• III SA/Gd 1039/13 - Wyrok...
  04.07.2025

III SA/Gd 1039/13

Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2014-02-20

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Alina Dominiak
Jacek Hyla /przewodniczący/
Jolanta Sudoł /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jacek Hyla, Sędziowie Sędzia WSA Alina Dominiak, Sędzia WSA Jolanta Sudoł (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2014 r. sprawy ze skargi M. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 października 2013 r. nr w przedmiocie zasiłku stałego uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Burmistrza z dnia 18 września 2013 r, nr [...].

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 21 sierpnia 2013 r. M. B. zwrócił się do Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. o przyznanie zasiłku stałego oraz składki na ubezpieczanie zdrowotne.

Wskazał, że od czerwca 2013 r. przebywa w [[...]] w S. Przebywając na leczeniu nie otrzymuje pomocy ze strony rodziny i znajomych oraz nie posiada własnych środków finansowych na zakup podstawowych rzeczy (środków czystości, artykułów spożywczych, odzieży, obuwia).

Decyzją z dnia 18 września 2013 r. Burmistrz N. odmówił przyznania świadczenia z pomocy społecznej w formie zasiłku stałego oraz opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Jako podstawę prawną wydania decyzji wskazano art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2013 r., poz. 182), który stanowi, że osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej, a za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

W uzasadnieniu powołano się na pismo Zakładu Karnego nr [[...]], z którego wynika, że M. B. nie odbywał kary pozbawienia wolności i przebywał w tej jednostce penitencjarnej jako tymczasowo aresztowany. W dniu 4 czerwca 2013 r. został jednak wykreślony z ewidencji zakładu karnego w związku z zastosowaniem wobec niego środka zabezpieczającego.

Mając na uwadze powyższe organ stwierdził brak podstaw do udzielania świadczeń w związku z ustaleniem, że M. B. przebywa obecnie w [[...]] w S.

W odwołaniu od decyzji M. B. zaznaczył, że nie jest aktualnie osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności, na dowód czego przedłożył zaświadczenie wystawione przez [[...]] w S.

Decyzją z dnia 31 października 2013 r., sygn. akt [[...]] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie jako zgodne z prawem.

Kolegium podzieliło stanowisko ośrodka pomocy społecznej, że zastosowanie wobec skarżącego środka zapobiegawczego w postaci umieszczenia go w ROPS na leczeniu stanowi faktycznie pozbawienie go wolności. Skarżący nie przebywa bowiem w szpitalu w warunkach wolnościowo-cywilnych, lecz w warunkach zastosowania środka penitencjarnego, orzeczonego przez sąd. Użyty w art. 63 § 1 Kodeksu karnego zwrot o rzeczywistym pozbawieniu wolności odnosi się zaś do różnych rodzajów wolności podlegających zaliczeniu na poczet odbywania orzeczonej kary: jak aresztowanie, zatrzymanie, obserwacja psychiatryczna, internowani na leczenie.

M. B. zaskarżył powyższe rozstrzygnięcie w drodze skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, podnosząc zarzuty naruszenia art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 37 w zw. z art. 63 § 1 kodeksu karnego.

W skardze przyjęto, że organu obu instancji de facto uznały, że skarżący spełnia kryteria przyznania mu wnioskowanych świadczeń, a odmowa ich udzielania nastąpiła wyłącznie z uwagi na rzekome odbywanie przez skarżącego kary pozbawienia wolności albo tymczasowe aresztowanie. Z zaskarżonej decyzji nie wynika jednocześnie w sposób jasny, czy odmowa przyznania świadczenia nastąpiła w oparciu o art. 13 ust. 1 czy też art. 13 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.

Skarżący podkreślił, że przebywanie w ROPS nie jest odbywaniem kary pozbawienia wolności, ani tymczasowym aresztowaniem, a pacjenci tego rodzaju zakładów nie mogą być pozbawieni prawa skutecznego ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej, jeżeli tylko spełniają kryteria jej przyznania. Z uwagi na odmowę przyznania świadczenia skarżący został zaś pozbawiony możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb. Pacjentom zamkniętych zakładów psychiatrycznych nie są bowiem zapewniane środki czystości osobistej ani odzież.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. zwanej dalej p.p.s.a.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli Sądu była decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 października 2013 r., sygn. akt [[...]] utrzymująca w mocy decyzję Burmistrza N. z dnia 18 września 2013 r. odmawiającą przyznania skarżącemu zasiłku stałego.

W podstawie zaskarżonego rozstrzygnięcia powołano art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2013, poz. 182 ze zm.) zgodnie z którym osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

Uzasadniając odmowę przyznania świadczenia organ odwoławczy wskazał z kolei na art. 13 ust. 1 cyt. ustawy stanowiący, że osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Przy czym przepis art. 13 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej został przywołany w sentencji zaskarżonej decyzji.

Niewątpliwie w świetle przywołanej regulacji art. 13 ustawy o pomocy społecznej - z kręgu beneficjentów pomocy społecznej wyłączono osoby odbywające karę pozbawienia wolności i osoby tymczasowo aresztowane.

Stan faktyczny niniejszej sprawy jest poza sporem.

Jak wynika z akt sprawy, skarżący nie odbywał w Zakładzie Karnym kary pozbawienia wolności, lecz przybywał w tym zakładzie penitencjarnym jako tymczasowo aresztowany. W dniu 4 czerwca 2013 r. został zdjęty z ewidencji w związku z zastosowaniem wobec skarżącego środka zabezpieczającego (vide: pismo Zakładu Karnego z dnia 3 września 2013 r. nr [[...]] w aktach administracyjnych organu I instancji).

Skarżący od dnia 7 sierpnia 2013 r. przebywa w [[...]] w S., który jest zakładem psychiatrycznym (szpitalem) przeznaczonym do wykonywania środka zabezpieczającego w warunkach maksymalnego zabezpieczenia (vide: zaświadczenie ROPS z dnia 25 września 2013 r. nr [[...]] w aktach administracyjnych organu I instancji).

Wniosek skarżącego o przyznanie zasiłku stałego jest datowany na dzień 21 sierpnia 2013 r. Jak wynika z wywiadu środowiskowego skarżący nie uzyskuje żadnych dochodów. Posiada również orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności

W ocenie skarżącego, w sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki przyznania mu świadczenia z pomocy społecznej.

Organy stoją natomiast na stanowisku, że przebywanie skarżącego w ROPS w S. stanowi przesłankę do zastosowania w sprawie art. 13 ustawy o pomocy społecznej.

Z tych względów odstąpiono od rozważenia czy skarżący spełnia przesłanki przyznania zasiłku stałego, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku i niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji SKO doprecyzowało, że zastosowanie wobec wnioskodawcy środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w ROPS na leczeniu stanowi faktyczne pozbawienie go wolności.

W ocenie Sądu, organy odmawiając przyznania wnioskowanego świadczenia, dokonały wadliwej wykładni art. 13 ustawy o pomocy społecznej, wykraczającej poza treść przytoczonego przepisu. Podkreślenia wymaga, że art. 13 ustawy o pomocy społecznej może mieć zastosowanie jedynie wobec osób odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych.

Przebywanie w szpitalu psychiatrycznym w ramach orzeczonego przez sąd środka zabezpieczającego nie jest odbywaniem kary pozbawiania wolności, która nie została orzeczona wobec skarżącego. Nie jest również tymczasowym aresztowaniem.

Osoba z zaburzeniami psychicznymi, skierowana do zakładu opieki zdrowotnej celem przeprowadzenia leczenia, nie może być na gruncie art. 13 ustawy o pomocy społecznej traktowana jako osoba odbywająca karę pozbawienia wolności czy tymczasowo aresztowana. Osobą odbywającą karę pozbawienia wolności jest osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego i odbywająca ją w zakładzie karnym. Wobec skarżącego został orzeczony przez sąd powszechny - środek zabezpieczający - który nie jest karą.

Wskazany przepis ustawy o pomocy społecznej posługuje się ściśle określonymi terminami prawa karnego, których nie można rozszerzać o inne stany faktyczne, zwłaszcza na gruncie tej ustawy. Podniesiona przez SKO okoliczność, że skarżący jest "faktycznie pozbawiony wolności", bowiem nie przebywa w szpitalu psychiatrycznym w warunkach wolnościowych (cywilnych), lecz w warunkach zastosowania środka penitencjarnego orzeczonego przez sąd, nie może być utożsamiana z obywaniem kary pozbawienia wolności czy tymczasowym aresztowaniem. Przywołany zaś przez Kolegium przepis art. 63 § 1 Kodeksu karnego dotyczy zaliczenia na poczet "orzeczonej kary" - okresu rzeczywistego pozbawienia wolności i wykładnia tego przepisu ustawy karnej nie może mieć zastosowania w niniejszej sprawie.

Przedstawioną interpretację przepisów ustawy o pomocy społecznej reprezentuje również literatura prawa (por. S. Nitecki, Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, Wrocław 2013, str.194).

Można dodać, że w przywołanym wcześniej zaświadczeniu ROPS w S. z dnia 25 września 2013 r. wskazano, że pobyt w Ośrodku nie jest jednoznaczny z osadzeniem w zakładzie karnym, a skarżący nie jest aresztowany, ani nie odbywa kary pozbawienia wolności.

W świetle dokonanych rozważań uprawnione jest stanowisko, że skarżący mógł się ubiegać o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej.

Zadaniem organów było zaś rozważenie czy skarżący spełnia przesłanki przyznania zasiłku stałego. Organy przesłanek tych nie rozważyły oraz nie odniosły się do wskazanych przez skarżącego motywów wystąpienia o zasiłek. W złożonym wniosku M. B. wskazał, że przebywając w ROPS nie posiada środków finansowych na zakup podstawowych rzeczy, tj. środków czystości, artykułów spożywczych, odzieży i obuwia. W sprawie nie wyjaśniono, czy spełnianie ww. potrzeb skarżącego nie leży w zakresie obowiązków ośrodka, w którym przebywa wnioskodawca. W konsekwencji też nie uczyniono jakichkolwiek ustaleń w tym zakresie, czym organy naruszyły obowiązek pełnego i wszechstronnego rozpoznania sprawy - art. 7 i 77 § 1 k.p.a.

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 135 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak sentencji wyroku.

Wskazania co do dalszego postępowania wynikają z poczynionych rozważań.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...