II SA/Bd 1522/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Starosta [...], na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 267) oraz art. 12 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151 z póź. zm., zwanej w skrócie "u.k.p."), odmówił wydania skarżącemu S. B. prawa jazdy kat. C, C+E, D, D+E.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie orzekający organ podniósł, iż w dniu 10 czerwca 2012 r. do Starosty [...] wpłynął wyrok Sądu Rejonowego w [...] z dnia 24 kwietnia 2012 r., sygn. akt. [...], mocą którego na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego S. B. środek karny w postaci zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi, do których konieczne jest prawo jazdy kategorii A i B na okres 3 lat. Na podstawie art. 63 § 2 k.k. zaliczono oskarżonemu na poczet orzeczonego w pkt II wyroku środka karnego okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 9 grudnia 2012 r.

W związku z powyższym organ ustalił, iż zakaz kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. A i B został naliczony od dnia 9 grudnia 2012 r. do dnia 9 grudnia 2015 r.

W dniu 10 lipca 2013 r. skarżący złożył wniosek o zwrot prawa jazdy w zakresie kat. C, C+E, D, D+E.

Organ podniósł, że zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p. prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Wobec tego zdaniem organu w świetle art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p., prawo jazdy kat. C, C+E, D, D+E nie może być wydane w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwą interpretację art. 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p.

Okolicznością bezsporną zdaniem odwołującego się jest fakt orzeczenia wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, dla których konieczne jest prawo jazdy kategorii A i B na okres 3 lat. Jednakże art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p. wskazuje jasno, iż zakaz wydawania prawa jazdy określonej kategorii ma zawsze dokładnie określony zakres zakazu, dlatego też odmowa wydania prawa jazdy kat. C, C+E, D, D+E, w sytuacji, gdy orzeczono jedynie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, dla których konieczne jest prawo jazdy kategorii A i B stanowi przekroczenie zakresu zakazu.

Skarżący wskazał, że art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p stanowi, iż prawo jazdy AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D oraz B+E, Cl+E, C+E, D1+E lub D+E nie może zostać wydane w okresie orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów w zakresie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych dla których konieczne jest prawo jazdy kategorii AM, A1, A2 lub A oraz B., gdy tymczasem wobec jego osoby prawo jazdy kat. C, C+E, D, D+E nie może zostać wydane, gdyż już je posiada.

Organ I instancji orzekając w niniejszej sprawie, w ocenie strony błędnie uznał, iż przepis ten ma zastosowanie zarówno w odniesieniu do osób ubiegających się o prawo jazdy po raz pierwszy, jak i osób już takie uprawnienie posiadających, co potwierdza orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt. II SA/Ol 337/13.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy wskazał, że ustawodawca w ustawie o kierujących pojazdami jednoznacznie w art. 12 ust. 1 pkt 2 określił, że prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Dotyczy to, zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 3 u.k.p. osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy kategorii: B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B, co niewątpliwie ma miejsce w niniejszej sprawie, bowiem odwołujący się posiadał prawo jazdy Kat. A, B, C, C+E, D, D+E.

Ponadto Kolegium wskazało, że zgodnie z przepisami § 9 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami - ustawodawca postanowił, że w celu wydania prawa jazdy lub pozwolenia należy przeprowadzić weryfikację złożonych dokumentów w zakresie spełnienia przesłanek określonych w ustawie o kierujących pojazdami do wydania prawa jazdy lub pozwolenia.

W wyniku przeprowadzonej weryfikacji zgodnie z art. 12 ust. 2 u.k.p., w ocenie Kolegium nie można wydać (zwrócić) skarżącemu prawa jazdy kat. C, C+E, D, D+E, ponieważ w stosunku do niego obowiązuje zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmujący uprawnienia w zakresie kat. B.

Kolegium wskazało również na przepis § 9 ust. 3 pkt 7 cyt. rozporządzenia oraz ust. 6 pkt 4 tego przepisu, jako dodatkową argumentację prawną, przemawiającą za prawidłowością prezentowanego przez organ stanowiska w sprawie.

W skardze do sądu S. B. wniósł o uchylenie decyzji Kolegium oraz poprzedzającej jej decyzji organu I instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 12 ust. 1 pkt 2 i pkt 3, art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 12 ust. 3 pkt 1 i 2 u.k.p. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów kategorii A i B powoduje, iż nie jest możliwe wydanie dokumentu potwierdzającego uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii C, C+E, D, D+E w sytuacji, gdy wnioskodawca nie utracił uprawnień do kierowania pojazdami tych kategorii.

Powtarzając argumentację zawartą w odwołaniu skarżący podniósł, że zasadniczy błąd interpretacyjny jakiego dopuścił się organ II instancji, polega na przyjęciu, iż art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p. odnosi się zarówno do osób, które dopiero ubiegają się o prawo jazdy jak i osób, które już takie uprawnienie nabyły.

Wskazał, iż zgodnie z art. 103 ust. 3 u.k.p., starosta wydaje decyzję administracyjną o przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami po ustaniu przyczyn, które spowodowały jego cofnięcie, oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej. Jednak stosownie do art. 103 ust. 4 u.k.p., powyższego przepisu nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 (gdy podstawą cofnięcia uprawnienia do kierowania pojazdami było ponowne przekroczenia liczby 24 punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od dnia wydania skierowania na kurs reedukacyjny, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 lit. a) oraz popełnienie w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji).

W takiej sytuacji w ocenie skarżącego, zgodnie z art. 104 u.k.p., osoba, w stosunku do której została wydana decyzja o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, może uzyskać uprawnienie do kierowania pojazdami po ponownym spełnieniu wszystkich wymagań stawianych osobom po raz pierwszy ubiegającym się o wydanie uprawnień do kierowania pojazdem. W związku z powyższym skarżący stwierdził, iż ustawodawca rozróżnia wymagania określone w stosunku do osób ubiegających się o prawo jazdy po raz pierwszy, od osób które takie uprawnienie już posiadają.

Skarżący podkreślił również, że to sąd karny - a nie organ administracji - orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów, ustalając jednocześnie jakiego rodzaju pojazdów ów zakaz dotyczy i dopiero to orzeczenie sądu karnego stanowi podstawę do cofnięcia uprawnień do ich prowadzenia w orzeczonym zakresie przez właściwy organ. Organ administracji nie może rozszerzać zakazu orzeczonego przez sad karny na uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie szerszym, niż to orzeczono w wyroku sądu karnego.

W przekonaniu skarżącego, organy administracji publicznej dokonały wykładni rozszerzającej art. 12 ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 2 pkt 1 u.k.p. i de facto - poprzez odmowę wydania prawa jazdy - pozbawiły skarżącego uprawnień do prowadzenia pojazdów, nie objętych zakazem orzeczonym przez sąd karny.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Przedmiotem oceny Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego utrzymująca w mocy decyzję organu administracji I instancji o odmowie zwrotu prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E w odpowiedzi na wniosek skarżącego z dnia [...]r.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (w skrócie "u.k.p.), a w szczególności art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 i 3 u.k.p., a ponadto art. 102 ust. 2 u.k.p.

Zwrócić należy uwagę, że ustawodawca w treści przepisów art. 12 u,k.p. wskazał przypadki, w których prawo jazdy nie może być wydane danej osobie. I tak prawo jazdy nie może zostać wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu oraz osobie, w stosunku do której wydano decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub zatrzymaniu prawa jazdy - w okresie i zakresie obowiązywania tej decyzji (art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3 u.k.p.). Jeżeli więc o wydanie prawa jazdy określonej kategorii zwróci się osoba z orzeczonym zakazem prowadzenia pojazdu lub wydaną decyzją o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub zatrzymaniu prawa jazdy, to organ związany regulacją art. 12 ust. 1 pkt 2 lub pkt 3 u.k.p. będzie zobowiązany wydać decyzję odmowną.

W pozostałych jednostkach redakcyjnych art. 12 u.k.p. zamieszczono zakaz wydawania prawa jazdy innych kategorii, niż ta kategoria, której dotyczy sądowy zakaz prowadzenia pojazdu mechanicznego, czy też decyzja o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub zatrzymaniu prawa jazdy. Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 2 u.k.p., przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B. Natomiast w myśl art. 12 ust. 3 pkt 1 u.k.p. przepis art. 12 ust. 1 pkt 3 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy kategorii C1,C,D1 lub D - w okresie obowiązywania decyzji o cofnięciu lub zatrzymaniu prawa jazdy obejmującej uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wyrokiem Sądu Rejonowego w [...] z dnia 24 kwietnia 2012 r., sygn. akt. [...], mocą którego na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzeczono wobec skarżącego środek karny w postaci zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi, do których konieczne jest prawo jazdy kategorii A i B na okres 3 lat. Na podstawie art. 63 § 2 k.k. zaliczono na poczet orzeczonego w pkt II wyroku środka karnego okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 9 grudnia 2012 r.

Podkreślenia wobec tego wymaga, że skarżący posiadał uprawnienia do kierowania pojazdami, obejmujące kat. A i B oraz C, C+E, D, D+E, zaś Sąd Rejonowy w [...] prawomocnym wyrokiem orzekł środek karny w postaci zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi, do których konieczne jest prawo jazdy jedynie odnośnie kategorii A i B. W tej sytuacji, w ocenie Sądu organ niezasadnie przyjął, że skarżący jest osobą, o której mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 u.k.p., czyli osobą ubiegającą się o wydanie dokumentu prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E, ponieważ posiada już prawo jazdy w tym zakresie. Skoro Sąd Rejonowy w prawomocnym wyroku orzekł tylko o zakazie kierowania pojazdami mechanicznymi, do których konieczne jest prawo jazdy kategorii A i B z wyłączeniem innych pojazdów, do których prowadzenia uprawniają kategorie C, C+E, D, D+E prawa jazdy, to skarżącemu powinno zostać zwrócone prawo jazdy w zakresie tych kategorii. W przeciwnym razie stanowiłoby to niedopuszczalną zmianę przez organ administracji publicznej prawomocnego wyroku sądowego. Organ administracji nie może dowolnie, po złożeniu wniosku o zwrot zatrzymanego prawa jazdy, badać przesłanki wydania prawa jazdy, skoro skarżący w przeszłości takie uprawnienie nabył i stosowny dokument odnoszący się do kat. C, C+E, D, D+E został już mu wcześniej wydany, a żaden organ nie pozbawił wnioskodawcy nabytych wcześniej uprawnień w tej części.

Wskazać także należy, że w świetle art. 42 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.), orzeczony przez sąd jako środek karny zakaz prowadzenia pojazdów może obejmować zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, wszelkich pojazdów lub wszelkich pojazdów mechanicznych. W świetle tego przepisu sąd powszechny, zależnie od stopnia winy, społecznej szkodliwości czynu i innych okoliczności konkretnej sprawy, decyduje o zakresie orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów.

Zgodnie też z art. 182 § 1 zd. 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 ze zm.), w razie orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, sąd przesyła odpis wyroku odpowiedniemu organowi administracji właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego celem wykonania wyroku w tym zakresie. Stosownie zaś do art. 182 § 2 k.k.w., organ, do którego przesłano orzeczenie zawierające zakaz prowadzenia pojazdów, zobowiązany jest cofnąć uprawnienia do ich prowadzenia w orzeczonym zakresie oraz nie może wydać tych uprawnień w okresie obowiązywania zakazu.

Z przytoczonym art. 182 § 2 k.k.w. koresponduje obecnie art. 103 ust. 1 pkt 4 u.k.p. W świetle tych przepisów starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w przypadku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów. Z powołanych przepisów wynika zatem, że to sąd powszechny - a nie organ administracji - orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów, ustalając jednocześnie jakiego rodzaju pojazdów zakaz dotyczy i dopiero to orzeczenie sądu powszechnego stanowi podstawę do cofnięcia uprawnień do ich prowadzenia.

Zatem organ administracji nie może rozszerzać zakazu orzeczonego przez sąd powszechny na uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie szerszym, niż to orzeczono w prawomocnym wyroku sądu powszechnego.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że uregulowanie zawarte w art. 12 ust. 2 pkt 2 u.k.p. winno być stosowane jedynie do osób, które ubiegają się dopiero o wydanie prawa jazdy określonych w nim kategorii i nigdy ich nie posiadały, a wobec których orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Należy podkreślić, że stanowisko Sądu jest zgodne ze stanowiskiem zaprezentowane w wyrokach WSA w Bydgoszczy z 23 października 2013 r. (sygn. akt II SA/Bd 815/13), WSA w Olsztynie z 12 czerwca 2013 r. (sygn. akt II SA/Ol 337/13) czy WSA w Łodzi z 14 listopada 2013 r. (sygn. akt III SA/Łd 990/13).

Reasumując, stwierdzić należy, że prawidłowa wykładnia art. 12 ust. 2 pkt 2 u.k.p. prowadzi do wniosku, iż w przypadku zastosowania przez sąd powszechny art. 42 § 2 k.k. i orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych jedynie określonego rodzaju, organ administracji publicznej jest zobowiązany wydać (zwrócić) osobie, wobec której orzeczono taki zakaz, prawo jazdy kategorii, której ten zakaz nie obejmuje, jeżeli oczywiście uprzednio je posiadała. Gdyby wolą ustawodawcy było uniemożliwienie takim osobom zwrotu prawa jazdy w tym zakresie, wówczas dokonałby stosownych zmian w kodeksie karnym, czego jednak, uchwalając w dniu 5 stycznia 2011 r. ustawę o kierujących pojazdami, nie uczynił.

W związku z tym stwierdzić należy, że organy administracji publicznej dokonały nieprawidłowej wykładni art. 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z ust. 2 pkt 2 u.k.p. i poprzez odmowę zwrotu prawa jazdy pozbawiły skarżącego uprawnienia do prowadzenia pojazdów, nie objętych zakazem orzeczonym przez sąd powszechny.

Ze względu na powyższe, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 135 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. -Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Rozpoznając sprawę ponownie organ pierwszej instancji wyda orzeczenie w sprawie uwzględniając powyższe stanowisko Sądu co do prawidłowej wykładni i zastosowania powołanych przepisów

Wobec uwzględnienia skargi, stosownie do art. 152 przywoływanej ustawy, orzeczono jak w pkt 2 sentencji wyroku.

O kosztach (pkt 3 wyroku) orzeczono stosownie do art. 200 ww. ustawy. .