IV SA/Po 208/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2014-08-20Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Donata Starosta /przewodniczący sprawozdawca/
Maciej Busz
Tomasz GrossmannSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Donata Starosta (spr.) Sędziowie WSA Tomasz Grossmann WSA Maciej Busz Protokolant st. sekr. sąd. Joanna Kujawa po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi [...] Sp. z o.o. z siedzibą w [...] na postanowienie Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Starosty [...] z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...]; 2. zasądza od Wojewody Wielkopolskiego na rzecz [...] Sp. z o. o. z siedzibą w [...] kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Dnia [...] lipca 2013 r. do Starostwa [...] wpłynął wniosek [...] sp. z o.o. z siedzibą w [...] (dalej jako Spółka, Strona, Skarżąca) o ustalenie odszkodowania za nieruchomość położoną w [...], zapisane w księdze wieczystej KW nr [...] jako własność Spółki.
Postanowieniem z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...] Starosta [...], wskazując na art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm., obecnie Dz. U. z 2014 r. poz. 518 z późn. zm., dalej jako u.g.n.) oraz art. 61a i art. 123 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm., dalej jako kpa) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za przedmiotową nieruchomość. Wskazał, że decyzją nr [...] z dnia [...] października 2003 r. Wójt [...] zatwierdził podział nieruchomości położonej w [...], zapisanej w księdze wieczystej KW nr [...] jako własność [...] spółka z o.o. z siedzibą w [...]. Starosta zastrzegł, że zarówno zapisy ewidencji gruntów i budynków, jak i księgi wieczystej KW nr [...] wskazują jako położenie nieruchomości miejscowość [...], a nie [...], co uzasadnia sprostowanie decyzji podziałowej. Podział nieruchomości nastąpił pod warunkiem, że do projektowanych działek: nr 422/8 - nr 422/20 zostanie ustanowiona służebność dostępu do drogi publicznej przez działkę nr 422/7.
Starosta podkreślił, że z wnioskiem o podział przedmiotowego gruntu wystąpiła spółka działająca pod firmą [...] spółka z o.o. z siedzibą w [...]. Następnie, na skutek przekształcenia, powstała spółka prowadząca działalność pod firmą [...] S.A. Na podstawie aktu notarialnego [...] oraz uchwały nr [...] Rady Nadzorczej spółki [...] S.A. z dnia [...] lutego 2007 r. ustalono, że spółka [...] S.A. uzyskała zgodę na stworzenie spółki celowej, w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dla realizacji projektu deweloperskiego. Z aktu założycielskiego ww. spółki wynika, że prowadzić będzie działalność gospodarczą pod firmą [...] sp. z o.o. Ponadto w § 9 ww. aktu wskazano, że część udziałów pokrywa wkład niepieniężny w postaci nieruchomości gruntowej położonej w [...], oznaczonej jako działka nr 422/4 o pow. [...] ha, zapisana w księdze wieczystej KW nr [...]. Aktualnie [...] S.A. pozostaje w upadłości zakładowej.
Starosta ocenił, że jedynym podmiotem uprawnionym do ubiegania się o odszkodowanie za przedmiotowe działki jest [...] S.A. Dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma znaczenia fakt utworzenia spółki celowej, w której część udziałów pokrywa wkład niepieniężny w postaci działki nr 422/4.
W zażaleniu na opisane postanowienie pełnomocnik Spółki wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zarzucił naruszenie:
1) przepisów prawa materialnego:
a) art. 98 ust. 1 i 3 u.g.n. polegające na nieuwzględnieniu wniosku Skarżącego o ustalenie odszkodowania za nieruchomość przejętą w wyniku podziału nieruchomości i wydzieleniu części nieruchomości pod drogę publiczną, pomimo spełnienia przez Skarżącego wszystkich przesłanek niezbędnych do ustalenia odszkodowania,
b) art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 roku poz. 707, dalej jako u.k.w.) polegające na pominięciu domniemania wypływającego z owego przepisu, a zgodnie z którym Skarżący musi być traktowany jako właściciel nieruchomości będących przedmiotem niniejszego postępowania w wyniku ujawnienia go w księdze wieczystej jako właściciela, bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania pozwalającego na przyjęcie obalenia owego domniemania,
c) art. 5 u.k.w. polegające na pominięciu przy rozstrzyganiu zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i uznaniu, że Skarżący nie jest właścicielem nieruchomości będących przedmiotem niniejszego postępowania pomimo, iż z zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych wynika konieczność respektowania treści księgi wieczystej i uznania Skarżącego jako podmiotu ujawnionego w księdze wieczystej jako właściciel owych nieruchomości niezależnie od rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
2) przepisów prawa procesowego:
a) art. 61 a § 1 kpa poprzez odmowę wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie pomimo braku przesłanek do podjęcia takiego rozstrzygnięcia wymienionych w owym przepisie, w szczególności pomimo błędnego przyjęcia, iż Skarżący nie jest stroną niniejszego postępowania,
b) art. 77 § 1 kpa poprzez zaniechanie zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zaniechanie ustalenia stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej nieruchomości oraz ustaleń w odniesieniu do rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
c) art. 80 kpa poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające w szczególności na bezpodstawnym pominięciu zagadnienia stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej,
d) art. 6 kpa poprzez naruszenie zasady praworządności i wydaniu postanowienia w postępowaniu obarczonym naruszeniami przepisów prawa, opisanymi w zażaleniu,
e) art. 7 kpa poprzez naruszenie zasady prawdy obiektywnej, polegające na zaniechaniu podjęcia przez organ administracji czynności mających na celu dokładne wyjaśnienie sprawy, w szczególności zaniechaniu wyjaśnienia okoliczności związanych ze stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej oraz ustaleń w zakresie rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
f) art. 8 kpa poprzez naruszenie zasady pogłębiania zaufania polegające na zaniechaniu odpowiedniego uzasadnienia wydanego postanowienia, które umożliwiłoby uznanie wydanego rozstrzygnięcia za prawidłowe, w szczególności w zakresie przyjętych podstaw odmowy wszczęcia postępowania.
Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] Wojewoda Wielkopolski, wskazując na art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Uzasadniając napisał, że organ I instancji słusznie ustalił, iż Wnioskodawca nie jest następcą prawnym byłego właściciela. Działka nr 422/4 o pow. [...] ha zapisana w księdze wieczystej KW nr [...], została wniesiona jako wkład niepieniężny do Spółki. Dla wskazanej działki nie została wyodrębniona nowa księga wieczysta, dlatego działki nr 422/7 o pow. 0,3217 ha, nr 422/5 o pow. 0.0448 ha i nr 422/6 o pow. 0,0160 ha, również są zapisane w tej samej księdze wieczystej: KW nr [...]. Spółka pozostaje wpisana w tej księdze jako właściciel przedmiotowych nieruchomości. Treść tego wpisu objęta jest wprawdzie domniemaniem z art. 3 ust. 1 u.k.w., niemniej może ono zostać obalone.
Wojewoda ocenił, że zarówno odmowa wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a § 1 k.p.a. jak i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. prowadziłyby do takich samych skutków prawnych dla strony. W obu przypadkach rozstrzygnięcie ma charakter formalny, a powodem jest bezprzedmiotowość postępowania. Inny jest jedynie moment, w którym bezprzedmiotowość występuje (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 listopada 2012 r., II SA/Gd 337/12, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej CBOSA).
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Spółka, zastępowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o uchylenie obu wydanych w sprawie postanowień oraz zasądzenie na rzecz Spółki zwrotu kosztów postępowania oraz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik powtórzył w skardze zarzuty zawarte w zażaleniu.
W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o oddalenie Skargi, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 – dalej p.p.s.a.) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 p.p.s.a. w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zaskarżone postanowienie jest rozstrzygnięciem o charakterze procesowym. Konstatacja ta prowadzi do wniosku, że sąd nie mógł się odnosić do zarzutów merytorycznych dotyczących obu postanowień. Sąd był władny ocenić jedynie prawidłowość czynności procesowej jaką jest odmowa wszczęcia postępowania i w związku z tym odnieść się do stanowiska organów obu instancji, że Spółce nie przysługiwał status strony w tym postępowaniu administracyjnym. Przyjmuje się bowiem, że postanowienie wydane na podstawie art. 61 a § 1 kpa ma charakter proceduralny. W tym zakresie, organ wydając postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, nie może odnosić się do meritum sprawy będącej przedmiotem wniosku strony (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 22 lutego 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 1356/11, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 13 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 893/11, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 13 sierpnia 2014 r. sygn. akt IV SA/Po 618/14, CBOSA).W niniejszej sprawie wniosek o ustalenie odszkodowania wpłynął do Starosty [...] lipca 2013 roku. Do listopada 2013 roku Starosta [...] prowadził postępowanie wyjaśniające i prowadził dowody ,celem ustalenia ,czy skarżąca ma status strony sprawie. Zatem ewentualny wniosek ,czy skarżąca jest stroną w sprawie nie jest oczywisty i nie wynikał wprost ze złożonego wniosku .Organy badały między innymi szereg dokumentów , z których wynikało przekształcenie podmiotowe. Organ drugiej instancji sam przyznał w uzasadnieniu decyzji ,że organ prowadził ustalenia w kierunku potwierdzenia interesu prawnego. Organ II instancji w uzasadnieniu swojej decyzji przyznał wręcz ,że Starosta [...] podjął wszelkie niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego działania dla ustalenia stanu faktycznego. "uznanie przez organ jedynie na podstawie treści ksiegi wieczystej ,że spółce [...] Sp.zo.o przysługuje, jako następcy prawnemu poprzedniego właściciela nieruchomości, uprawnienie do ubiegania się o odszkodowanie za nieruchomość położoną w [...], oznaczoną w ewidencji gruntów jako: obręb [...] byłoby bezpodstawne, z uwagi na materiał dowodowy i ustalony na jego podstawie stan faktyczny.
Podstawę prawną kwestionowanego postanowienia w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego stanowił art. 61a § 1 kpa, zgodnie z którym, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 kpa zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Organy obu instancji uznały, że Wnioskodawca nie jest następcą prawnym byłego właściciela po ustalaniu na tle prowadzonych dowodów stanu faktycznego.
Przepis art. 61a § 1 kpa, obowiązujący od dnia 11 kwietnia 2011 r., został dodany ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 6, poz. 18). W uzasadnieniu tej nowelizacji wskazano, że celem regulacji polegającej na dodaniu art. 61a jest odróżnienie postępowania wstępnego polegającego na wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego od postępowania właściwego, które kończy się rozstrzygnięciem sprawy co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. Tak więc nowelizacja ta pozwala na wyraźniejsze niż dotychczas, rozróżnienie wstępnego etapu postępowania administracyjnego - jego wszczęcia, od etapu merytorycznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia żądania strony co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. Ustawodawca wprowadził w tej regulacji dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania: wniesienie podania przez osobę, która nie jest stroną oraz zaistnienie innych uzasadnionych przyczyn uniemożliwiających wszczęcie postępowania. Przyczyny te nie zostały w ustawie skonkretyzowane. Należy przez nie rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania; przykładowo, gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie lub, gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialno-prawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym. Skoro jednak na skutek odmowy wszczęcia postępowania organ nie prowadzi postępowania administracyjnego i nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty, to należy przyjąć, iż w postanowieniu wydanym w trybie art. 61a § 1 kpa organ nie może formułować wniosków i ocen dotyczących meritum żądania. Instytucja odmowy wszczęcia postępowania kończy się bowiem aktem formalnym, a nie merytorycznym. Zatem z przepisu tego wynika obowiązek organu w zakresie przeprowadzenia wstępnej analizy wniosku o wszczęcie postępowania pod względem ewentualnego wystąpienia okoliczności uniemożliwiających merytoryczne rozpatrzenie podania. (patrz wyrok WSA w Warszawie z dnia 07 kwietnia 2014 r. o sygn. VII SA/Wa 2449/13, CBOSA)
Jak już wspomniano z treści art. 61a §1 kpa, odczytywanej z uwzględnieniem art. 61 § 1 kpa wynika, że postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego wydaje się wówczas, gdy z żądaniem wszczęcia postępowania występuje podmiot, nie posiadający przymiotu strony (przeszkody natury podmiotowej) bądź też gdy z innych, uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte (przeszkody natury przedmiotowej). Ocena, czy istnieje przeszkoda natury podmiotowej, wymaga ustalenia, czy osoba, od której pochodzi żądanie wszczęcia postępowania, jest stroną w rozumieniu art. 28 kpa bądź przepisu szczególnego, który reguluje krąg stron w konkretnym rodzaju spraw (jak np. art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego). Natomiast przeszkoda o charakterze przedmiotowym zaistnieje wtedy, gdy w złożonym do organu administracji publicznej podaniu zostanie zawarte takie żądanie, które w ogóle nie nadaje się do załatwienia w formie prawno-administracyjnej, zaś brak jest jakiegokolwiek unormowania prawnego do skierowania takiego żądania zarówno w drodze administracyjnej, jak i sądowej (tak A. Plucińska – Filipowicz [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, LEX/el. 2011).
Według poglądu wyrażonego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sytuacji gdy podmiot, dla którego z przepisów prawa materialnego nie wynikają żadne uprawnienia ani obowiązki, nie ma przymiotu strony w rozumieniu art. 28 kpa, w konsekwencji czego nie jest legitymowany do żądania wszczęcia postępowania. Oznacza to, że organ administracji zobowiązany jest zbadać treść żądania podmiotu wnoszącego podanie. Tylko w sytuacji, gdy wskazane przez wnioskodawcę elementy określające jego legitymację do złożenia wniosku w sposób oczywisty przeczą tezie o istnieniu interesu prawnego, organ administracji uprawniony jest do odmowy wszczęcia danego postępowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. akt II GSK 1966/11, Lex nr 1358330 i wskazane tam orzecznictwo). Innymi słowy odmowa wszczęcia postępowania z przyczyny podmiotowej na podstawie art. 61a § 1 kpa może mieć miejsce jedynie w sytuacjach oczywistych, nie wymagających analizy sprawy i przeprowadzenia dowodów. Tylko wówczas, tj. w takim przypadku, kiedy oczywistym jest, że osoba wnioskująca o wszczęcie postępowania nie ma przymiotu strony w tym postępowaniu, prawidłowym jest zastosowanie ww. regulacji prawnej. W innych przypadkach postępowanie na żądanie strony wszczyna się zgodnie z art. 61 § 3 kpa, a to dopiero stwarza możliwości do szczegółowego badania interesu prawnego wnioskodawcy. (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 05 lutego 2013 r. sygn. VII SA/Wa 1587/12, CBOSA).
Przy ocenie istnienia przesłanek określonych w art. 61a § 1 kpa, a więc przy ocenie, czy z uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, za niedopuszczalne należy uznać gromadzenie przez organ dowodów, na podstawie których dokonuje się ustaleń stanu faktycznego. Stwierdzenie, w wyniku podjętych przez organ działań, że wydanie rozstrzygnięcia w sprawie uznać należy za bezprzedmiotowe, a więc ustalenie określonego stanu faktycznego, winno skutkować decyzją o umorzeniu postępowania w oparciu o art. 105 § 1 kpa (por. wyroki: WSA w Olsztynie z dnia 13 grudnia 2011 r. sygn. akt II SA/Ol 893/11 Lex nr 1094438, WSA w Gdańsku z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 464/11, Wyrok WSA w Lublinie z dnia 30.06.2014r., sygn. II SA/Lu 851/13, wyrok WSA w Warszawie z dnia 05.09.2013r. o sygn. VII SA/Wa 847/13, CBOSA).
Przymiotu strony nie można natomiast wyjaśniać w drodze pozaprocesowej. (tak słusznie wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 18.06.2014r. o sygn. I SA/Rz 296/14 – [ubl. CBOSA)
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na definicję strony zawartą w art. 28 kpa, zgodnie z którą stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Pojęcie interesu prawnego również zostało wyjaśnione w orzecznictwie sądów administracyjnych. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2007 r., I OSK 755/06, (Lex nr 337023), wskazano, że: "Interes prawny to interes indywidualny, konkretny i sprawdzalny obiektywnie, a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego. Interes prawny to zatem interes, którego podstawą mogą być wyłącznie przepisy materialnego prawa administracyjnego, a to z tego względu, że decyzja administracyjna jest władczą konkretyzacją prawa administracyjnego". W wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 marca 2006 r., VI SA/Wa 2401/05, (Lex nr 223329) wyjaśniono, że: "Stwierdzenie istnienia interesu prawnego wymaga ustalenia związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy (decyzja administracyjna) może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Interes taki powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniają zastosowanie normy prawa materialnego. Według poglądu wyrażonego w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2007 r., I OSK 1559/06, (Lex nr 385385), pojęcie "interes prawny", na którym oparta jest legitymacja procesowa strony w postępowaniu administracyjnym, należy ustalać według norm prawa materialnego, a mieć interes prawny znaczy to samo, co ustalić przepis prawa powszechnie obowiązujący, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby.
Niewątpliwie istnienie interesu prawnego skarżącego w tym przypadku należy oceniać na podstawie treści art. 28 kpa. Przyjmuje się, że aby być stroną w postępowaniu administracyjnym wystarczy, że postępowanie dotyczy interesu prawnego danego podmiotu, nie musi być nawet naruszony ten interes (tak wyrok NSA z dnia 16 sierpnia 2012r. o sygn. II OSK 832/11, LEX nr 1248472)
Reasumując dotychczasowe rozważania wskazać należy, iż organy administracji publicznej rozstrzygając przedmiotową sprawę wadliwie zinterpretowały treść art. 61a § 1 kpa. Pomimo bowiem tego, że de facto przeprowadzono postępowanie wyjaśniające zmierzające do ustalenia, czy skarżący posiada przymiot strony w niniejszym postępowaniu zaskarżonym postanowieniem, a także postanowieniem je poprzedzającym, odmówiono wszczęcia administracyjnego. Wskazuje to na istnienie wątpliwości co do przymiotu strony w przypadku skarżącego, które wymagały wyjaśnienia i dokonania niezbędnych ustaleń w tym zakresie, a więc faktycznego prowadzenia postępowania. Wskazuje to na brak oczywistości co do tego, że skarżącemu nie przysługuje status strony. Organy nie zbadały ,czy wraz z wniesieniem aportu do spółki nie zostało np. przeniesione roszczenie o wypłatę odszkodowania. W tym stanie rzeczy organ administracji nie powinien odmawiać wszczęcia postępowania administracyjnego, lecz je wszcząć, a następnie – w razie przyjęcia, że skarżącemu nie przysługuje przymiot strony –umorzyć.
Organ dopuścił się więc naruszenia przepisów prawa procesowego mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Mając powyższe na względzie Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a. uchylił oba postanowienia wydane w sprawie.
Ponownie rozpoznając sprawę organy administracji uwzględniając powyższą wykładnię dokonają wszczęcia postępowania administracyjnego, a następnie rozważą, czy występują przesłanki do wydania rozstrzygnięcia, o jakim mowa w art. 104 - 105 § 1 kpa czy też dalszego prowadzenia postępowania, a więc czy istnieją przesłanki do merytorycznej oceny zasadności złożonego wniosku, czy też do umorzenia postępowania.
O kosztach orzeczono na podstawie art.200 ppsa.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Donata Starosta /przewodniczący sprawozdawca/Maciej Busz
Tomasz Grossmann
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Donata Starosta (spr.) Sędziowie WSA Tomasz Grossmann WSA Maciej Busz Protokolant st. sekr. sąd. Joanna Kujawa po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi [...] Sp. z o.o. z siedzibą w [...] na postanowienie Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Starosty [...] z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...]; 2. zasądza od Wojewody Wielkopolskiego na rzecz [...] Sp. z o. o. z siedzibą w [...] kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Dnia [...] lipca 2013 r. do Starostwa [...] wpłynął wniosek [...] sp. z o.o. z siedzibą w [...] (dalej jako Spółka, Strona, Skarżąca) o ustalenie odszkodowania za nieruchomość położoną w [...], zapisane w księdze wieczystej KW nr [...] jako własność Spółki.
Postanowieniem z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...] Starosta [...], wskazując na art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm., obecnie Dz. U. z 2014 r. poz. 518 z późn. zm., dalej jako u.g.n.) oraz art. 61a i art. 123 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm., dalej jako kpa) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za przedmiotową nieruchomość. Wskazał, że decyzją nr [...] z dnia [...] października 2003 r. Wójt [...] zatwierdził podział nieruchomości położonej w [...], zapisanej w księdze wieczystej KW nr [...] jako własność [...] spółka z o.o. z siedzibą w [...]. Starosta zastrzegł, że zarówno zapisy ewidencji gruntów i budynków, jak i księgi wieczystej KW nr [...] wskazują jako położenie nieruchomości miejscowość [...], a nie [...], co uzasadnia sprostowanie decyzji podziałowej. Podział nieruchomości nastąpił pod warunkiem, że do projektowanych działek: nr 422/8 - nr 422/20 zostanie ustanowiona służebność dostępu do drogi publicznej przez działkę nr 422/7.
Starosta podkreślił, że z wnioskiem o podział przedmiotowego gruntu wystąpiła spółka działająca pod firmą [...] spółka z o.o. z siedzibą w [...]. Następnie, na skutek przekształcenia, powstała spółka prowadząca działalność pod firmą [...] S.A. Na podstawie aktu notarialnego [...] oraz uchwały nr [...] Rady Nadzorczej spółki [...] S.A. z dnia [...] lutego 2007 r. ustalono, że spółka [...] S.A. uzyskała zgodę na stworzenie spółki celowej, w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dla realizacji projektu deweloperskiego. Z aktu założycielskiego ww. spółki wynika, że prowadzić będzie działalność gospodarczą pod firmą [...] sp. z o.o. Ponadto w § 9 ww. aktu wskazano, że część udziałów pokrywa wkład niepieniężny w postaci nieruchomości gruntowej położonej w [...], oznaczonej jako działka nr 422/4 o pow. [...] ha, zapisana w księdze wieczystej KW nr [...]. Aktualnie [...] S.A. pozostaje w upadłości zakładowej.
Starosta ocenił, że jedynym podmiotem uprawnionym do ubiegania się o odszkodowanie za przedmiotowe działki jest [...] S.A. Dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma znaczenia fakt utworzenia spółki celowej, w której część udziałów pokrywa wkład niepieniężny w postaci działki nr 422/4.
W zażaleniu na opisane postanowienie pełnomocnik Spółki wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zarzucił naruszenie:
1) przepisów prawa materialnego:
a) art. 98 ust. 1 i 3 u.g.n. polegające na nieuwzględnieniu wniosku Skarżącego o ustalenie odszkodowania za nieruchomość przejętą w wyniku podziału nieruchomości i wydzieleniu części nieruchomości pod drogę publiczną, pomimo spełnienia przez Skarżącego wszystkich przesłanek niezbędnych do ustalenia odszkodowania,
b) art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 roku poz. 707, dalej jako u.k.w.) polegające na pominięciu domniemania wypływającego z owego przepisu, a zgodnie z którym Skarżący musi być traktowany jako właściciel nieruchomości będących przedmiotem niniejszego postępowania w wyniku ujawnienia go w księdze wieczystej jako właściciela, bez przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania pozwalającego na przyjęcie obalenia owego domniemania,
c) art. 5 u.k.w. polegające na pominięciu przy rozstrzyganiu zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i uznaniu, że Skarżący nie jest właścicielem nieruchomości będących przedmiotem niniejszego postępowania pomimo, iż z zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych wynika konieczność respektowania treści księgi wieczystej i uznania Skarżącego jako podmiotu ujawnionego w księdze wieczystej jako właściciel owych nieruchomości niezależnie od rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
2) przepisów prawa procesowego:
a) art. 61 a § 1 kpa poprzez odmowę wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie pomimo braku przesłanek do podjęcia takiego rozstrzygnięcia wymienionych w owym przepisie, w szczególności pomimo błędnego przyjęcia, iż Skarżący nie jest stroną niniejszego postępowania,
b) art. 77 § 1 kpa poprzez zaniechanie zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zaniechanie ustalenia stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej nieruchomości oraz ustaleń w odniesieniu do rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
c) art. 80 kpa poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające w szczególności na bezpodstawnym pominięciu zagadnienia stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej,
d) art. 6 kpa poprzez naruszenie zasady praworządności i wydaniu postanowienia w postępowaniu obarczonym naruszeniami przepisów prawa, opisanymi w zażaleniu,
e) art. 7 kpa poprzez naruszenie zasady prawdy obiektywnej, polegające na zaniechaniu podjęcia przez organ administracji czynności mających na celu dokładne wyjaśnienie sprawy, w szczególności zaniechaniu wyjaśnienia okoliczności związanych ze stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej oraz ustaleń w zakresie rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości,
f) art. 8 kpa poprzez naruszenie zasady pogłębiania zaufania polegające na zaniechaniu odpowiedniego uzasadnienia wydanego postanowienia, które umożliwiłoby uznanie wydanego rozstrzygnięcia za prawidłowe, w szczególności w zakresie przyjętych podstaw odmowy wszczęcia postępowania.
Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] Wojewoda Wielkopolski, wskazując na art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Uzasadniając napisał, że organ I instancji słusznie ustalił, iż Wnioskodawca nie jest następcą prawnym byłego właściciela. Działka nr 422/4 o pow. [...] ha zapisana w księdze wieczystej KW nr [...], została wniesiona jako wkład niepieniężny do Spółki. Dla wskazanej działki nie została wyodrębniona nowa księga wieczysta, dlatego działki nr 422/7 o pow. 0,3217 ha, nr 422/5 o pow. 0.0448 ha i nr 422/6 o pow. 0,0160 ha, również są zapisane w tej samej księdze wieczystej: KW nr [...]. Spółka pozostaje wpisana w tej księdze jako właściciel przedmiotowych nieruchomości. Treść tego wpisu objęta jest wprawdzie domniemaniem z art. 3 ust. 1 u.k.w., niemniej może ono zostać obalone.
Wojewoda ocenił, że zarówno odmowa wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a § 1 k.p.a. jak i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. prowadziłyby do takich samych skutków prawnych dla strony. W obu przypadkach rozstrzygnięcie ma charakter formalny, a powodem jest bezprzedmiotowość postępowania. Inny jest jedynie moment, w którym bezprzedmiotowość występuje (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 listopada 2012 r., II SA/Gd 337/12, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej CBOSA).
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Spółka, zastępowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o uchylenie obu wydanych w sprawie postanowień oraz zasądzenie na rzecz Spółki zwrotu kosztów postępowania oraz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik powtórzył w skardze zarzuty zawarte w zażaleniu.
W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o oddalenie Skargi, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 – dalej p.p.s.a.) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 p.p.s.a. w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zaskarżone postanowienie jest rozstrzygnięciem o charakterze procesowym. Konstatacja ta prowadzi do wniosku, że sąd nie mógł się odnosić do zarzutów merytorycznych dotyczących obu postanowień. Sąd był władny ocenić jedynie prawidłowość czynności procesowej jaką jest odmowa wszczęcia postępowania i w związku z tym odnieść się do stanowiska organów obu instancji, że Spółce nie przysługiwał status strony w tym postępowaniu administracyjnym. Przyjmuje się bowiem, że postanowienie wydane na podstawie art. 61 a § 1 kpa ma charakter proceduralny. W tym zakresie, organ wydając postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, nie może odnosić się do meritum sprawy będącej przedmiotem wniosku strony (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 22 lutego 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 1356/11, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 13 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 893/11, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 13 sierpnia 2014 r. sygn. akt IV SA/Po 618/14, CBOSA).W niniejszej sprawie wniosek o ustalenie odszkodowania wpłynął do Starosty [...] lipca 2013 roku. Do listopada 2013 roku Starosta [...] prowadził postępowanie wyjaśniające i prowadził dowody ,celem ustalenia ,czy skarżąca ma status strony sprawie. Zatem ewentualny wniosek ,czy skarżąca jest stroną w sprawie nie jest oczywisty i nie wynikał wprost ze złożonego wniosku .Organy badały między innymi szereg dokumentów , z których wynikało przekształcenie podmiotowe. Organ drugiej instancji sam przyznał w uzasadnieniu decyzji ,że organ prowadził ustalenia w kierunku potwierdzenia interesu prawnego. Organ II instancji w uzasadnieniu swojej decyzji przyznał wręcz ,że Starosta [...] podjął wszelkie niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego działania dla ustalenia stanu faktycznego. "uznanie przez organ jedynie na podstawie treści ksiegi wieczystej ,że spółce [...] Sp.zo.o przysługuje, jako następcy prawnemu poprzedniego właściciela nieruchomości, uprawnienie do ubiegania się o odszkodowanie za nieruchomość położoną w [...], oznaczoną w ewidencji gruntów jako: obręb [...] byłoby bezpodstawne, z uwagi na materiał dowodowy i ustalony na jego podstawie stan faktyczny.
Podstawę prawną kwestionowanego postanowienia w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego stanowił art. 61a § 1 kpa, zgodnie z którym, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 kpa zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Organy obu instancji uznały, że Wnioskodawca nie jest następcą prawnym byłego właściciela po ustalaniu na tle prowadzonych dowodów stanu faktycznego.
Przepis art. 61a § 1 kpa, obowiązujący od dnia 11 kwietnia 2011 r., został dodany ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 6, poz. 18). W uzasadnieniu tej nowelizacji wskazano, że celem regulacji polegającej na dodaniu art. 61a jest odróżnienie postępowania wstępnego polegającego na wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego od postępowania właściwego, które kończy się rozstrzygnięciem sprawy co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. Tak więc nowelizacja ta pozwala na wyraźniejsze niż dotychczas, rozróżnienie wstępnego etapu postępowania administracyjnego - jego wszczęcia, od etapu merytorycznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia żądania strony co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. Ustawodawca wprowadził w tej regulacji dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania: wniesienie podania przez osobę, która nie jest stroną oraz zaistnienie innych uzasadnionych przyczyn uniemożliwiających wszczęcie postępowania. Przyczyny te nie zostały w ustawie skonkretyzowane. Należy przez nie rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania; przykładowo, gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie lub, gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialno-prawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym. Skoro jednak na skutek odmowy wszczęcia postępowania organ nie prowadzi postępowania administracyjnego i nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty, to należy przyjąć, iż w postanowieniu wydanym w trybie art. 61a § 1 kpa organ nie może formułować wniosków i ocen dotyczących meritum żądania. Instytucja odmowy wszczęcia postępowania kończy się bowiem aktem formalnym, a nie merytorycznym. Zatem z przepisu tego wynika obowiązek organu w zakresie przeprowadzenia wstępnej analizy wniosku o wszczęcie postępowania pod względem ewentualnego wystąpienia okoliczności uniemożliwiających merytoryczne rozpatrzenie podania. (patrz wyrok WSA w Warszawie z dnia 07 kwietnia 2014 r. o sygn. VII SA/Wa 2449/13, CBOSA)
Jak już wspomniano z treści art. 61a §1 kpa, odczytywanej z uwzględnieniem art. 61 § 1 kpa wynika, że postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego wydaje się wówczas, gdy z żądaniem wszczęcia postępowania występuje podmiot, nie posiadający przymiotu strony (przeszkody natury podmiotowej) bądź też gdy z innych, uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte (przeszkody natury przedmiotowej). Ocena, czy istnieje przeszkoda natury podmiotowej, wymaga ustalenia, czy osoba, od której pochodzi żądanie wszczęcia postępowania, jest stroną w rozumieniu art. 28 kpa bądź przepisu szczególnego, który reguluje krąg stron w konkretnym rodzaju spraw (jak np. art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego). Natomiast przeszkoda o charakterze przedmiotowym zaistnieje wtedy, gdy w złożonym do organu administracji publicznej podaniu zostanie zawarte takie żądanie, które w ogóle nie nadaje się do załatwienia w formie prawno-administracyjnej, zaś brak jest jakiegokolwiek unormowania prawnego do skierowania takiego żądania zarówno w drodze administracyjnej, jak i sądowej (tak A. Plucińska – Filipowicz [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, LEX/el. 2011).
Według poglądu wyrażonego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sytuacji gdy podmiot, dla którego z przepisów prawa materialnego nie wynikają żadne uprawnienia ani obowiązki, nie ma przymiotu strony w rozumieniu art. 28 kpa, w konsekwencji czego nie jest legitymowany do żądania wszczęcia postępowania. Oznacza to, że organ administracji zobowiązany jest zbadać treść żądania podmiotu wnoszącego podanie. Tylko w sytuacji, gdy wskazane przez wnioskodawcę elementy określające jego legitymację do złożenia wniosku w sposób oczywisty przeczą tezie o istnieniu interesu prawnego, organ administracji uprawniony jest do odmowy wszczęcia danego postępowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. akt II GSK 1966/11, Lex nr 1358330 i wskazane tam orzecznictwo). Innymi słowy odmowa wszczęcia postępowania z przyczyny podmiotowej na podstawie art. 61a § 1 kpa może mieć miejsce jedynie w sytuacjach oczywistych, nie wymagających analizy sprawy i przeprowadzenia dowodów. Tylko wówczas, tj. w takim przypadku, kiedy oczywistym jest, że osoba wnioskująca o wszczęcie postępowania nie ma przymiotu strony w tym postępowaniu, prawidłowym jest zastosowanie ww. regulacji prawnej. W innych przypadkach postępowanie na żądanie strony wszczyna się zgodnie z art. 61 § 3 kpa, a to dopiero stwarza możliwości do szczegółowego badania interesu prawnego wnioskodawcy. (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 05 lutego 2013 r. sygn. VII SA/Wa 1587/12, CBOSA).
Przy ocenie istnienia przesłanek określonych w art. 61a § 1 kpa, a więc przy ocenie, czy z uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, za niedopuszczalne należy uznać gromadzenie przez organ dowodów, na podstawie których dokonuje się ustaleń stanu faktycznego. Stwierdzenie, w wyniku podjętych przez organ działań, że wydanie rozstrzygnięcia w sprawie uznać należy za bezprzedmiotowe, a więc ustalenie określonego stanu faktycznego, winno skutkować decyzją o umorzeniu postępowania w oparciu o art. 105 § 1 kpa (por. wyroki: WSA w Olsztynie z dnia 13 grudnia 2011 r. sygn. akt II SA/Ol 893/11 Lex nr 1094438, WSA w Gdańsku z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 464/11, Wyrok WSA w Lublinie z dnia 30.06.2014r., sygn. II SA/Lu 851/13, wyrok WSA w Warszawie z dnia 05.09.2013r. o sygn. VII SA/Wa 847/13, CBOSA).
Przymiotu strony nie można natomiast wyjaśniać w drodze pozaprocesowej. (tak słusznie wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 18.06.2014r. o sygn. I SA/Rz 296/14 – [ubl. CBOSA)
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na definicję strony zawartą w art. 28 kpa, zgodnie z którą stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Pojęcie interesu prawnego również zostało wyjaśnione w orzecznictwie sądów administracyjnych. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2007 r., I OSK 755/06, (Lex nr 337023), wskazano, że: "Interes prawny to interes indywidualny, konkretny i sprawdzalny obiektywnie, a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego. Interes prawny to zatem interes, którego podstawą mogą być wyłącznie przepisy materialnego prawa administracyjnego, a to z tego względu, że decyzja administracyjna jest władczą konkretyzacją prawa administracyjnego". W wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 marca 2006 r., VI SA/Wa 2401/05, (Lex nr 223329) wyjaśniono, że: "Stwierdzenie istnienia interesu prawnego wymaga ustalenia związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy (decyzja administracyjna) może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Interes taki powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniają zastosowanie normy prawa materialnego. Według poglądu wyrażonego w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2007 r., I OSK 1559/06, (Lex nr 385385), pojęcie "interes prawny", na którym oparta jest legitymacja procesowa strony w postępowaniu administracyjnym, należy ustalać według norm prawa materialnego, a mieć interes prawny znaczy to samo, co ustalić przepis prawa powszechnie obowiązujący, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby.
Niewątpliwie istnienie interesu prawnego skarżącego w tym przypadku należy oceniać na podstawie treści art. 28 kpa. Przyjmuje się, że aby być stroną w postępowaniu administracyjnym wystarczy, że postępowanie dotyczy interesu prawnego danego podmiotu, nie musi być nawet naruszony ten interes (tak wyrok NSA z dnia 16 sierpnia 2012r. o sygn. II OSK 832/11, LEX nr 1248472)
Reasumując dotychczasowe rozważania wskazać należy, iż organy administracji publicznej rozstrzygając przedmiotową sprawę wadliwie zinterpretowały treść art. 61a § 1 kpa. Pomimo bowiem tego, że de facto przeprowadzono postępowanie wyjaśniające zmierzające do ustalenia, czy skarżący posiada przymiot strony w niniejszym postępowaniu zaskarżonym postanowieniem, a także postanowieniem je poprzedzającym, odmówiono wszczęcia administracyjnego. Wskazuje to na istnienie wątpliwości co do przymiotu strony w przypadku skarżącego, które wymagały wyjaśnienia i dokonania niezbędnych ustaleń w tym zakresie, a więc faktycznego prowadzenia postępowania. Wskazuje to na brak oczywistości co do tego, że skarżącemu nie przysługuje status strony. Organy nie zbadały ,czy wraz z wniesieniem aportu do spółki nie zostało np. przeniesione roszczenie o wypłatę odszkodowania. W tym stanie rzeczy organ administracji nie powinien odmawiać wszczęcia postępowania administracyjnego, lecz je wszcząć, a następnie – w razie przyjęcia, że skarżącemu nie przysługuje przymiot strony –umorzyć.
Organ dopuścił się więc naruszenia przepisów prawa procesowego mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Mając powyższe na względzie Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a. uchylił oba postanowienia wydane w sprawie.
Ponownie rozpoznając sprawę organy administracji uwzględniając powyższą wykładnię dokonają wszczęcia postępowania administracyjnego, a następnie rozważą, czy występują przesłanki do wydania rozstrzygnięcia, o jakim mowa w art. 104 - 105 § 1 kpa czy też dalszego prowadzenia postępowania, a więc czy istnieją przesłanki do merytorycznej oceny zasadności złożonego wniosku, czy też do umorzenia postępowania.
O kosztach orzeczono na podstawie art.200 ppsa.
