III SA/Kr 782/13

Uzasadnienie

Inspektor Pracy decyzją z dnia [...] 2013 roku nr rej.: [...] działając na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 1 i art. 11 a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy w związku z art. 41 ust. 4 pkt 2 oraz art. 3 ust. 3 i pkt 7 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych nakazał umieszczenie pracownika Z. L. w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnych charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4. pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż dokonane ustalenia pozwoliły stwierdzić, że Z. L. – jako funkcjonariusz Straży Ochrony Kolei – powinien posiadać szczególne cechy, m.in. motywację społeczną, samokontrolę, odporność na naciski. Ponadto, przeprowadzona przez pracodawcę ocena ryzyka zawodowego wymienionego powyżej pracownika jasno wskazuje, iż praca związana jest z bezpieczeństwem ludzi i mienia, a zatem łączy się z dużym obciążeniem psychicznym oraz wymogiem zachowania czujności oraz koncentracji. Kolejno ustalono, iż wspomniany pracownik wykonuje pracę zawodową w warunkach uciążliwych, bowiem do jego obowiązków należy obsługa elektronicznych monitorów ekranowych, przebywanie w temperaturze poniżej 10 C, a ponadto jest to praca w warunkach niebezpiecznych. Oprócz wyżej przedstawionej analizy dokumentów przedłożonych przez pracodawcę, postępowanie kontrolne objęło przesłuchania świadków i wizytację miejsca wykonywania pracy Z. L. Przesłuchania świadków wykazały, że pracownicy zatrudnieni na stanowisku dyżurnego zmiany muszą nadzorować stan ilościowy i techniczny broni palnej i amunicji, wydawanej funkcjonariuszom. Ponadto dyżurni zmiany decydują o wykonywanych czynnościach oraz przyjmują zgłoszenia i meldunki, a w razie konieczności wykonują czynności w terenie.

Od powyższej decyzji odwołanie do Okręgowego Inspektora Pracy wniosła A S.A., zarzucając mu naruszenie art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy poprzez uznanie, że organy inspekcji pracy są upoważnione do wydawania decyzji nakazującej umieszczenie pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace szczególne lub o szczególnym mimo, że pracodawca nie umieścił w niej danego stanowiska; naruszenia art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez uznanie, że wykonywana na stanowisku dyżurnego zmiany jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze; naruszenie art. 41 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez uznanie, że przyznanie pracownikowi uprawnienia do złożenia skargi dotyczącej niewpisania go do ewidencji pracowników wykonujących prace szczególne lub o szczególnym charakterze oznacza uprawnienie pracownika do żądania wydania przez organy inspekcji pracy rozstrzygnięcia, czy dane stanowisko pracy (które zajmuje pracownik) spełnia wymogi ustawy o emeryturach pomostowych; naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, tj.: zasady zaufania obywateli do organów państwa, wyrażonej w art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez wydawanie odmiennych rozstrzygnięć niż inni Inspektorzy Pracy w identycznym stanie faktycznym (decyzja inspektora pracy w W z dnia 29 kwietnia 2011 r. nr rej. [...]; decyzja inspektora pracy w W z dnia 15 czerwca 2011 r. nr rej. [...]; decyzja inspektora pracy w W z dnia z dnia 31 stycznia 2012 r. nr rej. [...]).

Decyzją z dnia 9 maja 2013 r. Okręgowy Inspektor Pracy utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu organ II instancji wskazał, że ustawodawca w art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych określił prace o szczególnym charakterze jako prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Z kolei wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik do cytowanej powyżej ustawy. Zdaniem organu II instancji już samo wykonywanie pracy widniejącej w załączniku stanowi przesłankę do uznania, że jest to praca o szczególnym charakterze. Tym samym niezasadny jest zarzut naruszenia art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Podobnie, nietrafny jest zarzut obrazy art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, albowiem w ocenie organu odwoławczego "nakazanie" o którym jest mowa w powołanym przepisie to w istocie przyznanie inspekcji pracy uprawnień charakterystycznych dla kompetencji nadzorczych. Zdaniem Okręgowego Inspektora Pracy ratio legis regulacji art. 11 a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy jest nadanie uprawnień organom PIP w zakresie rozstrzygnięcia sporu pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, czy konkretna praca spełnia ustawowe przesłanki jako pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a nie weryfikacji dokumentu ewidencyjnego. Te same argumenty korelują z zarzutem naruszenia 41 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 41 ut. 6 ustawy o emeryturach pomostowych i nie pozwalają uznać go za słuszny. W odniesieniu do naruszenia art. 8 k.p.a. organ odwoławczy podniósł, że wbrew stanowisku odwołującego, inspektorzy pracy działający w ramach różnych właściwości miejscowych nie są organami tożsamymi. Podkreślił także, że zgodnie z jedną z zasad ogólnych postępowania administracyjnego, wyrażoną w art. 6 k.p.a. organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Te dwa twierdzenia prowadzą z kolei do konstatacji, że inspektor pracy zgodnie z kompetencją ustawową weryfikuje pracę konkretnego pracownika, który złożył skargę w trybie przewidzianym w ustawie i prowadzi postępowanie kontrolne w oparciu o konkretny, zastany stan faktyczny, który może być odmienny u pracowników tego samego pracodawcy, wykonujących pracę w różnych miejscach.

Końcowo organ II instancji wskazał, że zaskarżona decyzja Inspektora Pracy nie realizuje dyspozycji wynikającej z art. 107 § 3 k.p.a. dotyczącej wymogów uzasadnienia, nie stanowi to jednakże podstawy do uchylenia decyzji jako wadliwej, lecz może być sanowane w decyzji wydanej przez organ II instancji.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożyła A S.A., wnosząc o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony skarżącej według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła następujące zarzuty:

- naruszenie art. 11 a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy poprzez uznanie, że organy inspekcji pracy są upoważnione do wydawania decyzji nakazującej umieszczenie pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace szczególne lub o szczególnym charakterze mimo, że pracodawca nie umieścił w wykazie stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, stanowiska zajmowanego przez tego pracownika;

- naruszenie art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez uznanie, że praca wykonywana na stanowisku dyżurnego zmiany jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

- naruszenie art. 41 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez uznanie, że przyznanie pracownikowi uprawnienia do złożenia skargi dotyczącej niewpisania go do ewidencji pracowników wykonujących prace szczególne lub o szczególnym charakterze oznacza uprawnienie pracownika do żądania wydania przez organy inspekcji pracy rozstrzygnięcia, czy dane stanowisko pracy (które zajmuje pracownik) spełnia wymogi ustawy o emeryturach pomostowych;

- naruszenie art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez wydawanie odmiennych rozstrzygnięć niż inni Inspektorzy Pracy w identycznym stanie faktycznym (decyzja inspektora pracy w W z dnia 29 kwietnia 2011 r. nr rej. [...]; decyzja inspektora pracy w W z dnia 15 czerwca 2011 r. nr rej. [...]; decyzja inspektora pracy w W z dnia z dnia 31 stycznia 2012 r. nr rej. [...]). Zarzuty te są z tożsame z zawartymi w odwołaniu od decyzji Organu I instancji.

W uzasadnieniu skargi A S.A. wskazała, iż praca dyżurnego zmiany funkcjonariuszy Straży Ochrony Kolei nie łączy się z ekspozycją na szkodliwe warunki, bowiem nie jest to stanowisko operacyjne, a administracyjne. Miejscem pracy dyżurnego zmiany jest pomieszczenie o charakterze biurowym oświetlone światłem naturalnym lub sztucznym, wyposażone w instalację elektryczną. Jest to praca siedząca, obciążająca układ mięśniowo-szkieletowy, związana również z obsługą monitora ekranowego. Zdaniem A S.A. na stanowisku dyżurnego zmiany nie występuje praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Dalej Skarżący wskazuje, iż z analizy wypadków przy pracy funkcjonariuszy SOK wynika, że w 2009 roku na 32 wypadki przy pracy z udziałem funkcjonariuszy SOK – 1 wypadkowi uległ funkcjonariusz administracyjny, zaś w 2010 roku na 43 wypadki przy pracy z udziałem funkcjonariuszy SOK – 3 wypadkom uległ funkcjonariusz administracyjny. Zdaniem A S.A. powyższe statystyki uwidaczniają różnicę pod kątem zagrożeń wypadkami pomiędzy pracą funkcjonariusza administracyjnego, a funkcjonariusza operacyjnego. Zdaniem strony skarżącej przesądza to o niemożliwości uznania pracy Z. L. za spełniającą warunki wynikające z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Uzasadniając zarzut naruszenia art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy i art. 41 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych skarżąca Spółka wskazała, że postępowanie kontrolne prowadzone przez inspektorów pracy może zakończyć się wydaniem nakazu wpisu do ewidencji tylko wtedy, gdy dane stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a pomimo tego pracownik nie został wpisany do ewidencji. Innymi słowy, w ocenie strony skarżącej w postępowaniu kontrolnym, inspekcja pracy nie może przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu pracownika obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych. W zakresie naruszenia art. 8 k.p.a. A S.A. wskazała, że niedopuszczalne jest, że ten sam organ, rozpatrując w krótkim odstępie czasu sprawy tej samej strony, w odmienny sposób ocenia ten sam stan faktyczny. Na uzasadnienie swoich twierdzeń Spółka powołała szereg decyzji wydanych przez Inspektorów Pracy w W i K.

W odpowiedzi na powyższą skargę, Okręgowy Inspektor Pracy, powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji, wniósł o uznanie skargi za bezzasadną i oddalenie jej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity, Dz. U. z 2012 r. poz. 270, zwanej dalej w skrócie p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola sądu polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, zgodnie z dyspozycją art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd administracyjny nie rozstrzyga, więc merytorycznie, lecz ocenia zgodność decyzji z przepisami prawa.

Zważywszy na powyższe wskazać należy, że wniesiona w niniejszej sprawie skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji wydane zostały z naruszeniem prawa, jakkolwiek nie wszystkie zarzuty uznać należy za trafne.

Przedmiotem skargi w niniejszej sprawie jest decyzja Okręgowego Inspektora Pracy nakazująca umieszczenie uczestnika Z. L., funkcjonariusza Straży Ochrony Kolei w prowadzonej przez A S.A. na podstawie art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP).

Tytułem wstępu należy wskazać, że zgodnie z dyspozycją art. 3 ust. 3 powołanej ustawy, prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik Nr 2 do ustawy." Takie brzmienie przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje, iż ustawodawca w tym przepisie zarazem zdefiniował istotę prac o szczególnym charakterze oraz że do prac takich zaliczył tylko te, które powołane są w wymienionym załączniku. Podkreślić winno się, że wykaz ten ma charakter zamknięty.

Odnosząc się szczegółowo do zarzutów skargi w pierwszej kolejności należy łącznie rozważyć zarzuty naruszenia art. 11 a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz art. 41 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych. Zgodnie ze wskazaną regulacją ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy właściwe organy PIP są uprawnione do nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, wykreślenia go z ewidencji oraz do sporządzenia korekty dokonanego wpisu w tej ewidencji. Z kolei jak wynika z art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, zawierającą dane, o których mowa w ust. 3 pkt 2, ustęp 6 tego przepisu stanowi natomiast, że w przypadku nie umieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, pracownikowi przysługuje skarga do Państwowej Inspekcji Pracy. Mając na względzie brzmienie tych przepisów podkreślić należy, że rację ma skarżący podnosząc, iż organy inspekcji nie są uprawnione do dokonywania ustaleń jakie stanowiska pracy spełniają warunki ustawy o emeryturach pomostowych. O zaliczeniu danego stanowiska do stanowisk, na których są wykonywane prace szczególne lub o szczególnym charakterze decyduje bowiem pracodawca lub na wniosek pracownika Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wydając decyzję o obowiązku opłacania za danego pracownika składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Organy inspekcji pracy nie mają zaś prawnych podstaw do dokonywania wiążących ustaleń czy badań w zakresie wykazywania czy określone stanowisko pracy spełnia wymogi przewidziane ustawą o emeryturach pomostowych, by być umieszczone przez pracodawcę w rejestrze stanowisk prowadzonym na podstawie art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych. W tym zakresie organy inspekcji pracy nie są legitymowane do wydawania decyzji ingerujących w treść tego rejestru. (Por. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2011 roku, sygn. akt I OSK 1969/10).

W tym miejscu podkreślić należy, że spory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają sądy pracy, a organy inspekcji pracy nie posiadają takich kompetencji. W razie konfliktu pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą sprawę rozstrzyga właśnie sąd pracy, nie zaś inspektor pracy. Sprawa będąca przedmiotem niniejszego postępowania nie dotyczy jedynie pominięcia w ewidencji danego pracownika, a sprowadza się także do ustalenia, czy dane stanowisko pracy powinno być zakwalifikowane do prac o szczególnym charakterze. Inspekcja pracy nie może zaś, o czym była mowa powyżej, rozstrzygać o charakterze pracy pracownika i przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych. Orzekanie w tym zakresie niewątpliwie bowiem wykracza poza uprawnienia kontrolno - nadzorcze wyznaczone przez art. 10 ust. 1 pkt 9a, który stanowi, że do zadań PIP należy kontrola ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz przez cytowany już art. 11a ustawy o PIP. Prowadzenie ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest tylko jednym z obowiązków pracodawcy o charakterze wyłącznie ewidencyjno-sprawozdawczym. Z kolei wpisanie do niej konkretnych pracowników, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, stanowi pochodną tego obowiązku. Konieczność prowadzenia tej ewidencji jest zadaniem pracodawcy wyłącznie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podkreślić jeszcze raz należy, że to pracodawca sporządza wykaz stanowisk pracy, na których, w jego zakładzie pracy wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Merytoryczny spór pomiędzy pracodawcą, będącym płatnikiem składek, na ubezpieczenie społeczne, a pracownikiem co do tego czy dane stanowisko pracy jest stanowiskiem, na którym wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jest de facto sporem dotyczącym ubezpieczeń społecznych, bowiem dotyczy on z jednej strony obowiązków pracodawcy (jako płatnika składek na Fundusz Emerytur Pomostowych), a z drugiej uprawnień pracownika dotyczących nabywania uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na szczególnych zasadach określonych w ustawie o emeryturach pomostowych. Zatem w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia wymagało przede wszystkim zagadnienie czy określenie funkcjonariusz Straży Ochrony Kolei, o którym mowa w załączniku do ustawy dotyczy tylko funkcjonariuszy "operacyjnych", czy także funkcjonariuszy "administracyjnych", którzy w istocie w każdej chwili mogą być zobligowani do pracy "w torach czynnych". Odpowiedź na to pytanie nie leży jednak w gestii organów Inspekcji Pracy. W sprawie będącej przedmiotem skargi Inspektor Pracy mógłby wydać decyzję nakazującą umieszczenie w przedmiotowej ewidencji pracownika będącego funkcjonariuszem "administracyjnym" tylko wtedy, gdyby to stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę, tj. A S.A. zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a pomimo to pracownik, spełniający wszystkie warunki do objęcia go obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, nie zostałby wciągnięty do ewidencji.

W konsekwencji tego, skoro dane stanowisko nie zostało przez A S.A. zaliczone do stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, organ Państwowej Inspekcji Pracy powinien umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. Wynika to z faktu, że w postępowaniu kontrolnym zainicjowanym przez pracownika skargą na pracodawcę inspekcja nie może rozstrzygać o charakterze jego pracy i przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu pracownika obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych. Innymi słowy rolą inspekcji jest wyłącznie orzekanie o istnieniu bądź nieistnieniu naruszenia obowiązku ewidencyjno-sprawozdawczego przez pracodawcę.

Podkreślić należy, iż odmienna wykładnia przepisów analizowanych ustaw prowadziłaby do sytuacji, w której w przypadku sporu pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą o podleganiu przez danego, konkretnego pracownika regulacjom określonym w ustawie o emeryturach pomostowych, co wiąże się z określonymi konsekwencjami dla pracodawcy wyrażającymi się w konieczności uiszczania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, a więc o zagadnieniu wprost należącym do materii ubezpieczeń społecznych, można by rozstrzygać w dwóch konkurencyjnych, niezależnych od siebie trybach, to jest w postępowaniu przed organami Państwowej Inspekcji Pracy toczącym się na podstawie art. 11a ustawy o PIP oraz w postępowaniu przez Zakładem Ubezpieczeń Społecznych toczącym się na podstawie art. 38 ust. 1 ustawy systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 40 ust. 7 ustawy o emeryturach pomostowych, które to tryby przewidują odmienne środki zaskarżenia i co szczególnie istotne zasadniczo odmienne formy sądowej kontroli zapadłych rozstrzygnięć sprawowanej w pierwszym przypadku przez sądy administracyjne, a w drugim przez sądy powszechne. Taka sytuacja byłaby zaś nie do pogodzenia z zasadą racjonalności prawodawcy bowiem rodziłby ryzyko zapadnięcia w tej samej sprawie sprzecznych rozstrzygnięć (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu sygn. akt II SA/Po 345/11 z dnia 9 października 2011 r.).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 8 k.p.a. podnieść należy, że przepis ten reguluje zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej. Jej celem jest wyrównanie pozycji obywateli w postępowaniach administracyjnych. Pogłębianiu zaufania obywateli do organów państwa służy równe traktowanie stron, podejmowanie wszelkich działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, uwzględnianie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, udzielanie należytej i wyczerpującej informacji, zapewnienie stronom czynnego udziału na każdym etapie postępowania, wyjaśnianie zasadności przesłanek, którymi organ kierował się przy załatwianiu sprawy czy szybkość postępowania organu (por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2012 r. II SA/Bk 19/12).

Za naruszenie zasady zaufania uznaje się m.in. wahania poglądów prawnych wyrażanych w decyzjach organu administracji publicznej, kierowanych do tego samego podmiotu oraz na tle takich samych stanów faktycznych i tożsamej podstawie prawnej. Innymi słowy, naruszeniem analizowanej zasady jest sytuacja, w której ten sam organ, rozpatrując w krótkim odstępie czasu sprawy tej samej strony, w odmienny sposób ocenia ten sam stan faktyczny i nie podaje żadnych przyczyn dokonanej diametralnej zmiany stanowiska w kwestii spornej pomiędzy stroną i organami (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 15 marca 2012 roku, II OSK 2539/10; wyrok WSA w Olsztynie z dnia 22 grudnia 2012 roku, I SA/Ol 481/11).

W powoływanych powyżej orzeczeniach zwraca się uwagę, że obraza art. 8 k.p.a. ma miejsce w sytuacjach dotyczących tego samego podmiotu, którego sprawa przez ten sam organ jest rozstrzygana odmiennie.

Wskazać należy, że taka sytuacja w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Okręgowy Inspektor Pracy kwestie dotyczące funkcjonariuszy SOK rozstrzyga dosyć jednolicie. W sprawie związanej z umieszczeniem w stosownej ewidencji pracownika Z. L. orzekał tylko raz, wydał jednakże decyzję tożsamą z decyzjami dotyczącymi innych pracowników na tym samym stanowisku. Winno się podkreślić, że organy administracji działają przede wszystkim na podstawie przepisów prawa, a w toku postępowania stoją na straży postępowania. Okręgowy Inspektor Pracy zinterpretował przepisy będące podstawą wydania decyzji w niniejszej sprawie, wykładnię tę, aczkolwiek błędną, uzasadnił, a następnie dokonał subsumcji tych przepisów do ustalonego przez siebie stanu faktycznego. We wszystkich rozpoznawanych przez niego sprawach, w tożsamych stanach faktycznych, zapadały takie same decyzje. Z zasady pogłębiania zaufania obywateli nie wynika jednakże dla organów administracji obowiązek orzekania tak samo, jak tożsame rzeczowo organy o innej właściwości miejscowej. Przyjęcie odmiennego stanowiska powodowałoby, że w sytuacji, gdy organ orzekający jako pierwszy wydałby niezgodną z prawem decyzję, organ orzekający w innym rejonie kraju musiałby wydać tak samo błędną decyzję. Uwzględnienie takiego poglądu byłoby oczywiście niesłuszne.

Wobec powyższego zarzut naruszenia art. 8 k.p.a. należało uznać za nietrafny.

Reasumując, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważywszy na wskazane powyżej argumenty uznał, że przyjęta przez organy Państwowej Inspekcji Pracy wykładnia art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy w tej sprawie w zw. z art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych, naruszyła w związku z art. 3 ust. 3 i art. 25 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych właściwość organów rentowych w tych sprawach.

W oparciu o powyższe na podstawie art. 145 § 1 ust. 1 lit. a w związku z art. 135 P.p.s.a uchylono zaskarżoną decyzję Okręgowego Inspektora Pracy z dnia 9 maja 2013 roku oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] 2013 roku.

Rozpatrując ponownie sprawę organy administracji będą miały na uwadze okoliczność, że postępowanie w sprawie wszczęto na skutek skargi w trybie art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych, oraz wiążącą organ z mocy art. 153 P.p.s.a ocenę prawną i wskazania. Uwzględniając treść uchylonych decyzji, w oparciu o przepis art. 152 P.p.s.a. określono, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane. Z tych względów orzeczono jak w punkcie II sentencji.