzedającego napój alkoholowy osobie w wieku poniżej 18 lat nie należy do przesłanek rzutujących na cofnięcie zezwolenia na sprzedaż w danej placówce napojów alkoholowych (vide wyroki m.in. NSA sygn. GSK 175/06, II GSK 148/05, II GSK 111/07 i WSA Warszawie sygn. VI SA/Wa 2280/04, sygn. VI SA/Wa 1529/06).
Nadmienić poza tym należy, że Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów podjął w dniu 30 października 2007 r. uchwałę nr II GPS 2/07, iż w razie nieprzestrzegania określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 18 ust. 10 pkt 2) objętych zezwoleniem na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5 % alkoholu oraz piwa (art. 18 ust. 3 pkt 1), organ zezwalający cofa wszystkie zezwolenia udzielone temu samemu podmiotowi na sprzedaż napojów alkoholowych w tym samym miejscu, a wydane w niniejszej sprawie decyzje administracyjne są wynikiem zastosowania się do tejże uchwały.
Uznając z przedstawionych wyżej względów zarzuty skargi za nieuzasadnione, jak również nie dopatrując się przy ocenie zaskarżonej decyzji uchybień, które należałoby uwzględnić z urzędu, orzeczono na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270), jak w sentencji wyroku.
