II SA/Wa 2068/13

Uzasadnienie

UZASADNIENIA

Wnioskiem z [...] marca 2013 r. P. B. (dalej jako skarżący) zwrócił się do [...] Komendanta Wojewódzkiego Policji o wydanie pozwolenia na broń palną bojową do ochrony osobistej. Wskazał, że jako prezes spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest odpowiedzialny za rozliczenia finansowe firmy. Od roku regularnie pobiera gotówkę z bankomatów i przewozi ją samochodem. W styczniu 2013 r. nabrał podejrzeń, że jest śledzony, a w marcu 2013 r. dwukrotnie po pobraniu gotówki jechał za nim samochód, który oddalił się dopiero, gdy zatrzymał się w miejscu docelowym.

Decyzją z [...] lipca 2013 r. [...] Komendant Wojewódzki Policji, na podstawie art. 10 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r., poz. 576), odmówił wydania pozwolenia na posiadanie broni palnej bojowej w celu ochrony osobistej w ilości 1 (jednego) egzemplarza broni, uznając że skarżący nie wykazał istnienia obiektywnych okoliczności uzasadniających wydanie pozwolenia. Zdaniem organu argumentacja skarżącego przedstawiona na poparcie wniosku nie stanowi o ważnej przyczynie posiadania broni palnej bojowej. Nie udowodnił bowiem, ażeby jego życie, zdrowie oraz mienie było stale, realnie i ponadprzeciętnie zagrożone bezspornym zamachem, a tylko wówczas wydanie pozwolenia jest możliwe.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wyraził przekonanie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na wyciągnięcie wniosków przeciwnych do tych przedstawionych w skarżonej decyzji. W jego ocenie z działalnością gospodarczą, którą wykonuje, wiąże się stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie, co uzasadnia wydanie wnioskowanego pozwolenia.

Decyzją z [...] sierpnia 2013 r. Komendant Główny Policji utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie.

W jej uzasadnieniu organ przywołał treść przepisów art. 10 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy o broni i amunicji i podał, że przesłanki w nich wskazane muszą zostać spełnione łącznie, a zagrożenie wynikać z obiektywnych okoliczności, a nie tylko subiektywnego odczucia osoby wnioskującej o wydanie pozwolenia na broń. Ciężar udowodnienia, iż taki stan faktyczny występuje, jak podał organ, spoczywa na tej osobie, co nie zwalnia organu Policji z obowiązku podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz uzyskania całego materiału dowodowego, pozwalającego na swobodną ocenę, czy żądanie jest uzasadnione i pozwolenie na broń należy wydać. W ocenie organu odwoławczego okoliczności podniesione przez skarżącego nie świadczą o istnieniu stałego, realnego, ponadprzeciętnego zagrożenia jego życia lub zdrowia. Organ podkreślił, że zważywszy na częstotliwość z jaką strona podejmuje gotówkę w bankomatach oraz z uwagi na deklarowane przez nią częste podróże z gotówką w godzinach późnowieczornych i nocnych, wskazane przez skarżącego zdarzenia mają charakter incydentalny i brak jest podstaw, by łączyć je z prowadzoną przez stronę działalnością gospodarczą. Nadto organ wskazał, że skarżący ma możliwość skorzystania z usług koncesjonowanych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie ochrony mienia.

W ocenie organu odwoławczego skarżący nigdy nie znajdował się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, a jego obawy o bezpieczeństwo własne mają charakter subiektywny. Natomiast samo subiektywne przekonanie o zagrożeniu własnego życia i zdrowia, nie daje podstaw do przyznania tak szczególnego środka ochrony, jakim jest broń bojowa.

W skardze na powyższą decyzję, która wpłynęła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, P. B. zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów art. 10 ust. 3 ustawy obroni i amunicji i wniósł o jej uchylenie i zmianę poprzez uwzględnienie wniosku skarżącego z 2 kwietnia 2013 r. i wydanie skarżącemu pozwolenia do posiadania broni palnej bojowej w celu ochrony osobistej w ilości jednego egzemplarza broni oraz o zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżący ponownie wyraził przekonanie, że podane przez niego okoliczności wskazują, iż zagrożenie jego życia lub zdrowia ma zarówno cechę stałości, realności, jak i ponadprzeciętności.

Stałość zagrożenia wynika z regularności podejmowanych przez skarżącego wypłat pieniężnych w gotówce. Realność zagrożenia wynika z relatywnie dużej wartości wypłat gotówkowych, które podejmuje skarżący, a także z okoliczności wskazujących, że sam skarżący jest przedmiotem rozpoznania przez środowiska przestępcze. Wreszcie ponadprzeciętność zagrożenia wynika z iloczynu tych dwóch czynników, jakim jest regularność wypłat oraz ich wysokość. Nieuzbrojony człowiek, który w regularnych odstępach czasu i w tych samych miejscach dysponuje gotówką o wysokiej wartości, jest zagrożony w sposób ponadprzeciętny w stosunku do zwykłego człowieka, ponieważ łatwo staje się przedmiotem zainteresowania środowisk przestępczych.

Skarżący zwrócił nadto uwagę, że zagrożenie nie ma charakteru abstrakcyjnego, gdyż wskazuje on konkretne fakty, które czynią zagrożenie jego życia lub zdrowia stałym, realnym i ponadprzeciętnym.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał w całości prezentowaną dotychczas argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Sąd administracyjny wykonuje wymiar sprawiedliwości, poddając kontroli decyzje wydawane przez organy administracji publicznej pod względem ich zgodności z prawem, badając czy właściwie zastosowano przepisy prawa materialnego i przestrzegano przepisów proceduralnych w postępowaniu administracyjnym. Sąd jest władny wzruszyć zaskarżoną decyzję tylko w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa. Nie każde jednak naruszenie prawa przez organ administracji publicznej daje sądowi podstawę do uchylenia zaskarżonej decyzji. Artykuł 145 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (zwanej dalej P.p.s.a.) określa w jakich sytuacjach decyzje podlegają uchyleniu.

Wobec wniosków skargi na podkreślenie zasługuje, że sąd administracyjny nie orzeka co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, stanowiącego przedmiot postępowania administracyjnego, a w szczególności nie przyznaje odpowiednich świadczeń czy też uprawnień.

Dokonując oceny zasadności wniesionej przez P. B. skargi na decyzję Komendanta Głównego Policji, Sąd doszedł do przekonania, że skarga ta nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Istota sprawy w niniejszym postępowaniu sprowadzała się do oceny stanu faktycznego sprawy przez pryzmat normy art. 10 ust. 1 i ust. 3 ustawy o broni i amunicji, tj. do ustalenia, czy skarżący przedstawił ważną przyczynę posiadania broni w celu ochrony osobistej, którą jest stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia.

Na wstępie dalszych rozważań wskazać należy, że prawo do posiadania broni nie należy w Polsce do kategorii praw i wolności osobistych. Jest to bowiem uprawnienie ściśle reglamentowane. Udzielenie osobie fizycznej prawa do dysponowania bronią palną stanowi odstępstwo od generalnej reguły, iż broń znajdować się powinna wyłącznie w rękach uprawnionych służb. W wyroku z 13 października 2005 r., sygn. akt II OSK 97/05 (publ. https://cbois.nsa.gov.pl) NSA potwierdził ustaloną linię orzeczniczą, że "posiadanie i używanie broni i amunicji stanowi tradycyjnie sferę daleko idącej reglamentacji administracyjnoprawnej. Oznacza to, że dostęp jednostki do broni poddany jest istotnym ograniczeniom, co wynika zarówno z monopolu państwa na stosowanie środków przemocy, jak i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego".

Z powyższego punku widzenia, warunki uzyskania pozwolenia na broń i jej posiadania winny być badane w sposób restrykcyjny, przy czym to do organów Policji należy określenie zasad prowadzonej w tym zakresie polityki. To organ dokonuje oceny, czy w realiach danej sprawy występuje stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia. Sąd bada natomiast jedynie, czy ocena ta nie nosi cech dowolności oraz czy przy wydawaniu decyzji nie zostały naruszone przepisy.

Możliwość cofnięcia pozwolenia na broń lub niewyrażenie zgody na jej posiadanie nie mogą być przy tym postrzegane jako zamach na swobody obywatelskie, a jedynie jako działanie prewencyjne, zmierzające do zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa (por. wyrok NSA z 30 października 2008 r., sygn. akt II OSK 1296/07, publ. http://cbois.nsa.gov.pl).

Wbrew zarzutom skargi organ nie naruszył przepisu art. 10 ust. 3 ustawy o broni i amunicji.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli wnioskodawca nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni. Za ważną przyczynę uważa się w szczególności stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia (art. 10 ust. 3 ustawy o broni i amunicji).

Po nowelizacji ustawy o broni amunicji, dokonanej ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 38, poz. 195), organ Policji pozbawiony został uznaniowości w przedmiocie wydania pozwolenia na broń. W świetle aktualnego, imperatywnego brzmienia art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o broni i amunicji, właściwe organy Policji są zobligowane przez ustawodawcę do wydania takiego pozwolenia, jeżeli wnioskodawca spełnia wymogi ustawowe. Należy bowiem odróżnić uznanie administracyjne, od pojęć niedookreślonych, którymi posługuje się ustawodawca m.in. w art. 10 ust. 3 pkt 1 ustawy o broni i amunicji. Nadmienić jednak należy, że wydając pozwolenie na broń, ustawodawca pozostawił organowi uznanie, ale w przedmiocie określenia celu, w jakim zostaje ono wydane oraz rodzaju i liczby egzemplarzy broni (art. 12 ust. 1 ustawy o broni i amunicji; zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lipca 2013 r. o sygn. akt II OSK 1945/12, publ. http://orzeczenia.nsa.gov.pl), jak również co do tego, czy wykluczyć lub ograniczyć możliwość noszenia broni (art. 10 ust. 7 ustawy o broni i amunicji).

Zasadnym zdaje się być wskazanie, za wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 czerwca 2012 r. o sygn. akt II SA/Wa 621/12 (publ. LEX nr 1230649), że zagrożenie życia, zdrowia lub mienia stanowiące ważną przyczynę posiadania broni, o którym mowa w przywołanym wyżej przepisie, aby można było uznać je za stałe, musi się przejawiać permanentnością i aktualnością, zaś jego realność musi być rzeczywista i obiektywna, a nie nacechowana subiektywnością. Realne zagrożenie jest zagrożeniem przewidywalnym, czy też wielce prawdopodobnym, natomiast ponadprzeciętność nie może sprowadzać się do sytuacji hipotetycznej, lecz musi być nadzwyczajna i niepowszednia. Brak poczucia bezpieczeństwa i to z różnych powodów, deklaruje bowiem bardzo wiele osób. Jednakże nie oznacza to obowiązku wydania pozwolenia na broń każdemu, kto o takie pozwolenie wystąpi, zaś ocena w tych sprawach należy do organów Policji, które mogą prowadzić w tym względzie mniej, lub bardziej rygorystyczną "politykę".

Podkreślić należy, że wymóg "ponadprzeciętności", o którym mowa w art. 10 ust. 3 pkt 1 ustawy o broni i amunicji, musi być odniesiony do konkretnego środowiska (por. wyrok WSA w Warszawie z 30 marca 2012 r. o sygn. akt II SA/Wa 2603/11, publ. http://orzeczenia.nsa.gov.pl), ustalonego według określonych cech relewantnych, nie zaś względem ogółu obywateli. Z kolei stopień zagrożenia musi być proporcjonalny, tak aby wydanie pozwolenia na broń było odpowiednim środkiem prewencyjnym i obronnym przed nim.

W ocenie Sądu, nie budzi wątpliwości trafność stanowiska wyrażonego w sprawie przez organ, że sama subiektywna ocena skarżącego, o grożącym mu niebezpieczeństwie, nie może stanowić podstawy wydania mu pozwolenia na broń palną bojową do celów osobistych. Jest ono szczególnie jasne wobec konieczności możliwie restrykcyjnego wykładania przepisów regulujących dostęp do śmiercionośnego środka, jakim jest broń, w sytuacji, gdy życie ludzkie znajduje się pod szczególną ochroną (art. 38 Konstytucji RP). Zagrożenie życia lub zdrowia strony ubiegającej się o pozwolenie na posiadanie broni musi wynikać z ciągu wydarzeń jakie miały miejsce w życiu wnioskodawcy i dotyczyły jego osoby. Inaczej rzecz ujmując, strona wnosząca o wydanie omawianego pozwolenia, winna udowodnić, iż znajdowała się już w sytuacji realnego, stałego i ponadprzeciętnego zagrożenia życia lub zdrowia, ewentualnie powinna wykazać, iż pewnego rodzaju zdarzenia, które ją dotykają, świadczą o takim zagrożeniu.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wskazuje zaś na to, że skarżący nie udowodnił istnienia powyższych przesłanek. Organ zasadnie uznał, że obawa skarżącego o bezpieczeństwo własne ma charakter subiektywny. Powoływanie się na: prowadzenie działalności gospodarczej, pobieranie i przewożenie gotówki o znacznej wartości, obserwację w styczniu 2013 r. podczas wypłacania pieniędzy z bankomatu przez dwóch mężczyzn, dwukrotną jazdę nieznanego samochodu za samochodem skarżącego po wypłacie pieniędzy (marzec 2013 r.), zajechanie nieznanym samochodem drogi pojazdowi, który prowadził skarżący (kwiecień 2013 r.) nie świadczy o tym, że wobec skarżącego występuje ponadprzeciętne zagrożenie działaniami przestępczymi, co uzasadniałoby posiadanie środka samoobrony w postaci broni palnej bojowej. I co w sprawie równie istotne, skarżący powyższych zdarzeń nie zgłaszał organowi Policji, co w ocenie Sądu świadczy o tym, że nie obawiał się o swoje życie i zdrowie. W związku ze zdarzeniami powołanymi przez skarżącego nie odnotowano żadnych zamachów na jego osobę. Na podkreślenie zasługuje przy tym, że pozwolenia na broń nie wydaje się na wszelki wypadek, a jedynie wtedy, gdy ustalenia faktyczne dotyczące osoby ubiegającej się o nie, niezbicie wskazują, iż inne środki dla ochrony jej życia i zdrowia się niewystarczające lub nieskuteczne.

Uwzględniając powyższe Sąd uznał, że organy Policji prawidłowo oceniły, że skarżący nie przedstawił ważnej przyczyny posiadania broni i dlatego nie można było wydać mu wnioskowanego pozwolenia. Ocena ta nie nosi cech dowolności, a przy jej ferowaniu organy odniosły się szczegółowo do okoliczności przywołanych przez skarżącego dla wykazania, że spełnia przesłanki warunkujące uzyskanie pozwolenia na broń. Wydając zaskarżoną decyzję, organ dokonał prawidłowej wykładni mającej zastosowanie w sprawie przepisów art. 10 ustawy o broni i amunicji oraz prawidłowo je zastosował do niekwestionowanych ustaleń faktycznych sprawy. Rozstrzygając w sprawie, nie naruszył przepisów preceduralnych.

Mając te wszystkie względy na uwadze Sąd, na zasadzie art. 151 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.