IV SA/Po 636/14

Uzasadnienie

Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej przy ul. M. [...], działając przez swego pełnomocnika, wystąpiła z wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego ostateczną decyzją nr [...] Prezydenta Miasta P. z dnia [...] stycznia 2012 roku, zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w P. (działka nr [...],[...], część działki nr [...], część działki nr [...], ark. [...], obręb Z.), wydaną dla spółki Z.T. Spółka z o.o. z siedzibą w P. wskazując, iż:

• bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym prowadzonym na skutek wniosku Z.T. Spółka z o.o.,

• wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne, istniejące w dniu wydania decyzji, które nie były znane Organowi, który wydał decyzję, a mianowicie Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej w P. przy ul. M. [...] nigdy nie wyraziła zgody na realizację przejazdu przeciwpożarowego z działki nr [...] na działkę nr [...]; a zatem Inwestor - to jest spółka Z.T. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - złożyła oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością, oznaczoną numerem geodezyjnym [...], na cele budowlane, choć w rzeczywistości tego prawa nie posiadała i nie posiada.

Prezydent Miasta P. postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2012 r. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania zakończonego decyzją Prezydenta Miasta P. nr [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. o pozwoleniu na budowę.

Zażalenie na powyższe postanowienie, wniosła Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej przy ul. M. [...] w P. zarzucając zaskarżonemu postanowieniu naruszenie art. 148 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., obecnie jt. Dz.U. z 2013r., poz.267 – dalej k.p.a.) w zw. z art. 149 § 3 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i bezpodstawne wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego zakończonego ostateczną decyzją zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego, podczas gdy zaktualizowały się wszystkie przesłanki, których wystąpienie obliguje organ do wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego. W Zażaleniu zarzucono również naruszenie przepisu art. 148 k.p.a. w zw. z art. 29 k.p.a. poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na bezpodstawnym przyjęciu, że dniem, w którym skarżący dowiedział się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania, oraz dniem, w którym dowiedział się on o decyzji nr [...] Prezydenta Miasta P. z dnia [...] stycznia 2012 r., zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego jest dzień, w którym o decyzji dowiedział się członek Wspólnoty nie będący członkiem Zarządu Wspólnoty, a zatem osoba nie będąca uprawnioną do działania w imieniu i na rzecz strony, podczas gdy prawidłowo należało przyjąć, że dniem, w którym strona (Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej w P. przy ul. M. [...]) dowiedziała się o decyzji nr [...] jest dzień, w którym o tej decyzji dowiedział się choćby jeden z członków Zarządu Wspólnoty, a zatem dzień 18 czerwca 2012 r.. Skarżący zarzucił również naruszenie ogólnych zasad postępowania uregulowanych w art. 6 – 8 k.p.a.

Wojewoda W. postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., nr [...] uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu organ wskazał, że w ramach pierwszego etapu, który można określić mianem wstępnego, badane są wyłącznie kwestie dopuszczalności wznowienia postępowania w kontekście podmiotowym, przedmiotowym, a nadto ustala się czy podanie o wznowienie postępowania zostało złożone w ustawowy terminie. Zgodnie z art. 148 k.p.a. podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w I instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia postępowania. Natomiast termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej wart. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., tj. strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. Przy czym strona musi udowodnić, kiedy (w jakiej dacie) dowiedziała się o okolicznościach lub decyzji stanowiących podstawę do wznowienia postępowania, ze ścisłością, dostateczną do ustalenia, że jej podanie o wznowienie wpłynęło przed upływem terminu jednomiesięcznego od dnia, w którym dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia. Należy więc przyjąć, że zachowanie terminu miesięcznego musi być udowodnione przez stronę.

Dalej organ wskazał, że w piśmie z 16 lipca 2012 r. wnioskodawca wskazał, iż zarówno o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. jak i o wydanej [...] stycznia 2012 r. decyzji Prezydenta Miasta P., dowiedział się w dniu 18 czerwca 2012 r., to jest w dniu, w którym został wybrany nowy Zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. [...] w P. Zdaniem organu odwoławczego uwzględniając treść art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz, 903 ze zm. – dalej u.w.l.), Prezydent Miasta P. dokonał błędnych ustaleń przyjmując za datę, o której mowa w art. 148 k.p.a. datę pisma Członków Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. [...] w P., tj. dzień 22 maja 2012 r. Należało bowiem uznać, zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi we wniosku z 16 lipca 2012 r., że datą, o której mowa w art. 148 k.p.a. jest dzień 18 czerwca 2012 r. czyli dzień, w którym o decyzji oraz o przesłance wynikającej z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. dowiedział się Zarząd Wspólnoty. Wobec powyższego organ odwoławczy uznał, że wniosek o wznowienie postępowania nadany w dniu 17 lipca 2012 r. został złożony z zachowaniem terminu.

Na skutek skargi wniesionej przez Z.T. Sp. z o.o., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 6 marca 2013r. sygn. akt IV SA/Po 1233/12 uchylił zaskarżone postanowienie Wojewody W. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż zgodnie z art. 21 ust. 1 u.w.l. zasadą jest, iż wspólnotę mieszkaniową reprezentuje jej zarząd. W przedmiotowej sprawie, jak wynika z akt sprawy w dniu wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę Wspólnota Mieszkaniowa Nieruchomości przy ul. M. [...] w P, reprezentowana była przez 2 osobowy zarząd, który na mocy umowy o zarządzanie nieruchomością z dnia 1 kwietnia 2007 r. powierzył zarząd nieruchomością [...] Sp. z o.o. z siedzibą w P. Sąd wskazał, że u.w.l. posługuje się pojęciem zarządu w znaczeniu podmiotowym, jako organu wspólnoty, oraz w znaczeniu funkcjonalnym, czyli jako zarządzanie, administrowanie. Sąd zwrócił również uwagę, że w przypadku wspólnot mieszkaniowych doręczeń należy dokonywać reprezentującemu ją zarządowi, a zarządcy tylko wtedy jeżeli został ustanowiony i jeżeli umowa dotycząca sprawowania przez niego zarządu nieruchomością, przewiduje taki zakres jego obowiązków, tzn. reprezentowanie wspólnoty.

Wobec powyższego organ odwoławczy w pierwszej kolejności winien rozstrzygnąć w jaki sposób winna być reprezentowana wspólnota w dacie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. Dokonując powyższych ustaleń organ winien mieć na uwadze zapisy ww. umowy z dnia 1 kwietnia 2007 r., a przede wszystkim treść § 3, w którym wskazano, że do obowiązków zleceniobiorcy należeć będzie w szczególności reprezentowanie zleceniodawcy przed wszelkimi sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami administracji publicznej, organami administracji państwowej, organami administracji samorządowej, organami ścigania we wszelkich sprawach dotyczących zleceniodawcy. Następnie organ winien dokładnie wyjaśnić, czy decyzja Prezydenta Miasta Poznania nr [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. została doręczona osobie do tego uprawnionej. Dopiero ustalenie powyższego pozwoli organowi na przesądzenie czy strona faktycznie została w sprawie pobawiona możliwości działania, a ponadto pozwoli ustalić czy termin miesięczny na złożenie wniosku o wznowienie postępowania nie rozpoczął biegu w dniu doręczenia zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu fakt powołania nowego zarządu nie ma żadnego znaczenia przy ustalaniu biegu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania jeżeli Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. [...] w P. prawidłowo doręczono decyzję o pozwoleniu na budowę. Dopiero ustalenie, że poprzedni zarząd nie wiedział aż do momentu odwołania o okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania pozwoli na przyjęcie, że z dniem powołania nowego zarządu rozpoczął bieg termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania.

Mając powyższe na uwadze Wojewoda W. postanowieniem z dnia [...].08.2013r. nr [...] uchylił postanowienie Prezydenta Miasta P. z dnia [...].08.2012r. nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.

Prezydent Miasta P. decyzją z dnia [...].02.2014r. nr [...] na podstawie art. 105 § 1 i art. 104 k.p.a. umorzył wznowione postanowieniem z dnia [...].12.2012r. postępowanie administracyjne w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezydenta Miasta P. o pozwoleniu na budowę nr [...]z dnia [...].01.2012r. znak: [...] dla inwestycji obejmującej budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego wraz z drogami pożarowymi na terenie nieruchomości przy ul. M. [...] w P. przewidzianego do realizacji na działkach nr [...],[...], części działki nr [...] i części działki nr [...] ark. 1 obręb Z.

W toku czynności wyjaśniających ustalono, iż Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy ul. M. [...] aktualnie nie dysponuje oryginałem umowy o zarządzanie nieruchomością z dnia 1.04.2007r. zawartej pomiędzy zarządem Wspólnoty a spółką [...] Sp. z o.o. Ze złożonej do akt sprawy, przez pełnomocnika Wspólnoty Mieszkaniowej, kopii w/w umowy wynika, iż w dniu wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę Wspólnota Mieszkaniowa Nieruchomości, reprezentowana była przez 2 osobowy zarząd, który powierzył wykonywanie czynności zarządu nieruchomością Spółce [...] Sp. z o.o. z siedzibą w P. Zapis § 3 ust. 1 w/w umowy wskazuje, że do obowiązków zarządcy należało m.in. reprezentowanie Wspólnoty przed organami administracji samorządowej.

Wobec braku oryginału umowy o zarządzanie nieruchomością, zwrócono uwagę, na załączony do akt protokół sądowy z dnia 17.05.2012r. Dokument powyższy wskazuje, iż w postępowaniu cywilnym Wspólnota Nieruchomości [...] reprezentowana była przez [...] Sp. z o.o. Przed Sądem Rejonowym w P., w obecności kilku członków Wspólnoty, Prezes Spółki B.N. oświadczył, że pełni funkcję zarządcy nieruchomości, a wobec wycofania się poprzedniego zarządu, Wspólnota aktualnie nie posiada zarządu. Nowy zarząd Wspólnoty wybrany został w dniu 18.06.2012 r., co potwierdza potwierdzona za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika Wspólnoty kopia uchwały nr Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości M. [...] w P. z dnia 18.06.2012r. Niewątpliwie więc nowy zarząd wspólnoty, powołany został już po wydaniu decyzji nr o pozwoleniu na budowę z dnia [...].01.2012 r.

W uzasadnieniu powołano się również na informację uzyskaną z Urzędu Statystycznego z której wynika, iż zarówno w dniu wszczęcia postępowania (05.01.2012r.), jak i w dniu wydania decyzji o pozwoleniu na budowę nr [...] ([...].01.2012r.) Wspólnota Mieszkaniowa ul. M. [...] w P. posiadała zgłoszony do rejestru REGON, adres siedziby i do korespondencji: ul. B. [...],[...] P., będący również adresem siedziby Spółki [...] sp. z o.o. jest ul. B. [...] w P. Z powyższego zdaniem Prezydenta wynika, iż Spółka ta sprawowała zarząd nieruchomościami Wspólnoty Mieszkaniowej, a poza tym adres zarządcy był wskazany jako adres Wspólnoty.

Z powyżej przedstawionych ustaleń wynika, że decyzja o pozwoleniu na budowę nr [...] z dnia [...].01.2012r. została doręczona prawidłowo zarządcy Spółki [...] Sp. z o.o. na nowy adres ul. [...][...], P. w dniu 18.01.2012r., co pozwala uznać, iż Wspólnota Mieszkaniowa nie była pozbawiona możliwości działania, a przede wszystkim termin miesięczny do złożenia wniosku o wznowienie postępowania rozpoczął się w dniu doręczenia decyzji pozwolenia na budowę. Tym samym, podanie z dnia 19.07.2012 r. o wznowienie postępowania złożone zostało po upływie terminu przewidzianego w art. 148 § 1 i 2 k.p.a.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła Wspólnota Mieszkaniowa Nieruchomości położonej przy ul. M. [...] w P. wnosząc o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz o wydanie decyzji w przedmiocie uchylenia decyzji Prezydenta Miasta P. nr [...] z dnia [...].01.2012r. w przedmiocie zatwierdzenia pozwolenia na budowę ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji Prezydenta Miasta P. z dnia [...] lutego 2014 w całości, oraz o wydanie decyzji w przedmiocie uchylenia decyzji Prezydenta Miasta P. z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...].

Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie przepisu art.105 k.p.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wydanie decyzji umarzającej wznowione postanowieniem z dnia 05.12.2012r. postępowanie administracyjne. Odwołująca zarzuciła również naruszenie przepisu art.148 k.p.a. w zw. z art.28 k.p.a. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na bezpodstawnym przyjęciu, że dniem w którym Wspólnota dowiedziała się o decyzji nr [...] i okoliczności do wznowienia postępowania jest dzień w którym decyzja została doręczona zarządcy, gdy dniem tym był dzień w którym o tej decyzji dowiedziała się członek Zarządu Wspólnoty, a więc dzień 18.06.2012r. Zdaniem Wspólnoty w trakcie postępowania naruszono także ogólne zasady postępowania uregulowane w art. 6 – 8 k.p.a. poprzez naruszenie zasady legalności i wydanie decyzji rażąco naruszającej prawo i zaniechanie podjęcia czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Skarżąca zarzuciła również błędne ustalenie, że dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania w dniu doręczenia decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...] w P.

Zdaniem odwołującej, w świetle okoliczności sprawy oczywistym jest, że decyzja o pozwoleniu na budowę nie została doręczona osobie do tego uprawnionej. Mając na względzie postanowienie § 3 pkt 1 umowy o zarządzanie nieruchomością odwołująca zwróciła uwagę na fakt, iż nie może stanowić ono samo przez się podstawy dla wysnucia wniosku, iż spółka [...] Spółka z o.o. z siedzibą w P. była uprawniona do działania w imieniu i na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w P. przy ul. M. [...] w postępowaniu zakończonym ostateczną decyzją zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. M. [...]. Organowi I instancji umknęła kwestia zasadnicza, a mianowicie to, iż umocowanie do reprezentowania Wspólnoty Mieszkaniowej w postępowaniu sądowym czy administracyjnym wymaga każdorazowo uchwały tej Wspólnoty.

Skarżąca podkreśliła, iż Wspólnota Mieszkaniowa, która w myśl u.w.l. może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną, może też występować jako strona w postępowaniu administracyjnym. Reprezentuje ją wówczas zarząd. Nie sposób uznać zdaniem Wspólnoty uznać, iż fakt doręczenia decyzji na adres zarządcy jest równoznaczny z tym, że o decyzji dowiedziała się strona. Z przepisu art. 21 ust. 1 u.w.l. jasno wynika, iż to zarząd kieruje sprawami wspólnoty mieszkaniowej i reprezentuje ją na zewnątrz. Zarządca nigdy nie poinformował Wspólnoty o fakcie prowadzenia postępowania administracyjnego w powyższej sprawie. Nie powiadomił także Skarżącego o wydaniu decyzji o pozwoleniu na budowę, a zatem Skarżący został pozbawiony możliwości wniesienia odwołania od tej decyzji. Należy zatem uznać, iż strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, a zatem zaktualizowała się przesłanka wznowieniowa, o której mowa w przepisie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.

W odwołaniu podniesiono również, iż Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej w P. przy ul. M. [...] nigdy nie wyraziła zgody na realizacje przejazdu przeciwpożarowego z działki nr [...] na działkę nr [...]; a zatem inwestor złożył oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością, oznaczoną numerem geodezyjnym [...], na cele budowlane, choć w rzeczywistości tego prawa nie posiadała i nie posiada. Odwołująca wskazała, iż pismo z dnia 28 listopada 2011r., w którym mowa jest o wyrażeniu zgody na realizacje przejazdu przeciwpożarowego z działki nr [...] na nieruchomość nr [...], zostało podpisane przez Zarządcę (to jest spółkę [...] Sp. z o.o.), a nie przez Zarząd Wspólnoty (i to za zgodą Wspólnoty Mieszkaniowej wyrażoną w uchwale). Na marginesie dodano, że B.N. na zebraniu Wspólnoty, które odbyło się w dniu 18 czerwca 2012 r, oświadczył, że nie podpisał dokumentu obejmującego zgodę na realizację przejazdu przeciwpożarowego z działki nr [...] na nieruchomość nr [...]. Okoliczność ta w ogóle została przez Organ I instancji pominięta. Organ administracji zdaje się w ogóle nie dostrzegać tego, że wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne, istniejące w dniu wydania decyzji, które nie były znane Organowi, który wydał decyzję, a zatem ziściła się jedna jeszcze przesłanka wznowieniowa.

Odwołująca zaakcentowała, że zarówno o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia z art. 145 § 1 pkt 5, jak i o wydanej w dniu [...] stycznia 2012 r. decyzji Prezydenta Miasta P., dowiedział się w dniu 18 czerwca 2012 r., to jest w dniu, w którym został wybrany nowy Zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej.

Kolejne odwołanie wniosła [...] SA w P. jako aktualny właściciel działki nr [...] stanowiącej w części teren realizacji inwestycji (następca prawny w miejsce [...] Sp. z o.o. uwzględnionej jako strona postępowania) wnosząc o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozstrzygnięcia przez organ I instancji, względnie o orzeczenie co do istoty sprawy. Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1. przepisów postępowania wyrażonych w art. 105 w zw. z art. 148 § 2 k.p.a., poprzez umorzenie postępowania z uwagi na przekroczenie terminu do złożenia wniosku o jego wszczęcie (o wznowienie postępowania), gdy tymczasem termin do jego złożenia został zachowany,

2. przepisów postępowania wyrażonych w art. 77 § 1 i art. 80 § 1 k.p.a., poprzez pominięcie w sprawie istotnych okoliczności, których wyjaśnienia organ winien dokonać z urzędu, w szczególności pominięcie ustaleń co do treści umowy łączącej wspólnotę z jej domniemanym zarządcą w dniach 5 i 31 stycznia 2012 r.,

3. naczelnych zasad postępowania administracyjnego wyrażonych w art. 7, art. 8 oraz art. 11 k.p.a. w zakresie, w jakim działania organu nie odpowiadają zasadniczym dyrektywom podejmowania przez organ wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz nie wpływają na pogłębianie zaufania obywateli do działań organu.

Wojewoda W. decyzją z dnia [...].04.2014r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu wskazano, że wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzającą możliwość ponownego rozpoznania sprawy zakończonej decyzją ostateczną tylko wówczas, jeżeli postępowanie, w którym ta decyzja została wydana, było dotknięte wadą określoną wart. 145 § 1, art. 145a § 1 lub art. 145 b §1 k.p.a. Wznowienie postępowania może nastąpić z urzędu lub na żądanie strony (art. 147 k.p.a.).

Podanie o wznowienie postępowania uruchamia postępowanie wstępne, którego celem jest ustalenie przez organ, czy nie zachodzą przedmiotowe, bądź podmiotowe przesłanki niedopuszczalności wznowienia oraz czy zachowany został wymóg terminowości podania. Właściwy organ zobligowany jest zatem do zbadania czy decyzja, której dotyczy wniosek o wznowienie postępowania, jest ostateczna, czy wniosek o wznowienie postępowania pochodzi od strony, czy podanie o wznowienie postępowania zostało wniesione z zachowaniem terminów określonych w art. 148 § 1 i 2 k.p.a. oraz czy żądanie wznowienia postępowania oparte jest na przyczynie wznowienia określonej przepisami prawa.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż WSA w Poznaniu w wyroku sygn. akt IV SA/Po 1233/12, zauważył, iż w dniu wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę Wspólnota Mieszkaniowa była reprezentowana przez dwuosobowy zarząd, który na mocy umowy o zarządzanie nieruchomością z dnia 1 kwietnia 2007 r. powierzył zarząd nieruchomością [...] Sp. z o.o. z siedzibą w P. W § 3 pkt 1 tejże umowy zawarto zapis, iż do obowiązków Zleceniobiorcy tj. [...] Sp. z o.o. z siedzibą w P. należeć będzie w szczególności reprezentowanie Zleceniodawcy (Wspólnoty Mieszkaniowej) przed wszelkimi sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami administracji publicznej, organami administracji samorządowej, organami ścigania we wszelkich sprawach dotyczących Zleceniodawcy. Inwestor, na rzecz którego zostało wydane pozwolenie na budowę, przedłożył oświadczenie Prezesa Zarządu [...] Sp. z o.o. B.N. z dnia 4 kwietnia 2014 r., iż ww. Spółka "sprawowała zarząd Nieruchomością Wspólną podejmując czynności w imieniu i na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. M. [...] w P. na podstawie umowy z dnia 01.04.2007 r. zawartej z zarządem Wspólnoty. Do dnia odwołania [...] przez Wspólnotę Mieszkaniową, co nastąpiło w dniu 18 czerwca 2012 r., umowa o zarządzanie z dnia 01.04.2007 roku nie była zmieniana, w związku z czym nie były podpisywanego pomiędzy stronami żadne aneksy. Wojewoda podniósł, iż wskazana umowa została zawarta w oparciu o uchwalę Wspólnoty Mieszkaniowej nr [...] z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie powierzenia usługi zarządzania nieruchomością wspólną firmie [...].

Wskazana umowa o zarządzie nieruchomością obowiązywała w dacie wydawania przez Prezydenta Miasta P. decyzji o pozwoleniu na budowę na rzecz Z.T. Sp. z o .o.o. tj. 13 stycznia 2012 r. Zatem należy uznać, iż [...] Sp. z o.o. w tej dacie reprezentowała Wspólnotę Mieszkaniową i to zarządcy należało doręczyć decyzję kończącą postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę.

Decyzja o pozwoleniu na budowę z dnia [...] stycznia 2012 r. została zatem prawidłowo doręczona stronie postępowania administracyjnego tj. Wspólnocie Mieszkaniowej, reprezentowanej przez zarządcę - [...] Sp. z o.o. na podstawie umowy z dnia 1 kwietnia 2007 r. Zachodzi zatem tożsamość podmiotu wnioskującego o wznowienie postępowania i podmiotu, który otrzymał rozstrzygnięcie wydane w postępowaniu zwykłym. Stąd wnioskodawca - Wspólnota Mieszkaniowa nie może podnosić, iż nie brała udziału w postępowaniu zakończonym wydaniem w dniu [...] stycznia 2012 r. decyzji ostatecznej przez Prezydenta Miasta P.

Uwzględniając więc, iż decyzja z dnia [...] stycznia 2012 r. o pozwoleniu na budowę została doręczona stronie postępowania, będącej jednocześnie wnioskodawcą w sprawie wznowienia postępowania, w dniu 18 stycznia 2012 r., organ odwoławczy stwierdził, że wniosek o wznowienie postępowania został złożony po upływie 6 miesięcy od daty powzięcia wiadomości o decyzji i jej treści, w której określono między innymi, iż do terenu realizacji inwestycji należy także działka wnioskodawcy nr [...] (wniosek został nadany w dniu 17 lipca 2012 r., a wpłynął do organu w dniu 19 lipca 2012 r.). Należy zatem uznać, iż wniosek o wznowienie postępowania został złożony po terminie określonym w art. 148 § 1 § 2 k.p.a.

Skargę na powyższą decyzję wniosła Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej przy ul. M. [...] w P. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji ja poprzedzającej. W uzasadnieniu skargi powtórzono treść i argumenty zawarte we wcześniejszym odwołaniu.

Wojewoda W. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując swą dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 - dalej P.p.s.a.) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Sąd administracyjny jest sądem kasacyjnym. W razie stwierdzenia istotnych uchybień sąd administracyjny nie ma więc kompetencji do merytorycznego rozstrzygnięcia danego postępowania, lecz jest upoważniony jedynie do uchylenia bądź stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji lub aktu. Na podstawie art. 134 § 1 P.p.s.a., w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem niniejszego postępowania była ocena legalności decyzji Wojewody W. i poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta P. wydanej na podstawie art. 105 § 1 i art. 104 k.p.a. i umarzającej wznowione postępowanie administracyjne w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezydenta Miasta P. o pozwoleniu na budowę nr [...] z dnia [...].01.2012r. znak: [...] dla inwestycji obejmującej budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego wraz z drogami pożarowymi na terenie nieruchomości przy ul. M. [...] w P. przewidzianego do realizacji na działkach nr [...],[...], części działki nr [...] i części działki nr [...] ark. [...] obręb Z.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę miał na uwadze, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 6 marca 2013r. sygn. akt IV SA/Po 1233/12 uchylił wydane w toku przedmiotowej sprawy postanowienie Wojewody W. dnia [...] października 2012 r., nr [...]. Organy administracyjne rozpoznając ponownie niniejszą sprawę i Sąd w niniejszym postępowaniu na podstawie art. 153 P.p.s.a. pozostawały związane oceną prawną oraz wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi w powyżej opisanym wyroku WSA.

Zgodnie z art. 153 P.p.s.a., ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Przez ocenę prawną należy rozumieć sąd o prawnej wartości sprawy. Ocena prawna może dotyczyć stanu faktycznego, wykładni przepisów prawa materialnego i procesowego, prawidłowości korzystania z uznania administracyjnego oraz kwestii zastosowania określonego przepisu prawa jako podstawy do wydania decyzji. Wskazania co do dalszego postępowania stanowią z reguły konsekwencję oceny prawnej. Dotyczą one sposobu działania w toku ponownego rozpoznania sprawy i mają na celu uniknięcie błędów już popełnionych i wskazanie kierunku, w którym winno zmierzać przyszłe postępowanie (J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012 r., s. 397 uw. 1, 2; M. Jagielska, J. Jagielski, R. Stankiewicz, w: red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011 r., s. 544, Nb 1-3).

Artykuł 153 P.p.s.a. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że ani organ administracji publicznej, ani sąd, orzekając ponownie w tej samej sprawie, nie mogą nie uwzględnić oceny prawnej i wskazań wyrażonych wcześniej w orzeczeniu sądu, gdyż są nimi związane. Nieprzestrzeganie tego przepisu w istocie podważałoby obowiązującą w demokratycznym państwie prawnym zasadę sądowej kontroli nad aktami i czynnościami organów administracji i prowadziło do niespójności działania systemu władzy publicznej. Związanie oceną prawną wyrażoną w wyroku (uzasadnieniu orzeczenia) oraz wynikającymi z niej wskazaniami co do dalszego postępowania oznacza, że organ nie może formułować nowych ocen prawnych, sprzecznych z wyrażonym wcześniej poglądem, lecz obowiązany jest do podporządkowania się jemu w pełnym zakresie oraz konsekwentnego reagowania w razie stwierdzenia braku zastosowania się do wskazań w zakresie dalszego postępowania przed organem administracji publicznej (wyrok NSA z: 30.7.2009 r., II FSK 451/08, Lex nr 526493; 23.9.2009 r., I FSK 494/09, Lex nr 594010; 13.7.2010 r., I GSK 940/09, Lex nr 594756; wyrok WSA we Wrocławiu z 14.1.2010 r., I SA/Wr 1591/09, Lex nr 559604). Dlatego w razie wnoszenia kolejnych skarg, sąd administracyjny weryfikuje m.in. sposób wywiązania się organów ze skierowanych do nich wskazań, nie wnika on natomiast w materię objętą zakresem wcześniejszych ocen (wyrok NSA z dnia 21.4.2010 r., II FSK 2129/08, Lex nr 596261). Należy w tym miejscu dodatkowo podkreślić, że art. 153 P.p.s.a. pełni szczególną rolę w kontekście skuteczności oraz wykonalności orzeczeń sądów administracyjnych. Naruszenie art. 153 P.p.s.a. przez organy administracji pociąga za sobą niebezpieczeństwo ponownego zaskarżenia podjętej decyzji do sądu administracyjnego, unicestwienie bytu prawnego przedmiotowej decyzji oraz konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania administracyjnego co do istoty sprawy. W ten sposób toczące się postępowanie administracyjne z nieuzasadnionych powodów ulega przedłużeniu. Dlatego art. 153 P.p.s.a. określa taką relację między organem administracyjnym a sądem, która sprowadza się do związania organu oceną prawną i wskazaniami do dalszego postępowania, gdzie nie ma miejsca na polemikę organu z oceną prawną i wskazaniami do dalszego postępowania.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż w wyroku z dnia 6 marca 2013r. sygn. akt IV SA/Po 1233/12 Sąd przesądził, iż zasadniczą kwestią w przedmiotowej sprawie jest rozstrzygnięcie w jaki sposób winna być reprezentowana wspólnota w dacie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. Dokonując powyższych ustaleń należało uwzględnić zapisy umowy z dnia 1 kwietnia 2007r. o zarządzanie nieruchomością, a przede wszystkim treść § 3, w którym wskazano, że do obowiązków zleceniobiorcy należeć będzie w szczególności reprezentowanie zleceniodawcy przed wszelkimi sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami administracji publicznej, organami administracji państwowej, organami administracji samorządowej, organami ścigania we wszelkich sprawach dotyczących zleceniodawcy. Następnie Sąd wskazał, iż należy wyjaśnić, czy decyzja Prezydenta Miasta P. nr [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. została doręczona osobie do tego uprawnionej. Dopiero ustalenie powyższego pozwoli organowi na przesądzenie czy strona faktycznie została w sprawie pobawiona możliwości działania, a ponadto pozwoli ustalić czy termin miesięczny na złożenie wniosku o wznowienie postępowania nie rozpoczął biegu w dniu doręczenia zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, iż fakt powołania nowego zarządu nie ma żadnego znaczenia przy ustalaniu biegu terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania jeżeli Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. [...] w P. prawidłowo doręczono decyzję o pozwoleniu na budowę. Dopiero ustalenie, że poprzedni zarząd nie wiedział aż do momentu odwołania o okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania pozwoli na przyjęcie, że z dniem powołania nowego zarządu rozpoczął bieg termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania.

Uwzględniając powyższe wytyczne Sądu zasadniczą kwestią w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy Wspólnota była prawidłowo reprezentowana w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezydenta Miasta P. o pozwoleniu na budowę nr [...] z dnia [...].01.2012r. znak: [...] dla inwestycji obejmującej budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego wraz z drogami pożarowymi na terenie nieruchomości przy ul. M. [...] w P. przewidzianego do realizacji na działkach nr [...],[...], części działki nr [...] i części działki nr [...] ark. [...] obręb Z.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż zgodnie z art. 18 ust. 1 u.w.l., właściciele lokali mogą w umowie o ustanowieniu odrębnej własności lokali albo w umowie zawartej później w formie aktu notarialnego określić sposób zarządu nieruchomością wspólną, a w szczególności mogą powierzyć zarząd osobie fizycznej albo prawnej, którą ustawodawca w innym miejscu nazywa zarządcą. W przepisie tym jest mowa o zarządzie w znaczeniu funkcjonalnym, bowiem chodzi w nim o zarządzanie nieruchomością wspólną, czyli podejmowanie czynności faktycznych i prawnych koniecznych dla utrzymania tej nieruchomości. Zarządca jest przy tym osobą trzecią, a więc podmiotem odrębnym od samej wspólnoty.

W tzw. dużych wspólnotach mieszkaniowych, jak w niniejszej sprawie, właściciele lokali zobowiązani są podjąć uchwałę o wyborze zarządu (art. 20 ust. 1 ustawy). Członkiem zarządu może być wyłącznie osoba fizyczna wybrana spośród właścicieli lokali lub spoza ich grona. Zarząd - jak wynika z art. 21 ust. 1 ustawy - kieruje sprawami wspólnoty mieszkaniowej i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami wspólnoty. Jest to zarząd w znaczeniu podmiotowym. Zarząd będący organem wspólnoty składa oświadczenia w imieniu wspólnoty. Tym samym zarząd do swojego działania i wywołania skutku bezpośrednio w sferze prawnej wspólnoty nie potrzebuje dodatkowego pełnomocnictwa. Odmiennie przedstawia się sytuacja, gdy zarząd nieruchomością wspólną zostanie powierzony zarządcy. Wtedy zakres upoważnienia zarządcy do działania w imieniu właścicieli lokali wynika z treści postanowień umowy lub uchwały właścicieli przewidzianych w art. 18 ust. 1 i ust. 2a ustawy. Zarządca nie może zatem reprezentować wspólnoty mieszkaniowej przed sądem i organami administracyjnymi, jeżeli nie legitymuje się odpowiednim pełnomocnictwem albo też stosowne upoważnienie nie znalazło się w umowie o określeniu zarządu bądź uchwale o zmianie tej umowy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt 1792/07 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. CZP 129/08, WYROK Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2004 r., sygn. akt I CK 108/03, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 maja 2006 r. sygn. akt I ACa 290/06).

Jak wynika z akt sprawy decyzję z dnia 13.01.2012r. doręczono Wspólnocie Mieszkaniowej na adres jej zarządcy spółki [...] Sp. z o.o. ul . [...][...] P. (k. 46 akt). Jak wynika z treści umowy zawartej pomiędzy zarządem wspólnoty a [...] ( §3 ust. 1 umowy ) do obowiązków zarządcy należało m.in. reprezentowania wspólnoty przed wszelkimi sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, organami administracji publicznej, organami administracji państwowej, organami administracji samorządowej, organami ścigania we wszelkich sprawach dotyczących zleceniodawcy. Jak wynika z oświadczenia B.N. będącego Prezesem Zarządu [...] powyższa umowa zawarta dniu 1 kwietnia 2007r. w czasie jej obowiązywania do 18.06.2012r. nie była zmieniana, w związku czym nie były podpisywane żadne aneksy. Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż doręczenie decyzji zarządcy jako działającemu w imieniu wspólnoty, na podstawie obowiązującej umowy zawartej z zarządem było prawidłowe.

Uwzględniając wytyczne Sądu, oraz fakt, iż po wydaniu postanowienia Wojewody W. z dnia [...] października 2012 r, a przed wydaniem wyroku Sądu z dnia 6.03.2013r., organ I instancji wydał postanowienie z dnia [...].12.2012r. wszczynające postępowanie w sprawie wznowienia postępowania, oznaczało to, iż zasadnym było umorzenie przedmiotowego postępowania.

Tym samym skarga jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art. 151 P.p.s.a.