IV SA/Po 881/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] maja 2013 r. Nr [...] Prezydent Miasta P. orzekł o odmowie zameldowania K. N. – J. (Wnioskodawczyni) na pobyt stały w lokalu nr [...] przy ulicy [...] nr [...] w P. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że stosownie do art. 47 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest obowiązany na podstawie zgłoszenia dokonać zameldowania lub wymeldowania przez zarejestrowanie danych dotyczących osoby i miejsca jej pobytu, jak również innych zdarzeń objętych obowiązkiem meldunkowym. Jeżeli zgłoszone dane budzą wątpliwości, o dokonaniu zameldowania lub wymeldowania rozstrzyga właściwy organ gminy (art. 47 ust. 2.).

W przedmiotowej sprawie wątpliwości związane były z brakiem potwierdzenia na formularzu meldunkowym faktu stałego pobytu K. N. – J. w przedmiotowym lokalu. W toku postępowania wyjaśniającego ustalono, iż najemcą lokalu nr [...] przy ulicy [...] była babcia wnioskodawczyni- M. B., która zmarła [...].08.2012 r. Tytuł prawny do lokalu posiada P. Spółdzielnia Mieszkaniowa (dalej jako- PSM). Pismem z dnia 13.08.2012 r. K. N. – J. zwróciła się do PSM z wnioskiem o przeniesienie na Nią umowy najmu przedmiotowego lokalu. W wyniku przesłuchań świadków jak i samej zainteresowanej ustalono, że wnioskodawczyni pracuje w Holandii na czas nieokreślony. Z tą firma związana jest od 3 lat. Zgodnie z Jej oświadczeniem (k. 65 verte) w przedmiotowym lokalu przebywa, jedynie gdy przyjeżdża z Holandii, w czasie wolnym od pracy. Przebywa w przedmiotowym lokalu kilka razy w miesiącu. Posiada w nim rzeczy osobiste. Lokal jest umeblowany i użytkowany zgodnie z przeznaczeniem.

W ocenie Organu I instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje na stałe zamieszkiwanie w przedmiotowym lokalu, a rozstrzygając o zameldowaniu zainteresowanej w oparciu o art. 47 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych organ meldunkowy obowiązany był jedynie ustalić, czy została spełniona przesłanka warunkująca podjęcie decyzji o zameldowaniu na pobyt stały, tj. zamieszkiwanie w przedmiotowym lokalu z zamiarem stałego w nim pobytu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła K. N. – J., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i zameldowanie Jej na pobyt stały w lokalu nr [...] przy ulicy [...] w P., ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia celem uzupełnienia postępowania dowodowego. Odwołująca wskazała na naruszenie art. 28 kpa poprzez nadanie przymiotu strony P.Spółdzielni Mieszkaniowej; naruszenie art. 7 kpa w zw. z art. 12 § 1 kpa w zw. z art. 77 § 1 kpa poprzez pominięcie w prowadzonym postępowaniu kwestii dotyczących przebywania K. N. – J. w Holandii, w szczególności posiadania tam nieruchomości, ruchomości, wynajmowania mieszkania oraz naruszenie art. 10 ust. w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

W ocenie odwołującej w chwili obecnej art. 10 ust 1 ustawy wspomina jedynie o zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego. W brzmieniu sprzed 31 grudnia 2012 r. obowiązek meldunkowy istniał najpóźniej w czwartej dobie stałego pobytu. Zdaniem odwołującej całokształt materiału dowodowego wskazuje, że zamieszkuje ona w sposób stały pod wskazanym adresem. Z zeznań świadków wynika, że K. N. – J. przebywa pod wskazanym adresem co najmniej 2 do 4 razy w miesiącu w okresach od kilku dni do kilku tygodni. Z przeprowadzonych oględzin wynika, że pod wskazanym adresem znajdują się jej rzeczy osobiste, żywność, przedmioty wyposażenia domowego. Odwołująca nie kwestionuje faktu, że posiada pracę w Holandii, jednakże charakter tej pracy (pralnia) nie powoduje, by w jakikolwiek inny sposób była związana z Holandią. W Holandii nie ma żadnych nieruchomości, ani ruchomości. Nie wynajmuje również mieszkania. Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem wynikającym z zaskarżonej decyzji, że pobyt stały to taki, w którym ktoś permanentnie i ciągle zamieszkuje pod wskazanym adresem. Taka wykładnia prowadziłaby do wniosku, że praca związana z wyjazdami implikowałaby konieczność ciągłego meldowania się. Wykładnia przepisów prawa musi uwzględniać ciągłe zmiany i rozwój. Nadmienić należy również, że w Holandii K. N. – J. nie ma rodziny ani znajomych. Gdyby to było możliwe, to z pewnością pracowałaby ona w Polsce.

Decyzją z dnia [...] lipca 2013 r. Nr [...] Wojewoda utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W motywach tego rozstrzygnięcia wskazano, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych - pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu. W myśl art. 10 ust. 1 cyt. ustawy - osoba przebywająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.

Powołane przepisy prawa wskazują jednoznacznie, że zameldowanie jest czynnością wtórną wobec faktu zamieszkania w danym lokalu, tzn. najpierw należy zamieszkać na określony rodzaj pobytu, a następnie dopełnić formalności meldunkowych.

Organ odwoławczy podzielił ustalenia (wymienione dowody) wynikające z postępowania dowodowego przeprowadzonego przez organ I instancji i jego wnioski prawne. Fakt ten został potwierdzony na podstawie zeznań świadków oraz zeznań strony i przeprowadzonych oględzin lokalu. Zebrane dowody nie potwierdziły faktu przebywania zainteresowanej w spornym lokalu w sposób stały.

Wojewoda wskazał, iż mieszkanie jest tylko wówczas stałym miejscem pobytu przebywających w nim osób, gdy stanowi dla nich wyłączne centrum życiowe, a wiec lokal, w którym koncentrują się ich codzienne sprawy, gdzie osoby te przebywają, wypoczywają, prowadzą gospodarstwo domowe - takim miejscem dla zainteresowanej jak wykazało przeprowadzone przez organ I instancji postępowanie dowodowe nie jest przedmiotowy lokal, z całą pewnością nie mieszka w nim w sposób stały. Lokal nie stanowi wyłącznego codziennego centrum życiowego, w którym koncentrują się codzienne sprawy strony. Bywa w nim jedynie sporadycznie, od czasu do czasu i to na krótko. Zainteresowana zamieszkuje w tym lokalu przez kilka dni lub tygodni w odstępach 2 miesięcy. Żaden z przesłuchanych świadków nie potwierdził stałego pobytu zainteresowanej w przedmiotowym lokalu, natomiast zgodnie potwierdzali, że przebywa krótko, sporadycznie, gdyż pracuje w Holandii.

Sama zainteresowana nie potwierdziła swojego stałego pobytu w tym lokalu. Jej praca w Holandii ma charakter czasowy, z firmą jest związana od 3 lat, ma umowę na czas nieokreślony, chce przeprowadzić remont lokalu i chce powrócić na stałe do Polski, podjąć pracę w Polsce i zamieszkać na stałe w przedmiotowym lokalu, gdzie mieszka kiedy przyjeżdża z Holandii w czasie wolnym od pracy.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że ewidencja ludności służy rejestracji danych o miejscu zamieszkania i pobytu osób, a więc rejestracji stanu faktycznego, a nie stanu prawnego, zameldowanie pod określonym adresem potwierdza jedynie miejsce zamieszkania osoby, a nie legalność jej pobytu w określonym lokalu.

Zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu. Obowiązek meldunkowy rozumiany jest obecnie jako czynność wyłącznie techniczna, związana z rejestracją ruchu ludności, nie rodzi żadnych uprawnień do lokalu. Natomiast sama deklaracja pobytu w określonym lokalu, nie może stanowić podstawy do dokonania zameldowania podczas gdy strona faktycznie w sposób stały w nim nie mieszka, byłaby to fikcja meldunkowa.

Formalności meldunkowych należy dopełnić w lokalu w którym faktycznie przebywa się w sposób stały lub czasowy, natomiast w chwili obecnej strona deklaruje tylko chęć zamieszkania na stałe w przedmiotowym lokalu w przyszłości.

Odnośnie żądania przesłuchania jako świadka narzeczonego strony i ponownie samej zainteresowanej organ odwoławczy na podstawie art. 78 § 2 Kpa odmówił przeprowadzenia tego dowodu, ponieważ w jego ocenie żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami oraz zeznaniami samej zainteresowanej i służyłoby jedynie przedłużeniu prowadzonego postępowania.

Skargę na decyzję Wojewody wywiodła do Sądu K. N. – J. wnosząc o jej uchylenie. Przedmiotowej decyzji zarzucono naruszenie art. 7 kpa w zw. z art. 12 § 1 kpa w zw. z art. 77 § 1 kpa poprzez niepełne przeprowadzenie postępowania dowodowego, naruszenie art. 28 kpa poprzez przyznanie przymiotu strony P. Spółdzielni Mieszkaniowej oraz naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych w brzmieniu obowiązującym przed 31.12.2012 r. w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy.

W odpowiedzi na skargę Organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2013 r. pełnomocnik skarżącej wskazał, iż z Holandią skarżąca związana jest pracą, kwestiami finansowymi i pomieszkiwaniem w mieszkaniu wynajętym przez narzeczonego. Gdyby skarżąca miała pracę w Polsce zamieszkałaby w mieszkaniu przy ul. [...], a w takiej sytuacji ma tam swoje centrum związane z posiadaniem rzeczy osobistych, sprzętu AGD.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ograniczenie tych kompetencji do funkcji kontrolnej powoduje, że sąd administracyjny w postępowaniu sądowym ocenia legalność wydanych przez organy aktów administracyjnych. W przypadku stwierdzenia, że zaskarżone rozstrzygnięcie dotknięte jest istotną wadą prawną, sąd eliminuje ten akt z obrotu prawnego poprzez jego uchylenie lub stwierdzenie nieważności - stosownie do uregulowań przewidzianych w art. 145 § 1 pkt 1 lub 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Rozpatrując stan faktyczny i prawny sprawy Sąd stwierdził, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja, wbrew stanowisku strony skarżącej, nie narusza prawa.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

Przedmiotem oceny Sądu była prawidłowość decyzji wydanej na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tym przepisem w sytuacji gdy zgłoszone dane budzą wątpliwości, o dokonaniu zameldowania lub wymeldowania rozstrzyga właściwy organ gminy. Przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy wszczęte na podstawie art. 47 ust. 1 tej ustawy postępowanie rejestracyjne, ograniczające się do oceny zgłoszenia meldunkowego pod względem formalnym, wymaga przeprowadzenia właściwego postępowania wyjaśniającego. Rozstrzygnięcie o zameldowaniu następuje wówczas w drodze decyzji.

Organ ewidencyjny w takiej sytuacji obowiązany jest ustalić, czy osoba, której obowiązek meldunkowy dotyczy, spełnia warunki określone w ustawie o ewidencji i dowodach osobistych.

Przedmiotowy akt prawny przewiduje ewidencjonowanie przez właściwe organy miejsca pobytu osób, nakładając na nie obowiązek meldunkowy. Obowiązek ten polega, zgodnie z art. 4 ustawy, m.in. na zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego, jak i na wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego. Regulacja ta wyraża funkcję, jaką spełnia ewidencja ludności, będącej instytucją służącą do odzwierciedlenia stanu faktycznego i jednocześnie źródłem informacji, co do rzeczywistego i aktualnego miejsca pobytu konkretnej osoby, jak również charakteru tego pobytu. O zameldowaniu decyduje wobec tego stan faktyczny, polegający na rzeczywistym zamieszkiwaniu danej osoby pod określonym adresem.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwość orzekających organów budził fakt stałego zamieszkiwania skarżącej w przedmiotowym lokalu. Jak wynika z akt sprawy Skarżąca od kilku lat pracuje w Holandii. W przedmiotowym lokalu przebywa, jedynie gdy przyjeżdża z Holandii, w czasie wolnym od pracy. Pod wskazanym adresem znajdują się jej rzeczy osobiste, żywność, przedmioty wyposażenia domowego. W Holandii nie ma żadnych nieruchomości, ani ruchomości. Strona zadeklarowała chęć zamieszkania na stałe w przedmiotowym lokalu oraz podjęcia zatrudnienia w Polsce w przyszłości.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy, pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Stosownie do tego, uznanie pobytu za stały uzależnione jest od łącznego spełnienia określonych przez ustawodawcę przesłanek tj: faktycznego przebywania pod określonym adresem oraz jednoczesnego zamiaru stałego pobytu w tym miejscu połączonego z wolą koncentracji w nim swoich spraw życiowych. Sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości pod oznaczonym adresem nie przesądza zatem o stałym jego charakterze. Musi on wystąpić łącznie z fizycznym przebywaniem w oznaczonym miejscu. Przez "zamiar" należy przy tym rozumieć nie tylko wolę wewnętrzną, ale również wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych możliwych do stwierdzenia okoliczności.

Jak wyjaśnił NSA w wyroku z dnia 6 października 2011 r., II OSK 1478/10, miejsce stałego pobytu to miejsce, w którym osoba realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe, tj. w szczególności mieszka, nocuje, spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy, przyjmuje wizyty. Sama zatem okoliczność, iż w mieszkaniu tym znajdują się rzeczy należące do skarżącej, podczas gdy ona sama nie przebywa stale w lokalu, nie może stanowić dowodu, że skarżąca stale tam zamieszkuje.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela pogląd zawarty w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym sporadyczne przebywanie w mieszkaniu, przechowywanie rzeczy i odbieranie korespondencji nie mogą świadczyć o tym, że skarżąca przebywa w lokalu z zamiarem stałego pobytu (por. wyrok NSA z 14.02.2013 r., sygn. akt II OSK 1938/11, LEX nr 1358471).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż rację mają organy administracji publicznej, uznając, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego na dzień wydania decyzji pierwszoinstancyjnej nie wystąpiły przesłanki uzasadniające zameldowanie skarżącej na pobyt stały przy ul. [...] w P. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że lokal znajdujący się pod tym adresem, nie stanowił miejsca stałego pobytu skarżącej w okresie poprzedzającym wydanie decyzji o odmowie zameldowania. Fakt ten zresztą został niespornie potwierdzony przez samą skarżącą podczas przesłuchania, jak również przez Jej pełnomocnika na rozprawie. Ustalenia w tym zakresie zostały potwierdzone również przez świadków.

Sąd uznał, iż rozpatrujące sprawę organy administracji zgromadziły wystarczający dla podjęcia rozstrzygnięcia materiał dowodowy, który został w sposób prawidłowy oceniony. W tym zakresie wydane w sprawie decyzje spełniają wymogi określone przepisami art. 7, art. 77 §1 i art. 80 k.p.a. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że organ administracji publicznej ocenia wyniki postępowania wyjaśniającego, uwzględniając stan faktyczny istniejący w dniu wydania decyzji, czyli na dzień 29 maja 2013 r. Nie zasługuje zatem na aprobatę zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych w brzmieniu obowiązującym przed 31.12.2012 r. w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy.

Chybiony okazał się również zarzut związany z naruszeniem art. 28 k.p.a., poprzez nadanie przymiotu strony P. Spółdzielni Mieszkaniowej. Zagadnienie dotyczące stron postępowania w postępowaniu w przedmiocie zameldowania lub wymeldowania zostało wyczerpująco przedstawione i jednoznacznie przesądzone w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 grudnia 2011 r., II OPS 1/11, (LEX nr 1052733). Z uzasadnienia powołanej uchwały wynika, iż postępowanie administracyjne w sprawie o zameldowanie (wymeldowanie) określonej osoby w danym lokalu, dotyczy interesu prawnego tej osoby oraz właściciela lokalu lub innego podmiotu, który posiada tytuł prawny do danego lokalu.

Końcowo podkreślić jeszcze raz należy, że celem instytucji zameldowania jest odzwierciedlenie aktualnego stanu faktycznego związanego z czasowym oraz stałym pobytem osób. Ewidencja ludności ma tylko i wyłącznie charakter porządkowy i nie rozstrzyga o uprawnieniach do lokalu jak i prawie do przebywania w nim.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że zaskarżona decyzja jak i decyzja ją poprzedzająca podjęte zostały na podstawie przepisów prawa, prawidłowo zastosowanych i wyłożonych i z tego względu Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.