III SA/Łd 678/07

Uzasadnienie

III SA/Łd 678/07

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2007 roku D. B. wniósł skargę na decyzję - rozkaz personalny Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. z dnia [...] w przedmiocie odmowy zwiększenia uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny;

W dniu 9 maja 2007 roku D. B. zwrócił się do Komendanta Powiatowego Policji w W. z wnioskiem o zaliczenie do wysługi lat okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 5 sierpnia 1984 roku do dnia 2 sierpnia 1989 roku.

Rozkazem personalnym z dnia [...], wydanym na podstawie art. 6f ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (tekst jednolity Dz.U. z 2007 roku, Nr 43, poz. 227) oraz § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz.U. Nr 152, poz. 1732 ze zm.) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. Nr 54, poz. 310) i § 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września

2002 roku w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów (Dz.U. Nr 151, poz. 1261), Komendant Powiatowy Policji w W. odmówił D. B. wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat.

Skarżący złożył odwołanie od powyższej decyzji twierdząc, że spełnia ustawowe przesłanki do zaliczenia spornego okresu do wysługi lat.

Zaskarżonym rozkazem personalnym nr [...] z dnia [...] Komendant Wojewódzki Policji w Ł. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się między innymi okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Do takich okresów zaliczyć należy przypadki określone w ustawie z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Zgodnie z art. 1 ust, 1 pkt 3 ustawy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Zgodnie natomiast z treścią art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (tekst jednolity Dz.U. z 1989, Nr 24, poz. 133 ze zm.), przez użyte w ustawie określenie domownicy - rozumie się członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyły 16 lat, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowi ich główne źródło utrzymania. Jednocześnie, w myśl § 2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. (tekst jednolity Dz.U. z 1988, Nr 2, poz. 10), praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeżeli domownik kształci się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej. W toku postępowania przed organem I instancji jednoznacznie ustalono, że D. B. w okresie od 1983 do 1989 roku kształcił się w szkole ponadpodstawowej, a zatem zdaniem organu, nie spełniał wszystkich warunków wskazanych w powołanych wyżej przepisach do uznania go za domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

W skardze do Sądu D. B. stwierdził, że nie zgadza się z wydanym rozstrzygnięciem. Podniósł, iż skoro przez cały okres nauki mieszkał wspólnie z rodzicami pracując w ich gospodarstwie rolnym i stanowiło to główne źródło jego utrzymania, to tym samym spełnił warunki do zaliczenia tego okresu do wysługi lat.

W odpowiedzi na skargę Komendant Wojewódzki Policji w Ł. wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone już w zaskarżonym rozstrzygnięciu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga nie jest uzasadniona.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Natomiast, w myśl art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:

1. uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy;

2. stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach;

3. stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub innych przepisach.

Z wymienionych przepisów wynika, iż sąd bada legalność zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, rozpoznając sprawę w tak zakreślonej kognicji, stwierdził, iż zaskarżony rozkaz personalny, jak również rozkaz go poprzedzający nie zostały wydane z uchybieniami, które spowodowałyby konieczność ich uchylenia.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest możliwość zaliczenia skarżącemu do okresu wysługi lat w Policji czasu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców trwającego od 5 sierpnia 1984r. do 2 maja 1989r. Z ustaleń dokonanych przez organ wynika jednocześnie, iż w omawianym okresie skarżący wykonywał prace w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców, mieszkał z rodzicami i kształcił się w Zasadniczej Szkole Mechanicznej Rolnictwa w B. oraz w Technikum Mechanizacji Rolnictwa w P., a w dniu 5 sierpnia 1984r. ukończył 16 lat.

Na mocy art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310) w związku z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz.U. Nr 152, poz. 1732) - do wysługi lat w służbie w Policji, wlicza się okresy zatrudnienia w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r.

Zasadniczego znaczenia nabiera zatem kwestia zastosowania właściwych przepisów definiujących termin "domownik" w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nie zawiera żadnych przepisów prawa intertemporalnego, które rozstrzygałyby problem zastosowania właściwej definicji pojęcia "domownik" zawartej w poprzedniej lub aktualnej ustawie ubezpieczeniowej. W tej sytuacji odwołać się należy do obowiązującej w takich przypadkach zasady dalszego działania ustawy dawnej. Skarżący wniósł bowiem o wliczenie mu do stażu służby w Policji tego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, który w całości objęty był poprzednią ustawą ubezpieczeniową. To zdarzenie prawne (praca w gospodarstwie rolnym), które według wniosku powinno być ocenione z punktu widzenia możliwości wliczenia go do stażu służby w Policji, w całości miało miejsce pod rządami poprzedniej ustawy. Nie mamy więc do czynienia ze stosunkiem prawnym o charakterze trwałym, podlegającym ocenie według różnych ustaw. Praca skarżącego w gospodarstwie rolnym powinna być zatem oceniona z punktu widzenia tych przepisów, które obowiązywały w całym czasie jej wykonywania. Odesłanie wynikające z przepisu art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, jest odesłaniem mało precyzyjnym, ale nie sposób założyć, że dotyczy ono pojęcia domownika określonego w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od określonego stanu faktycznego i prawnego.

Podobne stanowisko, iż przy ocenie zasad uwzględniania w pracowniczym okresie zatrudnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym przed 1 stycznia 1991r. należy stosować przepisy dotychczasowe, wyrażone zostało m. in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998r. w sprawie o sygn. akt. II UKN 230/98 (opubl. OSNP 1999/20/657) oraz w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 stycznia 2007r. w sprawie o sygn. akt III SA/Łd 425/06 (nie publikowany).

Konsekwencją takiego poglądu jest konieczność zastosowania w niniejszej sprawie przepisów, obowiązującej do dnia 1 stycznia 1991 r., ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 ze zm.) oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 2 tej ustawy, domownikiem była osoba, która ukończyła 16 lat, pracująca w gospodarstwie rolnym, pozostająca z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, nie podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, dla której praca w gospodarstwie rolnym stanowiła główne źródło utrzymania. Poszczególne elementy definiujące musiały wystąpić łącznie. Powyższy artykuł przesądzał, iż niezbędnym wymogiem uznania za domownika w sensie tego przepisu jest m.in. utrzymywanie się domownika głównie z pracy w gospodarstwie rolnym, ("... a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowi ich główne źródło utrzymania."). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1988 r. Nr 2, poz. 10 ze zm.) precyzowało natomiast w § 2 ust. 2 pkt 1, że praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania, jeśli domownik kształcił się w szkole ponadpodstawowej. Zatem, według stanu prawnego obowiązującego do końca 1990 roku, skarżący nie mógł być uznany za domownika w rozumieniu art. 2 pkt 2 poprzednio obowiązującej ustawy ubezpieczeniowej, ponieważ z akt sprawy bezspornie wynika, że w przedmiotowym okresie od 5 sierpnia 1984r. do 2 maja 1989r. kształcił się w szkołach ponadpodstawowych. Zgodnie z treścią § 2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 marca 1983r. pobieranie nauki w szkole ponadpodstawowej lub wyższej wykluczało możliwość uznania, iż praca domownika w gospodarstwie rolnym stanowi główne źródło utrzymania. Skoro, w świetle obowiązujących w czasie wykonywania przez skarżącego pracy w gospodarstwie rolnym przepisów, nie był on domownikiem to okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 5 sierpnia 1984r do 2 maja 1989r nie można uwzględniać przy ustalaniu uprawnień związanych z uposażeniem. Odmowa wliczenia skarżącemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu służby w Policji jest więc zasadna. Należy zaznaczyć, że podobne stanowisko zajął również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 2 marca 2007 roku sygn. akt II SA/Wa 2145/06 (nie publikowany) oraz w we wcześniejszym wyroku z dnia 20 września 2006 r. sygn. akt II SA/Wa 983/06 (Lex 265605).

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje stanowisko skarżącego, zgodnie z którym skoro przez cały okres nauki mieszkał we wspólnym gospodarstwie z rodzicami i pracował w ich gospodarstwie rolnym to praca ta stanowiła główne źródło jego utrzymania, a zatem spełnił warunki do zaliczenia tego okresu do wysługi lat. Stosownie do treści art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2000 roku, Nr 98, poz. 1071 ze zm.) organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Wyrażona w tym przepisie zasada praworządności nie pozwala organowi na działanie w granicach uznania administracyjnego w sytuacji, gdy nie wynika to jednoznacznie z przepisów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Wskazane wyżej przepisy ustawy 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz wydanego z jej delegacji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin są przepisami bezwzględnie obowiązującymi i możliwość ich zastosowania uzależniona jest od spełnienia przesłanek określonych w ich treści. Organy nie mogą zatem prowadzić postępowania wyjaśniającego w kierunku ustalenia, czy praca skarżącego w gospodarstwie rolnym rodziców w trakcie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej stanowiła główne źródło jego utrzymania, skoro z cytowanych wyżej przepisów wynika wprost, iż praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania jeżeli domownik kształci się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd skargę oddalił.

a.ł.