I OZ 648/14

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił G. P. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że G. P. w złożonym wniosku o przyznanie prawa pomocy oświadczył, że jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Choruje na przewlekłe choroby i na leki wydaje ok. 100 zł. Mieszka w hotelu robotniczym, za który ponosi miesięczną opłatę za pokój w kwocie ok. 600 zł. Otrzymuje pomoc z Caritasu oraz Arcybractwa [...]. Ponadto wskazał, że jego jedynym majątkiem jest piętro w starej kamienicy o powierzchni ok. 100 m2, przy czym należności uzyskiwane za wynajem znajdujących się tam lokali mieszkalnych zajął komornik w związku z zadłużeniem alimentacyjnym. Innych nieruchomości, oszczędności ani przedmiotów wartościowych nie posiada. Podkreślił również, że obecnie jedynym jego dochodem jest zasiłek stały w kwocie 529 zł.

Pismem z dnia 6 marca 2014 r. Sąd wezwał wnioskodawcę do złożenia dokumentów, z których wynikałoby, że nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia adwokata. W odpowiedzi na to wezwanie G. P. nadesłał zaświadczenie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym [...], z którego wynika, że łączny dług alimentacyjny wynosi 139533,38 zł; umowę najmu lokalu mieszkalnego zawartą w dniu 1 kwietnia 2013 r. pomiędzy G. P. a M. B.; paragony wystawione przez Przedsiębiorstwo [...] w [...] Sp. z o.o. za pobyt w dniach od 31 grudnia 2013 r. do 5 stycznia 2014 r. na kwotę 100 zł, w dniach od 5 do 31 stycznia 2014 r. na kwotę 520 zł, w dniach od 31 stycznia do 20 lutego 2014 r. na kwotę 400 zł, w dniach od 20 do 25 lutego 2014 r. na kwotę 100 zł, w dniach od 25 do 28 lutego 2014 r. na kwotę 60 zł; wyciągi z rachunku bankowego za grudzień 2013 r. oraz styczeń i luty 2014 r.; dowody wypłaty na rzecz G. P. z Arcybractwa [...] w [...] kwot po 300 zł w maju i listopadzie 2013 r. Dodatkowo G. P. oświadczył, że opłaty za hotel pokrywa z zasiłku stałego oraz pieniędzy otrzymywanych od Arcybractwa i za sprawy "wygrane" przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Krakowie.

Odmawiając przyznania prawa pomocy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie mu prawa pomocy. Informacje podane we wniosku o przyznanie prawa pomocy nie są jednak wiarygodne. G. P. wskazał bowiem, że jego jedynym dochodem jest zasiłek stały w kwocie 529 zł, zaś na jego wydatki składają się: opłata za hotel (ok. 600 zł) i wydatki na leki (ok. 100 zł). Z zestawienia tych kwot wynika, że wydatki przekraczają dochody, gdyż G. P. ponosi wydatki przewyższające jego dochód, a zatem dysponuje środkami pozwalającymi na pokrycie wydatków w wysokości ok. 720 zł miesięcznie.

Powyższe okoliczności prowadzą do wniosku, że ujawnione przez G. P. dochody nie pokrywają faktycznie ponoszonych przez niego wydatków, a zatem korzysta także z innych źródeł dochodu, których nie chce ujawnić. Z tych względów Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy dotyczącym wysokości jego dochodu, bowiem okoliczności podane przez niego we wniosku nie zostały należycie uzasadnione i uprawdopodobnione.

Na powyższe postanowienie G. P. złożył zażalenie, w którym zakwestionował prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji wskazując, że przedstawił Sądowi wszystkie żądane pisma. Ponadto zaznaczył, że wykazaniem jego dochodów powinien zająć się Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 245 § 1 i § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm. Dalej jako "P.p.s.a."), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z treści tego przepisu bezpośrednio wynika, że ciężar dowodu, co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie tego prawa. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest zobowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego (art. 255 P.p.s.a.). Z powyższego wynika zatem obowiązek współpracy wnioskodawcy z sądem poprzez przedstawienie w sposób rzetelny swojego stanu majątkowego, prezentując - w niebudzący wątpliwości sposób - źródła swego utrzymania, jak również ponoszone przez siebie wydatki.

W ocenie NSA, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zbadał przesłanki warunkujące przyznanie prawa pomocy, zasadnie uznając, że wnioskodawca nie przedstawił okoliczności, które przemawiałyby za przyznaniem mu prawa pomocy. Wątpliwości co do sytuacji materialnej stanowią przeszkodę w przyznaniu prawa pomocy. G. P. wykonał wezwanie Sądu, jednak z treści przedłożonych przez niego dokumentów wynika, że ponosi wydatki wyższe, niż deklarowany przez niego dochód, co dodatkowo potwierdza brak ich rzetelności. Z tych względów, Sąd I instancji słusznie uznał oświadczenie G. P. za niewiarygodne, skoro wskazywało ono, że wydatki i zobowiązania wnioskodawcy przewyższają jego dochody.

Należy zatem uznać, że G. P. nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., a tym samym, naraził się na negatywne skutki w postaci odmowy przyznania prawa pomocy. Nie wykazał bowiem w sposób wiarygodny, że nie dysponuje dostatecznymi środkami na poniesienie kosztów postępowania sądowego.

Bez znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia pozostawały, dodatkowo podnoszone na etapie postępowania zażaleniowego, okoliczności związane z uzyskiwaniem przez G. P. pomocy materialnej i finansowej z różnych źródeł, skoro nie powołał ich na etapie rozpoznawania wniosku o przyznanie prawa pomocy. Rolą Naczelnego Sądu Administracyjnego jest bowiem kontrola prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji, nie zaś powtórne rozpoznanie wniosku w tym przedmiocie.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji postanowienia.