VII SA/Wa 2302/13

Uzasadnienie

[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] września 2013 r. nr [...] działając na podstawie art. 138 § 1 ust 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) zwanej dalej K.p.a. oraz na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) po rozpatrzeniu odwołania L. K. - Zarządcy przymusowego od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...].07.2013 r. Nr [...] nakazującej M. H. dokonanie całkowitej rozbiórki samowolnie wybudowanego przyłącza elektroenergetycznego do nieruchomości przy ul. [...] w [...], uchylił zaskarżoną decyzję w całości i umorzył postępowanie organu I instancji w przedmiocie przyłącza elektroenergetycznego do nieruchomości przy ul.[...] w [...].

W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ wskazał, że w wyniku przeprowadzonych w dniu 04.11.2011 r. przez pracowników PINB [...] oględzin na działce przy ul. [...] w [...] ustalono, iż na nieruchomości przy ul. [...] w [...] jest umiejscowiona stacja transformatorowa do której doprowadzone jest zasilanie od słupa energetycznego przy ul. [...] poprzez nieruchomość przy ul. [...]. W części terenu przy ul. [...], w której położony jest kabel elektroenergetyczny jest częściowo utwardzony płytami betonowymi - tworzący drogę wewnętrzną. Organ wskazał, że w dniu oględzin nie było można stwierdzić trasy ułożenia kabla oraz nie okazano dokumentacji projektowej.

Postanowieniem Nr [...] z dnia [...].09.2012 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego [...] nałożył na M. H.obowiązek przedłożenia w terminie 60 dni od dnia doręczenia postanowienia dokumentów określonych w art. 49b ust. 2 Prawa budowlanego. W związku z niewykonaniem nałożonych ww. postanowienie obowiązków Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego [...] decyzją z dnia [...].07.2013 r., Nr [...] nakazał M. H. dokonanie całkowitej rozbiórki samowolnie wybudowanego przyłącza elektroenergetycznego do nieruchomości przy ul. [...] w [...].

Rozpatrując sprawę organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 29a ust. 1 Prawa budowlanego budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Organ zaznaczył, że przepis ten daje inwestorowi możliwość realizacji przyłączy bez zgłoszenia, jednak zobowiązuje inwestora do wykonania na odpowiedniej mapie planu sytuacyjnego przyłącza. W ocenie organu odwoławczego, organ powiatowy błędnie przyjął, że przyłącze elektroenergetyczne wybudowane do nieruchomości przy ul. [...] w [...] zostało wykonane samowolnie. W aktach sprawy znajduje się bowiem kopia mapy zasadniczej z pieczęcią Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, na której widnieje przedmiotowe przyłącze. Z tego względu, w ocenie organu odwoławczego nie można orzec o samowolnej budowie tego przyłącza, ponieważ jego budowa została naniesiona na odpowiednie mapy i przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Organ dodał, że z pisma z dnia 29.08.2012 r., znak: [...] Urzędu [...] Biuro Geodezji i Katastru, Wydział Obsługi Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej wynika, iż w momencie zainwentaryzowania tego kabla na zasadniczej mapie z dnia 08.12.1997 r. jego trasa została oceniona jako bezkolizyjna, dlatego nie było konieczności jej przebudowy. Organ wskazał, że wszelkie sprawy dotyczące naruszenia prawa własności (na które w swych pismach wskazuje [...] Sp. z o.o.) należy rozstrzygać na drodze cywilnej przed sądem powszechnym.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła [...] Sp. z o.o. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

Zaskarżonej decyzji skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego poprzez :

1) niewłaściwe zastosowanie art. 29a ust. 1 ustawy Prawo budowlane w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji, poprzez przyjęcie, iż do wykonania przyłącza nie jest konieczne uzyskanie pozwolenia na budowę, nie uwzględniając tym samym norm prawnych obowiązujących w chwili wykonywania przyłącza energetycznego w roku 1997,

2) niezastosowanie art. 28 ustawy Prawo budowlane w wersji na dzień 1 stycznia 1997 rok (zm. Dz. U 1996.106.496), nie uwzględniając, iż w czasie realizacji inwestycji do jej wykonania konieczne było uzyskanie pozwolenia na budowę,

3) niezastosowanie art. 48 ust. 1 ustawy Prawo budowlane według brzmienia z chwili wydania decyzji w przypadku, gdy wykonanie przyłącza nastąpiło z naruszeniem prawa i stanowi samowolę budowlaną,

4) niezastosowanie art. 32 ustawy Prawo budowlane w wersji z na dzień 1 stycznia 1997 rok (zm. Dz. U 1996.106.496) nakładające obowiązek uzyskania przez inwestora wymaganych pozwoleń i uzgodnień, a w szczególności wykazania prawa dysponowania nieruchomością do celów budowlanych, w przypadku gdy inwestycja realizowana była na nieruchomości skarżącego.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że wydając powyższą decyzję [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego oparł się na art. 29a ust. 1 Prawa budowlanego w brzmieniu aktualnie obowiązującym, który nie obowiązywał jednak w chwili wykonywania przez M. H. przyłącza elektroenergetycznego, tj. w roku 1997, w którym zainwentaryzowano kabel na zasadniczej mapie (8 grudnia 1997 roku). Zdaniem skarżącej, organ powinien oprzeć swoje rozstrzygnięcie na przepisach ustawy Prawo budowlane obowiązujące w roku 1997, czyli w dacie wykonania przyłącza i na podstawie powyższych przepisów stwierdzić, czy wybudowany obiekt należy zakwalifikować jako samowolę budowlaną.

Skarżąca zaznaczyła, że przepisy ustawy-Prawo budowlane w brzmieniu obowiązującym w roku 1997 stwarzały konieczność uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę dla prac związanych z wykonaniem przyłącza elektroenergetycznego.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje :

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do postanowień art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej. Sąd bada legalność zaskarżonego aktu pod kątem jego zgodności z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2013 r. nr [...], który działając na podstawie art. 138 § 1 ust 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, uchylił zaskarżoną decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] Nr [...] z dnia [...].07.2013 r., w całości i umorzył postępowanie organu I instancji w przedmiocie przyłącza elektroenergetycznego do nieruchomości przy ul. [...] w [...].

Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 29a ust. 1 Prawa budowlanego budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W aktach sprawy znajduje się kopia mapy zasadniczej z pieczęcią Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, na której widnieje przedmiotowe przyłącze. Z tego względu, w ocenie organu odwoławczego nie można orzec o samowolnej budowie tego przyłącza, ponieważ jego budowa została naniesiona na odpowiednie mapy i przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Sąd w składzie orzekającym, co do zasady pogląd ten podziela.

W 1997 r. M. H. wykonał przyłącze energetyczne, które biegnie od stacji transformatorowej położonej na nieruchomości przy ul. [...] w [...] do słupa energetycznego przy ul. [...] poprzez nieruchomość przy ul. [...]. Fakt ten wynika z dołączonej do akt kopi mapy z naniesioną zgodą na wykonanie przyłącza według wskazanego przebiegu oraz umowy o przyłączeniu do sieci urządzeń elektroenergetycznych.

Na budowę przyłącza według wskazanego przebiegu wyraził zgodę właściciel posesji przy ul. [...]

Po wykonaniu przyłącza inwestor zwrócił się do Stołecznego Zakładu Energetycznego [...] S.A. w [...] o przyłączenie do sieci urządzeń elektroenergetycznych.

Zakład Energetyczny odebrał przyłącze i w dniu 28.10.1997 r. podpisał stosowną umowę.

Przytoczony stan faktyczny jest niesporny i wynika z protokołów oględzin z dnia 8.03.2006 r. i dołączonych do niego zdjęć i protokołu z dnia 11.07.2006 r. i umowy o dostarczenie energii elektrycznej.

Na budowę przyłącza energetycznego inwestor nie przedstawił pozwolenia na budowę, nie dokonał też zgłoszenia zamiaru budowy przyłącza (fakt też niesporny). Poszukiwania przedmiotowych dokumentów w organie architektoniczno-budowlanym nie przyniosły pozytywnych rezultatów.

Artykuł 29 ustawy z dnia 7.07.1994 r. - Prawo budowlane według stanu obowiązującego w dacie budowy przyłącza (Dz. U. Nr 89, poz. 414) nie wymieniał przyłączy, zatem miał zastosowanie art. 28 w zw. z art. 3 pkt 7 tej ustawy, który stanowił, że roboty budowlane można rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, zaś pojęcie robót budowlanych obejmowało budowę, a także prace polegające na montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Dopiero ustawa z dnia 27.03.2003 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 80, poz. 718), rozszerzyła katalog zwolnień od uzyskania pozwolenia na budowę i objęła zwolnieniem m.in. przyłącza do budynków: energetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne i telekomunikacyjne (art. 29 ust. 1 pkt 20 Prawa budowlanego), ale zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego na budowę takich przyłączy do budynków było wymagane zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu.

Kolejne zmiany w poruszonej kwestii wprowadziła ustawa z dnia 28.07.2005 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 163, poz. 1364) i nadała nowe brzmienie art. 29 ust. 1 pkt 20, a to: "przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych".

W stosunku do poprzedniej noweli z 2003 r. pominięto "do budynków", zatem nowela z 2005 r. zwolniła inwestorów od obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę wymienionych przyłączy nie tylko do budynków, ale także innych (np. do działek niezabudowanych).

Nowela z 2005 r. wprowadziła do ustawy - Prawo budowlane art. 29a w brzmieniu:

ust. 1. Budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

ust. 2. Do budowy, o której mowa w ust. 1 stosuje się przepisy prawa energetycznego albo o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

ust. 3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli inwestor dokonał zgłoszenia, o którym mowa w art. 30.

Powołane przepisy weszły w życie z dniem 26.09.2005 r. (art. 8 noweli z 2005 r.).

Z tym dniem budowę tego rodzaju przyłączy inwestorzy mogą realizować na podstawie zgłoszenia (art. 30 ust. 1a Prawa budowlanego) albo na podstawie art. 29a Prawa budowlanego. Wybór należy do inwestora.

Spełnienie warunków z art. 29a Prawa budowlanego wyłącza równocześnie reglamentację Prawa budowlanego za wyjątkiem art. 57 ust. 1 pkt 6, który stanowi, że do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć potwierdzenie odbioru wykonanych przyłączy.

Organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zaprezentował zapatrywanie, że skoro zgodnie z art. 29a ust. 2 Prawa budowlanego do budowy przyłączy wymienionych w art. 29 ust. 1 pkt 20 stosuje się przepisy prawa energetycznego albo o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zatem budowa przyłączy nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę bądź dokonania zgłoszenia właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu. Stosownie do art. 7 ustawy zmieniającej ustawę z dnia 28.07.2005 r. do spraw wszczętych, a niezakończonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Postępowanie w przedmiotowej sprawie było wszczęte w dniu 13.02.2006 r. czyli po wejściu w życie ustawy z dnia 28.07.2005 r., dlatego nie było podstaw do podjęcia działań w trybie przepisów Prawa budowlanego i w związku z tym, po zastosowaniu art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., organ odwoławczy umorzył postępowanie organu I instancji.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że co do zasady przepisy nowej ustawy lub przepisy nowelizowane zawsze mają zastosowanie do postępowań wszczętych po dniu wejścia w życie nowelizacji. Przepisy przejściowe mogą tę kwestię regulować inaczej, ale musi być to precyzyjnie określone w akcie wprowadzającym w życie nowe przepisy. W przedmiotowej sprawie jedynym przepisem regulującym to zagadnienie jest wskazany wcześniej art. 7.

Niezależnie od tego należy wskazać, że wykonane przyłącze energetyczne jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 9 ustawy z dnia 7.07.1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.) i nie stanowi części wcześniej wybudowanego budynku mieszkalnego, bo można go odłączyć od budynku bez jego znacznego uszkodzenia.

Skoro nie stanowi części obiektu budowlanego (budynku), zatem nie ma zastosowania art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego (por. uchwała Składu 7 sędziów NSA z dnia 15.05.2000 r., OPS 20/99, ONSA 2000, nr 4, poz. 133).

Oznacza to równocześnie, iż w przypadku gdy został wykonany samowolnie, ewentualna legalizacja nie może być realizowana w trybie art. 48 i art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego.

Skoro chodzi tu o roboty budowlane inne niż w art. 48 ust. 1 i 49b ust. 1 Prawa budowlanego, przeto ewentualna legalizacja samowoli budowlanej powinna być realizowana w trybie art. 50-51 Prawa budowlanego. Organ I instancji w tym trybie postępowania nie prowadził.

Wadliwe jest także wcześniejsze postanowienie organu I instancji z dnia [...].09.2012 r. wstrzymujące roboty budowlane w trybie art. 49 b ust. 2 określonych w tym postanowieniu obowiązków.

Oznacza to, że postępowanie prowadzone przez organ nadzoru budowlanego I instancji w oparciu o art. 49 b Prawa budowlanego należało umorzyć.

Mimo tego, że postępowanie administracyjne nie dotyczyło legalizacji wykonanych robót na podstawie art. 51 Prawa budowlanego należy zauważyć, że rozważając kwestie nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem ocenić należy pismo z dnia 29.08.2012 r., znak: [...] Urzędu [...] Biuro Geodezji i Katastru, Wydział Obsługi Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej z którego wynika, iż w momencie zainwentaryzowania tego kabla na zasadniczej mapie z dnia 08.12.1997 r. jego trasa została oceniona jako bezkolizyjna i nie było konieczności jej przebudowy.

Konkludując powyższe rozważania, Sąd stwierdził, że działanie organu odwoławczego w sprawie było zgodne z regulacją prawa, tym samym nie dopatrzył się naruszenia przepisów w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec tego Sąd, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł o oddaleniu skargi.