II SA/Wa 1258/13

Uzasadnienie

Centralna Wojskowa Komisja Lekarska (dalej CWKL) orzeczeniem z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...], utrzymała w mocy orzeczenie Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w G. (dalej jako TWKL) z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w sprawie zdolności do zawodowej służby wojskowej i inwalidztwa B. M..

W uzasadnieniu CWKL podniosła, iż TWKL w G. w orzeczeniu z dnia [...] września 2012 r. rozpoznała u [...] B. M. schorzenia uzasadniające orzeczenie o trwałej niezdolności do zawodowej służby wojskowej – Kategoria N i orzekła, że stwierdzone schorzenia i inwalidztwo [...] grupy pozostaje bez związku ze służbą wojskową.

CWKL wskazała, że w uzasadnieniu orzeczenia TWKL podała, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane na podstawie zebranego w toku orzekania materiału dowodowego oraz na podstawie skompletowanej w powyższej sprawie dokumentacji co oznacza, że zostały spełnione warunki określone w przepisach rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie orzekania o inwalidztwie żołnierzy zawodowych, żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej oraz emerytów i rencistów wojskowych, a także właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach. Według CWKL komisja lekarska pierwszej instancji, ustalając datę powstania stwierdzonej grupy inwalidzkiej na dzień złożenia wniosku o przyznanie renty, prawidłowo dokonała powyższego ustalenia, kierując się tym, iż skoro nie ma w dokumentacji orzeczniczej dokumentu stwierdzającego nagłe załamanie się stanu zdrowia orzekanego, czy też ujawnienia się schorzenia powodującego inwalidztwo, to zasadnym jest przyjęcie, że za tę datę należy uznać datę kiedy orzekany poczuł się na tyle źle, że wystąpił z wnioskiem o przyznanie świadczenia rentowego.

Odnosząc się do zarzutów skarżącego, zawartych w odwołaniu od orzeczenia TWKL, dotyczących związku ustalonego inwalidztwa ze służbą wojskową, CWKL uznała ich niezasadność z uwagi na to, że nie zachodzą przesłanki do zastosowania art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, gdyż jednostki chorobowe wymienione w pkt 17-19 orzeczenia TWKL, pozostające w związku ze służbą wojskową, nie powodują powstania inwalidztwa u skarżącego. Natomiast pozostałe jednostki chorobowe, nie będąc ujęte w wykazach chorób stanowiących załączniki nr 1 i nr 2 do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2003 r. w sprawie ustalenia wykazu chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej oraz chorób i schorzeń, które istniały przed powołaniem do służby wojskowej, lecz uległy pogorszeniu lub ujawniły się w czasie trwania służby wskutek szczególnych właściwości lub warunków służby na określonych stanowiskach (Dz. U. Nr 62, poz. 567 ze zm.), nie pozostają w związku ze służbą wojskową. Wobec tego spowodowane przez nie inwalidztwo nie pozostaje w związku ze służbą wojskową - art. 20 ust. 5 pkt 1 wymienionej ustawy.

Odnosząc się zaś do zarzutów odwołania, dotyczących stwierdzonych w orzeczeniu TWKL rozpoznań chorób [...], CWKL uznała, w oparciu o dołączoną do sprawy dokumentację medyczną, iż stwierdzone zaburzenia [...] mają charakter endogenny i służba wojskowa nie miała wpływu na ich powstanie, zaś stwierdzona u niego reakcja adaptacyjna przedłużona jest naturalną konsekwencją długiego pobytu w zakładzie karnym i nie jest efektem [...], jako traumy po służbie w 2004 r. w [...] w B..

Na powyższe orzeczenie CWKL B.M. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wnosząc o uchylenie zaskarżonych orzeczeń, zarzucił, że orzeczenie TWKL w G. naruszyło jego interes prawny, poprzez błędne ustalenie grupy inwalidztwa, z powodu czego nie nabył on prawa do świadczeń odszkodowawczych. Ponadto skarżący zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie prawa procesowego, tj. art. 7 i art. 77 K.p.a. oraz § 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie orzekania o inwalidztwie żołnierzy zawodowych, żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej oraz emerytów i rencistów wojskowych, a także właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach, poprzez niezebranie i niewyjaśnienie całego materiału dowodowego, a także art. 79 § 2 K.p.a. poprzez uniemożliwienie udziału w przeprowadzeniu dowodu oraz nieprawidłowe zaklasyfikowanie rozpoznanych schorzeń i wyciągnięcie wskutek tego wniosków niepopartych zebranym materiałem dowodowym.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Przede wszystkim stwierdzić należy, iż we wniesionej skardze skarżący nie kwestionuje ustaleń organów w przedmiocie braku jego zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej (kategoria N). Skarżący we wniesionej skardze kwestionuje ustalenia dotyczące ustalonych u niego chorób w związku ze służbą wojskową oraz ustalenia, iż brak jest związku ustalonego inwalidztwa ze służbą.

Skarga na orzeczenie CWKL z dnia [...] lutego 2013 r., utrzymujące w mocy orzeczenie TWKL w K. z dnia [...] września 2012 r. w zakresie dotyczącym określenia inwalidztwa oraz związku stwierdzonych schorzeń ze służbą wojskową jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), bowiem sprawa będąca przedmiotem zaskarżenia w tym zakresie nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w tezach wyroku z dnia 9 marca 2005 r., sygn. akt I OSK 1203/04 (dostępne w internetowej bazie orzeczeń sądów administracyjnych – http://orzeczenia.nsa.gov.pl) wskazał, że wojskowe komisje lekarskie orzekają w dwóch reżimach prawnych, stąd orzeczenia tych komisji dzielą się na dwie grupy.

Pierwsza grupa orzeczeń wojskowych komisji lekarskich obejmuje kwestię zaliczenia danej osoby do określonej kategorii zdolności do służby wojskowej, jak i samej zdolności do służby wojskowej. Orzeczenia wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach są wiążące dla organów rozstrzygających o powołaniu danej osoby do służby wojskowej lub o zwolnieniu z tej służby. Od takich orzeczeń służy skarga do sądu administracyjnego, gdyż orzeczenia te mają charakter decyzji rozstrzygających istotę sprawy – zdolność do służby wojskowej.

Natomiast drugą grupę orzeczeń wojskowych komisji lekarskich stanowią orzeczenia ustalające schorzenia danej osoby, ich związek ze służbą wojskową dla celów odszkodowawczych lub rentowych albo zaopatrzenia emerytalnego. Podstawę takich orzeczeń stanowią w obecnym stanie prawnym przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 ze zm.), ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87 ze zm.), ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. z 2003 r. Nr 83, poz. 760 ze zm.), czy wreszcie ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66 ze zm.).

Te orzeczenia poddawane są kontroli przez sądy powszechne w ramach rozpoznawanych odwołań od decyzji o świadczeniach odszkodowawczych, rentowych lub z zaopatrzenia emerytalnego. Dzieje się tak dlatego, że decyzje administracyjne w tych sprawach wydawane są nie przez wojskowe komisje lekarskie, lecz przez inne organy (wojskowy organ emerytalny lub ZUS). Orzeczenia wojskowych komisji lekarskich w tych postępowaniach mają natomiast wyłącznie charakter orzeczenia wstępnego jako jedna z przesłanek rozstrzygnięcia sprawy i nie podlegają odrębnemu zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Biorąc zatem pod uwagę te dwa reżimy prawne, wskazać należy, iż od orzeczeń wojskowych komisji lekarskich w zakresie dotyczącym ustalenia schorzeń danej osoby oraz ich związku ze służbą wojskową dla celów odszkodowawczych, rentowych lub zaopatrzenia emerytalnego, skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje.

Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest utrwalony w orzecznictwie administracyjnym pogląd, że sąd administracyjny nie jest właściwy w sprawie skargi na orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej w przedmiocie związku choroby (inwalidztwa) ze służbą wojskową (vide: uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1999 r., sygn. akt III ZP 9/99, OSNP 2000/5/167). Takie stanowisko zajął również Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu Składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 listopada 2000 r., sygn. akt OSA 1/100 (ONSA 2001/2/47) w odniesieniu do orzeczenia w zakresie dotyczącym oceny stanu zdrowia żołnierza i związku ze służbą wojskową stwierdzonych schorzeń dla m.in. celów zaopatrzenia emerytalnego (rentowego), stwierdzając, że w tych sprawach skarga nie przysługuje. Na tle przytoczonego stanu prawnego stanowisko to jest nadal aktualne, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym wyżej wyroku z dnia 9 marca 2005 r., sygn. akt OSK 1203/04.

W niniejszej sprawie B.M. zaskarżył w całości orzeczenie CWKL, a więc także w zakresie dotyczącym określenia grupy inwalidztwa oraz ustalenia związku schorzenia ze służbą wojskową. Na tę kategorię orzeczeń Komisji, jak już wyżej wskazano, skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje, a zatem Sąd stwierdził niedopuszczalność skargi w tym zakresie.

Uznając za dopuszczalną skargę na orzeczenie CWKL w zakresie dotyczącym określenia zdolności do służby wojskowej Sąd stwierdził, że skarga w tym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone orzeczenie oraz utrzymane nim w mocy orzeczenie TWKL w G. z dnia [...] września 2012 r. nie naruszają prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na prawidłowość wydanego rozstrzygnięcia.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy skarżący zarówno na etapie postępowania odwoławczego, jak i w skardze do sądu nie kwestionuje orzeczenia w części dotyczącej rozpoznania u niego stwierdzenia trwałej niezdolności do służby – kategoria N.

Natomiast w zakresie objętym skargą, tj. oceną, czy rozpoznane schorzenia pozostają w związku z pełnioną służbą wojskową i czy w związku z tym zgromadzono w postępowaniu odpowiednią dokumentację, pozostaje poza kompetencjami sądów administracyjnych.

Dodać należy, że tryb postępowania przed wojskowymi komisjami lekarskimi uregulowany w przepisach rozporządzenia wykonawczego Ministra Obrony Narodowej, wydanego na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 5 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ma charakter szczególny i w związku z tym nie mają do niego zastosowania w pełni rygory Kodeksu postępowania administracyjnego. Sąd nie jest uprawniony do oceny fachowości przeprowadzonych u skarżącego badań stanu psychicznego oraz prawidłowości ustaleń Komisji w zakresie stwierdzonych u niego schorzeń.

Z tego też względu zaskarżone orzeczenie CWKL oraz utrzymane nim w mocy orzeczenie TWKL w G. z dnia [...] września 2012 r. w zakresie orzekającym o zdolności skarżącego do służby wojskowej, odpowiadają prawu.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.