II SA/Sz 552/13

Uzasadnienie

Prokurator Prokuratury Rejonowej, powołując się na przepisy art. 50, art. 52 § 1 i art. 53 § 2 w związku z art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia

30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zaskarżył czynność materialno - techniczną Prezydenta Miasta, zawartą w piśmie Inspektora Urzędu Miasta z dnia [...], polegającą na anulowaniu zgłoszenia przez E. S. zbycia pojazdu marki [...] o nr rej. [...].

Zdaniem Prokuratora, powyższa czynność podjęta została z rażącym naruszeniem prawa; tj:

- przepisów art. 77 kpa i art. 75 § 1 kpa, poprzez zaniechanie wszczęcia postępowania wyjaśniającego i przeprowadzenia jakichkolwiek dowodów zmierzających do ustalenia czy rzeczywiście doszło do zbycia przedmiotowego pojazdu, w tym przesłuchania E. S. i jej teściów,

- przepisu art. 104 § 1 kpa, poprzez zaniechanie wydania w niniejszej sprawie decyzji o anulowaniu czynności materialno - technicznej polegającej na rejestracji zgłoszenia zbycia pojazdu i jego nowego właściciela w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.

Podnosząc powyższe zarzuty Prokurator wniósł o stwierdzenie na podstawie

art. 146 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, bezskuteczności ww. czynności, polegającej na anulowaniu zgłoszenia zbycia pojazdu marki [...] o nr rej. [...].

W uzasadnieniu skargi Prokurator wskazał, iż E. S. była właścicielką pojazdu marki [...] i był on na nią zarejestrowany

w Urzędzie Miasta. W dniu [...] r. dokonała ona sprzedaży wyżej wskazanego samochodu mężczyźnie, który przedstawił się jako M. S. i legitymował się dowodem osobistym wystawionym na takie nazwisko. Uczestniczka sprzedała pojazd za kwotę [...] zł, którą kupujący uiścił w gotówce, natomiast dotychczasowa właścicielka wydała mu pojazd.

Zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, w dniu [...] r. E. S. zgłosiła w Urzędzie Miasta zbycie przedmiotowego pojazdu poprzez jego sprzedaż na rzecz M. S. Do zawiadomienia o zbyciu dołączyła umowę sprzedaży samochodu z dnia [...] r.

W dniu [...] r. Inspektor Urzędu Miasta na podstawie

art. 78 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym wydał potwierdzenie zgłoszenia zbycia ww. pojazdu. Dane nowego właściciela, M. S. zostały wprowadzone do systemu CEPIK.

W dniu [...] r. do Urzędu Miasta zgłosił się M. S., który oświadczył, że nie zawierał z E. S. umowy kupna samochodu marki [...] o nr rej. [...]. Nigdy nie spotkał uczestniczki i nigdy nie był właścicielem przedmiotowego pojazdu. Zakwestionował oryginalność swojego podpisu widniejącego na umowie z dnia [...] r. Ponadto podał, iż zagubił dowód osobisty o nr serii [...]r., co zgłosił w Urzędzie Miasta w dniu 21 marca 2012 r.

W związku z powyższym oświadczeniem M. S. Urząd zawiadomił Komisariat Policji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na podrobieniu umowy sprzedaży z dnia [...].

Postanowieniem z dnia 25 września 2012 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej umorzył dochodzenie w sprawie podrobienia podpisów o treści "S. " na umowach sprzedaży pojazdów marki [...] o nr rej. [...] z dnia [...] r. oraz marki [...] z dnia [...] r. na podstawie art. 22 § 1 kpk, wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa. Powyższe postanowienie świadczy o tym, iż prokurator stwierdził zaistnienie przestępstwa, jednakże nie zdołał wykryć osoby, która podrobiła kwestionowane podpisy.

Po otrzymaniu przedmiotowego postanowienia Inspektor Urzędu Miasta w dniu 26 października 2012 r. wystosował do E. S. pismo

o numerze [...]. dotyczące "wycofania zgłoszenia zbycia pojazdu marki [...] o nr rej. [...]". W piśmie nie wskazano podstawy prawnej wycofania zgłoszenia, a jako jego powód wskazano fakt, iż fałszywy dokument, jakim okazała się być umowa z dnia [...] r. nie może być podstawą jakichkolwiek czynności podejmowanych przez organ administracyjny. Tym samym usunięto z elektronicznej ewidencji pojazdów wpis dotyczący nowego właściciela i obecnie jako właścicielka widnieje w nim E. S.

Zdaniem skarżącego Prokuratora działanie organu jest niezgodne z prawem, bowiem w niniejszej sprawie niewątpliwie doszło do przejścia własności pojazdu marki [...] o nr rej. [...] z E. S. na inną, obecnie nieustaloną osobę. Kodeks Cywilny nie przewiduje formy szczególnej dla zawarcia umowy kupna - sprzedaży pojazdu. Przyjąć więc należy, że E. S. od dnia [...]r., kiedy to zawarła umowę kupna - sprzedaży i wydała kupującemu samochód, nie jest właścicielką pojazdu.

W toku postępowania przygotowawczego ustalono, że umowy kupna samochodu marki [...] z dnia [...] r. nie podpisał widniejący na niej jako kupujący, M. S. Nie zdołano jednak ustalić osoby, która podrobiła jego podpis.

Czynność, polegająca na potwierdzeniu przyjęcia zgłoszenia zbycia pojazdu

i odnotowanie tego w ewidencji CEPIK, jest czynnością materialno - techniczną i nie wymaga wydania decyzji.

Zgodnie zaś z treścią art. 104 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji rozstrzyga sprawę decyzją. Anulowanie czynności materialno- technicznej w postaci zgłoszenia zbycia pojazdu wymaga zatem wydania decyzji, podobnie jak to ma miejsce w przypadku anulowania czynności materialno technicznej w postaci rejestracji zameldowania.

Poza tym zasadnym byłoby anulowanie wpisu nowego właściciela to CEPiK, nie zaś samego zgłoszenia zbycia pojazdu, albowiem samo zgłoszenie zbycia było czynnością wykonaną przez uczestniczkę, nie zaś przez organ.

Przepis § 13 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. Nr 133, poz. 1123 z dnia

21 sierpnia 2002 r.) nakazuje zbywającemu pojazd dołączyć do zgłoszenia zbycia kopię dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie pojazdu. E. S. uczyniła zadość temu obowiązkowi, nie wiedząc, że podpis kupującego na umowie jest podrobiony.

W wyniku ustalenia, iż dokument przedłożony przez uczestniczkę jest fałszywy, organ automatycznie anulował czynność materialno - techniczną, nie podejmując postępowania wyjaśniającego mającego na celu wykazanie, poprzez przeprowadzenie dowodów, faktu, że pojazd został zbyty. Przede wszystkim zaniechano wysłuchania E. S. i innych świadków, takich jak teściowie uczestniczki, na posesji, których doszło do sprzedaży samochodu.

Poprzez działanie organu w chwili obecnej w systemie CEPiK widnieje niezgodna ze stanem prawnym informacja dotycząca właściciela pojazdu marki [...]o nr rej.[...].

Zgodnie z art. 75 § 1 kpa jako dowód organ powinien dopuścić wszystko co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy. W szczególności dowodami mogą być dokumenty i zeznania świadków. Organ administracji zgodnie z art. 77 § 1 kpa jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć materiał dowodowy.

Swoim działaniem w niniejszej sprawie organ obraził więc przepisy art. 75 § 1

i art. 77 § 1 kpa, albowiem nie przeprowadził żadnych dowodów mających na celu ustalenie czy doszło do sprzedaży przedmiotowego samochodu. Ponadto, nie wydając decyzji w przedmiotowej sprawie, organ obraził przepis art. 104 § 1 kpa.

W związku z powyższym Prokurator wniósł o stwierdzenie bezskuteczności wyżej opisanej czynności materialno - technicznej dokonanej przez organ w dniu

[...] r. Nadto wskazał, iż składając skargę jako prokurator, nie jest zobowiązany do wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa przed wniesieniem skargi - na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Odpowiadając na skargę pełnomocnik Prezydenta Miasta wniósł o jej oddalenie z powodu jej bezzasadności.

Powołując się na § 4 ust 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów pełnomocnik organu wskazuje, iż dowodem własności pojazdu jest umowa sprzedaży pojazdu. Umowa sprzedaży jak każda umowa cywilno-prawna musi zawierać postanowienia przedmiotowo istotne. Są nimi określenie stron, określenie przedmiotu świadczeń stron oraz określenie ceny. Dostarczona przez E. S. umowa sprzedaży co prawda zawierała wszystkie konieczne elementy, jednakże element określenie stron został sfałszowany. Stroną umowy nie był M. S., co zostało wykazane zarówno przez niego, jak również w postanowieniu o umorzeniu dochodzenia w sprawie podrobienia podpisu M. S. Zatem umowa została sfałszowana. Taki dokument nie może stanowić podstawy do rejestracji i wyrejestrowania pojazdu. W myśl § 2 ust. 1 i § 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji

i oznaczania pojazdów, dokumenty nieprawdziwe nie mogą stanowić podstawy do rejestracji i wyrejestrowywania pojazdów. W powyżej sprawie nie ma znaczenia fakt,

iż uczestnik postępowania E. S. zawarła umowę kupna- sprzedaży

w dobrej wierze. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego

w Warszawie z dnia 9 grudnia 2005 r. (I OSK 234/05, w sprawie dotyczącej rejestracji pojazdu zarówno organy administracji publicznej jak i sąd administracyjny nie mogą zajmować się oceną istnienia dobrej wiary jednej ze stron umowy, zawieranej w przekonaniu, że jest ona czynnością przenoszącą jego własność, gdyż te sprawy należą do właściwości sądu powszechnego.

Zgodnie z § 13 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca

2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, w przypadku zawiadomienia

o zbyciu pojazdu zarejestrowanego dotychczasowy właściciel do zawiadomienia dołącza kopię dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie. Bezspornym jest,

iż sfałszowana umowa kupna sprzedaży pojazdu nie być dokumentem na podstawie, którego można dokonać wyrejestrowania pojazdu.

Na rozprawie w dniu 6 marca 2014 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej podtrzymał wniesioną skargę. Stwierdził też, iż organa ścigania ustaliły osobę, która podszyła się pod M. S.

Uczestniczka postępowania E. S. poparła skargę Prokuratora.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 ustawy z dnia

30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U.

z 2012r. poz. 270 dalej: P.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na akt lub czynności z zakresu administracji publicznej, dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających

z przepisów prawa (art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a.).

Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny,

a także m.in. prokurator (art. 50 § 1 P.p.s.a.), który nie jest zobowiązany do uprzedniego wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 1 i § 3 P.p.s.a.)

Należy też zaznaczyć, że zgodnie z art. 134 § 1 P.p.s.a. sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Granice skargi określa wskazany w niej przedmiot zaskarżenia. Skarżący wskazał, iż jest nim czynność materialno-techniczna zawarta w skierowanym do uczestniczki E. S. piśmie organu z dnia [...] r. polegająca na anulowaniu przyjętego od niej w dniu [...] r. zgłoszenia zbycia pojazdu marki [...] o nr rej. [...].

Rozpatrując zatem niniejszą skargę Sąd uprawniony jest jedynie do oceny zgodności z prawem wyżej opisanej czynności organu, tj. anulowania przyjęcia zgłoszenia o zbyciu pojazdu. Nie podlegają natomiast tej ocenie, poprzez odpowiednie rozstrzygnięcie, podnoszone w skardze dalej idące skutki tej czynności w zakresie wpisu właściciela pojazdu w systemie ewidencyjnym CEPiK oraz rejestracji pojazdu.

Wskazana w skardze czynność materialno-prawna Prezydenta Miasta, zawarta w piśmie z dnia [...] r. polegająca na anulowaniu przyjętego od E. S. w dniu [...]r. zgłoszenia zbycia pojazdu oraz odmowie przyjęcia zgłoszenia zbycia ww. pojazdu na podstawie umowy z dnia [...] r. zawierającej sfałszowany podpis kupującego – M. S., to niewątpliwie czynność, o której mowa w art. 3 pkt 4 P.p.s.a., wywołująca po stronie osoby, w stosunku do której została podjęta, określone skutki prawne, wynikające z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

Zgodnie z art. 78 ust. 2 tejże ustawy właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu. E. S. spełnia zatem ciążący na niej prawny obowiązek.

Przepisy tej ustawy nie przewidują odmowy przyjęcia takiego zgłoszenia, lub uzależnienia tej czynności od oceny jego wiarygodności, a co za tym idzie – również anulowania przyjętego wcześniej zgłoszenia, co z mocy art. 6 K.p.a., stanowiącego,

iż organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa, czyni czynność organu, zawartą w piśmie z dnia [...] r. nie odpowiadającą prawu.

Samo zgłoszenie, o którym mowa w art. 78 ust. 2 Prawo o ruchu drogowym, jest prawnym obowiązkiem właściciela zarejestrowanego pojazdu, który go zbywa, jednakże zgłoszenie to nie wywołuje skutku prawnego w zakresie rejestracji pojazdu, która dokonywana jest w formie decyzji (uchwała NSA z dnia 15 listopada 1999 r. sygn. OPK 25/99), ani też nie stanowi podstawy do wyrejestrowania przez starostę pojazdu na wniosek dotychczasowego właściciela (uchwała NSA z dnia 18 grudnia 2000 r. sygn. OPK 20/00).

Łączenie przez organ tych kwestii, skutkiem czego było "anulowanie zgłoszenia zbycia pojazdu", nie znajduje uzasadnienia prawnego. W tym stanie rzeczy należało na podstawie art. 146 § 1 P.p.s.a. stwierdzić bezskuteczność ww. czynności.