VIII SA/Wa 332/14

Uzasadnienie

Komendant Powiatowy Policji w P. (organ I instancji) rozkazem personalnym z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...], na podstawie art. art. 101 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 ze zm.), art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r., Nr 54, poz. 310) oraz § 3 ust. 1, § 4 ust. 1 pkt 5 i § 5 ust. 1, 3 i 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1732 ze zm.), odmówił asp. J. K. ustalenia wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat, za okres pracy w gospodarstwie rolnym od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r.

Po rozpoznaniu odwołania, Komendant [...] Policji rozkazem personalnym z dnia [...] stycznia 2014 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), zwanej dalej "K.p.a.", utrzymał w mocy rozkaz personalny Komendanta Powiatowego Policji w P. z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...].

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ odwoławczy w pierwszej kolejności przedstawił stan faktyczny sprawy. Wskazał, że raportem z dnia [...] września 2013 r. asp. J.K. zwrócił się z prośbą do Komendanta Powiatowego Policji w P. o zaliczenie do wysługi lat dotychczas nieudokumentowanego okresu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1998 r. Do raportu policjant dołączył:

postanowienie z Urzędu Miejskiego w R. z dnia [...] grudnia 2012 r. o odmowie wydania zaświadczenia o pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1998 r. z uwagi na brak dokumentów potwierdzających powyższe,

poświadczenie o adresach i okresach zameldowania z Urzędu Miejskiego w R. potwierdzające, że w okresie od dnia [...] czerwca 1975 r. do dnia [...] grudnia 1998 r. wymieniony był zameldowany na pobyt stały pod adresem B., ul. K. [...],

zaświadczenie ze Starostwa Powiatowego w R. z dnia [...] grudnia 2012 r. potwierdzające, że w latach 1991 - 1999 w rejestrze gruntów wsi B. i P., gmina R., wpisane było gospodarstwo rolne o powierzchni [...] ha, którego właścicielami byli H. i S. K.,

zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w R. z dnia [...] listopada 2003 r. potwierdzające, że J.K. był zarejestrowany jako bezrobotny w okresie od dnia [...] lipca 1994 r. do dnia [...] sierpnia 1995 r. i otrzymywał w okresie od dnia [...] października 1995 r. do dnia [...] czerwca 1995 r. zasiłek,

wniosek asp. J. K. z dnia [...] grudnia 2012 r. dotyczący zaliczenia do wysługi lat okresu pracy w gospodarstwie rolnym od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1998 r. oraz okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia [...] października 1994 r. do dnia [...] czerwca 1995 r.,

oświadczenie wnioskodawcy w sprawie braku dokumentów z dnia [...] grudnia 2012 r., w którym wymieniony informuje, że w okresie od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1998 r., w gospodarstwie rolnym rodziców o powierzchni [...] ha położonym w miejscowości B., wykonywał wszystkie prace, tj. prace polowe, prace przy żniwach, zasiewach, sadzeniu warzyw, ziemniaków, przy sianokosach oraz obrządku inwentarza, codziennie po 8 - 10 godzin i dłużej,

zeznanie świadka J. R. zam. B. ul. R. [...], w którym wymieniony oświadczył, że mieszkał w niedalekim sąsiedztwie wnioskodawcy i widział jak we wnioskowanym okresie J.K. wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym rodziców, mieszkał wspólnie z nimi i pracował przy żniwach, wykopkach, sianokosach, obrządku inwentarza, a ponadto uczył się i dojeżdżał do szkoły w D. i w R.,

zeznanie świadka G.P., w którym wymieniony oświadczył, że jest właścicielem gospodarstwa położonego w bliskim sąsiedztwie gospodarstwa państwa K. i wie, że we wnioskowanym okresie J.K. mieszkał razem z rodzicami i pracował w ich gospodarstwie wykonując prace przy żniwach, zasiewach zbóż, sianokosach, wykopkach, obrządku zwierząt gospodarskich, prace wykonywane były o różnych porach dnia w zależności od potrzeb,

oświadczenie asp. J. K. z dnia [...] września 2013 r., w którym wymieniony wskazał, że w okresie 1991 - 1996 uczęszczał do szkoły w D., do której dojazd zajmował mu ok. 15 min. w jedną stronę, a następnie w okresie od 1997 - 1998 r. dojeżdżał do szkoły w R.h oddalonej o [...] kilometrów od miejsca zamieszkania i w obu przypadkach nie korzystał z internatu.

W celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, organ I instancji wezwał wnioskodawcę o doprecyzowanie wnioskowanego okresu pracy w gospodarstwie rolnym z uwagi na fakt pobierania w tymże okresie zasiłku dla bezrobotnych od dnia [...] października 1994 r. do dnia [...] czerwca 1995 r. oraz o uzupełnienie dokumentacji o takie dokumenty jak poświadczenia zameldowania i adresów zamieszkania świadków, oświadczenie dotyczące nauki w szkołach ponadpodstawowych (czas dojazdu do szkoły, czas nauki w szkole i w domu), zaświadczenie ze szkoły potwierdzające okres nauki.

W odpowiedzi na powyższe wnioskodawca w raporcie z dnia [...] września 2013 r. wskazał, że w okresie nauki nie korzystał z internatu, a dojazd do szkół oddalonych o [...] kilometrów od miejsca zamieszkania zajmował mu ok. 10 - 15 minut. Ponadto wymieniony oświadczył, że czas poświęcany na naukę uzależniony był od potrzeb, natomiast do lekcji przygotowywał się wykonując jednocześnie pracę fizyczną w gospodarstwie, gdyż korzystał z różnego rodzaju nośników pamięci elektronicznej.

Komendant Powiatowy Policji w P. rozkazem personalnym z dnia [...] września 2013 r. określił asp. J. K. procentowy wzrost uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat na dzień [...] września 2013 r. na poziomie [...] %, zaliczając do wysługi okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia [...] października 1994 r. do dnia [...] grudnia 1994 r. w wymiarze: [...] miesięcy, [...] dni. Jednocześnie wskazał, że kwestia zaliczenia do wysługi lat okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców zastanie rozstrzygnięta odrębną decyzją.

W dniu [...] listopada 2013 r. do Komendy Powiatowej Policji w P. wpłynął raport asp. J. K., w którym wymieniony ponownie wskazał, że nie korzystał z internatu, do szkół oddalonych [...] km od miejsca zamieszkania dojeżdżał ok. 10-15 minut, natomiast do zajęć przygotowywał się korzystając z różnego rodzaju nośników pamięci elektronicznych wykonując w tym samym czasie prace fizyczne w gospodarstwie. Ponadto wymieniony sam udzielił informacji dotyczących zameldowania i zamieszkania we wnioskowanym okresie świadków wskazując, że:

J. R. w okresie od dnia [...] czerwca 1982 r. do dnia [...] sierpnia 2004 r. zameldowany był pod adresem D., ul. S. [...], od dnia [...] czerwca 2004 r. jest zameldowany pod adresem B. ul. R. [...],

G.P. od 1970 r. zameldowany jest pod adresem P. [...], natomiast od dnia [...] lutego 1997 r. do dnia [...] czerwca 1998 r. przebywał czasowo na Ś..

Asp. J. K. wskazał w raporcie, że informacje o miejscu przebywania są zamieszczone w zeznaniach świadków, co Urząd Gminy w R. potwierdził przyjmując zeznania. Jednocześnie wymieniony sprecyzował wnioskowany okres pracy w gospodarstwie rolnym i wniósł i zaliczenie do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r. Ponadto do raportu załączył:

zaświadczenie z Zespołu Szkół Zawodowych nr [...] w D. z dnia [...] października 2013 r. potwierdzające, że J. K. w okresie od dnia [...] września 1991 r. do dnia [...] czerwca 1994 r. uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej o specjalności [...] i nie mieszkał w internacie,

zaświadczenie z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w P. potwierdzające, że J.K. był osobą zdającą egzaminy eksternistyczne z programu nauczania Średniego Studium Zawodowego w P. o kierunku społeczno - prawnym i nie mieszkał w internacie, w okresie od dnia [...] października 1995 r. do dnia [...] czerwca 1996 r.,

zaświadczenie z Zespołu Szkół Zawodowych nr [...] w R. z dnia [...] października 2013 r. potwierdzające, że J. K. w latach 1996 - 1998 uczęszczał do Policealnego Studium Zawodowego dziennego w zawodzie technik technologii żywności i nie mieszkał w internacie.

Komendant Powiatowy Policji w P. po zgromadzeniu materiału dowodowego i rozpatrzeniu sprawy rozkazem personalnym nr [...] z dnia [...] listopada 2013 r. odmówił asp. J.K. ustalenia wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat za okres pracy w gospodarstwie rolnym od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i ustalone okoliczności nie dają w jego ocenie podstaw do zaliczenia asp. J. K. do wysługi lat, od której jest uzależniony procentowy wzrost uposażenia zasadniczego okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika w okresie od dnia od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r. Komendant Powiatowy Policji w P. podkreślił, że pomimo, iż wymieniony miał ukończone 16 lat oraz zamieszkiwał na terenie gospodarstwa rolnego rodziców, czym spełnił dwie z wymaganych przesłanek, to nie można uznać, że wykonywał w tym gospodarstwie stałą pracę. W okresie objętym wnioskiem asp. J. K. uczestniczył w zajęciach szkolnych w szkołach ponadpodstawowych, co wyklucza wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze podanym przez wymienionego tj. po 8 -10 godzin dziennie. Jak wynika z jego akt osobowych, w dokumentacji związanej z przyjęciem do służby w Policji wymieniony nie zamieścił żadnej informacji o swojej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, nie napisał, że pochodzi z rodziny chłopskiej, co może jedynie świadczyć, iż albo takiej pracy nie świadczył, albo udzielanej pomocy sam nie traktował jako pracy stałej. Komendant Powiatowy Policji w P. zauważył, że wymieniony nie wiązał przyszłości z pracą na roli, o czym świadczy wybór szkoły średniej, tj. Zasadniczej Szkoły Zawodowej o kierunku [...], następnie Średniego Studium Zawodowego o kierunku [...], czy też Policealnego Studium Zawodowego o specjalności technik technologii [...]. Ponadto samo korzystanie przez daną osobę z gospodarstwa rolnego, zamieszkiwanie na terenie tego gospodarstwa, pomoc w jego prowadzeniu osobom najbliższym i korzystanie z płodów rolnych pochodzących z tego gospodarstwa nie są wystarczające do przypisania jej przymiotów rolnika lub domownika w rozumieniu art. 6 pkt 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wobec powyższego zdaniem organu strona nie udowodniła stałej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Od powyższej decyzji wymieniony wniósł w terminie ustawowym odwołanie, w którym ww. decyzji zarzucił naruszenie art. 7, art. 8, art. 77, art. 80 i art. 107 K.p.a. poprzez rozstrzygnięcie sprawy bez zbadania wszelkich jej okoliczności, poprzez wydanie decyzji w oparciu o wybiórczo potraktowany materiał dowodowy oraz wyjaśnienie wątpliwości za pomocą hipotez zamiast środków dowodowych. Odwołujący się wskazał na dostarczoną przez siebie dokumentacją potwierdzającą w jego ocenie wykonywanie stałej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika. Ponadto poinformował, że gospodarstwo rolne było niewyspecjalizowane, większość prac była wykonywana ręcznie, zatem wykonywał pracę przy żniwach, zasiewach, sianokosach, sadzeniu warzyw czy obrządku inwentarza, jak również prace związane z remontem i konserwacją sprzętów. Nie zgodził się z poglądem organu, że nauka w szkole ponadpodstawowej wyklucza uznanie go za domownika. Wyjaśnił, że nie zamieścił w dokumentacji związanej z przyjęciem do służby w Policji informacji o pracy w gospodarstwie, gdyż nie wiedział o możliwości doliczenia do wysługi pracy na roli. Ponadto asp. J.K. zarzucił, że organ nie wziął pod uwagę zeznań dwóch świadków oraz jego oświadczenia dotyczącego pracy w gospodarstwie. Powołał orzecznictwo sądów administracyjnych potwierdzające jego stanowisko oraz podkreślił, że spełnia przesłanki do uznania go za domownika w rozumieniu art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wskazał również, że wielu funkcjonariuszom Policji, którzy w czasie nauki w szkołach średnich pracowali w gospodarstwach rolnych swoich rodziców, ustalono wzrost uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat za okres pracy w gospodarstwie rolnym i odmowa zaliczenia w jego przypadku jest krzywdząca i narusza zasadę równości obywateli wobec prawa.

Następnie organ odwoławczy wskazał na art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 ze zmianami) zgodnie z którym, wysokość uposażenia zasadniczego policjanta jest uzależniona od grupy zaszeregowania jego stanowiska służbowego oraz od posiadanej wysługi lat. Zgodnie natomiast z § 4 ust. 1 rozporządzenia MSWiA z dnia 6 grudnia 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1732 - ze zmianami), wydanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej m. in. w art. 102 powołanej ustawy o Policji, do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się: 1) okresy służby w Policji, 2) okresy służby w Urzędzie Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Więziennej, 3) okresy traktowane jako równorzędne ze służbą o której mowa w pkt 1 i 2, wymienione w art. 13 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, 4) zakończone okresy zatrudnienia wykonywanego w pełnym wymiarze czasu pracy; wymiar czasu pracy podlega sumowaniu w przypadku równoczesnego wykonywania zatrudnienia u różnych pracodawców w wymiarze nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub na danym stanowisku, 5) inne okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Przepis § 5 ust. 1 cytowanego rozporządzenia stanowi, że dokumenty potwierdzające okresy zaliczane do wysługi lat, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 2 - 5, policjant jest obowiązany złożyć w komórce organizacyjnej jednostki Policji właściwej do spraw kadr. W myśl § 5 ust. 2 powołanego rozporządzenia wysługę lat oraz poszczególne jej okresy składowe ustala się na dzień przyjęcia policjanta do służby, chyba że z przepisów odrębnych wynika inny termin zaliczenia danego okresu. Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku zmiany wysługi lat w związku z zaliczeniem policjantowi dotychczas nieudokumentowanych okresów, o których mowa w § 5 ust. 1 (§ 5 ust. 3 rozporządzenia). Zatem, termin nabycia prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat oraz procentową jego wysokość określa się w decyzji ustalającej lub zmieniającej wysługę lat we wskazanym trybie, z uwzględnieniem przepisów o przedawnieniu (§ 5 ust. 4). Początkowa wysługa lat ustalana jest na dzień przyjęcia do służby. Z kolei procentowy wzrost uposażenia z tytułu zmiany wysługi ewentualnie przysługiwać będzie policjantowi od dnia złożenia całości dokumentów potwierdzających okresy zaliczane do wysługi lat, ponieważ zmiana uposażenia następuje z dniem zaistnienia okoliczności uzasadniających tę zmianę (art. 106 ust. 1 ustawy o Policji).

Organ odwoławczy zauważył, że z powołanych wyżej regulacji wynika możliwość zmiany wysługi lat policjanta w związku z zaliczeniem dotychczas nieudokumentowanych okresów, a może mieć to miejsce na przykład w sytuacji, gdy przy przyjęciu do służby funkcjonariusz nie dysponował dokumentami potwierdzającymi okresy podlegające wliczeniu do wysługi. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia MSWiA z dnia 6 grudnia 2001 r. do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Za odrębny przepis w rozumieniu cytowanego powyżej rozporządzenia uważa się ustawę z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310). Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy wliczeniu do stażu pracy podlegają przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Zdaniem organu odwoławczego istotnym zagadnieniem w rozpatrywanej sprawie jest więc ustalenie normatywnej treści pojęcia domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, z którym ustawodawca związał możliwość zaliczenia pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do ogólnego stażu pracy. Od dnia 1 stycznia 1991 r. pod pojęciem domownika zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 roku, Nr 50, poz. 291) należy rozumieć osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat (lit. a), pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie (lit. b), stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy (lit. c).

Organ podniósł, że asp. J. K. wnioskując o zaliczenie mu dotychczas nieudokumentowanego okresu pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego przedstawił szereg dokumentów, które w jego ocenie potwierdzają słuszność złożonego wniosku. Zaznaczyć jednak należy, że ocena przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów należy każdorazowo do pracodawcy, który stwierdza fakt spełnienia wymogów określonych w ustawie i podejmuje decyzję o zaliczeniu danego okresu do pracowniczego stażu pracy. Pracodawca może nie przyznać prawa do określonego świadczenia pracowniczego, zwłaszcza, gdy dysponuje dowodami wskazującymi na odmienny niż podany w zaświadczeniu stan faktyczny.

W ocenie organu odwoławczego organ I instancji w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy właściwie odmówił wnioskodawcy zaliczenia do wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r., stwierdzając, że brak jest w jego ocenie podstaw do uznania wskazanego okresu pracy do wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego. Jak wynika z akt osobowych asp. J.K. oraz dokumentów zebranych w toku postępowania (zaświadczenia z poszczególnych szkół ponadpodstawowych), wymieniony od dnia [...] września 1991 r. do dnia [...] czerwca 1994 r. uczęszczał do Zasadniczej Szkoły Zawodowej w D. o specjalności [...], w okresie od dnia [...] października 1995 r. do dnia [...] czerwca 1996 r. ukończył eksternistycznie program średniego Studium Zawodowego w P. o kierunku [...], natomiast w latach 1996 - 1998 uczęszczał do Policealnego Studium Zawodowego dwuletniego dziennego w R. w zawodzie technik technologii żywności. Zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy szkoły w D. i w R. oddalone były od jego miejsca zamieszkania o ok. [...] kilometrów a dojazd do nich zajmował mu ok. 15 minut w jedną stronę. Zatem stwierdzić należy, że czas potrzebny na dojazd i powrót ze szkoły, czas spędzony w szkole jak również czas potrzebny na lektury szkolne, przygotowanie się do zajęć, do egzaminu zawodowego i maturalnego zajmowały stronie większą część dnia. Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że jak słusznie zauważył organ I instancji nauka w szkole ponadpodstawowej oraz związane z nią obowiązki wymagane od uczniów, tj. lektury, lekcje, zadania domowe oraz przygotowanie się do zająć szkolnych oraz egzaminów, jak wskazuje doświadczenie życiowe, wykluczają stałą pracę w gospodarstwie rolnym. Oprócz bowiem czasu potrzebnego na naukę wymieniony potrzebował także czasu na dojazd do szkoły oddalonej od miejsca zamieszkania o [...] km, oraz czasu na odpoczynek i posiłki. W ocenie organu nie jest bowiem możliwe przygotowywanie się do zajęć szkolnych, wykonywanie prac domowych i czytanie lektur szkolnych wyłącznie przy użyciu elektronicznych nośników pamięci podczas jednoczesnego wykonywania prac fizycznych w gospodarstwie rolnym, tym bardziej, że wnioskowany okres obejmuje lata 1991 - 1998. Trudno zatem uznać, że spełnione zostało w tym przypadku kryterium stałej pracy w gospodarstwie rolnym, bowiem stałą pracą nie jest doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika. Nauka w innej miejscowości od miejsca zamieszkania, odbywana w systemie dziennym, uniemożliwia podjęcie stałej pracy w gospodarstwie rolnym w rozmiarze pozwalającym na jej zaliczenie do okresu zatrudnienia. Jednocześnie nie oznacza to, że wymieniony nie pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa. Pomoc ta jednak nie mogła mieć charakteru stałego, z uwagi na inne absorbujące zajęcie w tym czasie, jakim była nauka w szkole ponadpodstawowej. To właśnie nauka w szkole i związane z nią obowiązki stanowiły w tym czasie główne zajęcie wnioskodawcy, nie zaś praca w gospodarstwie rolnym.

Zdaniem organu odwoławczego dokumenty zgromadzone podczas postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji, a włączone do akt osobowych, obok dokumentacji dołączonej do wniosku o zaliczenie do wysługi lat dotychczas nieudokumentowanych okresów pracy, stanowią również dokumentację mogącą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej kwestii zaliczenia wnioskowanego okresu pracy w gospodarstwie rolnym w charakterze domownika do wysługi lat uwzględnianej przy ustaleniu procentowego wzrostu uposażenia zasadniczego. W aktach osobowych wnioskodawcy, w dokumentacji związanej z przyjęciem do służby w Policji, a dotyczącej dotychczasowego życia wymienionego, tj. podanie, ankieta osobowa i życiorys brak jest informacji, jakoby pracował stale w gospodarstwie rolnym. Ponadto wymieniony w rubryce "nazwy zakładów pracy lub miejsc pobytu" wskazał, że w latach 1975 - 1994 r. był na utrzymaniu rodziców, w 1994 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych a w latach 1995 - 1999 nie pracował. Wskazać również należy, że asp. J.K. w ankiecie osobowej poinformował, że jego matka jest emerytką, a ojciec rencistą.

Organ podkreślił również, że wymieniony pełniąc służbę w Policji od dnia [...] lutego 1999 r., nie ubiegał się wcześniej o zaliczenie do wysługi lat okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Na fakt pracy w gospodarstwie rolnym rodziców powołał się dopiero w raporcie z dnia [...] września 2013 r. tj. po [...] latach służby. Wobec powyższego stwierdzić należy, iż wymieniony nie identyfikował się ze stałą pracą na roli i pracy takiej nie świadczył. Po ukończeniu Średniego Studium Zawodowego w R. przeszedł postępowanie kwalifikacyjne do służby w Policji, do której został przyjęty z dniem [...] lutego 1999 r. Stała praca w gospodarstwie rolnym wymaga natomiast, jak słusznie zauważył organ I instancji, pewnego psychicznego nastawienia, polegającego na wiązaniu się w pewnym okresie czasu z gospodarstwem rolnym i nieszukaniu stałego zatrudnienia poza nim. Ponadto jak wynika z materiałów sprawy gospodarstwo należące do rodziców wnioskodawcy miało we wnioskowanym okresie powierzchnię [...] ha, natomiast zgodnie z wpisem w ankiecie osobowej pod adresem wnioskodawcy zamieszkiwało łącznie [...] osób (rodzice, wnioskodawca, siostra, szwagier, brat i bratowa). Zdaniem organu nie jest prawdopodobne aby w gospodarstwie rolnym o tak małej powierzchni przy pracy polowej, żniwach, zasiewach, sadzeniu warzyw, ziemniaków, sianokosach, obrządku inwentarza potrzebna była praca aż [...] osób. W świetle powyższego również mało prawdopodobnym w ocenie organu odwoławczego wydaje się twierdzenie asp. J.K., że pomimo, iż uczęszczał we wnioskowanym okresie do szkoły ponadpodstawowej, codziennie pracował w gospodarstwie od 8 do 10 godzin.

Organ nie dał wiary zeznaniom powołanych w sprawie świadków, gdyż jak wynika z informacji asp. J.K. udzielonych w raporcie z dnia [...] listopada 2013 r. świadek J. R. przez cały wnioskowany okres był zameldowany w D., ul. S. [...] - oddalonym o [...] kilometrów od miejsca zamieszkania wnioskodawcy, natomiast świadek G.P. od dnia [...] lutego 1997 r. przebywał czasowo na Ś.. Zatem w obydwu przypadkach zeznania świadków należy uznać za mało wiarygodne z uwagi na fakt, nie są oparte na ciągłej obserwacji.

W ocenie organu zgromadzony w przedmiotowej sprawie obszerny materiał dowodowy bezsprzecznie dowodzi, że wnioskowany okres pracy policjanta w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia [...] czerwca 1991 r. do dnia [...] października 1994 r. oraz od dnia [...] czerwca 1995 r. do dnia [...] października 1998 r. nie miał charakteru pracy stałej. Wskazuje na to wiek wymienionego oraz zakres obowiązków szkolnych. Wymieniony kształcąc się w szkole ponadpodstawowej był na utrzymaniu rodziców, a jego głównym zajęciem w tym czasie była nauka w szkole i związane z nią obowiązki. Podkreślenia wymaga fakt, że czas spędzony w szkole oraz czas potrzebny na dojazd do niej, czas potrzebny na przygotowanie się do zajęć szkolnych, na zapoznanie się z lekturami zajmował stronie większą część dnia nie licząc odpoczynku, co wyklucza możliwość uznania pracy w gospodarstwie rolnym za stałą. Ponadto po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej wymieniony został przyjęty z dniem [...] lutego 1999 r. do służby w Policji co świadczy, że nie wiązał w żaden sposób swojej przyszłości z pracą w gospodarstwie rolnym. Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny i prawny rozpatrywanej sprawy, stwierdzić należy, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Organ odwoławczy po dokonaniu oceny zgromadzonych w sprawie materiałów odmówił wiarygodności i mocy dowodowej dokumentom przedstawionym przez stronę, bowiem każdorazowo ocena taka należy do pracodawcy.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł J. K. (dalej jako "skarżący"). Wnosząc o uchylenie zaskarżonych rozkazów personalnych zarzucił im naruszenie przepisów prawa materialnego określonego w:

- § 4 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości

uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania

wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego,

- art. 1 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy,

- art. 6 pkt 2 ww. ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym

rolników.

Nadto skarżący zarzucił ww. rozkazom personalnym błędną ocenę stanu faktycznego oraz niewłaściwą interpretację przepisów prawa - art. 7, art. 8, art. 77, art. 80 i art. 107 k.p.a. poprzez rozstrzygnięcie sprawy bez zbadania wszelkich jej okoliczności i wydanie decyzji w oparciu o wybiórczo potraktowany materiał dowodowy, tak jakby celem organu nie było wyczerpujące zbadanie sprawy, ale jedynie dopasowanie wybranych dowodów do z góry założonej tezy, przy czym pojawiające się wątpliwości wyjaśniono za pomocą hipotez, zamiast środków dowodowych.

W uzasadnieniu skargi podniósł, że spełnia przesłanki do uznania go za domownika, w rozumieniu art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, a w konsekwencji okres mojej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców, przypadający w okresach: [...] czerwca 1991 r. – [...] października 1994 r. oraz [...] czerwca 1995 r. – [...] października 1998 r., powinien zostać przez organ zaliczony do stażu pracy skoro w ww. okresie w gospodarstwie tym pracował. Szkoły, do których uczęszczał, znajdowały się niedaleko gospodarstwa rolnego rodziców, zatem fakt pobierania w nich nauki przez niego nie mógł wpływać negatywnie na udzielaną rodzicom pomoc przy prowadzeniu gospodarstwa, zważywszy że świadkowie zgodnie zeznają, że pracę tę wykonywał. Jakkolwiek ocena przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów należy każdorazowo do pracodawcy, to skarżący wskazał, że wielu funkcjonariuszom Policji, którzy w czasie nauki w szkołach średnich pracowali w gospodarstwach rolnych swoich rodziców ustalono wzrost uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat za okres pracy w gospodarstwie rolnym. Odmowa w jego przypadku jest więc dla niego krzywdząca i naruszająca zasadę równości obywateli wobec prawa.

W odpowiedzi na skargę Komendant [...] Policji wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe argumenty faktyczne i prawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej. Jest to zatem kontrola legalności rozstrzygnięcia, zapadłego w postępowaniu administracyjnym, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i procesowym.

Oceniając, według powyższych kryteriów, zaskarżony rozkaz personalny Komendanta [...] Policji oraz poprzedzający go rozkaz personalny organu I instancji należy uznać, że powinny zostać one wyeliminowane z obrotu prawnego jako wadliwe.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r., Nr 287, poz. 1687 ze zm.), prawo do uposażenia powstaje z dniem mianowania policjanta na stanowisko służbowe. Uposażenie policjanta składa się z uposażenia zasadniczego i z dodatków do uposażenia (art. 100). Wysokość uposażenia zasadniczego policjanta jest uzależniona od grupy zaszeregowania jego stanowiska służbowego oraz od posiadanej wysługi lat (art. 101 ust. 1). Zmiana uposażenia następuje z dniem zaistnienia okoliczności uzasadniających tę zmianę (art. 106 ust. 1).

Na podstawie art. 101 ust. 2 tej ustawy zostało wydane rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego, które w § 4 ust. 1 pkt 5 stanowi, że do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne (niż wymienione w § 4 ust. 1 pkt 1-4) okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego.

Komendant [...] Policji prawidłowo przyjął, że tymi odrębnymi przepisami są art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r., Nr 54, poz. 310) oraz art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1403), jednak, stosując je w zaistniałym stanie faktycznym niniejszej sprawy, błędnie uznał, że wnioskowany okres pracy skarżącego w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców nie może być w całości wliczony do stażu służby, celem ustalenia wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, wliczeniu do stażu pracy podlegają przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Pojęcie "domownika", wykonującego pracę w gospodarstwie rolnym, nie zostało zdefiniowane w powołanej ustawie z dnia 20 lipca 1990 r., lecz ustawodawca odesłał w zakresie ustalania jego normatywnej treści do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

W przedmiotowej sprawie skarżący wskazał, że pracę w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika wykonywał w latach 1991-1998, zatem mają w tym przypadku zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r., domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W ocenie Sądu, w pierwszej kolejności obowiązkiem organów było prawidłowe i pełne ustalenie stanu faktycznego sprawy, które jest zawsze zagadnieniem kluczowym, a także niezbędnym elementem zastosowania normy prawa materialnego.

Podejmując decyzję administracyjną, organ był związany regułami postępowania administracyjnego, które określały jego obowiązki w zakresie prowadzenia postępowania i orzekania. Stąd też zobligowany był m. in. do przestrzegania zasady dochodzenia do prawdy obiektywnej (art. 7 K.p.a.). Musiał też w sposób wyczerpujący zebrać, rozpatrzyć i ocenić cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 K.p.a. i art. 80 K.p.a.) oraz uzasadnić swoje rozstrzygnięcie (art. 107 § 3 K.p.a.).

Przechodząc na stan rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że uzasadnienia zarówno zaskarżonego rozkazu personalnego, jak i poprzedzającego go rozkazu personalnego nie spełniają powyższych kryteriów. Nie zawierają bowiem przedstawienia prawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

Organy, badając problematykę łączenia przez skarżącego obowiązków ucznia szkoły ponadpodstawowej z wykonywaniem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, nie ustaliły w sposób stanowczy, czy taka okoliczność miała miejsce, czy też nie. W toku postępowania ustalono, że w sprawie zarówno świadkowie, jak i wnioskodawca w oświadczeniu podają, że praca w gospodarstwie rolnym rodziców była świadczona w sposób stały i pomimo tego stwierdzono, że praca skarżącego, w okresie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej mogła stanowić jedynie pomoc rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego i miała charakter pracy doraźnej. Organy nie dokonały zatem prawidłowej analizy zeznań świadków.

Jak wynika z akt sprawy skarżący w niniejszym postępowaniu powołał świadków, którzy zeznając w sposób spójny i logiczny potwierdzili okoliczności wskazywane przez funkcjonariusza.

W takiej sytuacji organy mogły postąpić w dwojaki sposób, tj. uwzględnić wniosek strony o zaliczenie spornego okresu do pracowniczego stażu pracy lub też dokonać negatywnej oceny zeznań świadków. Organy, wybierając ten drugi sposób postępowania powinny jednak dysponować innym materiałem dowodowym, z którego wynikałyby fakty przeczące twierdzeniom strony i świadków przez nią wskazanych.

W ocenie Sądu, organy nie dysponowały materiałem dowodowym, z którego mogłyby wywieść wnioski sprzeczne z twierdzeniami strony. Organy uznały za niewiarygodne zeznania świadków potwierdzające pracę skarżącego w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od [...] czerwca 1991 r. do [...] października 1994 r. oraz [...] czerwca 1995 r. do [...] października 1998 r., gdyż jeden z nich był zameldowany w miejscowości oddalonej o [...] km od zamieszkania skarżącego, natomiast drugi od dnia [...] lutego 2007 r. przebywał czasowo na Ś.. Organy wywodzą z powyższego, że zeznania te są mało wiarygodne bowiem nie są oparte na ciągłej obserwacji.

Zauważyć w tym miejscu należy, że ustalenia organów dotyczące miejsca zameldowania świadków oparte są jedynie na oświadczeniu samego skarżącego. Organy nie podjęły nawet próby ustalenia, gdzie faktycznie we wnioskowanym okresie zamieszkiwali powołani przez skarżącego świadkowie. W ocenie Sądu ustalenie przez organy, że jeden ze świadków zameldowany był w miejscowości oddalonej o [...] km od gospodarstwa, w którym pracował skarżący nie może jednoznacznie przemawiać za tym, że osoba ta faktycznie nie zamieszkiwała w pobliżu tego gospodarstwa. Miejsce zameldowania świadka mogło być bowiem inne od faktycznego jego miejsca zamieszkania. Odnośnie zeznań drugiego z kwestionowanych świadków, to zauważyć należy, że jak wynika z samego oświadczenia skarżącego, świadek ten przebywał jedynie czasowo na Ś. i to dopiero od dnia [...] lutego 1997 r. Skarżący przedstawił zaś dowód z zeznań tego świadka na okresy od [...] czerwca 1991 r. do [...] października 1994 r. oraz od [...] czerwca 1995 r. do [...] października 1998 r. Istotnym jest również, że skarżący w toku postępowania administracyjnego, już przed organem I instancji zgłosił gotowość do przedstawienia innych dowodów z zeznań świadków w przypadku, gdyby się okazało, że przedstawione przez niego dowody są niewystarczające. Organy obu instancji w toku postępowania nie umożliwiły mu jednak przedstawienia nowych źródeł dowodowych.

Za nietrafne należało uznać także stanowisko organów, sprowadzające się do twierdzenia, że oświadczenie skarżącego jest nieprawdziwe, gdyż w materiałach, składanych do organu na etapie ubiegania się o przyjęcie do służby w Policji, nie wspominał, że pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w żądanym okresie.

Takiej informacji strona nie musiała podawać, gdy starała się o przyjęcie do służby, bowiem wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców nie rzutowało na możliwość przyjęcia do służby w Policji. Stąd wnioski organów w tym zakresie należy uznać za zbyt daleko idące i nieoparte na realnych podstawach. Organ nie wykazał, aby ww. okoliczności uniemożliwiały sporną pracę.

Zdaniem Sądu, organy nie posiadały też materiału dowodowego, umożliwiającego skuteczne podważenie twierdzeń skarżącego o wykonywaniu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika w okresie, gdy pobierał naukę w szkole ponadpodstawowej. Pobieranie nauki w szkole nie wyklucza jeszcze możliwości wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika. W sytuacji, gdy organy podnoszą stanowcze twierdzenia, że nie jest możliwe świadczenie pracy przez ucznia szkoły ponadpodstawowej, powinny dla takich konkluzji znaleźć oparcie w zebranych dowodach.

Takiego materiału dowodowego organy nie zebrały. Przyjęły jedynie, że uczeń szkoły ponadpodstawowej, z uwagi na rozmiar obowiązków szkolnych, nie ma możliwości czasowych do tego, aby codziennie i systematycznie wykonywać stałą pracę w gospodarstwie rolnym. Wnioski takie należy uznać za gołosłowne, gdyż nie zostały poparte żadnymi dowodami.

Podstawą odmowy ustalenia policjantowi wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat za okres pracy w gospodarstwie rolnym nie mogła także stanowić odległość od miejsca zamieszkania skarżącego do szkoły, bowiem nie była ona znacząca - około 7 km.

W świetle powyższego, należało uznać, że organy nie dysponowały materiałem dowodowym, wystarczającym do skutecznego podważenia zeznań świadków, potwierdzających wykonywanie przez funkcjonariusza pracy we wskazanym okresie, a błędnie oceniając ich oświadczenia postąpiły pochopnie. Świadkowie zeznali zgodnie, że skarżący pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, gdy pobierał naukę w szkole, a cały swój czas wolny od nauki poświęcał na tą pracę.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wewnętrzną sprzeczność w dokonanej ocenie zeznań świadków. Z jednej strony organy nie uznały tych zeznań za wiarygodne, a z drugiej, oparły się na nich, ustalając, że skarżący jedynie pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa.

W ocenie Sądu, również nietrafiona jest argumentacja organu odwoławczego, że nie jest prawdopodobne, aby w stosunkowo niewielkim gospodarstwie rolnym rodziców ([...] ha) pracowało łącznie siedem osób (rodzice, skarżący, siostra, szwagier, brat i bratowa). Organ wniosek taki wywiódł z ankiety osobowej skarżącego, z której wynika, że pod adresem skarżącego zamieszkiwały wszystkie ww. osoby. Z analizy przedmiotowej ankiety wynika jednak, że nie wszystkie osoby zamieszkujące pod tym samym adresem co skarżący pracowały w gospodarstwie rolnym jego rodziców. Szwagier prowadził bowiem własną działalność gospodarczą, brat był [...] na PKP, a bratowa rencistką. Powyższe potwierdza tylko, zgodnie z zarzutami zawartymi w skardze, że organy wydały swoje rozstrzygnięcia na podstawie jedynie swoich przypuszczeń i domniemań, które nie znajdują oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Rozpoznając przedmiotową sprawę należy wziąć pod uwagę to, że w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, charakter pracy domownika w gospodarstwie rolnym nie może być utożsamiany z charakterem pracy rolnika w takim gospodarstwie. Domownik nie prowadzi zawodowej działalności rolniczej na własny rachunek, lecz wyłącznie pomaga rolnikowi w prowadzeniu takiej działalności, zatem nie musi on pracować w takim samym wymiarze godzinowym jak rolnik i może pozwolić sobie na jednoczesne kształcenie się. Na takie rozumienie charakteru pracy domownika wskazuje rozróżnienie przez ustawodawcę w art. 6 pkt 1 i 2 powołanej ustawy definicji rolnika i domownika. Gdyby zamiarem ustawodawcy było jednakowe traktowanie nakładu pracy domownika i rolnika oraz ich wkładu w rozwój gospodarstwa rolnego, to z pewnością nie wprowadzałby takiego rozróżnienia. Nie można zatem przyjmować, że skoro osoba, mająca status domownika, realnie pomagając rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, jednocześnie pobiera naukę w szkole, to jej praca w tym gospodarstwie nie ma z tego powodu charakteru stałego. Ocena taka musi być dokonywana w odniesieniu do konkretnych okoliczności faktycznych.

W wyroku z dnia 29 lipca 2011 r., sygn. akt I OSK 321/11 (publ. https://cbois.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że obecnie w orzecznictwie bardziej liberalnie podchodzi się do przesłanki "stałej pracy" i przyjmuje się, że nie należy utożsamiać jej z koniecznością nieustannego, przez cały czas wykonywania prac w gospodarstwie rolnym. W związku z tym ocena "stałości pracy w gospodarstwie rolnym" musi być dokonywana na tle okoliczności konkretnej sprawy.

Wyjaśnienia pojęcia "wykonywania pracy w charakterze stałym w gospodarstwie rolnym" wielokrotnie podejmował się też Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 4 października 2006 r., sygn. akt II UK 42/2006 (publ. OSNP 2007/19-20/292) Sąd Najwyższy wskazał na potrzebę odstąpienia od rozumienia "stałości pracy w gospodarstwie rolnym" jako nieustannego, przez cały czas, ciągłego, wykonywania prac w gospodarstwie. Podkreślił, że mając na względzie cel i funkcje omawianej ustawy, ustanowienie obowiązku ubezpieczenia społecznego domownika dotyczy osób niebędących posiadaczami gospodarstwa rolnego, a powiązanych z gospodarstwem rolnym tylko szczególnym stosunkiem cechującym domownika. Nieodzowne jest zatem sięgnięcie do specjalnego znaczenia jego roli w społeczno-gospodarczych stosunkach wiejskich, której specyfikę uwypukla porównanie określenia domownika w art. 6 pkt 2 i definicji rolnika sformułowanej w art. 6 pkt 1 ustawy. Zestawienie tych przepisów pokazuje, że istota działań domownika, który nie prowadzi zawodowej działalności rolniczej na własny rachunek, sprowadza się do pomocy rolnikowi w prowadzeniu gospodarstwa, czyli do wykonywania prac wskazanych przez prowadzącego gospodarstwo, leżących w zakresie jego decyzji gospodarczych. Mając to na względzie, należy zaaprobować stanowisko, że wystarczające dla uznania pracy domownika w gospodarstwie rolnym za stałą jest wykonywanie w jej przebiegu wszystkich zabiegów agrotechnicznych związanych z prowadzoną produkcją w rozmiarze dyktowanym potrzebami i terminami tych prac oraz używaniem ułatwiającego te prace sprzętu. Stanowisko to nawiązuje do wyroku z dnia 21 kwietnia 1998 r., sygn. akt II UKN 3/98 (niepublikowanego), w którym Sąd Najwyższy przyjął, że praca domownika w gospodarstwie rolnym, wykonywana w wymiarze czasu stosownym do prawidłowego jego funkcjonowania, zgodnie z jego strukturą, przy uwzględnieniu jego obszaru oraz ilości pracujących w nim osób, jest pracą stałą.

Rozpoznając przedmiotową sprawę ponownie, uwzględniając wykładnię dokonaną przez Sąd w niniejszym uzasadnieniu, organy będą zobowiązane ustalić stan faktyczny w sposób kompletny, dokonując przy tym oceny zgromadzonych dowodów w taki sposób, aby ocena ta była swobodna, lecz nie dowolna. Organy są oczywiście uprawnione do zakwestionowania przedłożonych przez stronę dowodów, lecz muszą to uczynić w sposób przekonywujący. Wyczerpujące rozpatrzenie materiału dowodowego polega bowiem na takim ustosunkowaniu się do każdego ze zgromadzonych w sprawie dowodów, z uwzględnieniem wzajemnych powiązań między nimi, aby uzyskać jednoznaczność ustaleń faktycznych. Dopiero pełne ustalenie stanu faktycznego daje podstawę do przyjęcia, że wynikająca z art. 80 K.p.a. zasada swobodnej oceny dowodów nie została przekroczona.

Mając powyższe na względzie, Sąd uznał, że organy nie wyjaśniły sprawy w sposób wymagany przepisami art. 7, art. 77 i art. 107 § 3 K.p.a., które to naruszenie przepisów postępowania administracyjnego mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także dokonały niewłaściwej wykładni pojęcia "domownika".

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.)., orzekł jak w sentencji wyroku.

W oparciu o art. 152 tej ustawy, Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonego rozkazu personalnego w całości.