• II SO/Op 39/13 - Postanow...
  13.12.2025

II SO/Op 39/13

Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu
2014-01-24

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Elżbieta Kmiecik /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T. R. o przyznanie prawa pomocy w sprawie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 8 listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie prawa pomocy w sprawie usług opiekuńczych na skutek sprzeciwu T. R. od postanowienia referendarza sądowego z dnia 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II SO/Op 39/13 postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy. 6

Uzasadnienie

Wnioskiem datowanym na dzień 13 grudnia 2013 r. T. R. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata lub radcy prawnego, podnosząc, że potrzebuje pełnomocnika do złożenia w jego imieniu skargi na decyzję z dnia 8 listopada 2013 r. Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu, nr [...], w przedmiocie braku realizacji usług opiekuńczych.

Zdaniem skarżącego, jego sytuacja materialna, zdrowotna oraz życiowa uprawnia go do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Jego dochód netto (619,08 zł) oraz stan zdrowia ([...], [...], [...] i [...]), nie pozwala mu na ustanowienie pełnomocnika z wyboru.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wnioskodawca podał, że jest osobą samotnie gospodarującą; posiada mieszkanie spółdzielczo – lokatorskie o powierzchni 35,70 m². Nie wskazał żadnych innych źródeł dochodu, ani składników majątkowych będących jego własnością, poza rentą inwalidzką.

Z urzędu przyjęto wyjaśnienia T. R. z jego pisma z dnia 23 września 2013 r., złożonego do akt o sygn. II SO/Op 22/13, w którym oświadczył m.in., że wyłącznym źródłem jego utrzymania jest świadczenie rentowe, a na wydatki lokalowe przeznacza średniomiesięcznie ok. 220 zł (opłata za energię 100 zł; za gaz – 60 zł; za telefon oraz Internet – 56,30 zł, na leki - ok. 50 zł). Przy tym nie realizuje wielu recept z powodu braku funduszy, jest zadłużony.

Sądowi wiadome jest z urzędu, że T. R. złożył do WSA w Opolu w latach 2004 – 2013, działając samodzielnie 88 skarg na decyzje z zakresu pomocy społecznej w tym w sprawach: II SA/Op 390/12, II SA/Op 392/12, II SA/Op 394/12, II SA/Op 395/12, II SA/Op 501/12 i II SA/Op 502/12.

Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 20 grudnia 2013 r. odmówiono stronie przyznania prawa pomocy. Przedmiotowe postanowienie zostało doręczone wnioskodawcy w dniu 27 grudnia 2013 r.

Pismem z dnia 30 grudnia 2013 r. (data nadania przesyłki w placówce pocztowej), skarżący działając na podstawie art. 259 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.), dalej zwanej też P.p.s.a., złożył sprzeciw oraz formularz wniosku o przyznanie prawa pomocy, który będzie przedmiotem ewentualnego odrębnego rozpoznania.

Po wniesieniu sprzeciwu postanowienie referendarza sądowego z mocy prawa utraciło moc (art. 260 P.p.s.a.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wniosek T. R. o przyznanie prawa pomocy nie zasługuje na uwzględnienie.

Art. 243 § 1 P.p.s.a. przewiduje, że prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek taki jest wolny od opłat sądowych.

Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. a P.p.s.a., strona która skarży działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Stąd też skoro T. R., z mocy prawa, jako strona skarżąca decyzję dotyczącą zasiłku celowego, została zwolniona z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, to postępowanie z jej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest bezprzedmiotowe.

Stosownie do art. 245 P.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a także w zakresie częściowym, obejmującym m.in. tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Skarżący jak wyżej wykazano, został z mocy samej ustawy P.p.s.a. zwolniony od kosztów sądowych, zatem jego wniosek o udzielenie prawa pomocy należało rozpatrzyć jako wniosek w zakresie częściowym, obejmujący wyłącznie ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Wobec brzmienia art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. strona wnosząca o ustanowienie pełnomocnika z urzędu winna wykazać, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd natomiast rozpoznając taki wniosek zobowiązany jest wskazać z jakich względów uznał, że żądanie strony zasługuje, bądź nie na uwzględnienie.

Celem regulacji dotyczących instytucji prawa pomocy jest umożliwienie dochodzenia słusznych praw przed sądem, osobom o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swą sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Instytucja prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu ma w założeniu wyrównywać szanse stron postępowania sądowego w zakresie prawa do sądu. Przyznanie prawa pomocy ma wzmocnić prawa strony, która z uwagi na ubóstwo (stąd dawna nazwa tego prawa - prawo ubogich), nie może skorzystać z prawa do sądu (prawa do zaskarżenia np. decyzji administracyjnej) ze względów finansowych i w tym sensie jest w gorszej sytuacji od strony, która ma środki na zapłatę kosztów sądowych i pełnomocnika z wyboru. Należy jednak zauważyć, że obowiązek zagwarantowania skutecznego dostępu do sądu nie oznacza konieczności zagwarantowania stronom bezwarunkowego prawa do uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej, ani prawa do zwolnienia od kosztów. Nie w każdym bowiem przypadku brak pełnomocnika reprezentującego stronę, stanowi ograniczenia prawa do sądu. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 11 czerwca 2013 r., sygn. akt sygn. akt II OZ 442/13; prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, której celem jest zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego, a tym samym realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Instytucja ta stanowi jednak wyjątek od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania przez stronę i ma zastosowanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Wskazać więc należy, że prawo do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. Natomiast, jeżeli dostęp jednostki do sądu może być ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy też w sposób faktyczny, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne z cytowanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, jeśli ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa, a więc jeśli zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu, oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki będą zmierzały (tak w ww. postanowieniu NSA z dnia 11 czerwca 2013 r., dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach, www.cbois.nsa.gov.pl).

Powyższe oznacza, że Sąd rozpoznając wniosek o przyznaniu prawa pomocy i decydując o udzieleniu (bądź odmowie) stronie prawa pomocy zobowiązany jest przede wszystkim kierować się przesłankami wynikającymi z art. 246 § 1 P.p.s.a., a więc brakiem jakichkolwiek środków na pokrycie kosztów sądowych. W zakresie zaś wniosku o przyznanie pełnomocnika procesowego z urzędu, powinien uwzględnić natomiast procesową konieczność jego powołania. Sąd bierze zatem w tym zakresie w szczególności pod uwagę aktualne stadium postępowania, dotychczasowy sposób postępowania strony przed sądem, konieczność posiadania szczególnych uprawnień przy wykonywaniu czynności procesowych (por. postanowienie z dnia 8 kwietnia 2013 r., sygn. akt I FZ 70/13, CBOiIS). Z powyższego wynika, że prawo do sądu nie jest prawem bezwzględnie przysługującym określonej grupie osób o niskim poziomie dochodów, w tym rencistom, emerytom, czy osobom zarabiającym poniżej kwoty tzw. minimalnego wynagrodzenia.

Uwzględniając powyższe wywody, sąd oceniając złożony wniosek zważył, że źródłem dochodu skarżącego jest renta inwalidzka, która kształtuje się na poziomie 1.221,82 zł. Jest to dochód o charakterze stałym, uzyskiwany co miesiąc. Z renty skarżący ma potrącane alimenty i zaległości czynszowe, a mimo to nie występuje on o dodatek mieszkaniowy. Nie odbiera on także przyznanych mu środków z pomocy społecznej, co wynika z akt spraw sądowych, np. w sprawach: II SA/Op 390/12, II SA/Op 392/12, II SA/Op 394/12, II SA/Op 395/12, II SA/Op 501/12 i II SA/ Op 502/12. Skarżący nie jest przy tym osobą nieporadną życiowo, na co wskazuje obszerna, logiczna i częsta korespondencja z organami pomocy społecznej i sądem. Nie ma także żadnego problemu z formułowaniem swoich żądań, posługuje się bowiem wymaganymi formularzami, a pisma sporządza na komputerze. Ponadto, Sądowi z urzędu jest wiadome, iż T. R. wielokrotnie korzystał ze świadczeń pomocy społecznej, a wydane akty administracyjne przez organ pomocy społecznej poddawał kontroli tut. Sądu 88 razy, co wynika z Repertorium II SA/Op, prowadzonego od 2004 r.

Sąd rozpoznając wniosek miał także na uwadze i to, że do sporządzenia skargi do sądu administracyjnego nie jest wymagany tzw. przymus adwokacko-radcowski oraz to, że T. R. w prawie we wszystkich sprawach toczących się przed tut. Sądem samodzielnie sporządzał skargi. Nie sposób nie zauważyć również, że sąd administracyjny jest sądem prawa i rozpoznaje sprawę w jej granicach niezależnie od zawartych w skardze wniosków i zarzutów oraz powołanej podstawy prawnej (art. 134 § 1 P.p.s.a.), a stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego, ma obowiązek udzielania potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych i pouczeń o skutkach prawnych tych czynności oraz skutkach zaniedbań (art. 6 P.p.s.a.).Tym samym, w ocenie Sądu, odmowa ustanowienia T. R. pełnomocnika z urzędu nie wpłynie (na etapie wniesienia skargi) na ograniczenie jego prawa do sądu. Skarżący jest ustawowo zwolniony od uiszczania kosztów sądowych w tym postępowaniu, a na obecnym jego etapie, udział fachowego pełnomocnika nie jest niezbędny.

Z powyższych względów, wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie pełnomocnika z urzędu przed wniesieniem skargi, nie zasługiwał na uwzględnienie.

W związku z powyższym Sąd uznał, że wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie pełnomocnika z urzędu przed wniesieniem skargi nie zasługuje na uwzględnienie.

-----------------------

5

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...