I SA/Sz 1116/13

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 31 lipca 2013 r. nr [...] - wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267) – zwanej dalej "K.p.a.", art. 18, art. 27 § 1 pkt 3, art. 33 pkt 1, 2 i 10, art. 64a § 1 i § 2, oraz art. 64c § 1 i § 7 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1015 ze zm.) – zwanej dalej "u.p.e.a.", oraz art. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541 ze zm.) utrzymało w mocy postanowienie Prezydenta Miasta z dnia 5 kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie uznania za nieuzasadnione zarzutów B. K. w sprawie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] i odmowy umorzenia tego postępowania.

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, iż Prezydent Miasta, występujący w sprawie w roli wierzyciela oraz organu egzekucyjnego, wystawił w dniu 15 lutego 2013 r. wobec B. K. tytuł wykonawczy nr[...] , obejmujący należności z tytułu kosztów egzekucyjnych w kwocie należności głównej wynoszącej [...] zł jak również obejmujący koszty upomnienia w kwocie [...] zł. Jako akt normatywny stanowiący podstawę do wydania orzeczenia, sporządzenia deklaracji/zgłoszenia lub stanowiący, że należność powstaje z mocy prawa, w pozycji [...] tytułu wykonawczego wskazana została ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z kolei jako podstawę prawną należności w poz. 30 tytułu wykonawczego zaznaczono kwadrat przy poz. 3 "z mocy prawa". Odpis tytułu wykonawczego doręczono zobowiązanej w dniu 27 lutego 2013 r.

Pismem z dnia 4 marca 2013 r. B. K. wniosła do Prezydenta Miasta trzy zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, tj. nieistnienia obowiązku (art. 33 pkt 1 u.p.e.a.), braku wymagalności obowiązku z innego powodu (art. 33 pkt 2), niespełnienie wymogów określonych w art. 27 (art. 33 pkt 10), domagając się umorzenia tego postępowania.

Uzasadniając podniesione zarzuty, strona wskazała, że tytuł egzekucyjny wystawiony został m.in. wbrew postanowieniom art. 27 § 1 pkt 3 u.p.e.a., gdyż nie zawiera on wskazania, że obowiązek jest wymagalny. Uznała również, że błędne jest pouczenie o prawie do zgłoszenia zarzutów w sprawie, ponieważ w tytule nie został wskazany organ, do którego zarzuty mogą być wniesione. Ponadto zaznaczyła, że tytuł wykonawczy nie zawiera wskazania sposobu wyliczenia wysokości kosztów egzekucyjnych, co uniemożliwia weryfikację poprawności sposobu ich wyliczenia i dochodzonego świadczenia.

Strona podniosła także, że postępowanie egzekucyjne w sprawie prowadzone było mimo wniesienia do Kolegium odwołania od postanowienia Prezydenta Miasta z dnia 20 września 2012 r., nr [...] , z naruszeniem przepisu art. 9 K.p.a. a także z naruszeniem art. 17 ust. 4a u.p.e.a., ponieważ Prezydent Miasta nie wskazał lokali zamiennych, przy czym naruszenie tego przepisu było celowe, aby "uniknąć obowiązku zapewnienia lokalu zamiennego". Ponadto, w ocenie strony, sposób prowadzenia postępowania egzekucyjnego w sytuacji skorzystania z prawa zaskarżenia postanowienia Prezydenta Miasta wskazują, że obowiązek nie istniał, a co najmniej nie był wymagalny, a rodzaj zastosowanego środka egzekucyjnego w postaci przymusowego odebrania nieruchomości był sprzeczny z zasadą wyrażoną w art. 7 § 2 u.p.e.a.

Prezydent Miasta, wskazanym na wstępie postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 r., uznał zarzuty strony za nieuzasadnione i odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Rozpatrując zarzut nieistnienia obowiązku objętego tytułem wykonawczym, organ I instancji wskazał, że zarzut taki może dotyczyć wyłącznie sytuacji, kiedy to nieistnienie obowiązku jest następstwem okoliczności, które nastąpiły po wystawieniu tego tytułu. Wnosząca ten zarzut powinna okazać dowody potwierdzające, że obowiązek nie istnieje, ponieważ nigdy nie powstał, albo wprawdzie powstał, ale wygasł z powodu wykonania lub z innych przyczyn. Prezydent Miasta prowadził postępowanie egzekucyjne w celu realizacji obowiązku wydania nieruchomości położonej w S. przy ul.[...] , zaś w toku tego postępowania zastosował środek egzekucyjny w postaci odebrania nieruchomości. W związku z tym powstały koszty egzekucyjne przypadające na zobowiązaną w wysokości [...] zł (szczegółowo opisane z powołaniem dowodów) oraz koszty upomnienia w kwocie [...] zł. Organ wskazał, że zgodnie z art. 64c § 1 u.p.e.a. koszty egzekucyjne obciążają zobowiązanego. Są one następstwem uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku i w konsekwencji konieczności zastosowania przeciwko niemu przymusu egzekucyjnego. Podał także, że naliczył opłaty za czynności egzekucyjne przewidziane w art. 64a § 1 u.p.e.a. oraz ustalił wydatki egzekucyjne, na które składają się koszty faktycznie poniesione przez organ w związku z przeprowadzeniem egzekucji. Powstałe wydatki egzekucyjne obciążają przy tym zobowiązaną w stopniu, w jakim są następstwem jej działań bądź zaniechań w trakcie czynności egzekucyjnych.

Organ I instancji wskazał, że w toku postępowania prowadzonego w celu odebrania nieruchomości zobowiązana nie skorzystała z prawa wniesienia zarzutów ani nie wniosła o umorzenie postępowania, a jedynie złożyła zażalenie na postanowienie Prezydenta Miasta nr [...] wraz z wnioskiem o wstrzymanie czynności egzekucyjnych. Postępowanie zażaleniowe zostało jednak umorzone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 4 lutego 2013 r., nr [...]. Inne postanowienia nie zostały wydane, zatem wszystkie dokonane czynności egzekucyjne są skuteczne i powodują powstanie kosztów egzekucyjnych, które obciążają zobowiązaną.

Ustosunkowując się do zarzutu braku wymagalności obowiązku, organ I instancji stwierdził, że wymagalność obowiązku oznacza istnienie stanu, w którym zobowiązany powinien już wykonać ciążącą na nim skonkretyzowaną powinność, a mimo to uchyla się od jej wykonania, a właściwe organy mają wobec takiej postawy zobowiązanego możliwość żądania przymusowego spełnienia ciążącej na nim powinności.

Organ I instancji podniósł, że obowiązek uiszczenia kosztów egzekucyjnych powstał z mocy prawa w momencie ziszczenia się zdarzeń, z którymi ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wiąże powstanie obowiązku ich uiszczenia. Zgodnie z art. 64a § 2 u.p.e.a. obowiązek uiszczenia opłaty:

a) za wydanie postanowienia o wezwaniu zobowiązanego do wykonania obowiązku wydania nieruchomości - powstał z chwilą doręczenia zobowiązanej tego postanowienia, tj. w dniu 29 września 2012 r.;

b) za odebranie nieruchomości oraz za opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń - powstał z chwilą podpisania przez egzekutora protokołu czynności egzekucyjnych, tj. w dniu 19 października 2012 r.

Organ wyjaśnił także, że samo wniesienie przez zobowiązaną zażalenia na postanowienie Prezydenta Miasta nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego i pozostaje bez wpływu na wymagalność obowiązku objętego tytułem wykonawczym, w związku z czym postępowanie egzekucyjne toczyło się i w jego ramach zastosowano środek egzekucyjny w postaci odebrania nieruchomości.

Rozpatrując zarzut niespełnienia przez tytuł wykonawczy wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a., organ I instancji wskazał, że tytuł wykonawczy jest drukiem urzędowym, który został wystawiony zgodnie ze wzorem ustalonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W ocenie organu, ustalony tym rozporządzeniem wzór tytułu wykonawczego (w niniejszej sprawie tzw. tytuł czteropozycyjny oznaczony symbolem TYT-2) nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, skoro wyraźnie w części B w poz. 71 została zamieszczona informacja, że wskazane w nim zobowiązanie pieniężne jest wymagalne i podlega egzekucji w trybie administracyjnym.

W obowiązującym wzorze tytułu wykonawczego, w części G, zostało zawarte pouczenie o przysługującym zobowiązanemu prawie zgłoszenia zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu tytułu wykonawczego. Zdaniem organu I instancji, pominięcie w tym pouczeniu zwrotu "do organu egzekucyjnego", a zatem brak wskazania organu, do którego zgłasza się zarzuty, nie stanowiło dla zobowiązanej przeszkody w realizacji uprawnień, albowiem zarzuty wniosła w prawem zakreślonym terminie do organu właściwego w sprawie.

Organ I instancji odniósł się także do poruszonej przez zobowiązaną kwestii braku wskazania w tytule wykonawczym sposobu wyliczenia kosztów egzekucyjnych, wskazując, że zgodnie z art. 64c § 7 u.p.e.a. organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych na żądanie zobowiązanego albo z urzędu, jeżeli koszty te obciążają wierzyciela. Żądanie winno być wniesione w terminie 14 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, a w przypadku zakończenia postępowania egzekucyjnego wskutek wyegzekwowania wykonania obowiązku - od dnia powiadomienia zobowiązanego o wysokości pobranych kosztów egzekucyjnych. W ocenie organu, w sprawie nie zaistniały okoliczności uzasadniające wydanie postanowienia w przedmiocie kosztów egzekucyjnych.

Ponadto organ wskazał, że zobowiązana w toku postępowania może kwestionować wysokość powstałych kosztów bądź zasadę ich ponoszenia, natomiast nie może kwestionować zasadności prowadzenia postępowania, w związku z którym koszty te powstały. W ramach tego postępowania organ nie jest bowiem uprawniony do badania zasadności i prawidłowości decyzji nr [...] Prezydenta Miasta z dnia 29 grudnia 2011 r. nakładającej na zobowiązaną obowiązek wydania nieruchomości. Nie jest też uprawniony do kontroli, czy wszczęcie i prowadzenie egzekucji było zgodne z prawem. Na poparcie swojej argumentacji organ przywołał pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 maja 2007 r. o sygn. akt III SA/Wa 194/07. Tym samym organ uznał, że podnoszone przez zobowiązaną zarzuty w zakresie postępowania wierzyciela przed wszczęciem egzekucji administracyjnej, jak również zarzut zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego w postępowaniu dotyczącym egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym, nie mogą być rozpatrzone w ramach tego postępowania.

B. K. złożyła zażalenie na opisane wyżej postanowienie organu I instancji, domagając się umorzenia postępowania administracyjnego. Zaznaczyła, że podtrzymuje zarzuty przedstawione w piśmie z dnia 4 marca 2013 r.

W uzasadnieniu strona podniosła, że podstawę prawną odebrania nieruchomości stanowiła decyzja nr [...] Prezydenta Miasta z dnia 29 grudnia 2011 r., utrzymana w mocy przez Wojewodę [...] decyzją z dnia 4 kwietnia 2012 r. Wskazała, że obie decyzje zostały zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który jednak do dnia sporządzenia zażalenia sprawy nie rozpoznał.

Dalej strona podniosła, że gmina Miasto nie zapewniła jej lokalu zastępczego o identycznym standardzie, nie wypłaciła odszkodowania za utratę udziałów w prawie własności (nie ustalono nawet w drodze decyzji wysokości tego odszkodowania) oraz nie pokryła kosztów związanych z przeprowadzką i innymi niedogodnościami wynikłymi z przeznaczenia nieruchomości pod inwestycję celu publicznego. W tych okolicznościach, jak również z uwagi na to, że lokale, do których "wyrzucono zobowiązaną po egzekucji" zajęte są bezumownie, część rzeczy znajduje się w magazynie ZBILK-u, zaś w trakcie egzekucji uszkodzono trwale meble i doszło do kradzieży rzeczy stanowiących własność zobowiązanej, B. K. uznała, że żądanie zwrotu kosztów egzekucyjnych jest nie tylko bezpodstawne, ale przede wszystkim urąga zasadom współżycia społecznego, wyrażonym w art. 5 Kodeksu cywilnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu sprawy zainicjowanej zażaleniem strony, nie znalazło podstaw do uchylenia bądź zmiany postanowienia organu I instancji. W ocenie organu odwoławczego bowiem, każdy z zarzutów zgłoszonych przez zobowiązaną został rozpatrzony właściwie, zgodnie z obowiązującym prawem, argumentacja organu I instancji jest spójna i logiczna, a przy tym argumenty organu I instancji poparte zostały orzecznictwem sądów administracyjnych.

Kolegium - po analizie sprawy w świetle art. 64c § 1-§ 3 u.p.e.a. - w pełni podzieliło stanowisko organu I instancji co do braku zaistnienia w sprawie takich przesłanek, które wpłynęłyby na byt oraz zakres obowiązku uiszczenia przez stronę kosztów egzekucyjnych.

B. K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skargę na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego oraz poprzedzające je następujące akty wydane przez Prezydenta Miasta: tytuł wykonawczy z dnia 15.02.2013 r. Nr [...] , postanowienie z dnia 05.04.2013 r. Nr [...] , domagając się ich zmiany lub uchylenia.

Wymienionym aktom skarżąca zarzuciła naruszenie:

1) art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji RP,

2) art. 1 Protokołu Nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

3) art. 7 K.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e.a.,

4) pozostałych przepisów wskazanych w uzasadnieniu skargi,

5) przepisów wskazanych w odwołaniach skierowanych do Prezydenta Miasta z dnia 04.03.2013 r. i Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 15.04.2013 r..

W uzasadnieniu Skarżąca przedstawiła stan faktyczny, począwszy od decyzji Prezydenta Miasta z dnia 29 grudnia 2011 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, przez postępowanie egzekucyjne aż do wydania przez Kolegium zaskarżonego postanowienia.

Następnie Skarżąca przedstawiła stan prawny, w którym szeroko odniosła się do kwestii inwestycji drogowej, przytoczyła art. 21 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, art. 1 Protokołu Nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz przywołała wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Swoje wywody Skarżąca podsumowała stwierdzeniem, że Gmina Miasto wywłaszczyła Skarżącą z przysługującego jej udziału w prawie własności działki nr [...], następnie w drodze egzekucji pozbawiła ją tego udziału, pozbawiając przy okazji domu rodzinnego, mimo że na części działki nr [...] nie będą budowane żadne budowle ani urządzenia świadczące o budowie drogi w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o drogach publicznych a z domu rodzinnego skarżącej najprawdopodobniej powstanie szkoła muzyczna, zaś koszty egzekucji ponieść ma Skarżąca. Zdaniem Skarżącej, nie istnieje żaden pilny cel społeczny uzasadniający samo wywłaszczenie (co jest przedmiotem aktualnie toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego), a co za tym idzie - nie istnieje żaden pilny cel społeczny pozbawienia jej udziału w przedmiotowej nieruchomości w drodze egzekucji. Skoro zatem cel ten nie istnieje, to tym samym nie istnieje też żaden pilny cel społeczny, uzasadniający pozbawienie jej kwoty [...] zł.

Ponadto, w ocenie Skarżącej, nie można nawet mówić, że zastosowane środki (obciążenie kosztami egzekucji w łącznej kwocie [...] zł - duża kwota dla osoby pozostającej na rencie) są proporcjonalne do celu, który ma zostać zrealizowany, bo taki cel po prostu nie istnieje.

W końcowej części skarżąca podniosła zarzut naruszenia przez organ Gminy art. 9 K.p.a. w zw. z art. 18 u.p.e.a., poprzez niewywiązanie się z obowiązku czuwania nad tym, by Skarżąca nie poniosła szkody (tj. utraty kwoty prawie [...] zł) wskutek nieznajomości prawa.

W odpowiedzi na skargę, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi jako niezasadnej.

Pismem procesowym z dnia 20 stycznia 2014 r. Skarżąca uzupełniła swoją skargę, podnosząc zarzut naruszenia art. 9 i art. 11 K.p.a w zw. z art. 18 u.p.e.a., art. 2 Konstytucji RP. W obszernym uzasadnieniu pisma, Skarżąca ponownie opisała okoliczności, jakie doprowadziły do przeprowadzenia egzekucji, szczególny nacisk kładąc na perturbacje związane z zapewnieniem jej przez Gminę lokalu zastępczego, nieznajomość prawa Skarżącej i brak należytego informowania ją przez organy o prawnych konsekwencjach zaistniałych zdarzeń. Skarżąca zarzuciła także, że organ egzekucyjny nie wyjaśnił jej zasadności zastosowania środka egzekucyjnego w postaci odebrania nieruchomości zamiast zastosowania np. grzywny w celu przymuszenia. W konsekwencji zastosowany środek okazał się być najbardziej uciążliwy dla niej i innych współwłaścicieli nieruchomości, co jest sprzeczne z obowiązującym prawem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uznał, co następuje:

Skarga nie jest zasadna, zaskarżone bowiem postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 lipca 2013 r. i poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta z dnia 5 kwietnia 2013 r. nie narusza prawa w sposób, który nakazywałby wyeliminowanie tego aktu z obrotu prawnego.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że niesporny między stronami jest dotychczasowy przebieg zdarzeń, tj. że w dniu 29 grudnia 2011 r. Prezydent Miasta wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie S. Szybkiego Tramwaju na odcinku [...] - Etap 1 - przebudowa ulicy [...] dla potrzeb budowy S. Szybkiego Tramwaju wraz z niezbędną przebudową uzbrojenia podziemnego i, że decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności oraz, że decyzja ta została utrzymana w mocy ostateczną decyzją Wojewody [...] z dnia 4 kwietnia 2012 r., na którą została wniesiona skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie (o legalności tej decyzji orzeczono wyrokiem z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie o sygn. akt II SA/Sz 614/12).

Niesporne również jest, że w dniu 19 września 2012 r. Prezydent Miasta wystawił tytuł wykonawczy nr[...] , skierowany przeciwko Skarżącej i postanowieniem z dnia 20 września 2012 r., nr[...] , wezwał skarżącą do wydania nieruchomości, tj. działki nr [...] , w ramach posiadanego udziału wynoszącego [...] części, pod rygorem zastosowania środka egzekucyjnego w celu odebrania nieruchomości. Na podstawie ww. tytułu wykonawczego oraz postanowienia, Prezydent Miasta, będący organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, przeprowadził postępowanie egzekucyjne w celu realizacji obowiązku wydania nieruchomości położonej w S. przy ul.[...] . W toku tego postępowania został zastosowany środek w postaci odebrania wskazanej nieruchomości. W następstwie powyższego powstały koszty egzekucyjne, obejmujące opłaty za czynności egzekucyjne przewidziane w art. 64a § 1 u.p.e.a. i wydatki egzekucyjne poniesione przez organ egzekucyjny. Łączna kwota kosztów egzekucyjnych przypadających na Skarżącą stanowi kwotę [...] zł.

Okolicznością bezsporną jest również, że wobec braku dobrowolnego uiszczenia przez Skarżącą ww. kosztów, po uprzednim doręczeniu jej upomnienia, Prezydent Miasta w dniu 15 lutego 2013 r. wystawił tytuł wykonawczy nr [...] , obciążając Skarżącą kosztami egzekucji ([...] zł) oraz kosztami upomnienia ([...] zł). W ustawowym terminie Skarżąca zgłosiła zarzuty w sprawie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie ww. tytułu wykonawczego oraz wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 r. Prezydent Miasta uznał zgłoszone zarzuty za nieuzasadnione i odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy zaskarżonym postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 lipca 2013 r.

W tym miejscu podnieść należy, że zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżony akt (decyzję albo postanowienie) z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu. Ponadto, jak stanowi art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – zwanej dalej "P.p.s.a.", Sąd orzeka w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami oraz powołaną podstawą prawną.

Występujący w przytoczonym powyżej przepisie art. 134 § 1 P.p.s.a. termin "w granicach danej sprawy" wskazuje, że podejmując rozstrzygnięcie sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę. Na tle wyjaśnianego przepisu szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie tożsamości sprawy administracyjnej. Na sprawę administracyjną w znaczeniu materialnym składają się elementy podmiotowe i przedmiotowe, a zatem przy ustalaniu tożsamości sprawy należy badać te właśnie elementy. Tożsamość elementów podmiotowych to tożsamość podmiotu będącego adresatem praw lub obowiązków, a tożsamość przedmiotowa to tożsamość treści tych praw i obowiązków oraz ich podstawy prawnej i faktycznej (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt I SA/Go 1093/12, LEX nr 1298333).

Poczynienie powyższych uwag jest o tyle niezbędne, że Skarżąca, wnosząc skargę na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 lipca 2013 r., zasadniczą część zarzutów oraz obszernej argumentacji skoncentrowała na decyzji Prezydenta Miasta z dnia 29 grudnia 2011 r., utrzymanej w mocy decyzją Wojewody [...] z dnia 4 kwietnia 2012 r., oraz na egzekucji przeprowadzonej wobec Skarżącej na podstawie tytułu wykonawczego nr[...] . Tymczasem, jak wynika z przedstawionego na wstępie opisu zdarzeń, wskazane akty i czynności – jakkolwiek powiązane osobą skarżącej – dotyczą odrębnych spraw administracyjnych, niemogących podlegać rozpoznaniu w sprawie, której przedmiotem jest wyłącznie ww. zaskarżone postanowienie Kolegium z dnia 31 lipca 2013 r. i poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta z dnia 5 kwietnia 2013 r. Stąd też podniesione w tym zakresie zarzuty oraz powołana argumentacja pozostają bez wpływu na ocenę prawidłowości zaskarżonego postanowienia (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 167/09, LEX nr 595879).

Przystępując do rozpoznania istoty sporu rozpoznawanej sprawy, należy zauważyć, że zgodnie z art. 33 u.p.e.a. podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

Skarżąca podniosła zarzuty nieistnienia obowiązku (art. 33 pkt 1 u.p.e.a.), braku wymagalności obowiązku z innego powodu (art. 33 pkt 2), niespełnienia wymogów określonych w art. 27 (art. 33 pkt 10).

W ocenie Sądu, w zaskarżonym postanowieniu Kolegium prawidłowo za niezasadny uznało zgłoszony przez Skarżącą zarzut nieistnienia oraz braku wymagalności z innych przyczyn obowiązku objętego tytułem wykonawczym nr[ ...] .

Zgodzić należy się z organem, że zobowiązana, wnosząc zarzut oparty na podstawie art. 33 pkt 1 u.p.e.a., powinna przedstawić dowody potwierdzające, że obowiązek nie istnieje, ponieważ nigdy nie powstał albo wprawdzie powstał, ale wygasł z powodu wykonania (okoliczność faktyczna) lub z innych przyczyn wynikających wprost z przepisów prawa (przedawnienie) lub czynności prawnych (uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji o nałożeniu obowiązku). Skarżąca takiego dowodu nie przedstawiła.

Prawidłowo organ stwierdził także, że wymagalność obowiązku (art. 33 pkt 2 u.p.e.a.) oznacza istnienie stanu, w którym zobowiązany powinien już wykonać ciążącą na nim skonkretyzowaną powinność, a mimo to uchyla się od jej wykonania, a właściwe organy mają wobec takiej postawy zobowiązanego możliwość żądania przymusowego spełnienia ciążącej na nim powinności.

Jak wynika z akt sprawy, obowiązek uiszczenia kosztów egzekucyjnych powstał z mocy prawa. Prezydent Miasta prowadził postępowanie egzekucyjne w toku, którego zastosowano środek egzekucyjny w postaci odebrania nieruchomości, przewidziany w art.1a pkt 12 lit. b) tiret czwarty u.p.e.a. Podjęte czynności skutkowały zaś powstaniem kosztów egzekucyjnych, o jakich mowa w art. 64a § 1 i art. 64b u.p.e.a. (m.in.: za wydanie postanowienia o wezwaniu zobowiązanego do wykonania obowiązku wydania nieruchomości albo opróżnienia lokalu, za odebranie nieruchomości, za opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń, za pomoc i asystę Policji, z tytułu zabezpieczenia medycznego, za załadowanie, rozładowanie i przewóz ruchomości z opróżnionych pomieszczeń, za przymusowe otwarcie pomieszczeń), a które szczegółowo zostały przedstawione w uzasadnieniu postanowienia Prezydenta Miasta z dnia 5 kwietnia 2013 r.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 64c § 1 zdanie drugie u.p.e.a., koszty egzekucyjne, z zastrzeżeniem § 2-4, obciążają zobowiązanego. Zasadność tej regulacji nie może budzić wątpliwości, gdyż całe postępowanie egzekucyjne i związana z nim konieczność funkcjonowania organów egzekucyjnych jest następstwem uchylania się zobowiązanego od wykonywania nałożonych na niego obowiązków (por. R. Hauser, Z. Leoński, Egzekucja administracyjna. Komentarz do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

Przedstawiona zasada ponoszenia przez zobowiązanego kosztów egzekucyjnych jest jednak w pewnych przypadkach ograniczona, a ograniczenia te wynikają wprost z art. 64 c § 2-4 u.p.e.a. I tak, zgodnie z brzmieniem: "§ 2. Jeżeli tytuł wykonawczy zawiera wady uniemożliwiające przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego, które nie mogły być znane organowi egzekucyjnemu w chwili skierowania tego tytułu do egzekucji, wierzyciel niebędący jednocześnie organem egzekucyjnym obowiązany jest uiścić, tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez organ egzekucyjny, kwotę wynoszącą [...] zł.

§ 3. Jeżeli po pobraniu od zobowiązanego należności z tytułu kosztów egzekucyjnych okaże się, że wszczęcie i prowadzenie egzekucji było niezgodne z prawem, należności te, wraz z naliczonymi od dnia ich pobrania odsetkami ustawowymi, organ egzekucyjny zwraca zobowiązanemu, a jeżeli niezgodne z prawem wszczęcie i prowadzenie egzekucji spowodował wierzyciel, obciąża nimi wierzyciela.

§ 4. Wierzyciel pokrywa koszty egzekucyjne, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego, z zastrzeżeniem § 4b oraz art. 64e § 4a".

Badając, czy w sprawie nie wystąpiły okoliczności wyłączające odpowiedzialność Skarżącej za koszty egzekucyjne, organ ustalił, że w toku postępowania prowadzonego w celu odebrania nieruchomości strona nie skorzystała z prawa wniesienia zarzutów ani nie wniosła o umorzenie postępowania, a jedynie złożyła zażalenie na postanowienie Prezydenta Miasta nr [...] wraz z wnioskiem o wstrzymanie czynności egzekucyjnych. Postępowanie zażaleniowe zostało jednak umorzone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 4 lutego 2013 r. nr [...] . Inne postanowienia nie zostały wydane, zatem wszystkie dokonane czynności egzekucyjne są skuteczne i powodują powstanie kosztów egzekucyjnych, które obciążają Skarżącą. W tej sytuacji uznać należy, że organ egzekucyjny zasadnie naliczył opłaty za czynności egzekucyjne oraz ustalił wydatki egzekucyjne, na które składają się koszty faktycznie poniesione przez organ w związku z prowadzeniem egzekucji, i obciążył nimi Skarżącą w zakresie odpowiadającym stopniowi jej działań i zaniechań podczas prowadzonych czynności egzekucyjnych.

W świetle powyższego, za prawidłowe uznać należy stanowisko Kolegium co do niezasadności podniesionych przez skarżącą zarzutów braku obowiązku (art. 33 pkt 1 u.p.e.a.) oraz braku wymagalności obowiązku z innych przyczyn (art. 33 pkt 2 u.p.e.a.).

Bez wpływu na powyższą ocenę pozostają przy tym - jak to już wskazano na wstępie rozważań - podnoszone przez Skarżącą zarzuty odnoszące się do zasadności prowadzenia postępowania w celu odebrania nieruchomości, tj. postępowania, w związku z którym koszty te powstały. W ramach postępowania mającego na celu zbadanie prawidłowości obciążenia i egzekwowania kosztów egzekucyjnych, Sąd nie może bowiem weryfikować ani prawidłowości decyzji, którą nałożono na Skarżącą obowiązek, ani samego wszczęcia i prowadzenia egzekucji o charakterze niepieniężnym. Podobnie, w rozpatrywanej sprawie, Sąd nie może odnosić się do zasadności zarzutu Skarżącej co do zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego zastosowanego w postępowaniu dotyczącym egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym.

W ocenie Sądu, jako prawidłowe ocenić również należy stanowisko Kolegium w kwestii niezasadności zarzutu niespełnienia przez tytuł wykonawczy wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a. Jak zasadnie podniesiono w zaskarżonym postanowieniu, tytuł wykonawczy został wystawiony na urzędowym formularzu, którego wzór został ustalony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 137, poz. 1541 ze zm.), którego układ i struktura nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Zestawienie zaś treści klauzuli ("Wskazane w niniejszym tytule wykonawczym zobowiązania pieniężne są wymagalne i podlegają egzekucji w trybie administracyjnym na podstawie art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji [...]"), znajdującej się w części B tytułu umieszczonej nad poz. 72 z poz. 72 ("Inna podstawa prawna egzekucji administracyjnej (wpisać właściwy akt normatywny)"), w sytuacji, gdy pozycja ta nie została wypełniona przez wierzyciela – pozwala na jednoznaczne przyjęcie, że w tytule wykonawczym zawarte jest wskazanie o tym, że obowiązek jest wymagalny.

Odnosząc się do zarzutu braku w pouczeniu w tytule wskazać należy, że nie ulega wątpliwości, że pouczenie o terminie i prawie wniesienia zarzutów, nie zawiera wskazania właściwego organu, do którego należy je wnieść. Nie budzi wątpliwości, że z punktu widzenia gwarancji praw zobowiązanego istotne znaczenie w postępowaniu egzekucyjnym ma przepis art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a. zawierający pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie do zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie postępowania egzekucyjnego. Nie jest też sporne, że Skarżąca wniosła stosowne zarzuty i to do organu właściwego. Mając zatem na uwadze to, że tytuł (druk urzędowy) zawierał pouczenie co do prawa, terminu, słusznie zauważyło Kolegium, że brak wskazania organu nie wpłynął w żaden sposób na uprawnienia Skarżącej, czyli na gwarancje procesowe zobowiązanej.

Zdaniem Sądu, na aprobatę zasługuje także stanowisko Kolegium, które odnosząc się do zarzutu Skarżącej, że tytuł wykonawczy nie zawiera wskazania sposobu wyliczenia wysokości kosztów egzekucyjnych, co uniemożliwia weryfikację poprawności sposobu ich wyliczenia i dochodzonego świadczenia, stwierdziło, że ustawodawca nie nałożył na wystawcę tytułu wykonawczego obowiązku wskazania sposobu wyliczenia wysokości kosztów egzekucyjnych.

Stosownie do art. 27 § 1 pkt 3 u.p.e.a. tytuł wykonawczy musi zawierać treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawę prawną tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a w przypadku egzekucji należności pieniężnej - także określenie jej wysokości, terminu, od którego nalicza się odsetki z tytułu niezapłacenia należności w terminie, oraz rodzaju i stawki tych odsetek.

Z brzmienia powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że wystawiając tytuł wykonawczy dotyczący należności pieniężnych, wierzyciel nie ma obowiązku przedstawiania szczegółowego wyliczenia tej należności, lecz jedynie – ma obowiązek określić wysokość tej należności.

W przypadku kosztów egzekucyjnych możliwe jest natomiast wydanie postanowienia w tym przedmiocie. Przy czym, jak wynika z brzmienia art. 64c § 7 u.p.e.a., organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych na żądanie zobowiązanego albo z urzędu, jeżeli koszty te obciążają wierzyciela. Skoro w rozpoznawanej sprawie Skarżąca, jako zobowiązana, nie wystąpiła ze stosownym wnioskiem w tym zakresie, organ egzekucyjny nie miał obowiązku wydania takiego postanowienia. Na marginesie jednak warto ponownie zauważyć, co wyżej już wskazano, że wyliczenia dotyczące kosztów egzekucyjnych wskazał w swoim postanowieniu Prezydent Miasta rozpoznając zarzuty Skarżącej. Należy też zauważyć, że Skarżąca kwestionuje – co do zasady – obciążenie jej tymi kosztami, nie zgłasza zaś zastrzeżeń co do wysokości poszczególnych pozycji wyliczenia.

Mając powyższe na uwadze, uznać należało, że zaskarżone postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 31 lipca 2013 r. i poprzedzające je postanowienie Prezydenta Miasta z dnia 5 kwietnia 2013r. podjęte zostało zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W tym stanie sprawy, na podstawie art. 151 P.p.s.a., Sąd orzekł o oddaleniu skargi.