II SA/Ol 569/14

Uzasadnienie

W dniu 12 listopada 2013 r. D.P. złożył w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w M. (dalej: MOPS) wniosek o przyznanie zasiłku celowego na realizację recept od lekarza rodzinnego i lekarzy specjalistów: reumatologa, laryngologa, urologa według wyceny recept w aptece lub przyznanie kwoty 400 zł. Wskazał, że z powodu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności otrzymuje zasiłek stały od Skarbu Państwa w wysokości 529 zł miesięcznie. Zasiłek ten nie jest przeznaczony na wykupienie lekarstw ratujących życie i zdrowie. Zasiłek ten stanowi podstawowe źródło utrzymania i nie jest wystarczający na wyżywienie dlatego otrzymuje pomoc państwa w dożywianiu. Wyjaśnił, że wszystkie leki na potrzeby kardiologiczne nie są możliwe do zamiany i musi je przyjmować na stałe. Przyjmuje dodatkowo leki zapobiegające arytmii pracy serca, od nadciśnienia, na nieżyt nosa, zapalenie żył i zawroty.

Po rozpatrzeniu wniosku, decyzją z dnia [...] Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej przyznał D.P. zasiłek celowy w kwocie 150 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu leków oraz odmówił przyznania zasiłku celowego w kwocie 250 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu leków. Podstawę rozstrzygnięcia stanowił art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i 4, art. 7 pkt 6, art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 39 ust. 1, art. 106 ust. 1 i art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U z 2013 r., poz. 182 ze zm.) zwanej dalej: u.p.s. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2012 r., poz. 823).

W uzasadnieniu wyjaśniono, że w oparciu o przeprowadzony wywiad środowiskowy ustalono, iż wnioskodawca prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, ma ustalony umiarkowany stopień niepełnosprawności na czas określony tj. do dnia [...] 2014 r. i z tego tytułu otrzymuje zasiłek stały w kwocie 529 zł miesięcznie. Zajmuje mieszkanie jednoizbowe w starym budownictwie na parterze o powierzchni użytkowej 14,3 m2, ogrzewane piecem kaflowym. Lokal zajmowany jest bez tytułu prawnego, gdyż wnioskodawca odmówił podpisania umowy najmu z zarządcą [...]. W mieszkaniu brak jest energii elektrycznej - brak umowy z zakładem energetycznym. Wskazano, że pracownik organu ustalił w aptece [...], że cena przepisanych leków wnioskodawcy wynosi 194,99 zł. Organ uznał, że strona spełnia przesłanki przyznania zasiłku celowego, które zostały określone w art. 7 pkt 6 u.p.s., jak również jego dochód nie przekracza kryterium dochodowego określonego w przepisach u.p.s. Jednakże organ podkreślił, że nie jest w stanie przyznać wsparcia w całej wnioskowanej kwocie wobec ograniczonych własnych środków finansowych jakimi dysponuje oraz z uwagi na stale zwiększającą się liczbę osób i rodzin ubiegających się o przyznanie pomocy. Od początku 2013 r. do 10 grudnia 2013 r. do MOPS wpłynęło już 4072 podań o przyznanie wsparcia w formie zasiłków celowych oraz 2108 wniosków o przyznanie zasiłków okresowych. Liczba osób oczekujących wsparcia wzrosła w stosunku do roku poprzedniego, co sprawia, że środki finansowe przeznaczone na wsparcie muszą być rozdysponowane bardzo racjonalnie, zwłaszcza, że pomoc ta jest niezbędna dla osób i rodzin mających na utrzymaniu małoletnie, bądź uczące się dzieci. Nadto w budżecie na 2013 rok ponownie zmniejszono pulę środków finansowych przeznaczonych na przyznawanie i wypłacanie przez gminę zasiłków celowych oraz specjalnych zasiłków celowych. Sytuacja na rynku pracy w M. jest trudna, gdyż zmniejsza się liczba pracodawców, a tym samym płatników podatków, co skutkuje zmniejszaniem się wpływów do budżetu miasta, oraz coraz większą liczbą osób zwalnianych z pracy na skutek redukcji. Z uwagi na posiadane środki oraz niezbędne wydatki takie jak: pokrycie kosztów utrzymania mieszkańców miasta M. w DPS, pokrycie części kosztów utrzymania dzieci z terenu miasta M. w placówkach opiekuńczych, przewidywany koszt zapewnienia niezbędnego schronienia osobom tego pozbawionym, konieczność pokrycia kosztów posiłków dla dzieci i uczniów w szkołach oraz konieczność zabezpieczenia środków na zakup w okresie jesienno - zimowym opału i węgla dla osób najbardziej potrzebujących, MOPS posiada coraz szczuplejsze środki na wsparcie celowe. Organ I instancji zauważył, że wnioskodawca jest osobą samotnie gospodarującą, nie ma na utrzymaniu innych osób oraz dysponuje stałym comiesięcznym dochodem w postaci zasiłku stałego w maksymalnej wysokości co oznacza, że ma on zatem potencjalne możliwości, aby chociaż częściowo zaspokajać zgłaszane potrzeby z własnych środków. W tej sytuacji zostało przyznane wsparcie na częściowe pokrycie kosztu zakupu leków w wysokości 150 zł i odmówiono przyznania wsparcia w pozostałym zakresie. Zwrócono również uwagę, że wnioskodawca otrzymał w październiku 2013 r. wsparcie w zakupie węgla w wysokości 600 zł, natomiast średnia wysokość zasiłku przyznanego na zakup węgla w tym okresie wynosiła 464,15 zł, zaś średnia wysokość zasiłku celowego stanowiła kwotę 112,72 zł. Z tego też powodu przyznana kwota 150 zł na zakup leków winna wspomóc wnioskodawcę w realizacji wskazanej potrzeby. Wyjaśniono także, że nie bez znaczenia pozostaje okoliczność comiesięcznego wsparcia udzielanego wnioskodawcy, który występuje do ośrodka z wnioskami o wsparcie na różne cele. I tak przez okres 11 miesięcy 2013 r. wnioskodawcy wypłacono w różnych formach wsparcia kwotę 10.884,71 zł, co stanowi średnio miesięcznie kwotę 989,52 zł, natomiast w całym 2012 r. otrzymał wsparcie w postaci zasiłków w łącznej kwocie 10.993,93 zł, co średnio miesięcznie stanowi kwotę 911,16 zł. W ocenie organu, przyznanie wszelkiej wnioskowanej pomocy jakiej domaga się strona skutkowałoby zmniejszeniem rozmiaru wsparcia dla osób znajdujących się w trudniejszej od niego sytuacji.

D.P. wniósł odwołanie od tej decyzji domagając się jej uchylenia oraz przyznania zasiłku celowego na wykupienie lekarstw. Podniósł, że otrzymywany przez niego zasiłek stały jest niewystarczający na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Zdaniem skarżącego, osoba otrzymująca zasiłek stały powinna mieć przyznany w całości zasiłek na lekarstwa ratujące życie i zdrowie.

Decyzją z dnia [...], nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że zasiłek celowy jest świadczeniem o charakterze fakultatywnym, nieobowiązkowym, co powoduje, że o jego przyznaniu i wysokości decyduje organ udzielający pomocy. Zatem zasiłek celowy może, ale nie musi być przyznany, nawet wówczas, gdy strona spełniła wszystkie ustawowe wymagania uprawniające do ubiegania się o tę formę pomocy. Organ odwoławczy stwierdził, że dochód wnioskodawcy nie przekracza kryterium dochodowego ustalonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.s., co kwalifikuje go do otrzymania zasiłku celowego.

Podkreślono, że organ I instancji nie naruszył prawa przyznając stronie zasiłek celowy w wysokości 150 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu leków. Organ I instancji uwzględnił bowiem sytuację skarżącego oraz wielkość środków finansowych pozostających w dyspozycji organu, jak również liczbę osób oczekujących na wsparcie. Kolegium wskazało, że świadczenia z pomocy społecznej nie mają być podstawowym źródłem utrzymania. Zakres pomocy jest uzależniony od możliwości organu, ale również od osobistej aktywności zainteresowanego. Osoby korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Poza tym osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej musi się liczyć z tym, że nie każdy jej wniosek i nie w pełnym zakresie zostanie uwzględniony. Fundusze jakie organ I instancji może przeznaczyć na realizacje pomocy osobom potrzebującym nie są nieograniczone. Organ I instancji przeanalizował swoje możliwości finansowe oraz liczbę rodzin i osób oczekujących wsparcia na terenie działania MOPS w M. i udzielił pomocy w zakresie możliwym z uwagi na posiadane środki oraz liczbę osób potrzebujących wsparcia ze strony organu pomocy społecznej. Nadto podniesiono, że organ I instancji w miarę swoich możliwości wspiera skarżącego i tak w październiku 2013 r. otrzymał on świadczenie na zakup opału w wysokości 600 zł, a skarżoną decyzję pomoc w wysokości 150 zł na leki. Nadto wyjaśniono, że po złożeniu wniosku pracownik socjalny MOPS udał się do apteki [...], gdzie ustalił cenę przepisanych leków wnioskodawcy i ich koszt stanowiący kwotę 194,99 zł, a nie 400 zł, o którą to kwotę wystąpiła strona. Niewątpliwie zakup leków stanowi niezbędną potrzebę bytową, ale organ może udzielić wsparcia jedynie w takiej wysokości, na jaką posiada środki finansowe, przy czym musi je rozdysponowywać w sposób jak najbardziej oszczędny by objąć wsparciem wszystkich potrzebujących.

Na tę decyzję D.P. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie domagając się jej uchylenia z powodu naruszenia prawa materialnego do uzyskania środków na pilne wykupienie niezbędnych leków. W uzasadnieniu powołując się na treść art. 67, 68 i 69 Konstytucji RP skarżący podniósł, że chociaż otrzymał częściową pomoc na zakup lekarstw w grudniu 2013 r., to nie ma środków na wykupienie pozostałych leków. Wyjaśnił, że został pozbawiony możliwości zarobkowania poza miejscem swojego zamieszkania w związku z prowadzeniem przed sądami powszechnymi i Trybunałem Konstytucyjnym sprawy dotyczącej przydzielenia mu lokalu zamiennego, który nie został mu dostarczony w latach 1990-205. Podniósł, że Burmistrz Miasta nie zabezpiecza niezbędnych środków na lekarstwa, które musi wykupić w całości. Zdaniem skarżącego, organy przerzuciły koszt zakupu niezbędnych leków na zasiłek stały, który i tak jest niewystarczający na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Skarżący zarzucił, że organ I instancji nie wyjaśnił u lekarzy specjalistów, które z przepisanych leków są niezbędne w leczeniu jego chorób, a które w tym leczeniu nie mają znaczenia w leczeniu przewlekłych chorób skarżącego.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 18 lutego 2014r. pełnomocnik skarżącego ustanowiony z urzędu, wniósł aby Sąd wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, czy przepisy art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej pozostają w zgodności z treścią art. 67 i 68 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim powołane przepisy ustawy dopuszczają uznanie administracyjne i wartościowanie wydatków, które są konieczne dla strony występującej o świadczenie, dokonywane przez organ pomocy?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne są właściwe do badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych, przy czym Sąd nie może opierać tej kontroli na kryterium słuszności lub sprawiedliwości społecznej. Decyzja administracyjna jest zgodna z prawem, jeżeli jest zgodna z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa materialnego i przepisami prawa procesowego. Uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd, następuje tylko w przypadku stwierdzenia istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy (art. 145 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.) zwanej dalej: ustawą ppsa.

Zakres kontroli Sądu wyznacza art. 134 tej ustawy stanowiący, iż sąd orzeka w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (§ 1).

Sąd poddawszy kontroli zaskarżoną decyzję stwierdził, że wniesiona skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jej celem nie jest jednak wyręczanie strony w zaspokajaniu jej wszelkich potrzeb życiowych, lecz jedynie wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Pomoc ta udzielana jest na podstawie przepisów wspomnianej ustawy między innymi w postaci zasiłku celowego. Wynika to z treści art. 39 ust. 1 u.p.s. stanowiącego, że w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu zasiłek celowy może być przyznawany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Podkreślenia wymaga, że świadczenie pieniężne z pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego nie ma charakteru obligatoryjnego, lecz uznaniowy, co wynika z zawartego w art. 39 ust. 1 u.p.s. sformułowania "może być przyznany".

Orzekając w przedmiocie przyznania takiego świadczenia organ ma obowiązek wziąć pod uwagę wskazania ustawodawcy co do zasad udzielania pomocy społecznej osobom potrzebującym, pamiętając nie tylko o tym, że rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy (art. 3 ust. 3 u.p.s.), ale i o tym, że potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom oraz mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej (art. 3 ust. 4 u.p.s.). Nie można zapominać, że przyznawanie i wypłata zasiłków celowych należy do zadań własnych gmin o charakterze obowiązkowym, stąd też gminy muszą gospodarować ograniczonymi środkami finansowymi w taki sposób, aby zachować zdolność wywiązania się z ustawowo nałożonych obowiązków przez okres całego roku.

Wydanie decyzji w sprawie przyznania zasiłku celowego powinno być poprzedzone przeprowadzeniem postępowania wyjaśniającego, zaś przy wydawaniu rozstrzygnięcia organ powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne sprawy, zaś motywy podjętego orzeczenia powinny znaleźć wyraz w uzasadnieniu decyzji. Należy podkreślić, że uznaniowy charakter decyzji nie pozwala organowi na dowolność w podjęciu rozstrzygnięcia w sprawie, ale też nie nakazuje mu spełnienia każdego żądania obywatela (por. wyrok NSA z dnia 26 września 2000 r., sygn. I SA 945/00, dostępny w CBOSA, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Wobec czego spełnienie ustawowych kryteriów do przyznania pomocy społecznej nie oznacza automatycznego przyznania osobie zainteresowanej świadczenia w wysokości odpowiadającej jej oczekiwaniom. Organ rozpoznając wniosek o przyznanie zasiłku celowego musi bowiem mieć na względzie nie tylko interes osoby wnioskującej, lecz także interes innych osób będących w trudnej sytuacji materialnej (por. wyrok NSA z dnia 25 stycznia 2008 r., sygn. I OSK 624/07, dostępny w CBOSA).

Analiza zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie powyższe wymogi zostały zachowane. Organ pomocy społecznej I instancji sporządził wywiad środowiskowy, w toku którego ustalono, że skarżący spełnia przesłanki do przyznania świadczenia pieniężnego w ramach pomocy społecznej, gdyż ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności na okres do dnia [...] 2014 r., zaś jego dochód nie przekracza kryterium dochodowego określonego ustawą o pomocy społecznej. Mając zatem na uwadze zarówno sytuację materialną skarżącego, jak również uwzględniając własne możliwości finansowe oraz konieczność zaspokojenia potrzeb także innych osób i rodzin występujących o przyznanie pomocy, organ udzielił skarżącemu wsparcia w postaci przyznania zasiłku celowego w kwocie 150 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu leków oraz odmówił przyznania zasiłku celowego w kwocie 250 zł na częściowe pokrycie kosztów zakupu leków. Niewątpliwie sytuacja finansowa i życiowa skarżącego jest trudna. Z tych względów decyzja o przyznaniu skarżącemu świadczenia w postaci zasiłku celowego, w ocenie Sądu miała oparcie w przepisach prawa. Skarżący kwestionuje jednakże wysokość przyznanego zasiłku.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego, iż udzielona pomoc jest zbyt mała, należy wskazać, że nie jest to jedyna pomoc którą otrzymuje strona z organu pomocy społecznej. Z przekazanych akt administracyjnych sprawy wynika bowiem, że strona skarżąca otrzymała w przeciągu 11 miesięcy 2013 r. wsparcie w różnych formach pomocy w wysokości 10.884,71 zł, co średnio miesięcznie stanowi kwotę 989,52 zł, natomiast w październiku 2013 r. wnioskodawca otrzymał pomoc na zakup opału w wysokości 600 zł. Zatem oprócz zasiłku stałego otrzymywanego w wysokości 529 zł miesięcznie, skarżący otrzymuje również zasiłki celowe na zaspokojenie innych potrzeb bytowych, w tym na zakup leków, które w części pokrywają comiesięczną realizację zakupu leków. Nadto ustalono w toku postępowania, że z przekazanych kserokopii recept wynika, iż na sfinansowanie tej potrzeby w aptece [...] potrzebna byłaby skarżącemu kwota 194,99 zł nie zaś wnioskowana kwota 400 zł. Skarżący, jak wynika z nadesłanych akt jest w sposób ciągły obejmowany wsparciem. Nie może jednak oczekiwać, iż świadczenia z pomocy społecznej staną się stałą i systematyczną formą wspomagania zainteresowanego w wysokości świadczeń przez niego oczekiwanych, gdyż pomoc społeczna realizowana w formie zasiłku celowego ma za zadanie jedynie wspomóc osoby potrzebujące wsparcia, nie jest natomiast świadczeniem stałym.

Należy również zwrócić uwagę na okoliczność, że organ pomocy wykazał, iż przyznał stronie świadczenie w wysokości, w jakiej był w stanie udzielić z uwagi na środki pozostające w jego dyspozycji. Z uzasadnienia decyzji organu I instancji wynika nadto, że w listopadzie 2013 r. do MOPS wpłynęło 297 podań o przyznanie zasiłków celowych i na ich zaspokojenie dysponowano kwota 45.108 zł, przy czym z uwagi na okres jesienno-zimowy aż 33 podania dotyczyły wsparcia w zakupie opału, którego cena wynosiła 600 zł za tonę, tylko na ten cel wydatkowano kwotę 15.350 zł, co stanowi średnią wysokość zasiłku na opał w wysokości 465,15 zł. Zatem na rozpoznanie pozostałych wniosków 264 pozostała kwota 29.758 zł, co stanowi średnią wysokość zasiłku celowego na poziomie 112,72 zł. Przyznana kwota 150 zł na zakup leków jest zatem pomocą w wyższym rozmiarze niż udzielona pozostałym wnioskodawcom, nie mógł jednak organ przyznać świadczenia w pełnej wysokości 400 zł z uwagi na ograniczone środki finansowe jakimi dysponuje i z uwagi na stale zwiększającą się liczbę osób i rodzin ubiegających się o przyznanie pomocy.

Jeśli zatem organ pomocy społecznej ocenił z jednej strony sytuację materialną oraz potrzeby strony, a z drugiej własne możliwości finansowe i uznał, że nie istnieje możliwość przyznania stronie zasiłku celowego w większym rozmiarze to decyzji takiej nie można zarzucić naruszenia prawa. Stanowisko takie wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 lutego 2006 r., sygn. I SA/Wa 1825/05 (dostępny w CBOSA) i Sąd w składzie orzekającym w tej sprawie w pełni je podziela. Podobnie spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o taki zasiłek nie oznacza, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie tego świadczenia w wysokości, którą sama określi. Wprost przeciwnie - zainteresowany musi liczyć się z tym, że organ odmówi przyznania mu tego świadczenia lub jego wysokość będzie inna niż ta, którą określił w złożonym wniosku. Wysokość, jak i samo przyznanie świadczenia uzależnione są bowiem od możliwości finansowych organu przyznającego pomoc oraz ilości innych osób potrzebujących i zamieszkujących na terenie danej gminy. Ponadto organ, oceniając sytuację materialną danej osoby, może wybrać sposób i formę pomocy najbardziej adekwatną, zważając na ograniczone możliwości pomocy społecznej jako instytucji (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. II SA/Po 393/12, dostępny CBOSA). Jednocześnie organ musi uwzględniać wysokość przyznanych już świadczeń i dokonywać stosownego rozdziału środków tak, aby z pomocy społecznej skorzystała jak największa liczba potrzebujących, gdyż tylko takie postępowanie jest zgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej oraz zasadami wynikającymi z art. 3 ust. 3 i 4 u.p.s. Nie może zatem swojej pomocy skoncentrować na finansowaniu potrzeb tylko jednej osoby, choćby jej sytuacja materialna, czy też zdrowotna była najtrudniejsza (wyrok WSA w Olsztynie z dnia 19 lutego 2013 r., sygn. II SA/Ol 42/13, dostępny w CBOSA).

Należy również zauważyć, iż osoba wnioskująca o przyznanie pomocy zobligowana jest w pierwszej kolejności do przezwyciężania we własnym zakresie swoich problemów, a dopiero gdy nie jest w stanie tego dokonać pomoc społeczna może być przyznana (wyrok NSA z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. I OSK 1910/07, wyrok NSA z dnia 29 sierpnia 2008 r., sygn. I OSK 840/07, dostępne CBOSA). Tymczasem jak wynika z akt sprawy skarżący regularnie otrzymuje pomoc w postaci świadczeń pieniężnych w różnych wysokościach na różne cele. Nie może jednak oczekiwać, iż organ pomocy społecznej będzie zaspokajać wszystkie jego potrzeby w pełnym zakresie w sposób ciągły.

Odnosząc się do zgłoszonego na rozprawie wniosku o wystąpienie z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego co do zgodności przepisu art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej z art. 67 i 68 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim powołane przepisy ustawy o pomocy społecznej dopuszczają uznanie administracyjne i wartościowanie wydatków, które są konieczne dla wnioskującego o udzielenie świadczenia, dokonywane przez organ pomocy społecznej, wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 193 Konstytucji RP każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeśli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Sąd nie podziela jednak wątpliwości w kwestii niekonstytucyjności wskazanego przepisu ustawy. Należy przy tym nadmienić, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak również Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości okoliczność, że Sąd nie może odmówić zastosowania obowiązującego przepisu ustawy, uznając go za niezgodny z Konstytucją (por. wyrok NSA z dnia 28 września 2004 r. sygn. akt GSK 746/04, wyrok SN z dnia 24 czerwca 2004 r. sygn. akt III CK 536/02, dostępne CBOSA). Jeżeli zaś Sąd ma przekonanie co do niezgodności przepisu ustawy z Konstytucją lub ma wątpliwości w tym względzie, to na podstawie art. 193 Konstytucji i art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. 1997r., Nr 102, poz. 643) ma obowiązek zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z odpowiednim pytaniem prawnym. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, iż wyłącznie wątpliwości Sądu, a nie skarżącego, mogą uzasadnić przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego, od odpowiedzi na które zależy rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 26 lutego 2008r., sygn. akt III SA/Po 821/07, dostępne CBOSA). Z treści art. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika jednoznacznie, że skarżący nie ma uprawnienia do skutecznego domagania się przedłożenia przez Sąd pytania prawnego. Należy zaznaczyć, iż niewystąpienie przez Sąd z wnioskowanym pytaniem prawnym nie zamyka stronie skarżącej drogi do zbadania konstytucyjności określonych przepisów w myśl art. 79 i art. 191 Konstytucji RP.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji. O kosztach wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu rozstrzygnięto na podstawie art. 250 powołanej ustawy w związku z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. "c" rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).