III SA/Wa 2427/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-02-11Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Barbara Kołodziejczak-Osetek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Artur Kot, Sędziowie sędzia WSA Barbara Kołodziejczak-Osetek (sprawozdawca), sędzia WSA Cezary Kosterna, Protokolant starszy referent Iwona Choińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi F. sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty z tytułu wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) stwierdza, że uchylona decyzja nie może być wykonana w całości, 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz F sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 10737 zł (słownie: dziesięć tysięcy siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
W sprawie 4 września 2012 r. Skarżąca (Spółka, Strona) – F. Sp. z o.o. z siedzibą w W. zwróciła się z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty z tytułu wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. w wysokości 353.695 zł. wyegzekwowanej przez Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] z dnia 25 maja 2010 r.
W deklaracji VAT-7 za maj 2005 r. Spółka wykazała kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w wysokości 995.758 zł, kwota ta została zwrócona na rachunek bankowy podatnika. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego W. wydał [...] maja 2006 r. decyzję, w której określił Spółce kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za maj 2005 r. do zwrotu na rachunek bankowy w wysokości 0 zł, kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc w wysokości 995.790 zł oraz zażądał zwrotu nienależnie dokonanego zwrotu w wysokości 995.758 zł wraz z odsetkami za zwłokę.
Strona zgodnie z decyzją organu podatkowego dokonała wpłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę oraz złożyła korekty deklaracji VAT-7 za okresy od czerwca 2005 r. do stycznia 2006 r. uwzględniając w nich kwotę 995.790 zł nadwyżki podatku naliczonego za maj 2005 r. W rozliczeniu za styczeń 2006 r. kwota 995.790 zł spowodowała zwiększenie nadwyżki podatku naliczonego, którą Spółka w całości zadysponowała do zwrotu na rachunek bankowy. 5 marca 2007 r. dokonano zwrotu na rachunek Spółki w wysokości 1.140.021 zł.
Od decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. Spółka złożyła odwołanie, a następnie po wydaniu przez Dyrektora Izby Skarbowej w W. decyzji utrzymującej w mocy decyzję organu pierwszej instancji wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z 15 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 219/09 uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W., który następnie decyzją z [...] listopada 2009r., uchylił w całości decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W konsekwencji uchylenia decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. Spółka w dniu [...] października 2009 r.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
uzyskała zwrot kwot wpłaconych na podstawie uchylonej decyzji, w tym kwotę zwrotu nadwyżki podatku naliczonego za maj 2005 r. w wysokości 995.790 zł.
W dniu 31 grudnia 2009 r. Spółka złożyła w [...] Urzędzie Skarbowym ponowne korekty deklaracji VAT-7 za okresy od czerwca 2005 r. do stycznia 2006 r., w których wyłączyła z rozliczeń kwotę nadwyżki podatku naliczonego w wysokości 995.790 zł. Jednocześnie w tym samym dniu dokonała wpłaty na rachunek urzędu skarbowego kwoty uprzednio dokonanego zwrotu VAT wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi do dnia 20 listopada 2009 r., tj. do dnia doręczenia decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w W. z [...] listopada 2009 r. - łączna kwota wpłacona przez Spółkę wynosiła 1.003.770 zł.
W dniu 19 maja 2010 r. do [...] Urzędu Skarbowego wpłynęło pełnomocnictwo udzielone G. D. do występowania w imieniu F. Sp. z o.o. w postępowaniach kontrolnych i podatkowych, a także w postępowaniach sądowoadministracyjnych oraz z zakresu egzekucji administracyjnej, dotyczących rozliczeń Spółki w zakresie podatku od towarów i usług. Jednocześnie z pełnomocnictwem złożono pismo z 17 maja 2010 r., w którym zwrócono się o wydanie postanowienia o zaliczeniu wpłaty z 31 grudnia 2009 r. na poczet zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r.
Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. wydał postanowienie z 20 kwietnia 2010 r., w sprawie zaliczenia wpłaty w wysokości 1.003.770 zł na poczet zaległości w kwocie 744.047 zł oraz na poczet odsetek za zwłokę w kwocie 259.723 zł, które zostało doręczone Spółce 31 maja 2010 r.
Na postanowienie wniesione zostało do Dyrektora Izby Skarbowej w W. zażalenie, w którym pełnomocnik wskazał, że z uwagi na to, iż od 17 maja 2010 r. jest pełnomocnikiem Spółki, to rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji winno zostać doręczone jemu. Wobec czego doręczenie postanowienia nie było skuteczne.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. postanowieniem z 24 sierpnia 2010 r., pozostawił zażalenie bez rozpatrzenia, a następnie postanowieniem z 3 listopada 2010 r., wydanym na skutek zażalenia utrzymał w mocy ww. własne postanowienie.
Na postanowienie organu odwoławczego Skarżąca złożyła skargę do WSA w Warszawie, który wyrokiem z 1 lipca 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 135/11 uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie i uchylił zaskarżone postanowienie.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
W wykonaniu wyroku Dyrektor Izby Skarbowej w W. wydał postanowienie z 21 października 2011 r., , w którym stwierdził niedopuszczalność zażalenia z 7 czerwca 2010 r., uznając jednocześnie, że postanowienie Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. w sprawie zaliczenia wpłaty w wysokości 1.003.770 zł na poczet zaległości podatkowej w VAT zostało doręczone z pominięciem ustanowionego w sprawie pełnomocnika i jest bezskuteczne. W związku z rozstrzygnięciem Dyrektora Izby Skarbowej w W. organ pierwszej instancji doręczył Pełnomocnikowi Strony uwierzytelnioną kopię postanowienia z 29 kwietnia 2010 r. w sprawie zaliczenia wpłaty Spółki na zaległość podatkową w VAT.
W dniu 4 września 2012 r. Spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty, w którym wskazała, że postanowienie Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. z 29 kwietnia 2010 r. w przedmiocie zaliczenia wpłaty nie zostało wprowadzone do obrotu prawnego i nie wywołało żadnych prawnych skutków. Oznacza to, zdaniem Strony, że aktualnie nie istnieje, ani nigdy nie istniało orzeczenie, z którego wynikałby obowiązek zapłaty przez Spółkę kwot zaległości w podatku od towarów i usług za 2006 r. oraz odsetek za zwłokę przekraczających kwotę wpłaconą przez Spółkę w dniu 31 grudnia 2009 r. Ponadto Spółka zakwestionowała prawidłowość naliczenia odsetek za zwłokę uznając, że otrzymany w dniu 5 marca 2007r. zwrot w części przypadającej na kwotę 995.790 zł nastąpił bez winy Spółki. Z tego powodu, na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm. - obecnie Dz. U. z 2012r. poz. 749, z późn. zm.) - dalej: O.p. zwrot ten nie może być traktowany na równi z zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę. Uwzględnienie przez Spółkę w korekcie deklaracji VAT-7 za styczeń 2006 r. w kwocie podatku naliczonego do zwrotu kwoty 995.790 zł było w bezpośredni sposób spowodowane działaniami organów podatkowych, tj. wydaniem decyzji zastępującej deklarację za maj 2005 r. w konsekwencji brak było - zdaniem Spółki - podstaw do naliczenia odsetek za zwłokę od dnia 5 marca 2007 r. do 20 listopada 2009 r., tj. do dnia, w którym Spółka otrzymała ostateczną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. eliminującą z obrotu prawnego decyzję organu pierwszej instancji.
Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. decyzją z [...] października 2012 r., odmówił Skarżącej stwierdzenia nadpłaty z tytułu
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. w wysokości 353.695 zł.
W uzasadnieniu wskazał, że uwierzytelniona kopia postanowienia z 29 kwietnia 2010 r., została doręczona pełnomocnikowi przy piśmie z 28 listopada 2011 r., na adres wskazany przez pełnomocnika jako adres do doręczeń w dniu 30 listopada 2011 r. Tak więc postanowienie z 29 kwietnia 2010 r. w sprawie zaliczenia wpłaty w kwocie 1.003.770 zł na zaległość podatkową zostało skutecznie wprowadzone do obrotu prawnego, a Strona nie skorzystała z prawa do złożenia zażalenia.
W odwołaniu od powyższej decyzji Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 72 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 53 § 2 w zw. z art. 52 § 3 pkt 2 O.p.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. decyzją z [...] sierpnia 2013 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu wskazał, że kwestią, którą należy rozstrzygnąć w pierwszej kolejności jest charakter postanowienia wydawanego na podstawie art. 62 § 4 O.p. Zdaniem organu odwoławczego skuteczność doręczenia postanowienia nie miała jednak kluczowego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie wydane na podstawie art. 62 § 4 O.p. jest aktem formalnym informującym podatnika o sposobie rozliczenia przez organ dokonanej wpłaty. Jednocześnie fakt zaskarżalności postanowienia w sprawie zaliczenia wpłaty przesądza, że zawarta w nim informacja organu o dokonanym księgowo rozliczeniu wpłaty podlega kontroli instancyjnej i sądowej, bowiem faktyczne rozliczenie wpłaty na koncie podatnika może być dokonane niezgodnie z zaliczeniem wpłaty wynikającym z przepisów. Z uwagi na fakt, że postanowienie w tym przedmiocie ma jedynie charakter informacyjny i nie ma znaczenia dla sposobu zaliczenia wpłaty, który określają przepisy prawa, to nie jest istotne w jakiej dacie organ poinformuje podatnika o dokonanym rozliczeniu wpłaty. Fakt doręczenia postanowienia w trybie art. 62 O.p. pozostaje bez wpływu na fakt istnienia zobowiązania lub zaległości podatkowej. Prawidłowość doręczenia postanowienia mogła być badana w ramach innej sprawy, np. w postępowaniu zażaleniowym.
Odnosząc się do kwestionowanej przez Stronę zasadności naliczania odsetek z tytułu zaległości podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w W. podkreślił, że obowiązek naliczenia odsetek przekraczających kwotę wpłaconą przez Spółkę w dniu 31 grudnia 2009 r. nie mógł wynikać z postanowienia wydanego w trybie art.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
62 § 4 O.p.. Zauważył, że naliczanie odsetek w sprawie było kwestią wtórną w stosunku do uznania przez organ pierwszej instancji, że doszło do powstania zaległości na podstawie art. 52 § 1 O.p. Natomiast do powstania samej zaległości, tj. w niniejszej sprawie - nienależnego zwrotu, doszło w wyniku uprzednio złożonej korekty deklaracji w 2007 r., która została następnie zastąpiona korektą z 31 grudnia 2009 r. W tym świetle twierdzenie, zgodnie z którym z postanowienia o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowych miałby wynikać obowiązek zapłaty przez Spółkę kwot zaległości w podatku od towarów i usług jest bezzasadne.
Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w W. nie powinno budzić wątpliwości, że kwota 995.790,00 zł wypłacona na podstawie korekty deklaracji za styczeń 2006 r. nie była należna za styczeń 2006 r. Uchylenie decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006 r. spowodowało, że nie zostało skutecznie zakwestionowane rozliczenie za maj 2005 r. Skoro tak, to kwota 995.790,00 zł była należna do zwrotu w tym miesiącu, a nie w styczniu 2006 r.. jak zadeklarowała Strona w korekcie złożonej 16 lutego 2007 r.
Organ podniósł także, że bez wpływu na skutek korekty deklaracji VAT-7 pozostaje również fakt uchylenia decyzji wskutek wyroku WSA w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r. Kwestia korekty deklaracji podatku za styczeń 2006 r. pozostaje bowiem bez związku z losami podatku za maj 2005 r. W konsekwencji, rozpatrywana odrębnie, kwota odsetek za zwłokę, niepozostająca w związku z rozstrzygnięciami dotyczącymi maja 2005 r" nie mogła być uznana za kwotę uiszczoną nienależnie, skoro jest niewątpliwe, że kwota należności głównej była zaległością podatkową.
W skardze na powyższą decyzję Skarżąca wniosła o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania oraz zarzuciła naruszenie art. 72 § 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 53 § 2 w związku z art. 52 § 1 pkt 2, a także art. 191 O.p.
W uzasadnieniu wskazała, że zwrot nie był zawiniony przez Skarżącą, złożenie korekt i uzyskanie zwrotu podatku było bezpośrednią konsekwencją obiektywnie wadliwych działań organu podatkowego. Niezgodne z prawem działanie organów podatkowych polegające na zakwestionowaniu prawidłowości wykazania przez Spółkę kwoty zwrotu podatku naliczonego VAT w deklaracji za maj 2005 r. było bezpośrednią i wyłączną przyczyną uwzględnienia przez Spółkę kwoty 995.790,00 zł w korekcie deklaracji VAT-7 za styczeń 2006 r. złożonej w dniu 16 lutego 2007 r.
Spółka podniosła, że w konsekwencji brak jest podstaw do naliczania odsetek za zwłokę za okres od 5 marca 2007 r. do 20 listopada 2009 r., tj. do dnia, w którym
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
Spółka otrzymała ostateczną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. eliminującą z obrotu prawnego decyzję organu pierwszej instancji, w której zakwestionowano prawidłowość wykazania przez Spółkę kwoty zwrotu naliczonego podatku VAT w deklaracji.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w W. podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje: Skarga jest zasadna.
Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) Sąd administracyjny wykonuje wymiar sprawiedliwości, poddając kontroli akty wydawane przez organy administracji publicznej pod względem ich zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Tylko w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa Sąd władny jest wzruszyć zaskarżony akt. Nie każde wszak naruszenie prawa przez organy administracji publicznej daje Sądowi podstawę do uchylenia zaskarżonej decyzji.
W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny, należy stwierdzić, iż doszło w nim do naruszenia bądź prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r.,poz.760., dalej "p.p.s.a."). Ocena ta jest dokonywana według stanu prawnego i akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przenosząc powyższe kryteria na grunt przedmiotowej sprawy Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja narusza przepisy prawa materialnego-art.52 § 1 pkt 2 O.p., w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, jak również narusza art.191 O.p. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.
Strony niniejszego postępowania prowadzą zatem spór o to, czy zwrot podatku nastąpił z winy Strony skarżącej, a w konsekwencji, czy ten zwrot należało utożsamiać z zaległością podatkową. W orzecznictwie Naczelnego Sądu
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
Administracyjnego prezentowano już pogląd, że ciężar udowodnienia braku winy w takim przypadku spoczywa na podatniku (por. wyrok NSA z 8 października 1999 r., III SA 7550/98; Lex nr 40056).
Należy w związku z tym wskazać, iż stosownie do art. 52 § 1 pkt 2 O.p. na równi z zaległością podatkową traktuje się także zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy.
Pojęcie winy nie zostało jednak zdefiniowane w prawie podatkowym, dlatego też należy sięgnąć do innych gałęzi prawa. W doktrynie prawa karnego i prawa cywilnego, wina jest pojęciem odnoszącym się do sfery zjawisk psychicznych sprawcy, dlatego też określa się ją jako znamię podmiotowe czynu. W kategoriach winy może być rozważany czyn sprzeczny z obowiązującym porządkiem prawnym. W obszarze deliktów prawa cywilnego rozróżnia się dwie postacie winy, tj. winę nieumyślną i winę umyślną. Przy winie umyślnej sprawca ma świadomość bezprawności swojego zachowania i przewidując jego następstwa świadomie do niego zmierza lub co najmniej na wystąpienie szkodliwych skutków się godzi. Przy winie nieumyślnej sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, albo też nie przewiduje możliwości wystąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć. Ten ostatni stopień winy wiąże się w prawie cywilnym (jak również w prawie karnym) z niezachowaniem wymaganej staranności.
Przenosząc powyższe koncepcje na grunt prawa podatkowego w kontekście art. 52 § 1 pkt 2 O.p., można stwierdzić, iż znamię przedmiotowe stanowi tutaj otrzymanie nienależnego, to jest nie przewidzianego przepisami prawa, zwrotu podatku. Znamię przedmiotowe będzie cechowało się winą w każdej postaci, również niedbalstwem w najlżejszej postaci (culpa levissima).
Jednocześnie trzeba zauważyć, iż ustawodawca wprowadzając do art. 52 § 1 pkt 2 O.p. pojęcie winy musiał liczyć się także z sytuacją, gdy winę podatnika wyłączać będzie zawinione działanie lub zawinienie osoby trzeciej, za którą podatnik odpowiedzialności nie ponosi. Wolą ustawodawcy było zatem, aby podatnik nie ponosił negatywnych konsekwencji działań organu podatkowego, w konkretnej sprawie organy zobowiązane są do dokonania oceny zawinienia strony zgodnie z przepisami postępowania podatkowego, zwłaszcza z wynikającą z art. 191 O.p.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
zasadą swobodnej oceny dowodów. W związku z powyższym, niezbędne staje się przeprowadzenie stosownego postępowania podatkowego, zgodnie z art. 187 § 1 O.p., które umożliwi rozstrzygnięcie kwestii winy strony.
Tak jak Skarb Państwa nie może ponosić negatywnych konsekwencji błędnych działań podatników, tak i podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji działań organów państwa. W państwie prawnym nie do przyjęcia jest sytuacja, w której błędy administracji podatkowej są źródłem korzyści ekonomicznych państwa.
W ocenie Sądu dokonując wykładni przepisów prawa należy uwzględnić konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawa ustanowioną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a przede wszystkim wyrażoną w tym przepisie zasadę sprawiedliwości społecznej. Szukanie sensu ustawy podatkowej powinno być każdorazowo zorientowane na zapewnienie jej zgodności z Konstytucją. Proces interpretacji ustaw musi być, bowiem zgodny z normami konstytucyjnymi.
Reasumując zgodnie z art. 52 § 1 pkt 2 O.p. w sytuacji, gdy podatnik wykaże, że nienależnie otrzymany zwrot podatku, nie nastąpił z jego winy - nie jest on także traktowany, jako zaległość podatkowa. W ocenie Sądu w świetle przepisów art. 51 § 1 i art. 52 § 1 O.p. nie jest zaległością podatkową, ani nie może być traktowany na równi z zaległością podatkową - nienależnie zwrócony podatek VAT, jeżeli nie była ona wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej w deklaracji podatkowej lub wykazanie podatku do zwrotu w deklaracji podatkowej pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z działaniami organu podatkowego. W ocenie Sądu w takim przypadku nieuprawnione jest także naliczanie odsetek za zwłokę.
W rozpoznawanej sprawie wbrew argumentacji przedstawionej w zaskarżonej decyzji działaniom Strony nie można przypisać znamion bezprawności oraz jako przyczynę nienależnego zwrotu podatku wskazywać korekty deklaracji dokonanych przez Stronę. Organ pomija w swej ocenie, całkowicie istotną w sprawie okoliczność, iż wykazany przez Stronę zwrot podatku wykazany w pierwotnej deklaracji był zgodny z prawem, co zostało przesądzone prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 219/09, który uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006 r., nr [...] określającą kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym do
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
zwrotu na rachunek bankowy za miesiąc maj 2005 r. w wysokości 0 zł; kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc w wysokości 995.790 zł oraz zażądał zwrotu nienależnie dokonanego zwrotu w wysokości 995.758 zł wraz odsetkami.
Strona do wymienionych wyżej decyzji zastosowała się jeszcze przed wydaniem wyroku przez Sąd w sprawie składając kolejne korekty deklaracji i już po wydaniu decyzji w pierwszej instancji, kwestionującej wykazany w deklaracji zwrot podatku , dokonała zwrotu podatku wraz z odsetkami na rachunek organu podatkowego.
W ocenie Sądu nieuprawnione jest stanowisko organu podatkowego, iż złożone przez Stronę korekty deklaracji uwzględniające całkowicie rozstrzygnięcia organów podatkowych jak i Sądu spowodowały zawiniony przez Stronę zwrot podatku. Taka sytuacja miałaby miejsce wówczas gdyby podatnikowi można było postawić zarzut bezprawności działania, który w rozpoznawanej sprawie jest całkowicie nieuzasadniony. Sąd nie może również podzielić stanowiska organu, iż wydane w sprawie decyzje organów podatkowych nie pozostawały w związku z korektami deklaracji złożonymi przez Stronę za styczeń 2006 r. i zwrotem podatku za ten miesiąc. Takie stanowisko stoi w sprzeczności z wydanymi przez organy podatkowe decyzjami w sprawie, których rozstrzygnięcia nie pozostawiają wątpliwości, iż wykazana przez Stronę kwota zwrotu bezpośredniego za maj 2005 winna być rozliczona w następnych okresach rozliczeniowych. Teza ta wynika też jednoznacznie z przepisów u.p.t.u. W sytuacji gdy organ podatkowy zakwestionował zasadność wykazanego zwrotu bezpośredniego przez podatnika wykazanego w deklaracji, który jeszcze raz należy podkreślić był od początku zgodny z prawem, Strona mogła rozliczyć nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym dokonując rozliczenia w miesiącach następnych w tym za styczeń 2006 r.
Z powyższego wynika, iż dokonywane przez Stronę korekty deklaracji podatkowych pozostawały w ścisłym związku przyczynowo-skutkowym z wydanymi przez organ podatkowy decyzjami i bezpośredni zwrot podatku za styczeń 2006 r., który Strona otrzymała nastąpił bez jej winy.
Odnosząc się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 lipca 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 122/09, wskazać należy, iż jak trafnie wskazał pełnomocnik Strony, w załączniku do protokołu rozprawy, wyrok ten zapadł w odmiennym stanie faktycznym i nie może mieć bezpośredniego odniesienia do rozpoznawanej sprawy.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
W konsekwencji organ podatkowy rozpoznając sprawę ponownie zobowiązany będzie uwzględnić ocenę prawną wyrażoną przez Sąd i odnieść się do żądań Strony w zakresie zasadności nie naliczania odsetek za okresy wskazane we wniosku o stwierdzenie nadpłaty jak i na dalszych etapach postępowania . Wydanie wiążącego rozstrzygnięcia w sprawie w tym zakresie przez Sąd, na tym etapie postępowania nie jest możliwe, bowiem kwestia ta nie była przedmiotem rozważań organów podatkowych, z uwagi na przyczyny odmowy stwierdzenia nadpłaty.
Z tych wszystkich względów Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a) i c) p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję. Zakres, w jakim uchylona decyzja nie może być wykonana określono w oparciu o art. 152 p.p.s.a. O kosztach orzeczono na podstawie art.200 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Barbara Kołodziejczak-Osetek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Artur Kot, Sędziowie sędzia WSA Barbara Kołodziejczak-Osetek (sprawozdawca), sędzia WSA Cezary Kosterna, Protokolant starszy referent Iwona Choińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi F. sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty z tytułu wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) stwierdza, że uchylona decyzja nie może być wykonana w całości, 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz F sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 10737 zł (słownie: dziesięć tysięcy siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
W sprawie 4 września 2012 r. Skarżąca (Spółka, Strona) – F. Sp. z o.o. z siedzibą w W. zwróciła się z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty z tytułu wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. w wysokości 353.695 zł. wyegzekwowanej przez Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] z dnia 25 maja 2010 r.
W deklaracji VAT-7 za maj 2005 r. Spółka wykazała kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w wysokości 995.758 zł, kwota ta została zwrócona na rachunek bankowy podatnika. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego W. wydał [...] maja 2006 r. decyzję, w której określił Spółce kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za maj 2005 r. do zwrotu na rachunek bankowy w wysokości 0 zł, kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc w wysokości 995.790 zł oraz zażądał zwrotu nienależnie dokonanego zwrotu w wysokości 995.758 zł wraz z odsetkami za zwłokę.
Strona zgodnie z decyzją organu podatkowego dokonała wpłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę oraz złożyła korekty deklaracji VAT-7 za okresy od czerwca 2005 r. do stycznia 2006 r. uwzględniając w nich kwotę 995.790 zł nadwyżki podatku naliczonego za maj 2005 r. W rozliczeniu za styczeń 2006 r. kwota 995.790 zł spowodowała zwiększenie nadwyżki podatku naliczonego, którą Spółka w całości zadysponowała do zwrotu na rachunek bankowy. 5 marca 2007 r. dokonano zwrotu na rachunek Spółki w wysokości 1.140.021 zł.
Od decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. Spółka złożyła odwołanie, a następnie po wydaniu przez Dyrektora Izby Skarbowej w W. decyzji utrzymującej w mocy decyzję organu pierwszej instancji wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z 15 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 219/09 uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W., który następnie decyzją z [...] listopada 2009r., uchylił w całości decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W konsekwencji uchylenia decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. Spółka w dniu [...] października 2009 r.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
uzyskała zwrot kwot wpłaconych na podstawie uchylonej decyzji, w tym kwotę zwrotu nadwyżki podatku naliczonego za maj 2005 r. w wysokości 995.790 zł.
W dniu 31 grudnia 2009 r. Spółka złożyła w [...] Urzędzie Skarbowym ponowne korekty deklaracji VAT-7 za okresy od czerwca 2005 r. do stycznia 2006 r., w których wyłączyła z rozliczeń kwotę nadwyżki podatku naliczonego w wysokości 995.790 zł. Jednocześnie w tym samym dniu dokonała wpłaty na rachunek urzędu skarbowego kwoty uprzednio dokonanego zwrotu VAT wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi do dnia 20 listopada 2009 r., tj. do dnia doręczenia decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w W. z [...] listopada 2009 r. - łączna kwota wpłacona przez Spółkę wynosiła 1.003.770 zł.
W dniu 19 maja 2010 r. do [...] Urzędu Skarbowego wpłynęło pełnomocnictwo udzielone G. D. do występowania w imieniu F. Sp. z o.o. w postępowaniach kontrolnych i podatkowych, a także w postępowaniach sądowoadministracyjnych oraz z zakresu egzekucji administracyjnej, dotyczących rozliczeń Spółki w zakresie podatku od towarów i usług. Jednocześnie z pełnomocnictwem złożono pismo z 17 maja 2010 r., w którym zwrócono się o wydanie postanowienia o zaliczeniu wpłaty z 31 grudnia 2009 r. na poczet zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r.
Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. wydał postanowienie z 20 kwietnia 2010 r., w sprawie zaliczenia wpłaty w wysokości 1.003.770 zł na poczet zaległości w kwocie 744.047 zł oraz na poczet odsetek za zwłokę w kwocie 259.723 zł, które zostało doręczone Spółce 31 maja 2010 r.
Na postanowienie wniesione zostało do Dyrektora Izby Skarbowej w W. zażalenie, w którym pełnomocnik wskazał, że z uwagi na to, iż od 17 maja 2010 r. jest pełnomocnikiem Spółki, to rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji winno zostać doręczone jemu. Wobec czego doręczenie postanowienia nie było skuteczne.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. postanowieniem z 24 sierpnia 2010 r., pozostawił zażalenie bez rozpatrzenia, a następnie postanowieniem z 3 listopada 2010 r., wydanym na skutek zażalenia utrzymał w mocy ww. własne postanowienie.
Na postanowienie organu odwoławczego Skarżąca złożyła skargę do WSA w Warszawie, który wyrokiem z 1 lipca 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 135/11 uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie i uchylił zaskarżone postanowienie.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
W wykonaniu wyroku Dyrektor Izby Skarbowej w W. wydał postanowienie z 21 października 2011 r., , w którym stwierdził niedopuszczalność zażalenia z 7 czerwca 2010 r., uznając jednocześnie, że postanowienie Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. w sprawie zaliczenia wpłaty w wysokości 1.003.770 zł na poczet zaległości podatkowej w VAT zostało doręczone z pominięciem ustanowionego w sprawie pełnomocnika i jest bezskuteczne. W związku z rozstrzygnięciem Dyrektora Izby Skarbowej w W. organ pierwszej instancji doręczył Pełnomocnikowi Strony uwierzytelnioną kopię postanowienia z 29 kwietnia 2010 r. w sprawie zaliczenia wpłaty Spółki na zaległość podatkową w VAT.
W dniu 4 września 2012 r. Spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty, w którym wskazała, że postanowienie Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. z 29 kwietnia 2010 r. w przedmiocie zaliczenia wpłaty nie zostało wprowadzone do obrotu prawnego i nie wywołało żadnych prawnych skutków. Oznacza to, zdaniem Strony, że aktualnie nie istnieje, ani nigdy nie istniało orzeczenie, z którego wynikałby obowiązek zapłaty przez Spółkę kwot zaległości w podatku od towarów i usług za 2006 r. oraz odsetek za zwłokę przekraczających kwotę wpłaconą przez Spółkę w dniu 31 grudnia 2009 r. Ponadto Spółka zakwestionowała prawidłowość naliczenia odsetek za zwłokę uznając, że otrzymany w dniu 5 marca 2007r. zwrot w części przypadającej na kwotę 995.790 zł nastąpił bez winy Spółki. Z tego powodu, na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm. - obecnie Dz. U. z 2012r. poz. 749, z późn. zm.) - dalej: O.p. zwrot ten nie może być traktowany na równi z zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę. Uwzględnienie przez Spółkę w korekcie deklaracji VAT-7 za styczeń 2006 r. w kwocie podatku naliczonego do zwrotu kwoty 995.790 zł było w bezpośredni sposób spowodowane działaniami organów podatkowych, tj. wydaniem decyzji zastępującej deklarację za maj 2005 r. w konsekwencji brak było - zdaniem Spółki - podstaw do naliczenia odsetek za zwłokę od dnia 5 marca 2007 r. do 20 listopada 2009 r., tj. do dnia, w którym Spółka otrzymała ostateczną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. eliminującą z obrotu prawnego decyzję organu pierwszej instancji.
Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. decyzją z [...] października 2012 r., odmówił Skarżącej stwierdzenia nadpłaty z tytułu
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
wpłaconych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług za styczeń 2006 r. w wysokości 353.695 zł.
W uzasadnieniu wskazał, że uwierzytelniona kopia postanowienia z 29 kwietnia 2010 r., została doręczona pełnomocnikowi przy piśmie z 28 listopada 2011 r., na adres wskazany przez pełnomocnika jako adres do doręczeń w dniu 30 listopada 2011 r. Tak więc postanowienie z 29 kwietnia 2010 r. w sprawie zaliczenia wpłaty w kwocie 1.003.770 zł na zaległość podatkową zostało skutecznie wprowadzone do obrotu prawnego, a Strona nie skorzystała z prawa do złożenia zażalenia.
W odwołaniu od powyższej decyzji Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 72 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 53 § 2 w zw. z art. 52 § 3 pkt 2 O.p.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. decyzją z [...] sierpnia 2013 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu wskazał, że kwestią, którą należy rozstrzygnąć w pierwszej kolejności jest charakter postanowienia wydawanego na podstawie art. 62 § 4 O.p. Zdaniem organu odwoławczego skuteczność doręczenia postanowienia nie miała jednak kluczowego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie wydane na podstawie art. 62 § 4 O.p. jest aktem formalnym informującym podatnika o sposobie rozliczenia przez organ dokonanej wpłaty. Jednocześnie fakt zaskarżalności postanowienia w sprawie zaliczenia wpłaty przesądza, że zawarta w nim informacja organu o dokonanym księgowo rozliczeniu wpłaty podlega kontroli instancyjnej i sądowej, bowiem faktyczne rozliczenie wpłaty na koncie podatnika może być dokonane niezgodnie z zaliczeniem wpłaty wynikającym z przepisów. Z uwagi na fakt, że postanowienie w tym przedmiocie ma jedynie charakter informacyjny i nie ma znaczenia dla sposobu zaliczenia wpłaty, który określają przepisy prawa, to nie jest istotne w jakiej dacie organ poinformuje podatnika o dokonanym rozliczeniu wpłaty. Fakt doręczenia postanowienia w trybie art. 62 O.p. pozostaje bez wpływu na fakt istnienia zobowiązania lub zaległości podatkowej. Prawidłowość doręczenia postanowienia mogła być badana w ramach innej sprawy, np. w postępowaniu zażaleniowym.
Odnosząc się do kwestionowanej przez Stronę zasadności naliczania odsetek z tytułu zaległości podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w W. podkreślił, że obowiązek naliczenia odsetek przekraczających kwotę wpłaconą przez Spółkę w dniu 31 grudnia 2009 r. nie mógł wynikać z postanowienia wydanego w trybie art.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
62 § 4 O.p.. Zauważył, że naliczanie odsetek w sprawie było kwestią wtórną w stosunku do uznania przez organ pierwszej instancji, że doszło do powstania zaległości na podstawie art. 52 § 1 O.p. Natomiast do powstania samej zaległości, tj. w niniejszej sprawie - nienależnego zwrotu, doszło w wyniku uprzednio złożonej korekty deklaracji w 2007 r., która została następnie zastąpiona korektą z 31 grudnia 2009 r. W tym świetle twierdzenie, zgodnie z którym z postanowienia o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowych miałby wynikać obowiązek zapłaty przez Spółkę kwot zaległości w podatku od towarów i usług jest bezzasadne.
Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w W. nie powinno budzić wątpliwości, że kwota 995.790,00 zł wypłacona na podstawie korekty deklaracji za styczeń 2006 r. nie była należna za styczeń 2006 r. Uchylenie decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006 r. spowodowało, że nie zostało skutecznie zakwestionowane rozliczenie za maj 2005 r. Skoro tak, to kwota 995.790,00 zł była należna do zwrotu w tym miesiącu, a nie w styczniu 2006 r.. jak zadeklarowała Strona w korekcie złożonej 16 lutego 2007 r.
Organ podniósł także, że bez wpływu na skutek korekty deklaracji VAT-7 pozostaje również fakt uchylenia decyzji wskutek wyroku WSA w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r. Kwestia korekty deklaracji podatku za styczeń 2006 r. pozostaje bowiem bez związku z losami podatku za maj 2005 r. W konsekwencji, rozpatrywana odrębnie, kwota odsetek za zwłokę, niepozostająca w związku z rozstrzygnięciami dotyczącymi maja 2005 r" nie mogła być uznana za kwotę uiszczoną nienależnie, skoro jest niewątpliwe, że kwota należności głównej była zaległością podatkową.
W skardze na powyższą decyzję Skarżąca wniosła o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania oraz zarzuciła naruszenie art. 72 § 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 53 § 2 w związku z art. 52 § 1 pkt 2, a także art. 191 O.p.
W uzasadnieniu wskazała, że zwrot nie był zawiniony przez Skarżącą, złożenie korekt i uzyskanie zwrotu podatku było bezpośrednią konsekwencją obiektywnie wadliwych działań organu podatkowego. Niezgodne z prawem działanie organów podatkowych polegające na zakwestionowaniu prawidłowości wykazania przez Spółkę kwoty zwrotu podatku naliczonego VAT w deklaracji za maj 2005 r. było bezpośrednią i wyłączną przyczyną uwzględnienia przez Spółkę kwoty 995.790,00 zł w korekcie deklaracji VAT-7 za styczeń 2006 r. złożonej w dniu 16 lutego 2007 r.
Spółka podniosła, że w konsekwencji brak jest podstaw do naliczania odsetek za zwłokę za okres od 5 marca 2007 r. do 20 listopada 2009 r., tj. do dnia, w którym
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
Spółka otrzymała ostateczną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. eliminującą z obrotu prawnego decyzję organu pierwszej instancji, w której zakwestionowano prawidłowość wykazania przez Spółkę kwoty zwrotu naliczonego podatku VAT w deklaracji.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w W. podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje: Skarga jest zasadna.
Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) Sąd administracyjny wykonuje wymiar sprawiedliwości, poddając kontroli akty wydawane przez organy administracji publicznej pod względem ich zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Tylko w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa Sąd władny jest wzruszyć zaskarżony akt. Nie każde wszak naruszenie prawa przez organy administracji publicznej daje Sądowi podstawę do uchylenia zaskarżonej decyzji.
W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny, należy stwierdzić, iż doszło w nim do naruszenia bądź prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r.,poz.760., dalej "p.p.s.a."). Ocena ta jest dokonywana według stanu prawnego i akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przenosząc powyższe kryteria na grunt przedmiotowej sprawy Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja narusza przepisy prawa materialnego-art.52 § 1 pkt 2 O.p., w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, jak również narusza art.191 O.p. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.
Strony niniejszego postępowania prowadzą zatem spór o to, czy zwrot podatku nastąpił z winy Strony skarżącej, a w konsekwencji, czy ten zwrot należało utożsamiać z zaległością podatkową. W orzecznictwie Naczelnego Sądu
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
Administracyjnego prezentowano już pogląd, że ciężar udowodnienia braku winy w takim przypadku spoczywa na podatniku (por. wyrok NSA z 8 października 1999 r., III SA 7550/98; Lex nr 40056).
Należy w związku z tym wskazać, iż stosownie do art. 52 § 1 pkt 2 O.p. na równi z zaległością podatkową traktuje się także zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy.
Pojęcie winy nie zostało jednak zdefiniowane w prawie podatkowym, dlatego też należy sięgnąć do innych gałęzi prawa. W doktrynie prawa karnego i prawa cywilnego, wina jest pojęciem odnoszącym się do sfery zjawisk psychicznych sprawcy, dlatego też określa się ją jako znamię podmiotowe czynu. W kategoriach winy może być rozważany czyn sprzeczny z obowiązującym porządkiem prawnym. W obszarze deliktów prawa cywilnego rozróżnia się dwie postacie winy, tj. winę nieumyślną i winę umyślną. Przy winie umyślnej sprawca ma świadomość bezprawności swojego zachowania i przewidując jego następstwa świadomie do niego zmierza lub co najmniej na wystąpienie szkodliwych skutków się godzi. Przy winie nieumyślnej sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, albo też nie przewiduje możliwości wystąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć. Ten ostatni stopień winy wiąże się w prawie cywilnym (jak również w prawie karnym) z niezachowaniem wymaganej staranności.
Przenosząc powyższe koncepcje na grunt prawa podatkowego w kontekście art. 52 § 1 pkt 2 O.p., można stwierdzić, iż znamię przedmiotowe stanowi tutaj otrzymanie nienależnego, to jest nie przewidzianego przepisami prawa, zwrotu podatku. Znamię przedmiotowe będzie cechowało się winą w każdej postaci, również niedbalstwem w najlżejszej postaci (culpa levissima).
Jednocześnie trzeba zauważyć, iż ustawodawca wprowadzając do art. 52 § 1 pkt 2 O.p. pojęcie winy musiał liczyć się także z sytuacją, gdy winę podatnika wyłączać będzie zawinione działanie lub zawinienie osoby trzeciej, za którą podatnik odpowiedzialności nie ponosi. Wolą ustawodawcy było zatem, aby podatnik nie ponosił negatywnych konsekwencji działań organu podatkowego, w konkretnej sprawie organy zobowiązane są do dokonania oceny zawinienia strony zgodnie z przepisami postępowania podatkowego, zwłaszcza z wynikającą z art. 191 O.p.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
zasadą swobodnej oceny dowodów. W związku z powyższym, niezbędne staje się przeprowadzenie stosownego postępowania podatkowego, zgodnie z art. 187 § 1 O.p., które umożliwi rozstrzygnięcie kwestii winy strony.
Tak jak Skarb Państwa nie może ponosić negatywnych konsekwencji błędnych działań podatników, tak i podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji działań organów państwa. W państwie prawnym nie do przyjęcia jest sytuacja, w której błędy administracji podatkowej są źródłem korzyści ekonomicznych państwa.
W ocenie Sądu dokonując wykładni przepisów prawa należy uwzględnić konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawa ustanowioną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a przede wszystkim wyrażoną w tym przepisie zasadę sprawiedliwości społecznej. Szukanie sensu ustawy podatkowej powinno być każdorazowo zorientowane na zapewnienie jej zgodności z Konstytucją. Proces interpretacji ustaw musi być, bowiem zgodny z normami konstytucyjnymi.
Reasumując zgodnie z art. 52 § 1 pkt 2 O.p. w sytuacji, gdy podatnik wykaże, że nienależnie otrzymany zwrot podatku, nie nastąpił z jego winy - nie jest on także traktowany, jako zaległość podatkowa. W ocenie Sądu w świetle przepisów art. 51 § 1 i art. 52 § 1 O.p. nie jest zaległością podatkową, ani nie może być traktowany na równi z zaległością podatkową - nienależnie zwrócony podatek VAT, jeżeli nie była ona wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej w deklaracji podatkowej lub wykazanie podatku do zwrotu w deklaracji podatkowej pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z działaniami organu podatkowego. W ocenie Sądu w takim przypadku nieuprawnione jest także naliczanie odsetek za zwłokę.
W rozpoznawanej sprawie wbrew argumentacji przedstawionej w zaskarżonej decyzji działaniom Strony nie można przypisać znamion bezprawności oraz jako przyczynę nienależnego zwrotu podatku wskazywać korekty deklaracji dokonanych przez Stronę. Organ pomija w swej ocenie, całkowicie istotną w sprawie okoliczność, iż wykazany przez Stronę zwrot podatku wykazany w pierwotnej deklaracji był zgodny z prawem, co zostało przesądzone prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 219/09, który uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego W. z [...] maja 2006 r., nr [...] określającą kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym do
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
zwrotu na rachunek bankowy za miesiąc maj 2005 r. w wysokości 0 zł; kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc w wysokości 995.790 zł oraz zażądał zwrotu nienależnie dokonanego zwrotu w wysokości 995.758 zł wraz odsetkami.
Strona do wymienionych wyżej decyzji zastosowała się jeszcze przed wydaniem wyroku przez Sąd w sprawie składając kolejne korekty deklaracji i już po wydaniu decyzji w pierwszej instancji, kwestionującej wykazany w deklaracji zwrot podatku , dokonała zwrotu podatku wraz z odsetkami na rachunek organu podatkowego.
W ocenie Sądu nieuprawnione jest stanowisko organu podatkowego, iż złożone przez Stronę korekty deklaracji uwzględniające całkowicie rozstrzygnięcia organów podatkowych jak i Sądu spowodowały zawiniony przez Stronę zwrot podatku. Taka sytuacja miałaby miejsce wówczas gdyby podatnikowi można było postawić zarzut bezprawności działania, który w rozpoznawanej sprawie jest całkowicie nieuzasadniony. Sąd nie może również podzielić stanowiska organu, iż wydane w sprawie decyzje organów podatkowych nie pozostawały w związku z korektami deklaracji złożonymi przez Stronę za styczeń 2006 r. i zwrotem podatku za ten miesiąc. Takie stanowisko stoi w sprzeczności z wydanymi przez organy podatkowe decyzjami w sprawie, których rozstrzygnięcia nie pozostawiają wątpliwości, iż wykazana przez Stronę kwota zwrotu bezpośredniego za maj 2005 winna być rozliczona w następnych okresach rozliczeniowych. Teza ta wynika też jednoznacznie z przepisów u.p.t.u. W sytuacji gdy organ podatkowy zakwestionował zasadność wykazanego zwrotu bezpośredniego przez podatnika wykazanego w deklaracji, który jeszcze raz należy podkreślić był od początku zgodny z prawem, Strona mogła rozliczyć nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym dokonując rozliczenia w miesiącach następnych w tym za styczeń 2006 r.
Z powyższego wynika, iż dokonywane przez Stronę korekty deklaracji podatkowych pozostawały w ścisłym związku przyczynowo-skutkowym z wydanymi przez organ podatkowy decyzjami i bezpośredni zwrot podatku za styczeń 2006 r., który Strona otrzymała nastąpił bez jej winy.
Odnosząc się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 lipca 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 122/09, wskazać należy, iż jak trafnie wskazał pełnomocnik Strony, w załączniku do protokołu rozprawy, wyrok ten zapadł w odmiennym stanie faktycznym i nie może mieć bezpośredniego odniesienia do rozpoznawanej sprawy.
Sygn. akt III SA/Wa 2427/13
W konsekwencji organ podatkowy rozpoznając sprawę ponownie zobowiązany będzie uwzględnić ocenę prawną wyrażoną przez Sąd i odnieść się do żądań Strony w zakresie zasadności nie naliczania odsetek za okresy wskazane we wniosku o stwierdzenie nadpłaty jak i na dalszych etapach postępowania . Wydanie wiążącego rozstrzygnięcia w sprawie w tym zakresie przez Sąd, na tym etapie postępowania nie jest możliwe, bowiem kwestia ta nie była przedmiotem rozważań organów podatkowych, z uwagi na przyczyny odmowy stwierdzenia nadpłaty.
Z tych wszystkich względów Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a) i c) p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję. Zakres, w jakim uchylona decyzja nie może być wykonana określono w oparciu o art. 152 p.p.s.a. O kosztach orzeczono na podstawie art.200 p.p.s.a.
