II SA/Ke 1028/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
2014-01-31Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Renata Detka /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sylwester Miziołek, Sędziowie Sędzia WSA Renata Detka (spr.), Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Joanna Dziopa, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi Wójta Gminy R. na decyzję [...] z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku, III zasądza od [...] na rzecz Wójta Gminy R. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Decyzją z 9 października 2013 r., znak: [...] , Prezes Sądu Okręgowego w K. po rozpatrzeniu odwołania G. F. – Wójta Gminy R., na podstawie art. 104, 107 i 138 § 1 kpa oraz art. 5 ust. 2
w zw. z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, utrzymał w mocy decyzję Prezesa Sądu Rejonowego w S.
z [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej dotyczącej wyroku Sądu Rejonowego w S. w sprawie sygn. akt [...] wraz z uzasadnieniem w formie kserokopii, wyroku Sądu Rejonowego w S.
w sprawie sygn. akt [...] wraz z uzasadnieniem do przeglądania, kopiowania
i fotografowania, wyroku Sądu Okręgowego w K. po rozpoznaniu apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w S. w sprawie sygn. akt [...] do przeglądania, kopiowania i fotografowania.
W uzasadnieniu organ podał, że G. F. – Wójt Gminy R. zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego w S. o udzielenie wskazanej powyżej informacji publicznej.
Decyzją z 29 kwietnia 2013 r. organ I instancji odmówił jej udostępnienia powołując się na fakt, iż treść objętych wnioskiem orzeczeń oraz ich uzasadnień zawiera szereg informacji chronionych ze względu na prywatność osób fizycznych (oskarżonego i świadków) i z tego powodu nie mogą być udostępnione w żądanej formie.
W odwołaniu skarżący zarzucił organowi I instancji wydanie decyzji
z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 oraz art. 5 i art. 16 ustawy o dostępie do informacji publicznej, a także art. 104 kpa. Ponadto wskazał, iż wyrok sądu stanowi informację publiczną, a wniosek nie obejmował dostępu do dokumentów niejawnych.
Decyzją z 29 maja 2013 r. Prezes Sądu Okręgowego w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Prezesowi Sądu Rejonowego w S. wskazując, iż przy ponownym rozpatrzeniu sprawy winien on w szczególności ustalić, czy po zastosowaniu anonimizacji objętych wnioskiem wyroków i uzasadnień, jest możliwe udostępnienie wnioskowanych dokumentów w sposób zapewniający ochronę prawa do prywatności. Dodatkowo wskazał, iż konieczne jest wyjaśnienie, czy wniosek dotyczy części uzasadnień objętych klauzulą poufności.
Decyzją z 27 czerwca 2013 r. Prezes Sądu Rejonowego w S. odmówił udostępnienia informacji publicznej, powołując się w uzasadnieniu na fakt, iż przemawia za tym zarówno konieczność ochrony informacji niejawnych, jak
i prywatność osób fizycznych, których dane zostały wymienione w orzeczeniach
i uzasadnieniach zapadłych wyroków. Uznał, iż w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji jest niewystarczające dla zapewnienia ochrony dobra, o jakim mowa w art. 5 ust 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W odwołaniu skarżący zarzucił organowi I Instancji wydanie decyzji
z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 5 tej ustawy, a także art. 7, art. 77 i art. 107 § 3 kpa. Wskazał, iż żądane informacje, tj. wyroki sądów, są informacjami publicznymi. Dodatkowo podniósł, że powoływanie się w uzasadnieniu skarżonej decyzji na ograniczenia związane z tajemnicą ustawowo chronioną jest bezzasadne, gdyż wniosek nie obejmował dostępu do dokumentów niejawnych.
Decyzją z 8 sierpnia 2013 roku Prezes Sądu Okręgowego w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Prezesowi Sądu Rejonowego w S.. W uzasadnieniu wskazał, iż organ I instancji nie wykazał i nie uzasadnił w sposób należyty, jakie to okoliczności sprawy powodują, że zastosowanie anonimizacji nie jest wystarczające do zapewnienia ochrony prawa do prywatności.
Decyzją z 21 sierpnia 2013 r. Prezes Sądu Rejonowego w S. odmówił wnioskodawcy udostępnienia informacji publicznej, wskazując
w uzasadnieniu, iż treść wyroków Sądów i uzasadnień objętych wnioskiem zawiera dane pozwalające na łatwą identyfikację osób fizycznych, które w różnorakim charakterze występowały w postępowaniu karnym. Tożsamość tych osób została
w wyrokach czy uzasadnieniach określona przez podanie ich imion oraz nazwisk,
a także poprzez wskazanie zajmowanego stanowiska, pełnionej funkcji, czy bycia właścicielem określonego podmiotu. Prezes Sądu Rejonowego uznał, iż
w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji jest niewystarczające dla zapewnienia ochrony dobra, o jakim mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdyż nawet po usunięciu danych bezpośrednio określających tożsamość osób fizycznych - tj. imion i nazwisk -
w dokumentach objętych żądaniem dostępu - pozostaje wystarczająco wiele informacji, które pośrednio określają tożsamość konkretnych osób i umożliwiają ich łatwą identyfikację przez wnioskodawcę. Tym samym, w ocenie Prezesa Sądu Rejonowego, cel anonimizacji, jakim jest uniemożliwienie identyfikacji osób fizycznych, nie zostałby osiągnięty.
W odwołaniu skarżący zarzucił wydanie decyzji z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie jej art. 5, a także art. 7 kpa.
Rozpatrując sprawę w trybie odwoławczym Prezes Sądu Okręgowego
w K. podzielając stanowisko wyrażone w decyzji organu I instancji stwierdził, że w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania wskazane w art. 5 ustawy
o dostępie do informacji publicznej przesłanki uchylające ograniczenia w dostępie do informacji publicznej. Wynika to z faktu, iż w charakterze oskarżonego
w postępowaniach sądowych, których dotyczy wniosek, występowała osoba, która nie pełni funkcji publicznych. Osoba taka nie może być narażona na dodatkowe dolegliwości związane z wywiedzeniem aktu oskarżenia w sytuacji, gdy oskarżenie to nie okazało się zasadne. Tym samym wobec osoby takiej obowiązkiem organu dysponującego informacją publiczną jest zapewnienie należytej ochrony prywatności. Ponadto osoby występujące w postępowaniu sądowym w charakterze świadków niewątpliwie należą do kategorii osób pełniących funkcje publiczne, lecz ich udział
w procesie sądowym nie pozostawał w związku z pełnioną funkcją, lecz stanowił realizację ustawowego obowiązku stawiennictwa na wezwanie sądu w charakterze świadka. Prezes uznał, iż adresat wniosku o udzielenie informacji publicznej zobowiązany był do zapewnienia należytej ochrony prawa do prywatności zarówno oskarżonego, jak i świadków, którzy składali zeznania w sprawie. Wskazał, iż
w postępowaniu karnym fakt wyłączenia ochrony prawa prywatności wobec oskarżonego może mieć miejsce także w razie skazania i orzeczenia środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości - co nie miało miejsca
w niniejszej sprawie.
Prezes Sądu Okręgowego zauważył, iż w sytuacji, gdy w treści informacji publicznej zawarte są dane osobowe, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu, albowiem ustawa o ochronie danych osobowych stanowi lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W ocenie organu, w okolicznościach sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji polegającego na usunięciu imion i nazwisk osób fizycznych nie jest wystarczające dla zapewnienia ochrony prawa do prywatności oskarżonego i innych osób wymienionych w treści żądanych dokumentów. Nawet po dokonaniu anonimizacji osoby te mogłyby bowiem zostać zidentyfikowane przez wskazane we wnioskowanych informacjach ich miejsca pracy, funkcje, czy stanowiska przez nie zajmowane. Dodatkowo charakter uzasadnienia sądowego zawierającego ustalenia faktyczne, czy też rozważania sądu, pozwala na łatwą identyfikację osób poprzez sam kontekst opisywanych zdarzeń. Z tych względów dokonana anonimizacja okazałaby się nieskuteczna i nie zapewniłaby osobom występującym
w postępowaniu prawnie gwarantowanej ochrony. Fakt, iż wnioskodawca składał zeznania w charakterze świadka w postępowaniu sądowym, którego dotyczy wniosek, nie stanowi podstawy do odmowy udzielania informacji - jak to podnosi odwołujący, lecz potwierdza, iż w tym przypadku anonimizacja nie przyniosłaby zamierzonych efektów ochronnych, albowiem z łatwością mógłby ustalić tożsamość osób wymienionych w dokumentach objętych wnioskiem. Z powyższych względów, zdaniem Prezesa Sądu Okręgowego w K., jako bezzasadny należy ocenić zarzut dokonania błędnej wykładni art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, czy też naruszenia art. 1 ust. 1 oraz 2 tej ustawy.
Prezes stwierdził także brak podstaw do uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazał, iż zgodnie z art. 47 Konstytucji każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Tym samym prawo do prywatności również jest dobrem chronionym konstytucyjnie i w razie kolizji między prawem do uzyskania informacji publicznej, a prawem do ochrony prywatności, pierwszeństwo należy przyznać prawu do prywatności.
Odnosząc się do dalszych wywodów odwołującego wskazano, iż z faktu, że ogłoszenie wyroku odbywa się jawnie, nie wynika, iż orzeczenie to jest podawane do wiadomości publicznej. Jawność ogłaszania wyroków ma bowiem ograniczony zakres, gdyż dotyczy możliwości odsłuchania treści orzeczenia dla osób, które znają miejsce i czas jego publikacji. Z jawności tej nie wynika natomiast, że wyrok jest podawany do wiadomości publicznej, gdyż w postępowaniu karnym następuje to wyłącznie w sytuacji wydania wyroku skazującego i orzeczenia dodatkowego środka karnego podania wyroku do publicznej wiadomości.
Skargę na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. złożył Wójt Gminy R. zaskarżając ją
w całości oraz wnosząc o uchylenie jej oraz o uchylenie poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, a także zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:
1. obrazę art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) oraz art. 10 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej
w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.,
2. obrazę art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, polegającą na ograniczeniu dostępu do informacji publicznej, mimo braku konieczności ochrony wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
W uzasadnieniu skargi Wójt Gminy R. odnosząc się do okoliczności podniesionych w zaskarżonej decyzji stwierdził, że postępowanie karne objęte wnioskiem nie dotyczyło sfery życia prywatnego i osobistego żadnej ze stron, jak również świadków, w związku z czym nie było podstaw do uzasadnienia odmowy udostępnienia wnioskowanych wyroków sądowych ochroną prywatności oskarżonego i świadków. Skarżący wyjaśnił, że żądał udostępnienia wyroków sądowych w formie zanonimizowanej, to jest po usunięciu danych pozwalających na identyfikację osób (fizycznych, prawnych). Istotnie występował w postępowaniu karnym w charakterze świadka oskarżenia i z uwagi zarówno na charakter sprawy
(o korupcję), jak również na pełnioną funkcję Wójta Gminy R., znał oskarżonego oraz kilku świadków, w szczególności pracowników Urzędu Gminy
w Rytwianach. Niemniej jednak żaden z organów, tak I, jak również II instancji, nie miał, w jego ocenie, podstaw do ograniczenia skarżącemu z tego tytułu prawa do dostępu do informacji publicznej.
Skarżący wskazał, że organ odwoławczy nie odniósł się do zarzutu podniesionego w odwołaniu dotyczącego tego, iż organ I instancji nie wykazał jakie
i czyje dobro chce chronić – oskarżony został uniewinniony prawomocnym wyrokiem sądu, a więc udostępnienie informacji w zakresie żądanym przez skarżącego leży zarówno w interesie oskarżonego jak i publicznym. Zdaniem Wójta Gminy R. organy obu instancji chronią prywatność oskarżonego wbrew jego woli.
Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji obrazę art. 10 ust. 1 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności statuującego m.in. prawo do informacji, w tym informacji publicznej.
Ponadto, w jego ocenie, uzasadnienie decyzji Prezesa Sądu Okręgowego
w K. z dnia 9 października 2013 r. nie spełnia wymagań określonych w art. 107 § 3 kpa albowiem organ w ogóle nie przedstawił motywów wydanego rozstrzygnięcia i nie odniósł się do zawartych w odwołaniu zarzutów.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w K. wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna.
Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego
i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).
Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie była decyzja Prezesa Sądu Okręgowego w K. odmawiająca udostępnienia skarżącemu informacji publicznej dotyczącej wskazanych we wniosku wyroków Sądów – Rejonowego
w S. i Okręgowego w K. - wraz z uzasadnieniami.
Pojęcie informacji publicznej określone zostało w art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy
z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r., Nr 1112, poz. 1198 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W ich świetle informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 ustawy. Przy wykładni tych przepisów kierować się należy art. 61 Konstytucji RP, zgodnie z którym prawo do informacji jest publicznym prawem obywatela, realizowanym na zasadach skonkretyzowanych w ustawie. Informacją publiczną będzie zatem każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej
i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa.
Art. 10 ust. 1 Konstytucji RP wśród władz publicznych wyróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władza ta jest sprawowana przez podmioty wymienione w ust. 2 tego przepisu, tj.: Sejm, Senat, Prezydenta RP i Radę Ministrów oraz sądy i trybunały. Prezes sądu jest więc organem władzy publicznej
w świetle art. 4 ust. 1 ustawy. Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, obowiązane są do udostępnienia informacji publicznej będącej
w ich posiadaniu. Treść wydawanych przez sądy wyroków, zawiera więc informację
o działalności władz publicznych, m.in. o procesie stosowania prawa przez sądy, co wypełnia dyspozycję art. 61 Konstytucji RP.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowanym jest pogląd, że wyrok sądu wydany w sprawie karnej jest ponad wszelką wątpliwość dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 6 ust. 2 ustawy. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy stanowiącego, że udostępnieniu podlega informacja publiczna o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych. Ustawodawca w ust. 2 art. 6 tej ustawy zawarł legalną definicję dokumentu urzędowego, którym jest treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 sierpnia 2011 r., sygn. akt I OSK 933/11, wyroki WSA we Wrocławiu z 24 maja 2012 r., sygn. akt IV SAB/Wr 19/12 oraz z 16 listopada 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 101/11, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zważywszy na to, że zgodnie z art. 115 § 13 pkt 3 Kodeksu karnego funkcjonariuszem publicznym jest m.in. sędzia, oczywistym jest, że informacją publiczną jest też wyrok Sądu sporządzony przez sędziego lub sędziów
w ramach ich kompetencji.
Reasumując stwierdzić należy, że treść orzeczeń sądów, czyli ściślej rzecz ujmując sentencji wyroków bądź postanowień i ich uzasadnień, bez wątpienia stanowi informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonymi przepisami ustawy.
Rację ma przy tym Prezes Sądu Okręgowego w K., że przepisy art. 5 ust. 1 i ust. 2 ustawy określają jako podstawę dopuszczalności ograniczenia prawa do informacji publicznej m.in. prywatność osoby fizycznej. Prawo to podlega ograniczeniu w sytuacji, gdy w treści informacji publicznej zawarte są dane osobowe. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 ze zm.) stanowiąca lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej, przesądza, że dane osobowe osoby fizycznej (jako sfera prywatności człowieka) podlegają ochronie. Tym samym organ nie może udostępnić danych, które umożliwiałyby zidentyfikowanie osoby fizycznej (art. 6 ust. 1 ustawy
o ochronie danych osobowych). Zaakceptowanie powyższego stanowiska wypływającego wprost z intencji ustawodawcy nie oznacza jednak, że w każdej sytuacji, gdy w wyroku sądowym czy jego uzasadnieniu znajdują się dane osobowe, organ jest zwolniony z udostępnienia żądanych informacji publicznych. Dostęp do nich powinien zostać umożliwiony (na wniosek zainteresowanego podmiotu) pod warunkiem jednak zachowania w tajemnicy wszelkich danych identyfikujących osoby fizyczne poprzez tzw. anonimizację, która jest czynnością czysto techniczną. Anonimizacja jest szeroko akceptowanym w orzecznictwie sądów administracyjnych sposobem udostępniania informacji publicznej, przy jednoczesnym poszanowaniu dóbr objętych ochroną i stanowi rodzaj kompromisu pomiędzy prawem do informacji publicznej, a prawem do ochrony danych osobowych (por. wyroki WSA w Gdańsku
z 2 października 2013 r., sygn. akt II SAB/Gd 148/13, WSA we Wrocławiu z 13 czerwca 2013 r., sygn. akt IV SA/Wr 210/13, WSA w Gliwicach z 12 marca 2013 r., sygn. akt IV SAB/GL 115/12).
Rolą organów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej, w tym przypadku Prezesa Sądu, było takie zanonimizowanie wnioskowanych informacji, które uchroni od identyfikacji osoby wskazane w wyrokach i ich uzasadnieniach.
W niniejszej sprawie Prezes Sądu Okręgowego w K. stwierdził, że zastosowanie procesu anonimizacji polegającego na usunięciu imion i nazwisk osób fizycznych nie byłoby wystarczające dla zapewnienia ochrony prawa do prywatności oskarżonego i innych osób wymienionych w treści żądanych dokumentów, albowiem osoby te mogłyby zostać zidentyfikowane przez wskazane informacje o miejscach ich pracy, funkcjach czy zajmowanych stanowiskach. Zauważyć w tym miejscu należy, że na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej ani ustawy o ochronie danych osobowych pojęcie anonimizacji nie zostało zdefiniowane. Powszechnie przyjmuje się, że jest to proces przetwarzania treści w taki sposób, aby uniemożliwić identyfikację osób fizycznych opisanych w udostępnianym dokumencie zawierającym informację publiczną, przy czym brak jest podstawy do ograniczania tej czynności jedynie do imion i nazwisk osób fizycznych. Anonimizacją można bowiem objąć wszystkie te elementy udostępnianych wyroków i uzasadnień, które pozwalają na naruszenie prywatności osób w nich wskazanych, a więc również miejsca ich pracy, zajmowane stanowiska, pełnione funkcje czy też inne identyfikujące dane. Tymczasem organy obu instancji nie rozważyły możliwości anonimizacji dokumentów w szerszym zakresie niż tylko usunięcie imion i nazwisk osób zakładając z góry, iż dokonanie tego zabiegu okazałoby się nieskuteczne i nie zapewniłoby podmiotom występującym w postępowaniu prawnie zagwarantowanej ochrony. Tym samym nie wykazały też, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy udostępnienie informacji publicznej zanonimizowanej w sposób wskazany powyżej nadal naruszałoby prywatność określonych osób, a jedynie taka sytuacja uzasadnia zastosowanie wyjątku w dostępie do informacji publicznej, przewidzianego w art. 5 ust. 2 ustawy.
Nie można także zgodzić się ze stwierdzeniem zawartym w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że "charakter uzasadnienia sądowego zawierającego ustalenia faktyczne, czy też rozważania sądu pozwala na łatwą identyfikację osób poprzez sam kontekst opisywanych zdarzeń". Stanowisko to, nie nawiązujące w żaden konkretny sposób do realiów niniejszej sprawy, należy traktować jako tezę generalną, której akceptacja skutkowałaby w praktyce zasadą odmowy udostępnienia uzasadnień wszystkich orzeczeń wytworzonych przez sądy jako organy sprawujące władzę publiczną, gdyż z reguły w każdym sąd ustala stan faktyczny, stanowiący następnie oparcie dla rozważań prawnych. Tego typu praktykę należałoby zaś uznać za sprzeczną z intencją ustawodawcy, jaką było zapewnienie obywatelom powszechnego dostępu do informacji generowanych przez konstytucyjne organy władzy publicznej.
Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia pozostaje także możliwość ustalenia przez Wójta Gminy R. tożsamości osób wymienionych
w dokumentach objętych złożonym przez niego wnioskiem, gdyż prawo dostępu do informacji publicznej mają wszyscy obywatele na równych i takich samych zasadach. Fakt, że w postępowaniu karnym, którego wniosek dotyczy skarżący składał zeznania w charakterze świadka i chociażby z tych względów uzyskał znacznie większą wiedzę na temat tożsamości osób biorących w nim udział, nie może pozbawiać go uprawnień wynikających z ustawy bądź w jakikolwiek sposób je ograniczać.
Reasumując uznać należy, że obie wydane w sprawie decyzje nie zostały poprzedzone wyczerpującą analizą stanu faktycznego, z jakim mamy do czynienia
w tym konkretnym przypadku, polegającą na rozważeniu, czy zanonimizowanie objętych wnioskiem dokumentów (wyroków i ich uzasadnień) polegające na usunięciu z ich tekstu także innych identyfikujących osoby fizyczne danych poza ich imionami i nazwiskami, jest wystarczające dla ochrony prywatności tych osób. Zaniechanie organów w tym zakresie skutkuje uznaniem, że naruszony został art. 7, 77 § 1 i 80 kpa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to z kolei powoduje konieczność uchylenia obu decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c
w zw. z art. 135 p.p.s.a.
Na podstawie art. 152 p.p.s.a. Sąd orzekł, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku. Orzeczenie o kosztach oparto o art. 200 p.p.s.a. Na zasądzone koszty składa się wpis od skargi w kwocie 200 zł.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ raz jeszcze rozstrzygnie wniosek skarżącego z uwzględnieniem uwag wskazanych powyżej.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Renata Detka /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sylwester Miziołek, Sędziowie Sędzia WSA Renata Detka (spr.), Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Joanna Dziopa, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi Wójta Gminy R. na decyzję [...] z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku, III zasądza od [...] na rzecz Wójta Gminy R. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Decyzją z 9 października 2013 r., znak: [...] , Prezes Sądu Okręgowego w K. po rozpatrzeniu odwołania G. F. – Wójta Gminy R., na podstawie art. 104, 107 i 138 § 1 kpa oraz art. 5 ust. 2
w zw. z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, utrzymał w mocy decyzję Prezesa Sądu Rejonowego w S.
z [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej dotyczącej wyroku Sądu Rejonowego w S. w sprawie sygn. akt [...] wraz z uzasadnieniem w formie kserokopii, wyroku Sądu Rejonowego w S.
w sprawie sygn. akt [...] wraz z uzasadnieniem do przeglądania, kopiowania
i fotografowania, wyroku Sądu Okręgowego w K. po rozpoznaniu apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w S. w sprawie sygn. akt [...] do przeglądania, kopiowania i fotografowania.
W uzasadnieniu organ podał, że G. F. – Wójt Gminy R. zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego w S. o udzielenie wskazanej powyżej informacji publicznej.
Decyzją z 29 kwietnia 2013 r. organ I instancji odmówił jej udostępnienia powołując się na fakt, iż treść objętych wnioskiem orzeczeń oraz ich uzasadnień zawiera szereg informacji chronionych ze względu na prywatność osób fizycznych (oskarżonego i świadków) i z tego powodu nie mogą być udostępnione w żądanej formie.
W odwołaniu skarżący zarzucił organowi I instancji wydanie decyzji
z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 oraz art. 5 i art. 16 ustawy o dostępie do informacji publicznej, a także art. 104 kpa. Ponadto wskazał, iż wyrok sądu stanowi informację publiczną, a wniosek nie obejmował dostępu do dokumentów niejawnych.
Decyzją z 29 maja 2013 r. Prezes Sądu Okręgowego w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Prezesowi Sądu Rejonowego w S. wskazując, iż przy ponownym rozpatrzeniu sprawy winien on w szczególności ustalić, czy po zastosowaniu anonimizacji objętych wnioskiem wyroków i uzasadnień, jest możliwe udostępnienie wnioskowanych dokumentów w sposób zapewniający ochronę prawa do prywatności. Dodatkowo wskazał, iż konieczne jest wyjaśnienie, czy wniosek dotyczy części uzasadnień objętych klauzulą poufności.
Decyzją z 27 czerwca 2013 r. Prezes Sądu Rejonowego w S. odmówił udostępnienia informacji publicznej, powołując się w uzasadnieniu na fakt, iż przemawia za tym zarówno konieczność ochrony informacji niejawnych, jak
i prywatność osób fizycznych, których dane zostały wymienione w orzeczeniach
i uzasadnieniach zapadłych wyroków. Uznał, iż w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji jest niewystarczające dla zapewnienia ochrony dobra, o jakim mowa w art. 5 ust 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W odwołaniu skarżący zarzucił organowi I Instancji wydanie decyzji
z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 5 tej ustawy, a także art. 7, art. 77 i art. 107 § 3 kpa. Wskazał, iż żądane informacje, tj. wyroki sądów, są informacjami publicznymi. Dodatkowo podniósł, że powoływanie się w uzasadnieniu skarżonej decyzji na ograniczenia związane z tajemnicą ustawowo chronioną jest bezzasadne, gdyż wniosek nie obejmował dostępu do dokumentów niejawnych.
Decyzją z 8 sierpnia 2013 roku Prezes Sądu Okręgowego w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Prezesowi Sądu Rejonowego w S.. W uzasadnieniu wskazał, iż organ I instancji nie wykazał i nie uzasadnił w sposób należyty, jakie to okoliczności sprawy powodują, że zastosowanie anonimizacji nie jest wystarczające do zapewnienia ochrony prawa do prywatności.
Decyzją z 21 sierpnia 2013 r. Prezes Sądu Rejonowego w S. odmówił wnioskodawcy udostępnienia informacji publicznej, wskazując
w uzasadnieniu, iż treść wyroków Sądów i uzasadnień objętych wnioskiem zawiera dane pozwalające na łatwą identyfikację osób fizycznych, które w różnorakim charakterze występowały w postępowaniu karnym. Tożsamość tych osób została
w wyrokach czy uzasadnieniach określona przez podanie ich imion oraz nazwisk,
a także poprzez wskazanie zajmowanego stanowiska, pełnionej funkcji, czy bycia właścicielem określonego podmiotu. Prezes Sądu Rejonowego uznał, iż
w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji jest niewystarczające dla zapewnienia ochrony dobra, o jakim mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdyż nawet po usunięciu danych bezpośrednio określających tożsamość osób fizycznych - tj. imion i nazwisk -
w dokumentach objętych żądaniem dostępu - pozostaje wystarczająco wiele informacji, które pośrednio określają tożsamość konkretnych osób i umożliwiają ich łatwą identyfikację przez wnioskodawcę. Tym samym, w ocenie Prezesa Sądu Rejonowego, cel anonimizacji, jakim jest uniemożliwienie identyfikacji osób fizycznych, nie zostałby osiągnięty.
W odwołaniu skarżący zarzucił wydanie decyzji z naruszeniem prawa materialnego - art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie jej art. 5, a także art. 7 kpa.
Rozpatrując sprawę w trybie odwoławczym Prezes Sądu Okręgowego
w K. podzielając stanowisko wyrażone w decyzji organu I instancji stwierdził, że w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania wskazane w art. 5 ustawy
o dostępie do informacji publicznej przesłanki uchylające ograniczenia w dostępie do informacji publicznej. Wynika to z faktu, iż w charakterze oskarżonego
w postępowaniach sądowych, których dotyczy wniosek, występowała osoba, która nie pełni funkcji publicznych. Osoba taka nie może być narażona na dodatkowe dolegliwości związane z wywiedzeniem aktu oskarżenia w sytuacji, gdy oskarżenie to nie okazało się zasadne. Tym samym wobec osoby takiej obowiązkiem organu dysponującego informacją publiczną jest zapewnienie należytej ochrony prywatności. Ponadto osoby występujące w postępowaniu sądowym w charakterze świadków niewątpliwie należą do kategorii osób pełniących funkcje publiczne, lecz ich udział
w procesie sądowym nie pozostawał w związku z pełnioną funkcją, lecz stanowił realizację ustawowego obowiązku stawiennictwa na wezwanie sądu w charakterze świadka. Prezes uznał, iż adresat wniosku o udzielenie informacji publicznej zobowiązany był do zapewnienia należytej ochrony prawa do prywatności zarówno oskarżonego, jak i świadków, którzy składali zeznania w sprawie. Wskazał, iż
w postępowaniu karnym fakt wyłączenia ochrony prawa prywatności wobec oskarżonego może mieć miejsce także w razie skazania i orzeczenia środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości - co nie miało miejsca
w niniejszej sprawie.
Prezes Sądu Okręgowego zauważył, iż w sytuacji, gdy w treści informacji publicznej zawarte są dane osobowe, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu, albowiem ustawa o ochronie danych osobowych stanowi lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W ocenie organu, w okolicznościach sprawy zastosowanie zabiegu anonimizacji polegającego na usunięciu imion i nazwisk osób fizycznych nie jest wystarczające dla zapewnienia ochrony prawa do prywatności oskarżonego i innych osób wymienionych w treści żądanych dokumentów. Nawet po dokonaniu anonimizacji osoby te mogłyby bowiem zostać zidentyfikowane przez wskazane we wnioskowanych informacjach ich miejsca pracy, funkcje, czy stanowiska przez nie zajmowane. Dodatkowo charakter uzasadnienia sądowego zawierającego ustalenia faktyczne, czy też rozważania sądu, pozwala na łatwą identyfikację osób poprzez sam kontekst opisywanych zdarzeń. Z tych względów dokonana anonimizacja okazałaby się nieskuteczna i nie zapewniłaby osobom występującym
w postępowaniu prawnie gwarantowanej ochrony. Fakt, iż wnioskodawca składał zeznania w charakterze świadka w postępowaniu sądowym, którego dotyczy wniosek, nie stanowi podstawy do odmowy udzielania informacji - jak to podnosi odwołujący, lecz potwierdza, iż w tym przypadku anonimizacja nie przyniosłaby zamierzonych efektów ochronnych, albowiem z łatwością mógłby ustalić tożsamość osób wymienionych w dokumentach objętych wnioskiem. Z powyższych względów, zdaniem Prezesa Sądu Okręgowego w K., jako bezzasadny należy ocenić zarzut dokonania błędnej wykładni art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, czy też naruszenia art. 1 ust. 1 oraz 2 tej ustawy.
Prezes stwierdził także brak podstaw do uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazał, iż zgodnie z art. 47 Konstytucji każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Tym samym prawo do prywatności również jest dobrem chronionym konstytucyjnie i w razie kolizji między prawem do uzyskania informacji publicznej, a prawem do ochrony prywatności, pierwszeństwo należy przyznać prawu do prywatności.
Odnosząc się do dalszych wywodów odwołującego wskazano, iż z faktu, że ogłoszenie wyroku odbywa się jawnie, nie wynika, iż orzeczenie to jest podawane do wiadomości publicznej. Jawność ogłaszania wyroków ma bowiem ograniczony zakres, gdyż dotyczy możliwości odsłuchania treści orzeczenia dla osób, które znają miejsce i czas jego publikacji. Z jawności tej nie wynika natomiast, że wyrok jest podawany do wiadomości publicznej, gdyż w postępowaniu karnym następuje to wyłącznie w sytuacji wydania wyroku skazującego i orzeczenia dodatkowego środka karnego podania wyroku do publicznej wiadomości.
Skargę na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. złożył Wójt Gminy R. zaskarżając ją
w całości oraz wnosząc o uchylenie jej oraz o uchylenie poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, a także zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:
1. obrazę art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) oraz art. 10 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej
w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.,
2. obrazę art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, polegającą na ograniczeniu dostępu do informacji publicznej, mimo braku konieczności ochrony wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
W uzasadnieniu skargi Wójt Gminy R. odnosząc się do okoliczności podniesionych w zaskarżonej decyzji stwierdził, że postępowanie karne objęte wnioskiem nie dotyczyło sfery życia prywatnego i osobistego żadnej ze stron, jak również świadków, w związku z czym nie było podstaw do uzasadnienia odmowy udostępnienia wnioskowanych wyroków sądowych ochroną prywatności oskarżonego i świadków. Skarżący wyjaśnił, że żądał udostępnienia wyroków sądowych w formie zanonimizowanej, to jest po usunięciu danych pozwalających na identyfikację osób (fizycznych, prawnych). Istotnie występował w postępowaniu karnym w charakterze świadka oskarżenia i z uwagi zarówno na charakter sprawy
(o korupcję), jak również na pełnioną funkcję Wójta Gminy R., znał oskarżonego oraz kilku świadków, w szczególności pracowników Urzędu Gminy
w Rytwianach. Niemniej jednak żaden z organów, tak I, jak również II instancji, nie miał, w jego ocenie, podstaw do ograniczenia skarżącemu z tego tytułu prawa do dostępu do informacji publicznej.
Skarżący wskazał, że organ odwoławczy nie odniósł się do zarzutu podniesionego w odwołaniu dotyczącego tego, iż organ I instancji nie wykazał jakie
i czyje dobro chce chronić – oskarżony został uniewinniony prawomocnym wyrokiem sądu, a więc udostępnienie informacji w zakresie żądanym przez skarżącego leży zarówno w interesie oskarżonego jak i publicznym. Zdaniem Wójta Gminy R. organy obu instancji chronią prywatność oskarżonego wbrew jego woli.
Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji obrazę art. 10 ust. 1 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności statuującego m.in. prawo do informacji, w tym informacji publicznej.
Ponadto, w jego ocenie, uzasadnienie decyzji Prezesa Sądu Okręgowego
w K. z dnia 9 października 2013 r. nie spełnia wymagań określonych w art. 107 § 3 kpa albowiem organ w ogóle nie przedstawił motywów wydanego rozstrzygnięcia i nie odniósł się do zawartych w odwołaniu zarzutów.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w K. wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna.
Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego
i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).
Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie była decyzja Prezesa Sądu Okręgowego w K. odmawiająca udostępnienia skarżącemu informacji publicznej dotyczącej wskazanych we wniosku wyroków Sądów – Rejonowego
w S. i Okręgowego w K. - wraz z uzasadnieniami.
Pojęcie informacji publicznej określone zostało w art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy
z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r., Nr 1112, poz. 1198 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W ich świetle informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 ustawy. Przy wykładni tych przepisów kierować się należy art. 61 Konstytucji RP, zgodnie z którym prawo do informacji jest publicznym prawem obywatela, realizowanym na zasadach skonkretyzowanych w ustawie. Informacją publiczną będzie zatem każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej
i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa.
Art. 10 ust. 1 Konstytucji RP wśród władz publicznych wyróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władza ta jest sprawowana przez podmioty wymienione w ust. 2 tego przepisu, tj.: Sejm, Senat, Prezydenta RP i Radę Ministrów oraz sądy i trybunały. Prezes sądu jest więc organem władzy publicznej
w świetle art. 4 ust. 1 ustawy. Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, obowiązane są do udostępnienia informacji publicznej będącej
w ich posiadaniu. Treść wydawanych przez sądy wyroków, zawiera więc informację
o działalności władz publicznych, m.in. o procesie stosowania prawa przez sądy, co wypełnia dyspozycję art. 61 Konstytucji RP.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowanym jest pogląd, że wyrok sądu wydany w sprawie karnej jest ponad wszelką wątpliwość dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 6 ust. 2 ustawy. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy stanowiącego, że udostępnieniu podlega informacja publiczna o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych. Ustawodawca w ust. 2 art. 6 tej ustawy zawarł legalną definicję dokumentu urzędowego, którym jest treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 sierpnia 2011 r., sygn. akt I OSK 933/11, wyroki WSA we Wrocławiu z 24 maja 2012 r., sygn. akt IV SAB/Wr 19/12 oraz z 16 listopada 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 101/11, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zważywszy na to, że zgodnie z art. 115 § 13 pkt 3 Kodeksu karnego funkcjonariuszem publicznym jest m.in. sędzia, oczywistym jest, że informacją publiczną jest też wyrok Sądu sporządzony przez sędziego lub sędziów
w ramach ich kompetencji.
Reasumując stwierdzić należy, że treść orzeczeń sądów, czyli ściślej rzecz ujmując sentencji wyroków bądź postanowień i ich uzasadnień, bez wątpienia stanowi informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonymi przepisami ustawy.
Rację ma przy tym Prezes Sądu Okręgowego w K., że przepisy art. 5 ust. 1 i ust. 2 ustawy określają jako podstawę dopuszczalności ograniczenia prawa do informacji publicznej m.in. prywatność osoby fizycznej. Prawo to podlega ograniczeniu w sytuacji, gdy w treści informacji publicznej zawarte są dane osobowe. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 ze zm.) stanowiąca lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej, przesądza, że dane osobowe osoby fizycznej (jako sfera prywatności człowieka) podlegają ochronie. Tym samym organ nie może udostępnić danych, które umożliwiałyby zidentyfikowanie osoby fizycznej (art. 6 ust. 1 ustawy
o ochronie danych osobowych). Zaakceptowanie powyższego stanowiska wypływającego wprost z intencji ustawodawcy nie oznacza jednak, że w każdej sytuacji, gdy w wyroku sądowym czy jego uzasadnieniu znajdują się dane osobowe, organ jest zwolniony z udostępnienia żądanych informacji publicznych. Dostęp do nich powinien zostać umożliwiony (na wniosek zainteresowanego podmiotu) pod warunkiem jednak zachowania w tajemnicy wszelkich danych identyfikujących osoby fizyczne poprzez tzw. anonimizację, która jest czynnością czysto techniczną. Anonimizacja jest szeroko akceptowanym w orzecznictwie sądów administracyjnych sposobem udostępniania informacji publicznej, przy jednoczesnym poszanowaniu dóbr objętych ochroną i stanowi rodzaj kompromisu pomiędzy prawem do informacji publicznej, a prawem do ochrony danych osobowych (por. wyroki WSA w Gdańsku
z 2 października 2013 r., sygn. akt II SAB/Gd 148/13, WSA we Wrocławiu z 13 czerwca 2013 r., sygn. akt IV SA/Wr 210/13, WSA w Gliwicach z 12 marca 2013 r., sygn. akt IV SAB/GL 115/12).
Rolą organów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej, w tym przypadku Prezesa Sądu, było takie zanonimizowanie wnioskowanych informacji, które uchroni od identyfikacji osoby wskazane w wyrokach i ich uzasadnieniach.
W niniejszej sprawie Prezes Sądu Okręgowego w K. stwierdził, że zastosowanie procesu anonimizacji polegającego na usunięciu imion i nazwisk osób fizycznych nie byłoby wystarczające dla zapewnienia ochrony prawa do prywatności oskarżonego i innych osób wymienionych w treści żądanych dokumentów, albowiem osoby te mogłyby zostać zidentyfikowane przez wskazane informacje o miejscach ich pracy, funkcjach czy zajmowanych stanowiskach. Zauważyć w tym miejscu należy, że na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej ani ustawy o ochronie danych osobowych pojęcie anonimizacji nie zostało zdefiniowane. Powszechnie przyjmuje się, że jest to proces przetwarzania treści w taki sposób, aby uniemożliwić identyfikację osób fizycznych opisanych w udostępnianym dokumencie zawierającym informację publiczną, przy czym brak jest podstawy do ograniczania tej czynności jedynie do imion i nazwisk osób fizycznych. Anonimizacją można bowiem objąć wszystkie te elementy udostępnianych wyroków i uzasadnień, które pozwalają na naruszenie prywatności osób w nich wskazanych, a więc również miejsca ich pracy, zajmowane stanowiska, pełnione funkcje czy też inne identyfikujące dane. Tymczasem organy obu instancji nie rozważyły możliwości anonimizacji dokumentów w szerszym zakresie niż tylko usunięcie imion i nazwisk osób zakładając z góry, iż dokonanie tego zabiegu okazałoby się nieskuteczne i nie zapewniłoby podmiotom występującym w postępowaniu prawnie zagwarantowanej ochrony. Tym samym nie wykazały też, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy udostępnienie informacji publicznej zanonimizowanej w sposób wskazany powyżej nadal naruszałoby prywatność określonych osób, a jedynie taka sytuacja uzasadnia zastosowanie wyjątku w dostępie do informacji publicznej, przewidzianego w art. 5 ust. 2 ustawy.
Nie można także zgodzić się ze stwierdzeniem zawartym w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że "charakter uzasadnienia sądowego zawierającego ustalenia faktyczne, czy też rozważania sądu pozwala na łatwą identyfikację osób poprzez sam kontekst opisywanych zdarzeń". Stanowisko to, nie nawiązujące w żaden konkretny sposób do realiów niniejszej sprawy, należy traktować jako tezę generalną, której akceptacja skutkowałaby w praktyce zasadą odmowy udostępnienia uzasadnień wszystkich orzeczeń wytworzonych przez sądy jako organy sprawujące władzę publiczną, gdyż z reguły w każdym sąd ustala stan faktyczny, stanowiący następnie oparcie dla rozważań prawnych. Tego typu praktykę należałoby zaś uznać za sprzeczną z intencją ustawodawcy, jaką było zapewnienie obywatelom powszechnego dostępu do informacji generowanych przez konstytucyjne organy władzy publicznej.
Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia pozostaje także możliwość ustalenia przez Wójta Gminy R. tożsamości osób wymienionych
w dokumentach objętych złożonym przez niego wnioskiem, gdyż prawo dostępu do informacji publicznej mają wszyscy obywatele na równych i takich samych zasadach. Fakt, że w postępowaniu karnym, którego wniosek dotyczy skarżący składał zeznania w charakterze świadka i chociażby z tych względów uzyskał znacznie większą wiedzę na temat tożsamości osób biorących w nim udział, nie może pozbawiać go uprawnień wynikających z ustawy bądź w jakikolwiek sposób je ograniczać.
Reasumując uznać należy, że obie wydane w sprawie decyzje nie zostały poprzedzone wyczerpującą analizą stanu faktycznego, z jakim mamy do czynienia
w tym konkretnym przypadku, polegającą na rozważeniu, czy zanonimizowanie objętych wnioskiem dokumentów (wyroków i ich uzasadnień) polegające na usunięciu z ich tekstu także innych identyfikujących osoby fizyczne danych poza ich imionami i nazwiskami, jest wystarczające dla ochrony prywatności tych osób. Zaniechanie organów w tym zakresie skutkuje uznaniem, że naruszony został art. 7, 77 § 1 i 80 kpa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to z kolei powoduje konieczność uchylenia obu decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c
w zw. z art. 135 p.p.s.a.
Na podstawie art. 152 p.p.s.a. Sąd orzekł, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku. Orzeczenie o kosztach oparto o art. 200 p.p.s.a. Na zasądzone koszty składa się wpis od skargi w kwocie 200 zł.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ raz jeszcze rozstrzygnie wniosek skarżącego z uwzględnieniem uwag wskazanych powyżej.
