VI SA/Wa 2232/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] września 2012 r. Nr [...] Urząd Patentowy RP, działający w trybie postępowania spornego po rozpoznaniu sprawy o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy słowny IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] udzielonego na rzecz I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wszczętej na skutek sprzeciwu uznanego za bezzasadny, wniesionego przez I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 oraz art. 246 i art. 247 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.) oraz art. 98 k.p.c. w związku z art. 256 ust. 2 ustawy Prawo własności przemysłowej orzekł o unieważnieniu prawa ochronnego na znak towarowy słowny IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] oraz przyznał od I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę w wysokości 2600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Do wydania powyższej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu [...] kwietnia 2011 r., do Urzędu Patentowego RP wpłynął sprzeciw spółki I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wobec prawomocnej decyzji Urzędu z dnia [...] marca 2010 r. o udzieleniu prawa ochronnego na słowny znak towarowy IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...]. Uprawnionym do prawa ochronnego na sporny znak towarowy jest I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W., a znak przeznaczony jest do oznaczania następujących usług: doradztwo specjalistyczne w zakresie działalności gospodarczej, w tym: organizowania, prowadzenia i zarządzania działalnością gospodarczą, ekspertyzy i informacje w zakresie działalności gospodarczej, pomoc przy prowadzeniu i zarządzaniu przedsiębiorstwami, prognozy ekonomiczne (klasa 35), analizy finansowe, doradztwo finansowe, informacja finansowa, usługi i operacje finansowe, tworzenie funduszy, pośrednictwo giełdowe, notowania giełdowe, udzielanie i potwierdzanie gwarancji, otwieranie akredytyw, inwestycje kapitałowe, lokaty kapitału, zarządzanie nieruchomościami, dzierżawa i wynajem nieruchomości, nabywanie i zbywanie nieruchomości, pośrednictwo ubezpieczeniowe, leasing, operacje walutowe, pośrednictwo w sprawach majątku nieruchomego, usługi powiernicze, operacje rozrachunkowe, sponsorowanie finansowe, transakcje finansowe, transfer elektroniczny środków finansowych, nabywanie akcji i praw z akcji, obrót papierami wartościowymi, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, zarządzanie finansami; zarządzanie produktami funduszy inwestycyjnych oraz zarządzanie środkami finansowymi poprzez łącza telefoniczne, satelitarne i komputerowe; usługi finansowe, także przy użyciu technologii teleinformatycznych i urządzeń elektronicznych (klasa 36); przesyłanie dyspozycji dotyczących informacji finansowych, łączność przez terminale komputerowe (klasa 38). Natomiast przeciwstawiony znak towarowy IDEA BANK o numerze [...] zarejestrowany aktualnie na rzecz spółki I. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przeznaczony jest do oznaczania następujących usług w klasach 35, 36 i 38: analizy kosztów, badania opinii, badania rynku, badania w dziedzinie działalności gospodarczej, marketing, ekspertyzy opłacalności, reklama prasowa, prowadzenie negocjacji, sondaże, prognozy ekonomiczne, promocja sprzedaży dla osób trzecich, rachunkowość, usługi rachunkowe, reklama, reklama radiowa, reklama telewizyjna, reklama wizualna, dystrybucja materiałów reklamowych, rozpowszechnianie materiałów reklamowych, rozpowszechnianie ogłoszeń reklamowych lub reklam, uaktualnianie ulotek reklamowych, wypożyczanie materiałów reklamowych, informacja handlowa, usługi informacyjne z zakresu reklamy, informacje statystyczne, transkrypcja informacji, zarządzanie zbiorami informatycznymi, usługi w zakresie doradztwa ekonomicznego, prowadzenie interesów osób trzecich, powielanie dokumentów i dokumentacji, organizacja wystaw w celach handlowych lub reklamowych, organizowanie i prowadzenie aukcji, w tym aukcji publicznych, doradztwo podatkowe w zakresie przygotowywania zeznań podatkowych, ekspertyzy ekonomiczne, promocja kart kredytowych poprzez prowadzenie programu zachęcania konsumentów, doradztwo w zakresie organizacji rachunkowości (klasa 35); administrowanie funduszami na zlecenie, analizy finansowe, ekspertyzy finansowe, tworzenie wspólnego kapitału, lokaty kapitałów, konta depozytowe, udzielanie pożyczek, akceptacja kredytów, finansowanie pożyczek, usługi w zakresie obrotu wekslami, wekslami własnymi oraz czekami, organizacja zbiórek funduszy na cele dobroczynne, sponsoring, usługi związane z emisją lub obsługą papierów wartościowych innych podmiotów, emitowanie papierów wartościowych, usługi w zakresie obrotu papierami wartościowymi: pośrednictwo w obrocie papierami wartościowymi, usługi w zakresie deponowania papierów wartościowych, usługi depozytowe, w tym usługi sejfów depozytowych, deponowanie kosztowności, usługi w zakresie rozliczeń pieniężnych operacji wekslowych i czekowych, wykonywanie operacji czekowych i wekslowych, usługi w zakresie rozliczeń finansowych transakcji z zagranicą, usługi w zakresie doradztwa finansowego, doradztwo ekonomiczno- finansowe i informatyczne w zakresie zarządzania rynkiem kapitałowym, doradztwo w zakresie zarządzania zamkniętym funduszem inwestycyjnym, organizowanie kapitałów finansowych i rzeczowych, tworzenie towarzystw powierniczych, zarządzanie aktywami, transfer elektroniczny środków finansowych i waluty, operacje bankowe dotyczące płatności elektronicznych, udzielanie kredytów gotówkowych, rozliczenia transakcji, lokowanie powierzonych środków na rynkach kapitałowych w Polsce i za granicą, pośrednictwo ubezpieczeniowe, usługi ubezpieczeniowe, doradztwo w sprawach ubezpieczenia, ubezpieczenia emerytalne, tworzenie towarzystw ubezpieczeń emerytalnych, informacja w sprawach ubezpieczenia, usługi dotyczące elektronicznej portmonetki o pamiętanej wartości, usługi finansowe, usługi bankowe, usługi kredytowe, usługi inwestycyjne, usługi wymiany waluty, usługi związane z bankowością inwestycyjną serwis finansowy, prowadzenie rachunków bankowych, przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych, przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych, udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek pieniężnych, finansowanie sprzedaży na kredyt, wycena, usługi doradcze związane z kredytami, wycena i rozliczenia finansowe związane z nieruchomościami, przyjmowanie i dokonywanie lokat w bankach krajowych i zagranicznych, usługi związane z kartami kredytowymi i płatniczymi, usługi związane z odzyskiwaniem kredytów, odzyskiwanie długów i inkasowanie długów, gwarancje finansowe, usługi gwarancyjne dotyczące kaucji, poręczanie funduszy, udzielanie oraz przyjmowanie poręczeń i gwarancji bankowych, zapewnianie funduszy (kapitałów) dla osób trzecich, dokonywanie obrotu wartościami dewizowymi oraz prowadzenie obsługi finansowej obrotów z zagranicą świadczenie usług brokersko-maklerskich, ekspertyzy podatkowe, wymiana pieniędzy, wymiana walut, sporządzanie wyciągów z kont, usługi informacyjne z zakresu ubezpieczeń i finansów, wyceny do celów podatków, usługi doradcze dotyczące wszystkich w/w usług (klasa 36); usługi przesyłania danych za pośrednictwem sieci komputerowych, usługi przesyłania informacji poprzez sieć telekomunikacyjną komunikacja przy pomocy terminali komputerowych, przesyłanie informacji tekstowej, obrazowej, dźwiękowej i skompilowanej w formie zapisu elektronicznego oraz udostępnianie łączności do przesyłania takiej informacji poprzez terminale komputerowe, sieci światłowodów, telefony, telegrafy, teleksy, telefaksy, radio, telewizję oraz urządzenia satelitarne, udostępnianie połączenia ze światową siecią komputerową poprzez sieć telekomunikacyjną usługi rozpowszechniania ogłoszeń elektronicznych, usługi przydzielania dostępu i obsługa poczty elektronicznej i skrzynek mailowych, transmisje internetowe, portale internetowe, prowadzenie forum on-line, usługi portali komunikacyjnych i informacyjnych, obsługa baz danych dostępnych przez Internet, tworzenie i utrzymywanie systemów obsługi klienta dostępnych przez Internet, obsługa telekonferencji, informacja o powyższych usługach (klasa 38).

O udzieleniu spornego prawa ogłoszono w WUP 01/2011.

Jako podstawę prawną swojego żądania sprzeciwiający wskazał przepisy art. 246 w związku z art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej.

Zdaniem sprzeciwiającego, prawo ochronne na kwestionowany znak towarowy zostało udzielone z naruszeniem art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, gdyż sporny znak towarowy jest podobny w takim stopniu do zarejestrowanego na jego rzecz słownego znaku towarowego IDEA BANK o numerze [...], zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem (od [...] kwietnia 2006 r.) przeznaczonego w szczególności do oznaczania jednorodzajowych usług w klasach 35, 36 i 38, iż zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia między znakami.

Wnoszący sprzeciw podniósł, iż porównywane znaki towarowe są przeznaczone do oznaczania zarówno identycznych jak również podobnych usług w klasach 35, 36 i 38, zaś podobieństwo spornego znaku towarowego IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych ujmowanego jako całość do przeciwstawionego znaku towarowego IDEA BANK jest konsekwencją identyczności dominującego i wyróżniającego elementu słownego IDEA występującego w obydwu porównywanych znakach towarowych. Jego zdaniem pozostałe elementy słowne porównywanych oznaczeń, tj. zarówno "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" występujące w spornym znaku towarowym jak również "BANK", występujący w znaku towarowym wnoszącego sprzeciw, pozbawione są zdolności odróżniającej. Zdaniem wnoszącego sprzeciw, biorąc pod uwagę zakres ochrony porównywanych oznaczeń w klasach 35, 36 i 38, tj. szeroko ujęte usługi finansowe, należy uznać, iż ww. elementy słowne mają charakter informacyjny, gdyż wskazują jedynie na rodzaj instytucji finansowej - z jednej strony bank, z drugiej strony zaś fundusz inwestycyjny. Wnoszący sprzeciw zwrócił również uwagę na okoliczność, iż równoległe występowanie w obrocie na terytorium RP porównywanych oznaczeń zawierających identyczny element słowny "idea" stwarza realne ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, co do źródła pochodzenia usług w klasach 35, 36 i 38 oznaczonych tymi znakami.

Wobec uznania przez uprawnionego wniesionego sprzeciwu za bezzasadny, sprawa została przekazana do postępowania spornego.

Uprawniony zwrócił uwagę na odmienny przedmiot działalności stron niniejszego postępowania, który jest ściśle określony w przepisach szczególnych m.in. w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych i ustawy Prawo bankowe. W ocenie uprawnionego, po dokonaniu analizy usług do oznaczania których są przeznaczone porównywane znaki towarowe w klasach 35, 36 i 38 należy stwierdzić, iż znak towarowy sprzeciwiającego w rzeczywistości jest przeznaczony do opatrywania różnych usług, skierowanych dla odmiennych grup konsumenckich. Zdaniem uprawnionego porównywane w niniejszej sprawie oznaczenia wykazują wyraźne różnice koncepcyjne, zaś analiza porównawcza całości przeciwstawianych oznaczeń prowadzi do wniosku, iż przeważają elementy odróżniające porównywanych znaków. Oceniając podobieństwo przeciwstawianych oznaczeń wskazał na znamiona odróżniające elementów słownych "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" spornego znaku oraz elementu słownego "Bank" występującego w znaku sprzeciwiającego, podkreślając, iż obowiązek stosowania w obrocie gospodarczym określeń Towarzystwo-Funduszy Inwestycyjnych lub Bank wynika, z poszczególnych przepisów wyżej powołanych ustaw stanowiących lex specialis w stosunku do ustawy Prawo własności przemysłowej. W jego ocenie wskazane powyżej elementy słowne analizowanych oznaczeń " (...) posiadają całkowicie odmienne desygnaty i są bez żadnych problemów rozróżniane przez odbiorcę jako wyrazy o innym znaczeniu". Jednocześnie uprawniony do prawa ochronnego na sporny znak towarowy podniósł, iż występujący w obu porównywanych oznaczeniach identyczny element słowny "IDEA" nie posiada zdolności odróżniającej, z uwagi na okoliczność, iż "(...) wyraz IDEA pojawia się w wielu znakach towarowych, jako oddzielny wyraz lub łącznie z innymi elementami, służących do określania analogicznych towarów lub usług". Ponadto, uprawniony podkreślił, iż sporne oznaczenie IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] jest znakiem renomowanym.

Unieważniając prawo ochronne na sporny znak towarowy Kolegium Orzekające w pierwszej kolejności stwierdziło, że sprzeciw został wniesiony w terminie o którym mowa w art. 246 ust. 1 p.w.p. zatem sprzeciwiający się nie musiał wykazywać interesu prawnego we wszczęciu niniejszego postępowania.

Według organu ze względu na datę zgłoszenia spornego znaku do ochrony ([...] grudnia 2006 r.) podstawą prawną oceny ustawowych warunków wymaganych do uzyskania spornego prawa będą stanowić przepisy ustawy p.w.p.

W ocenie Kolegium Orzekającego podniesiony przez wnoszącego sprzeciw zarzut, iż prawo ochronne na słowny znak towarowy IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] zostało udzielone z naruszeniem art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej należy uznać za uzasadniony.

Zgodnie z tym przepisem nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego lub zgłoszonego w celu uzyskania prawa ochronnego (o ile na znak taki zostanie udzielone prawo ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym.

W ocenie Kolegium Orzekającego, porównywane znaki towarowe IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] i IDEA BANK o numerze [...] przeznaczone są w szczególności do oznaczania zarówno identycznych usług (tj. prognozy ekonomiczne), jak również podobnych, tego samego rodzaju usług w klasie 35, które w konkretnych okolicznościach mogą być świadczone przez ten sam podmiot, w tym samym miejscu i są skierowane do tego samego kręgu potencjalnych odbiorców. Porównywane znaki towarowe przeznaczone są do sygnowania szerokiej gamy podobnych, różnorodnych grup usług związanych z doradztwem, ekspertyzami i pomocą przy prowadzeniu szeroko rozumianej działalności gospodarczej. Zdaniem organu zakres usług objętych ochroną spornego oznaczenia w klasie 35, tj. "doradztwo specjalistyczne w zakresie działalności gospodarczej, w tym: organizowania, prowadzenia i zarządzania działalnością gospodarczą", "ekspertyzy i informacje w zakresie działalności gospodarczej" oraz "pomoc przy prowadzeniu i zarządzaniu przedsiębiorstwami" częściowo pokrywa się z szeroko ujmowanymi usługami do oznaczania których jest przeznaczony w szczególności przeciwstawiony znak towarowy IDEA BANK o numerze [...], tj, odpowiednio "usługi w zakresie doradztwa ekonomicznego", "ekspertyzy ekonomiczne" i "prowadzenie interesów osób trzecich".

W ocenie Kolegium Orzekającego, porównywane znaki towarowe przeznaczone są do oznaczania częściowo identycznych usług, jak również częściowo podobnych usług w klasie 36. Zdaniem Kolegium Orzekającego nie budzi wątpliwości okoliczność, iż w zakresie usług tj. analizy finansowe, doradztwo finansowe, transfer elektroniczny środków finansowych, lokaty kapitału, pośrednictwo ubezpieczeniowe, obrót papierami wartościowymi jak również usług finansowych porównywane w niniejszej sprawie oznaczenia przeznaczone są do oznaczania identycznych usług w klasie 36. Jednocześnie Kolegium Orzekające stwierdziło, że poszczególne usługi w klasie 36 do oznaczania których przeznaczony jest przeciwstawiony znak towarowy są podobne, komplementarne bądź uzupełniające w stosunku do pozostałych usług w klasie 36 objętych rejestracją spornego znaku towarowego IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, które w konkretnych okolicznościach mogą być świadczone przez ten sam podmiot, w tym samym miejscu i są skierowane do tego samego kręgu potencjalnych odbiorców. Porównywane znaki towarowe przeznaczone są bowiem w szczególności zarówno do sygnowania szeroko rozumianych, różnorodnych usług finansowych świadczonych przez wyspecjalizowane podmioty działające w branży usług finansowych jak również usług mających w stosunku do nich charakter komplementarny i uzupełniający. Według organu w niniejszej sprawie należy również uznać, że "wycena i rozliczenia finansowe związane z nieruchomościami" do oznaczania których przeznaczony jest przeciwstawiony znak towarowy stanowią usługi o charakterze komplementarnym i uzupełniającym w stosunku do usług zarządzania nieruchomościami, dzierżawy i wynajmu nieruchomości, nabywania i zbywania nieruchomości oraz pośrednictwa w sprawach majątku nieruchomego objętych ochroną spornego znaku towarowego.

W ocenie Kolegium Orzekającego, porównywane znaki towarowe przeznaczone są w szczególności do oznaczania podobnych, tego samego rodzaju usług w klasie 38, które w konkretnych okolicznościach mogą być świadczone przez ten sam podmiot, w tym samym miejscu i są skierowane do tego samego kręgu potencjalnych odbiorców. Porównywane znaki towarowe w klasie 38 przeznaczone są do sygnowania szerokiej gamy podobnych usług związanych z szeroko rozumianą łącznością oraz przekazywaniem, przepływem danych i informacji. W ocenie Kolegium Orzekającego, "łączność przez terminale komputerowe" objęta ochroną spornego znaku towarowego jest podobna do "komunikacji przy pomocy terminali komputerowych", jak również "udostępniania łączności do przesyłania informacji tekstowej, obrazowej, dźwiękowej i skompilowanej w formie zapisu elektronicznego poprzez terminale komputerowe", do oznaczania których przeznaczony jest w szczególności przeciwstawiony znak towarowy wnoszącego sprzeciw. Zdaniem organu w niniejszej sprawie należy również uznać, iż usługa "przesyłania dyspozycji dotyczących informacji finansowych" do oznaczania której przeznaczony jest sporny znak towarowy mieści się w ramach usług przesyłania różnego rodzaju danych i informacji objętych ochroną przeciwstawionego znaku towarowego wnoszącego sprzeciw.

Wobec powyższego, Urząd Patentowy RP stwierdził, iż we wskazanym powyżej zakresie mamy do czynienia z usługami o tożsamej naturze i przeznaczeniu, świadczonymi w podobnych miejscach i okolicznościach oraz zaspakajającymi zbliżone potrzeby usługobiorców. Według organu należy również przyjąć, że powyższe usługi w konkretnej sytuacji mogą być skierowane do tego samego, w zasadzie nieograniczonego kręgu odbiorców. Odbiorami niniejszych usług mogą być bowiem zarówno osoby fizyczne jak również podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Zdaniem Urzędu Patentowego, rację ma wnoszący sprzeciw, że dokonując analizy jednorodzajowości usług do oznaczania, których przeznaczone są porównywane znaki towarowe, Urząd Patentowy RP bierze pod uwagę konkretnie oznaczone usługi wymienione w wykazach usług objętych ochroną poszczególnych znaków towarowych w oderwaniu od rzeczywistego zakresu używania znaków towarowych w obrocie gospodarczym. Innymi słowy zakres ochrony udzielonego przez Urząd Patentowego RP prawa ochronnego na znak towarowy wynika z zakresu usług wymienionych w wykazie danego oznaczenia, nie zaś z faktycznego zakresu działalności podmiotu uprawnionego do prawa ochronnego na znak towarowy.

Jednocześnie Kolegium Orzekające podzieliło pogląd wnoszącego sprzeciw, że porównywane w niniejszej sprawie oznaczenia, są do siebie podobne, w stopniu mogącym wprowadzać w błąd potencjalnych odbiorców polegający w szczególności na skojarzeniu między znakami.

Organ zaakcentował, że porównywane znaki towarowe są znakami słownymi.

Zdaniem Kolegium Orzekającego, najlepiej postrzeganym przez odbiorców elementem spornego słownego znaku towarowego IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] jest umiejscowiony w pierwszoplanowym, widocznym i łatwo zauważalnym dla przeciętnego odbiorcy miejscu znaku oryginalny i fantazyjny element słowny "IDEA" zapisany dużymi drukowanymi literami przy użyciu standardowej czcionki. Wskazany powyżej element słowny ma, w ocenie Kolegium Orzekającego, decydujące znaczenie dla osób spotykających się z tym oznaczeniem w obrocie gospodarczym. Organ przy tym zauważył, iż jest on identyczny z pierwszoplanowym elementem "IDEA" przeciwstawionego słownego znaku towarowego IDEA BANK o numerze [...].

Kolegium Orzekające uznało, iż zarówno występujące w spornym znaku towarowym drugoplanowe elementy słowne "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych", jak również występujący w znaku towarowym wnoszącego sprzeciw element słowny "BANK", pośrednio wskazujące na rodzaj, zakres świadczonych przez strony usług bądź rodzaj instytucji finansowej świadczącej szeroko ujęte usługi finansowe, w rozpoznawanym przypadku nie posiadają dostatecznej zdolności odróżniającej aby wyłączyć podobieństwo porównywanych oznaczeń na płaszczyźnie wizualnej, gdyż mają zdecydowanie słabszą moc oddziaływania na przeciętnych odbiorców usług opatrywanych porównywanymi znakami towarowymi niż usytuowany w pierwszoplanowym, widocznym i łatwo zauważalnym miejscu analizowanych oznaczeń wspólny element słowny "IDEA".  

Reasumując, Kolegium Orzekające uznało, iż podobieństwo spornego, słownego znaku towarowego IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] do zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem słownego znaku towarowego IDEA BANK o numerze [...] ujmowanych jako całość na płaszczyźnie wizualnej jest konsekwencją identyczności pierwszoplanowego, dominującego i wyróżniającego elementu słownego "IDEA" występującego w obydwu porównywanych znakach towarowych. W ocenie Kolegium Orzekającego występujące pomiędzy porównywanymi znakami różnice w zakresie drugoplanowych, dodatkowych elementów słownych jak również odmienna liczba elementów słownych, z których zostały one utworzone nie są wystarczające do przyjęcia tezy uprawnionego do prawa ochronnego na sporny znak towarowy o braku podobieństwa analizowanych oznaczeń na płaszczyźnie wizualnej.

Oceniając warstwę fonetyczną porównywanych znaków towarowych Urząd Patentowy uznał, iż sposób wymawiania wszystkich elementów słownych występujących w analizowanych oznaczeniach jest zrozumiały i prosty, zaś słowa są słyszalne w sposób wyraźny i jednoznaczny. Występujące w porównywanych znakach towarowych elementy słowne będą przez potencjalnych odbiorców usług opatrywanych analizowanymi oznaczeniami wymawiane zgodnie z ich zapisem.

Zdaniem Kolegium Orzekającego, podobieństwo porównywanych znaków towarowych [...] na płaszczyźnie fonetycznej jest konsekwencją identycznego brzmienia pierwszoplanowego i przykuwającego uwagę przeciętnego odbiorcy elementu słownego "IDEA" stanowiącego początkowy element każdego z analizowanych oznaczeń Jednocześnie, Kolegium Orzekające stwierdziło, iż, z uwagi na fakt, że porównywane znaki towarowe IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych o numerze [...] i IDEA BANK o numerze [...], oprócz wspólnego, początkowego elementu "IDEA", zawierają dodatkowe elementy słowne tj. odpowiednio "Towarzystwo", "Funduszy", "Inwestycyjnych" oraz "BANK", należy uznać, że brzmienie spornego znaku towarowego jako całości jest z tej przyczyny odmienne od brzmienia znaku towarowego wnoszącego sprzeciw.

Kolegium Orzekające dokonując oceny podobieństwa porównywanych oznaczeń na płaszczyźnie znaczeniowej stwierdziło, iż zarówno wyraz "IDEA" występujący w obu porównywanych znakach towarowych, jak również wyrazy "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" i "BANK" stanowiące pozostałe elementy słowne analizowanych znaków towarowych posiadają konkretne, określone znaczenie.

W tym zakresie organ stwierdził, że wywodzące się z języka greckiego słowo "idea", funkcjonujące w identycznej formie np. w języku angielskim, włoskim czy hiszpańskim, oznacza w szczególności pomysł, pojęcie, myśl, pogląd, wyobrażenie, koncepcję, koncept, inicjatywę. Zgodnie zaś z internetowym Słownikiem Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN S.A., dostępnym na stronie internetowej www.sjp.pwn.pl, słowu "idea" są przypisywane następujące znaczenia: 1. «myśl przewodnia wyznaczająca cel i kierunek działania, twórczości naukowej, artystycznej itp.»; 2. «pogląd, wzór lub postawa typowe dla jakiejś epoki, kultury lub grupy ludzi»; 3. «w platonizmie: samoistny byt idealny, wieczny i niezmienny»; 4. «wrażenie, impresja umysłu ludzkiego, stanowiące przedmiot poznania»; 5. «u I. Kanta: pojęcie metafizyczne, którego nie wspiera żadne doświadczenie zmysłowe». W ocenie Kolegium Orzekającego, również występujące w porównywanych znakach towarowych elementy słowne "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" i "BANK" są zrozumiałe i prawidłowo odczytywane pod względem ich znaczenia przez potencjalnych odbiorców usług opatrywanych analizowanymi oznaczeniami.

Według Urzędu Patentowego zarówno zestawienie słów "IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" jak również słów "IDEA BANK" ma charakter fantazyjny, pozbawiony konkretnego znaczenia. Wobec powyższego, Kolegium Orzekające dokonując oceny podobieństwa oznaczeń na płaszczyźnie znaczeniowej uznało, iż porównywane znaki towarowe ujmowane jako całość nie posiadają konkretnego, ściśle określonego znaczenia zarówno w języku polskim jak również w językach obcych, a tym samym dla przeciętnego polskiego konsumenta są oznaczeniami o charakterze fantazyjnym.

W zakresie oceny przesłanki ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd organ stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie grupą odbiorców, dla której przeznaczone są wskazane na wstępie niniejszego uzasadnienia usługi z klas 35, 36 i 38 opatrywane porównywanymi znakami towarowymi jest ogół konsumentów zainteresowanych świadczeniem tego rodzaju usług. Odbiorcami niniejszych usług mogą być bowiem zarówno osoby fizyczne jak również podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

W ocenie Kolegium Orzekającego, biorąc pod uwagę zauważalne podobieństwo porównywanych znaków towarowych w warstwie wizualnej i fonetycznej będące przede wszystkim konsekwencją identyczności zapisu i brzmienia dominującego i wyróżniającego elementu "IDEA" występującego w obydwu porównywanych znakach towarowych należy stwierdzić, iż nawet należycie poinformowani, uważni i rozsądni przeciętni polscy odbiorcy mogą sądzić, że częściowo identyczne i częściowo podobne usługi oznaczone porównywanymi znakami pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa, a tym samym mogą być wprowadzeni w błąd co do źródła pochodzenia tych usług. Zdaniem Kolegium Orzekającego istnieje realne ryzyko, że analizowane oznaczenia zostaną pomylone w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego, bowiem występujący w obu porównywanych oznaczeniach, przyciągający największą uwagę i najlepiej zapamiętywany przez przeciętnych odbiorców, identyczny w warstwie wizualnej i fonetycznej, element "IDEA" może błędnie sugerować, że znak towarowy IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych jest odmianą zarejestrowanego z wcześniejszym pierwszeństwem znaku towarowego IDEA BANK i pochodzi od tego samego świadczeniodawcy.

W ocenie Kolegium Orzekającego, nawet jeżeliby przyjąć, że w rozpatrywanym przypadku przeciętny odbiorca odróżni porównywane znaki towarowe jako oznaczenia usług pochodzących od różnych przedsiębiorstw tj., że nie zachodzi bezpośrednie ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia usługi, to biorąc pod uwagę częściową identyczność i częściowe podobieństwo usług oraz identyczność pierwszoplanowego i wyróżniającego elementu "IDEA" porównywanych oznaczeń a także okoliczność, iż oznaczenie IDEA jest używane zarówno przez uprawnionego do prawa ochronnego na sporny znak towarowy jak również przez wnoszącego sprzeciw spornego w nazwach (firmach) spółek pod którymi prowadzą oni działalność gospodarczą na terenie Polski i stanowią wyróżniający element firm obu stron postępowania, odbiorca będzie mógł przypuszczać, że przedsiębiorstwo używające podobnego znaku pozostaje z osoba uprawniona z wcześniejszej rejestracji w związkach organizacyjnych, gospodarczych lub prawnych istotnych do powstawania, oznaczania i wprowadzania do obrotu danej usługi. 

Organ zaakcentował podnoszoną przez wnoszącego sprzeciw okoliczność, że część istniejących na rynku Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych jest powiązanych kapitało i organizacyjnie z poszczególnymi bankami, zaś nazwy Towarzystw Inwestycyjnych czy też poszczególnych oferowanych przez nie funduszy inwestycyjnych zawierają oznaczenia powiązanych z nimi Banków (np. B. S.A., B. S.A., I. S.A., N. S.A., P. S.A., F., P.; P., A., B.). Jednakże, w ocenie Kolegium Orzekającego, w kontekście rozpoznawanej sprawy, warto zwrócić również uwagę na okoliczność, że poszczególne Banki są podmiotami uprawnionymi do praw ochronnych na znaki towarowe stanowiące nazwy Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, w których jednym z elementów jest oznaczenie danego banku. Tytułem przykładu wskazał znaki towarowe, które zostały zarejestrowane w Urzędzie Patentowym RP:

• słowno-graficzny znak towarowy [...] o numerze [...], przeznaczony do oznaczania towarów i usług w klasach 9, 16, 35 i 36, zarejestrowany aktualnie na rzecz G. S.A. z siedzibą w W.;

• słowno-graficzny znak towarowy [...] o numerze [...], przeznaczony do oznaczania towarów i usług w klasach 9, 16, 35, 36 i 41 zarejestrowany aktualnie na rzecz G. S.A. z siedzibą w W..

Odnosząc się z kolei do podnoszonej przez uprawnionego kwestii renomy spornego oznaczenia Urząd Patentowy RP stwierdził, że uprawniony nie przedłożył wystarczających dowodów na potwierdzenie renomy spornego znaku towarowego w dacie jego zgłoszenia do ochrony na terytorium RP.

Według organu ugruntowany jest pogląd, że o podobieństwie znaków towarowych lub jego braku nie mogą przesądzać elementy znaku nie mające dostatecznej mocy odróżniającej bądź elementy mające słabą siłę odróżniającą oraz okoliczność, że analiza porównawcza całości przeciwstawionych oznaczeń prowadzi do wniosku, iż przeważają podobne elementy analizowanych oznaczeń.

W związku z powyższym Urząd Patentowy RP uznał, iż porównywane znaki towarowe nie są na tyle zróżnicowane, żeby wywierać inne wrażenie na odbiorcach, a tym samym są podobne w takim stopniu, który prowadziłby do następstw określonych w art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo własności przemysłowej.

Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania organ stwierdził, że zasadne przyznanie sprzeciwiającemu kwoty w wysokości 2600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie, na którą składa się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1600 zł, które stanowi równowartość stawki minimalnej w sprawach o unieważnienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji na skutek złożonego sprzeciwu uznanego przez uprawnionego za bezzasadny określonej w § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 grudnia 2003 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 212, poz. 2076) oraz uiszczona przez wnoszącego sprzeciw opłata od wniesionego sprzeciwu w wysokości 1000 zł.

W skardze do tutejszego Sądu na powyższą decyzję I. SA z siedzibą w W., reprezentowany przez rzecznika patentowego zakwestionowanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

I. Naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. w szczególności art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 § 1 i § 4, art. 107 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego, dalej jako: "kpa" polegające na:

• uznaniu, że towary i usługi objęte prawami ochronnymi porównywanych znaków towarowych są identyczne lub podobne, podczas gdy z istoty ww. znaków towarowych oraz uprawnionych do tych znaków towarowych wynika, że usługi oznaczane ww. znakami towarowymi różnią się między sobą w znacznym stopniu;

• uznaniu, że ww. znaki towarowe są do siebie podobne w stopniu uzasadniającym prawdopodobieństwo wprowadzenia odbiorcy w błąd, podczas gdy całościowa ocena podobieństwa ww. znaków towarowych prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie nie występuje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd;

• niedokonaniu analizy warunków obrotu, w jakich ww. znaki towarowe funkcjonują i ich wpływu na prawdopodobieństwo wprowadzenia odbiorcy w błąd, podczas gdy prawidłowo przeprowadzona analiza warunków obrotu skłania do przyjęcia wniosku, że w niniejszej sprawie nie występuje wprowadzenie w błąd przeciętnego odbiorcy;

• pominięciu przez Urząd Patentowy RP materiału dowodowego przedłożonego przez Skarżącego wraz z odpowiedzią na sprzeciw Uczestnika i nieuwzględnieniu go przy ocenie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd, podczas gdy prawidłowa analiza przedłożonego przez Skarżącego materiału dowodowego skłania do przyjęcia wniosku, że w niniejszej sprawie nie występuje wprowadzenie w błąd przeciętnego odbiorcy;

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, w szczególności:

• naruszenie art. 132 ust. 2 pkt 2 pwp polegające na dowolnym uznaniu, że samo porównanie znaków towarowych z pominięciem wszystkich okoliczności sprawy takich jak: warunki zbytu, zdolność odróżniająca znaków towarowych, znajomość znaku spornego na rynku polskim, ogólne wrażenie wywierane przez znaki towarowe, model przeciętnego odbiorcy, wystarczają do przyjęcia prawdopodobieństwa wprowadzenia odbiorcy w błąd, co doprowadziło co zastosowania ww. przepisu przy orzekaniu przez Urząd Patentowy;

• naruszenie art. 132 ust. 2 pkt 2 pwp polegające na nieuwzględnieniu modelu przeciętnego odbiorcy usług objętych prawami ochronnymi ww. znaków towarowych co doprowadziło do stwierdzenia przez Urząd Patentowy RP, że w niniejszej sprawie występuje prawdopodobieństwo wprowadzenia odbiorcy w błąd, podczas gdy prawidłowa analiza modelu przeciętnego odbiorcy usług sygnowanych tymi znakami towarowymi skłania do przyjęcia wniosku, że nie zachodzi prawdopodobieństwo, aby przeciętny odbiorca został wprowadzony w błąd.

Podnosząc powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz zasądzenie od organu na rzecz Skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu skargi podniesiono m.in., że Skarżący – I. S.A. powstał w październiku 1999 r. Początkowo działał on pod nazwą G., a z dniem [...] stycznia 2007 r. zmienił nazwę na I.. Przed tą datą, w dniu [...] grudnia 2006 r. Skarżący zgłosił w Urzędzie Patentowym do ochrony znak towarowy słowny IDEA Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych zarejestrowany następnie pod numerem [...] (dalej jako: "Sporny Znak"). Wymaga podkreślenia, że Sporny Znak jeszcze przed zgłoszeniem go do ochrony w Urzędzie Patentowym RP był intensywnie używany przez Skarżącego w obrocie w odniesieniu do usług objętych zgłoszeniem Spornego Znaku. Na chwilę obecną Sporny Znak funkcjonuje nieprzerwanie w obrocie od ok. 7 lat.

Strona podniosła, że w dniu [...] kwietnia 2011 r. I. S.A. wniosła sprzeciw wobec udzielenia prawa ochronnego na Sporny Znak powołując się na wcześniejsze prawo do znaku towarowego Idea Bank [...] zarejestrowanego z pierwszeństwem od [...] kwietnia 2006 r. (dalej jako: "Znak Uczestnika"). Skarżący zaznaczył, że Znak Uczestnika nie był używany w obrocie ani w chwili uzyskania prawa ochronnego ani w chwili wniesienia sprzeciwu. Jak przyznał sam Uczestnik w toku postępowania przed Urzędem Patentowym RP podjął on używanie znaku towarowego Idea Bank w dniu [...] października 2011 r.

Według skarżącego Urząd Patentowy RP błędnie przyjął, że usługi objęte prawem ochronnym Spornego Znaku oraz Znaku Uczestnika są tożsame lub podobne.

W ocenie skarżącego, organ nie przeprowadził żadnej analizy, która mogłaby go doprowadzić do takich wniosków. W szczególności Organ nie wziął pod uwagę specyfiki znaków towarowych będących przedmiotem niniejszego postępowania a w szczególności konsekwencji jakie wynikają z zastosowania elementów "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" oraz "BANK" w tych znakach towarowych.

Możliwość zastosowania w nazwach określonych podmiotów, jak również w znakach towarowych elementów takich jak "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" lub "Bank" regulowana jest bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa. W przypadku Skarżącego, który stanowi Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, działa on na podstawie i zgodnie z ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych.

Z przepisów tej ustawy wynikają następujące okoliczności: rodzaj usług, które mogą być świadczone przez Skarżącego, zostały określone w sposób ścisły, precyzyjny i wyłączny przez ustawę o funduszach inwestycyjnych. W związku z tym, Skarżący nie może świadczyć innych usług niż te określone w ustawie. W konsekwencji usługi objęte prawem ochronnym na Sporny Znak odnoszą się wyłącznie do usług świadczonych przez Skarżącego jako Towarzystwa Usług Inwestycyjnych. Urząd Patentowy wskazując w zaskarżonej decyzji, że "(...) zakres ochrony udzielonego przez Urząd Patentowy RP prawa ochronnego na znak towarowy wynika z zakresu usług wymienionych w wykazie danego oznaczenia, nie zaś faktycznego zakresu działalności podmiotu uprawnionego (...)" tak naprawdę przeczy sam sobie. Z jednej strony Organ podnosi, że poddał analizie usługi objęte prawem ochronnym Spornego Znaku oraz Znaku Uczestnika pod kątem ich natury, przeznaczenia, miejsca świadczenia oraz rodzaju zaspokajanych potrzeb usługobiorców, z drugiej jednak strony wskazuje, że bierze pod uwagę tak naprawdę wyłącznie wykaz danego oznaczenia bez uwzględniania innych okoliczności faktycznych. Taka uproszczona ocena stopnia podobieństwa usług jaka została dokonana przez Organ jest nie do zaakceptowania.

Skarżący w szczególności zwrócił uwagę na fakt, że to "nie faktyczny zakres działalności podmiotu uprawnionego" miał podlegać ocenie Urzędu Patentowego RP w odniesieniu do podobieństwa usług objętych prawami ochronnymi znaków towarowych będących przedmiotem niniejszego postępowania. Skarżący, z racji swojego statusu prawnego, może świadczyć wyłącznie określone usługi, przeznaczone do określonego kręgu odbiorców i spełniające określone potrzeby. Nie ma zatem ani faktycznej ani prawnej możliwości aby Skarżący zaczął pełnić usługi tożsame lub podobne do usług świadczonych przez Uczestnika. Nawet jeśli pozornie usługi ujęte w wykazach właściwych dla Spornego Znaku oraz Znaku Uczestnika mogą wydawać się podobne, to z samej istoty podmiotów uprawnionych do tych znaków, będą one się różnić w znacznym stopniu.

Zdaniem skarżącego podkreślenia również wymaga, że Uczestnik, analogicznie jak Skarżący, działa na podstawie i zgodnie z odpowiednią ustawą. Uczestnik stanowi bank działający na postawie ustawy z dnia 13 maja 2002 r. prawo bankowe (Dz. U. Nr 72, poz. 665, dalej jako "pb") a "czynności bankowe" wymienione w art. 2 pb zostały wskazane w art. 5 przedmiotowej ustawy na zasadzie katalogu zamkniętego.

Według strony, biorąc pod uwagę ww. okoliczności należy dojść do wniosku, że usługi objęte wykazem Spornego Znaku różnią się w sposób znaczący od usług objętych wykazem Znaku Uczestnika. Gdyby Urząd Patentowy RP faktycznie dokonał analizy natury tych usług, ich przeznaczenia, miejsca świadczenia i okoliczności, jak również zanalizował jakie potrzeby usługobiorców będą zaspokajane poprzez te usługi, musiałby dojść do wniosku, że usługi te nie są tożsame, a wręcz różnią się między sobą.

Według strony skarżącej nie można utożsamiać sposobu świadczenia usług (np. online, poprzez wydanie ekspertyzy, w drodze doradztwa itd.) z przedmiotem świadczenia usług. W przeciwnym razie można by dojść do wniosku, że wszystkie usługi, jeśli tylko świadczone są w podobny sposób, mogą pozostać ze sobą w ścisłym związku. Nie ulega wątpliwości, że miejsce świadczenia usług opatrzonych Spornym Znakiem oraz Znakiem Uczestnika różni się - jest wręcz niemożliwe aby bank świadczył usługi towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub odwrotnie. Przeznaczenie usług, jak również potrzeby zaspokajane przez te usługi, pozostają odmienne, co wynika chociażby znów z tego, że bank nie może świadczyć takich samych usług co towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub mówiąc inaczej: zarówno bank jak i towarzystwo funduszy inwestycyjnych ma zamknięty katalog czynności (usług) jakich może się podejmować. Nie sposób w niniejszej sprawie nie oceniać wykazu usług objętych prawem ochronnym Spornego Znaku jak i Znaku Uczestnika w oderwaniu od statusu prawnego uprawnionych.

W ocenie Skarżącego, Urząd Patentowy RP sam przyznaje, że kierując się oznaczeniem Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych jak i określeniem BANK, przeciętny odbiorca jest w stanie odczytać po pierwsze rodzaj a po drugie zakres świadczonych usług. Widać zatem wyraźnie, że nawet sam Organ rozróżnia rodzaj i zakres świadczonych usług przez Skarżącego oraz Uczestnika i uważa, że dla przeciętnego odbiorcy to rozróżnienie również będzie zrozumiałe i czytelne.

Podsumowując tę część zarzutów skarżący stwierdził, że Urząd Patentowy nieprawidłowo uznał, że usługi objęte prawem ochronnym Spornego Znaku oraz Znaku Uczestnika pozostają tożsame lub bardzo podobne, podczas gdy zupełnie inny jest ich przedmiot, okoliczności świadczenia, przeznaczenie, a w konsekwencji zaspokajane potrzeby odbiorców.

Skarżący wskazuje również na błąd Organu w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że Znak Sporny oraz Znak Uczestnika są na tyle do siebie podobne, że uzasadniają wprowadzenie przeciętnego odbiorcy w błąd.

Według skarżącego, porównując Sporny Znak oraz Znak Uczestnika, należy stwierdzić, że dzięki rozpoznawalnym przez przeciętnego odbiorcę elementom "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" oraz "BANK" te znaki wywrą na nim odmienne wrażenie. Jak już zostało to wskazane na etapie postępowania przed Urzędem Patentowym, istnieje szereg znaków towarowych zawierających element "idea" zgłoszonych lub zarejestrowanych dla szeregu towarów i usług, w tym również dla usług z klas 35, 36 oraz 38. W ocenie Skarżącego, tak ukształtowana sytuacja faktyczna spowodowała, że oznaczenie "idea" nie ma silnej zdolności odróżniającej. Konsekwencją nie posiadania przez znak towarowy idea silnej zdolności odróżniającej, jest mniejsze prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd odbiorców obejmujące również ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym, niż miałoby to by miejsce w przypadku znaku o silnej zdolności odróżniającej.

Zdaniem strony, wymaga pokreślenia, że Sporny Znak jest obecny na rynku od końca 2006 r. a Skarżący wykazał używanie, jak również wykazał rosnącą znajomość Spornego Znaku wśród odbiorców oraz fakt zdobywania nagród i wyróżnień. Uczestnik, jak sam przyznał, zaczął używał Znaku Uczestnika od końca 2011 r. W chwili zatem zgłoszenia Spornego Znaku nie istniało żadne ryzyko kontuzji z racji nie funkcjonowania w obrocie Znaku Uczestnika. W chwili obecnej takie ryzyko kontuzji jest tym bardziej wyłączone z tego powodu, że Sporny Znak funkcjonuje nieprzerwanie od niemal 7 lat na rynku, stał się rozpoznawalny przez odbiorców usług świadczonych przez fundusze inwestycyjne, a w związku z powyższym z pewnością nie zostanie on pomylony ze znakiem oznaczającym bank i usługi bankowe.

Podniósł, że fakt, iż Sporny Znak oraz Znak Uczestnika posiadają wspólny element "IDEA" nie świadczy jeszcze o podobieństwie tych oznaczeń, a tym bardziej o takim podobieństwie, które może powodować ryzyko kontuzji. Jak sam przyznał Urząd Patentowy RP zarówno skrót Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych oraz słowo BANK niosą za sobą informację dla przeciętnego konsumenta o rodzaju i zakresie świadczonych usług oznaczanych Spornym Znakiem oraz Znakiem Uczestnika. W ocenie Skarżącego, elementy Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych oraz BANK są szczególnie ważne dla przeciętnego konsumenta, który szuka konkretnych usług z sektora bankowego lub z sektora funduszy inwestycyjnych. To właśnie te elementy pozwalają konsumentowi prawidłowo określić rodzaj świadczonych przez różne podmioty usługi i z pewnością nie pozostaną nieuważone lub zignorowane. Co istotne, w przypadku usług bankowych lub usług świadczonych przez fundusze inwestycyjne, konsument nigdy nie będzie kierował się wyłącznie nazwą, ale weźmie pod uwagę całość oznaczenia wraz z elementem, który wskaże mu rodzaj i zakres usług świadczonych za pomocą tego oznaczenia. Odnośnie do Spornego Znaku nie należy mieć wątpliwości, że rodzaj i zakres usług jest określony w sposób nie budzący wątpliwości.

W tym stanie rzeczy, zdaniem strony, ryzyko konfuzji polegające na konfuzji odnośnie do pochodzenia towaru lub usługi sygnowanej określonym znakiem towarowym jest wyłączone.

Według skarżącego organ nie przeprowadził żadnej analizy warunków obrotu w jakich znaki towarowe funkcjonują i wpływu tych warunków na ewentualne ryzyko kontuzji. Nie ulega wątpliwości, że usługi z sektora bankowego jak również usługi z sektora funduszy inwestycyjnych nie są usługami impulsowymi w takim znaczeniu, że skorzystanie z takich usług poprzedzone jest chociażby chwilową analizą. W ocenie Skarżącego, usługi funduszy inwestycyjnych to usługi wyspecjalizowane, na które odbiorca decyduje się po gruntownej analizie dotyczącej własnych finansów, zbadaniu sytuacji rynkowej i porównaniu oferty rynkowej. W praktyce większość odbiorców wybiera sobie banki lub towarzystwa funduszy inwestycyjnych i następnie, w sposób systematyczny i stały, korzysta z usług świadczonych przez te podmioty.

W ocenie Skarżącego, sytuacja w której odbiorca impulsowo wybiera bank lub fundusz inwestycyjny kierując się wyłącznie jego nazwą w celu dokonania tam transakcji na własnych pieniądzach, w tym oszczędnościach, nie zdarza się. Warunki obrotu w jakich funkcjonuje zarówno Sporny Znak jak i Znak Uczestnika cechują się po pierwsze odrębnością - usługi bankowe nie uzupełniają ani nie są komplementarne wobec usług funduszy inwestycyjnych. Te usługi zaspokajają zupełnie inne potrzeby konsumentów. Ponadto, skorzystanie z usług zarówno bankowych jak i funduszy inwestycyjnych poprzedzone jest uprzednią analizą odbiorcy przed skorzystaniem z tych usług, a samo korzystanie usług po dokonaniu wyboru usługodawcy cechuje się stałością i systematycznością. Gdyby Urząd Patentowy RP wziął te wszystkie czynniki pod uwagę musiałby dojść do wniosku, że ryzyko konfuzji w przypadku tego typu znaków, funkcjonujących w odniesieniu do wyspecjalizowanych usług (nawet jeśli dostępnych dla nieograniczonego kręgu odbiorców), nie występuje.

Strona zarzuca również, że poza lakonicznym odniesieniem się w treści zaskarżonej decyzji do dowodów przedłożonych przez Skarżącego w kontekście niewykazania renomy Spornego Znaku, Urząd Patentowy zupełnie pominął materiał dowodowy przedłożony przez Skarżącego. Przedmiotowy materiał dowodowy wykazał używanie Spornego Znaku, jego rosnącą znajomość wśród odbiorców oraz potwierdzał pozytywną opinię środowiska specjalistów jak i konsumentów o świadczonych przez Skarżącego usługach. Wyżej wymienione okoliczności niewątpliwie mają wpływ na istnienie ryzyka kontuzji.

Z racji tego, że Sporny Znak funkcjonuje na rynku nieprzerwanie od niemal 7 lat i systematycznie buduje swoją silną pozycję w ofercie funduszy inwestycyjnych, mógł stać się już znany i rozpoznawalny wśród określonej grupy odbiorców. Pod koniec 2011 r. zaczął funkcjonować w obrocie znak Idea Bank zarejestrowany na rzecz Uczestnika. W ocenie Skarżącego, jeśli już ma pojawić się jakiekolwiek skojarzenie odbiorcy w związku ze Spornym Znakiem a Znakiem Uczestnika, to konsument skojarzy znak Idea bank ze znakiem Idea Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, a nie odwrotnie. W świadomości bowiem konsumenta, to Sporny Znak był wcześniejszy na rynku i zaczął jako pierwszy budować swoją pozycję i rozpoznawalność wśród klientów.

Skarżący zarzucił, że Urząd Patentowy nie odniósł się w żaden sposób do przedłożonego materiału dowodowego i nie zanalizował wpływu okoliczności wykazanych tym materiałem na ewentualne ryzyko konfuzji.

Według skarżącego w niniejszej sprawie Urząd Patentowy RP naruszył również przepis prawa materialnego tj. art. 132 ust. 2 pkt 2 pwp.

Organ pominął analizę ogólnego wrażenia wywieranego przez znaki towarowe będące przedmiotem niniejszego postępowania, nieuwzględnienie modelu przeciętnego odbiorcy usług objętych prawami ochronnymi, pominął warunki obrotu w jakich funkcjonują znaki towarowe, pominął znajomość Spornego Znaku na rynku polskim.

Zdaniem skarżącego przepis art. 132 ust. 2 pkt 2 pwp został naruszony również poprzez nieuwzględnienie w niniejszej sprawie modelu przeciętnego odbiorcy.

Według strony, nie sposób w niniejszej sprawie nie uwzględnić okoliczności, że przeciętny odbiorca korzystający z usług bankowych lub z usług świadczonych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych będzie szczególnie uważny, ostrożny, a skorzystanie z jakichkolwiek wyżej wymienionych usług będzie poprzedzone uprzednią analizą. Przeciętny konsument po wyborze odpowiedniej marki banku lub funduszu inwestycyjnego, korzysta z usług świadczonych przez te instytucje w sposób trwały i co do zasady niezmienny. Wszystkie te okoliczności sprawiają, że przeciętny odbiorca w niniejszej sprawie nie zostanie wprowadzony w błąd co do pochodzenia usług oznaczanych Spornym Znakiem, w związku z tym art. 132 ust. 2 pkt 2 pwp nie powinien zostać zastosowany.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Na rozprawie przed WSA w Warszawie w dniu 6 lutego 2014 r. pełnomocnik skarżącego popierała skargę natomiast pełnomocnik uczestnika postępowania wnosiła o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Rozpatrywana sprawa o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy Idea Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych była prowadzona w trybie postępowania spornego na skutek uznania przez uprawnionego wniesionego sprzeciwu za bezzasadny.

Ponieważ o udzieleniu prawa na sporny znak towarowy ogłoszono w Wiadomościach Urzędu Patentowego 01/2011, a sprzeciw wniesiono w dniu [...] kwietnia 2011 r. oznacza to, że od opublikowania informacji w WUP do dnia wniesienia sprzeciwu nie upłynęło 6 m-cy. Rację ma zatem organ stwierdzając w uzasadnieniu decyzji, że sprzeciwiający się nie musiał wykazywać interesu prawnego we wszczęciu niniejszego postępowania. (v. art. 246 ust. 1 p.w.p.).

W rozpatrywanej sprawie miał zastosowanie przepis art. 255 ust. 4 p.w.p., a więc organ był zobowiązany rozstrzygnąć sprawę w granicach wniesionego sprzeciwu a także był związany podstawą wskazaną przez wnoszącego sprzeciw, o której stanowi art. 246 ust. 2 p.w.p.

Należy przy tym dodać, że w postępowaniu spornym o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy zasada działania Urzędu Patentowego z urzędu w kwestiach dotyczących ustalania i wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy podlega odpowiedniej modyfikacji z uwagi na treść art. 164 p.w.p., który stanowi, że ciężar dowodu, że nie zostały spełnione ustawowe warunki do uzyskania prawa ochronnego spoczywa na wnioskodawcy, jak również odpowiednio na wnoszącym sprzeciw. Z tej przyczyny, w art. 256 ust. 1 p.w.p. przyjęta została w odniesieniu do postępowania spornego zasada odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, nie zaś zasada stosowania tychże przepisów wprost. Organ w tym postępowaniu powinien przede wszystkim wyczerpująco rozpatrzeć i ocenić materiał dowodowy przedstawiony przez strony, a zwłaszcza przez wnioskodawcę i odpowiednio przez wnoszącego sprzeciw, który w sprzeciwie, jak już wyżej wspomniano, zobowiązany jest do wskazania podstaw unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, jak również wykazania ich zasadności.

Przenosząc te rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że jako podstawę prawną sprzeciwu wnoszący sprzeciw wskazał art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. tj. względną podstawę odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy.

Zgodnie z art. 132 ust. 2 pkt. 2 p.w.p. nie jest możliwe udzielenie prawa ochronnego na znaki towarowe, których używanie mogłoby wprowadzać potencjalnych odbiorców w błąd, polegający w szczególności na skojarzeniu ze znakiem chronionym. Niedopuszczalne jest zatem udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, jeśli skutkiem tego powstałoby prawo, którego zakres pokrywałby się choćby w części z zakresem prawa z wcześniejszym pierwszeństwem. O tym, czy w konkretnym przypadku mogłoby dojść do kolizji praw ochronnych, a zatem czy przeciwstawione znaki są podobne, rozstrzyga się na podstawie kryterium wprowadzenia w błąd odbiorców, co do pochodzenia towarów i/lub usług. Niebezpieczeństwo to polega na możliwości błędnego, nie odpowiadającego rzeczywistości, przypisaniu danego towaru i/lub usług uprawnionemu z prawa ochronnego.

Podobieństwo znaków powinno być rozpatrywane jednocześnie w dwóch aspektach: w aspekcie podobieństwa samych znaków oraz w aspekcie podobieństwa towarów i/lub usług, do oznaczenia których znak został przeznaczony. Przy ocenie podobieństwa towarów i/lub usług należy wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki, które charakteryzują relacje pomiędzy tymi towarami i usługami, w tym takie jak ich rodzaj, przeznaczenie, sposób użytkowania, oraz to czy konkurują ze sobą lub są względem siebie komplementarne (wyrok Trybunału z dnia 29 września 1998 r. w sprawie C-39/97 Canon).

Należy zwrócić uwagę na to, że wystarczającym dla spełnienia dyspozycji art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. jest wystąpienie sytuacji hipotetycznej polegającej na "ryzyku skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym". Nie ma zatem znaczenia okoliczność zakresu faktycznego posługiwania się danym oznaczeniem w stosunkach obrotu gospodarczego.

Kontrolując prawidłowość zastosowania przez organ art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. wskazać należy, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dawniej Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości) ryzyko wprowadzania w błąd po stronie opinii publicznej zawsze musi być oceniane całościowo, biorąc pod uwagę wszelkie właściwe dla danej sprawy okoliczności (por. wyrok ETS z 22 czerwca 1999 r. w sprawie C-342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer & Co. GmbH v. Klijsen Handel BV). Do tych "wszelkich okoliczności właściwych dla danej sprawy" należy z jednej strony sposób postrzegania tego oznaczenia przez zainteresowanych odbiorców, a mianowicie w obrocie lub przez właściwie poinformowanego, dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta wspomnianych usług na obszarze, na którym wniesiono o rejestrację.

W ocenie Sądu, w rozpatrywanej sprawie Urząd Patentowy RP wyczerpująco rozpatrzył i ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, a zatem - wbrew stanowisku skarżącego - nie doszło do naruszenia przez organ art. 7, 8, 11, 77 § 1 i 4 oraz art. 107 § 3 k.p.a.

Organ nie naruszył także przepisu art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p.

Zdaniem Sądu, decyzja Urzędu Patentowego RP jest prawidłowa i nie narusza przepisów prawa w stopniu uzasadniającym jej wyeliminowanie z obrotu prawnego.

Według Sądu, Urząd Patentowy RP dokonał prawidłowej oceny porównawczej przeciwstawionych znaków towarowych stwierdzając podobieństwo przeciwstawionych znaków na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. w oparciu o materiał wyczerpująco rozpatrzony i oceniony. Organ dokonał całościowej oceny powstania niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd - w rozumieniu art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. - która wymagała ustalenia: 1) identyczności lub podobieństwa towarów (usług) objętych przeciwstawionymi znakami; 2) identyczności lub podobieństwa samych przeciwstawionych znaków, którą należy badać w trzech płaszczyznach: znaczeniowej, fonetycznej i wizualnej, przy czym dokonując porównania należy wziąć pod uwagę rodzaj porównywanych znaków towarowych; 3) istnienia ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd.

Odnosząc się do zarzutu nieprawidłowego ustalenia przez organ podobieństwa/identyczności towarów i usług objętych przeciwstawionymi prawami ochronnymi należy wskazać, że skarżący w istocie sprowadza analizę podobieństwa towarów i usług do badania zapisów ustawy Prawo Bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych, podczas, gdy badaniu poddaje się usługi/towary z wykazu, tak jak zasadnie uczynił to organ. Powyższe wynika z istoty rejestracji znaku towarowego, która musi pozwalać na dokładne określenie ochrony przyznanej przez zarejestrowany znak towarowy jego właścicielowi. Znajomość praw przyznanych w wyniku rejestracji wymaga w związku z tym, aby można było dokładnie wskazać, jakie towary/usługi objęte są znakiem. Opis towarów/usług jest także konieczny, aby umożliwić organowi patentowemu dokonanie oceny istnienia podstaw unieważnienia znaku towarowego tylko do towarów i usług, których podstawy te dotyczą. Nie można przy tym z góry zakładać, że wnoszący o rejestrację oznaczenia będzie używać swojego znaku towarowego tylko w konkretnym sektorze usług lub tylko dla części towarów, których dotyczy wniosek o rejestrację. W świetle powyższego zasadnie organ uznał, że zakres ochrony udzielonego przez Urząd Patentowy prawa ochronnego wynika z zakresu usług/towarów wymienionych w wykazie danego oznaczenia nie zaś faktycznego zakresu aktualnie prowadzonej przez dany podmiot działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu, przedstawiona przez organ szczegółowa analiza podobieństwa w zakresie usług sygnowanych omawianymi znakami i wnioski z niej wyprowadzone są prawidłowe, a zarzuty skargi nie podważają stanowiska przyjętego w tej kwestii przez organ.

Odnosząc się z kolei do oceny przeciwstawionych znaków należy wskazać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny podziela stanowisko organu, iż dominującym elementem w porównywanych znakach towarowych, które - co należy podkreślić - są znakami słownym, jest słowo IDEA. Jest to wyraz fantazyjny w odniesieniu do usług oznaczanych tymi znakami towarowymi, zapisany dużymi drukowanymi literami i umieszczony w obu przeciwstawionych znakach na pierwszym miejscu. Zdaniem Sądu, brak jest powodów, które skłoniłyby do odejścia od zastosowania ogólnej zasady, zgodnie z którą odbiorcy przywiązują większą wagę do początku wyrazu (pierwszego słowa) niż do jego zakończenia (drugiego słowa), zwłaszcza gdy - jak to ma miejsce w niniejszej sprawie - zakończenie obu przeciwstawionych znaków składa się z wyrazu pośrednio opisującego usługi, dla których znak jest chroniony "Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych" / "Bank".

Należy przy tym podkreślić, że dokonana przez Urząd Patentowy ocena została przeprowadzona w wymaganych przez prawo trzech płaszczyznach: znaczeniowej, fonetycznej i wizualnej, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wyprowadzone przez organ wnioski nie nasuwają zastrzeżeń Sądu pod względem ich prawidłowości, gdyż Urząd Patentowy uwzględnił w swych rozważaniach nie tylko analityczne zestawienie układu poszczególnych słów składających się na te znaki, ale też ogólny kontekst, brzmienie i wizualną postać całości porównywanych oznaczeń.

Zdaniem Sądu, wbrew twierdzeniom skarżącego, organ przeprowadził prawidłową analizę warunków obrotu, w konsekwencji zasadnie przyjmując, że w niniejszej sprawie istnieje ryzyko wprowadzenia w błąd przeciętnego odbiorcy towarów opatrzonych spornym znakiem towarowym. Pierwszym elementem oceny istnienia ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd, co do pochodzenia oznaczanych towarów jest ustalenie kręgu odbiorców, dla których przeznaczone są towary, oznaczane spornym znakiem towarowym. W postępowaniu spornym jest analizowana ewentualna kolizja pomiędzy prawami ochronnymi udzielonymi na przeciwstawione znaki towarowe, a nie ocena konkretnych zdarzeń mających miejsce na rynku. Dla zaistnienia przestanki z art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. nie jest zatem konieczne ustalenie konkretnego faktu wystąpienia pomyłki co do pochodzenia danych towarów, a wystarczy jedynie stwierdzenie prawdopodobieństwa jej wystąpienia.

Z ugruntowanego stanowiska judykatury, dla stwierdzenia istnienia ryzyka wprowadzenia w błąd konieczne jest uprzednie ustalenie podobieństwa lub identyczności zarówno oznaczeń, jak i towarów (usług), dla których są one przeznaczone. Te przesłanki mają charakter kumulatywny, co oznacza, że w przypadku braku podobieństwa pomiędzy oznaczeniami, należy przyjąć brak ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd, niezależnie od siły odróżniającej znaku wcześniejszego, czy też stopnia podobieństwa lub identyczności oznaczanych towarów (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w sprawie o sygn. akt C-106/03 P Vedial v OHIM oraz wyrok tego Trybunału sprawie o sygn. akt C-234/06 P II Ponte Finanziaria v OHIM).

Jak zauważył Urząd Patentowy, nawet jeżeliby przyjąć, że w rozpatrywanym przypadku przeciętny odbiorca odróżni porównywane znaki towarowe, jako oznaczenia usług pochodzących od różnych przedsiębiorstw tj., że nie zachodzi bezpośrednie ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia usługi, to biorąc pod uwagę częściową identyczność i częściowe podobieństwo usług oraz identyczność pierwszoplanowego i wyróżniającego elementu "IDEA" porównywanych oznaczeń a także okoliczność, iż oznaczenie IDEA jest używane zarówno przez uprawnionego do prawa ochronnego na sporny znak towarowy jak również przez wnoszącego sprzeciw spornego w nazwach (firmach) spółek pod którymi prowadzą oni działalność gospodarczą na terenie Polski i stanowią wyróżniający element firm obu stron postępowania, odbiorca będzie mógł przypuszczać, że przedsiębiorstwo używające podobnego znaku pozostaje z osobą uprawnioną z wcześniejszej rejestracji w związkach organizacyjnych, gospodarczych lub prawnych istotnych do powstawania, oznaczania i wprowadzania do obrotu danej usługi.

Z powyższym stanowiskiem należy się zgodzić. W zetknięciu bowiem z późniejszym znakiem towarowym Idea Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych przeciętni odbiorcy, do których należy zaliczyć zarówno osoby fizyczne, jak również podmioty prowadzące działalność gospodarczą, będą w stanie zauważyć występowanie w obu omawianych znakach określenia IDEA i że w konse