I OSK 2336/13

Uzasadnienie

U z a s a d n i e n i e:

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Rz 353/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił skargę R. D. na postanowienie Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie wezwania do wykonania obowiązku wskazanego w tytule wykonawczym Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie – Oddział w S., zwana dalej: "PGNiG" w dniu 23 maja 2011 r. wystąpiło do Prezydenta Miasta Rzeszowa – organu I instancji o wszczęcie egzekucji administracyjnej dla umożliwienia przystąpienia do prac na nieruchomości nr A i B obr. [...], stanowiącej własność R. D, zwanego dalej: "skarżącym" w celu wykonania ostatecznej decyzji Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] października 2006 r., nr [...].

Prezydent Miasta Rzeszowa upomnieniem z dnia [...] maja 2011 r., nr [...] wezwał skarżącego, zamieszkałego za granicą, reprezentowanego przez pełnomocnika, W. D (okazującą pełnomocnictwo do podejmowania decyzji związanych z jego nieruchomością) do wykonania obowiązku udostępnienia nieruchomości oznaczonej obecnie jako działki nr A i nr B obr. [...] R., wynikającego z: decyzji Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia [...] lutego 2006 r., nr [...], sprostowanej postanowieniem z dnia [...] marca 2006 r., decyzji Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] października 2006 r., nr [...] oraz z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Rz 824/10. Nadto poinformował, że w przypadku niewykonania obowiązku udostępnienia nieruchomości we wskazanym terminie, zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne w celu przymusowego wykonania obowiązku. Pełnomocnik odmówił przyjęcia upomnienia.

Następnie Prezydent Miasta Grudziądza postanowieniem z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...] wezwał skarżącego do wykonania obowiązku udostępnienia nieruchomości dla celów określonych w wyżej wymienionych decyzjach, zgodnie z decyzją Wojewody Rzeszowskiego z dnia [...] marca 1993 r.,

nr [...] o ustaleniu lokalizacji inwestycji pn. "Zagospodarowanie istniejących odwiertów eksploatacyjnych oraz budowa gazociągów kopalnianych i metanolociągów łączących odwierty z ośrodkiem odbioru gazu dla Kopalni Gazu Ziemnego Zalesie w Rzeszowie", z zagrożeniem zastosowania przymusu bezpośredniego. Pełnomocnik odmówił przyjęcia ww. orzeczenia.

Ponadto organ I instancji w dniu 8 czerwca 2011 r., wystawił tytuł wykonawczy egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym, w zakresie udostępnienia nieruchomości oznaczonej jako działka nr 1 i nr 2/2 obr. 117, obecnie oznaczonej nr A i nr B obr. [...] PGNiG, powołując jako podstawę prawną wykonania nałożonego obowiązku, art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r., o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603) oraz orzeczenie z [...] lutego 2006 r., Nr [...]. Pełnomocnik skarżącego również odmówił przyjęcia powyższego tytułu wykonawczego.

W zażaleniu na to postanowienie oraz tytuł wykonawczy W. D. – działając jako pełnomocnik skarżącego i wniosła o wstrzymanie tej, jak to określiła - przestępczej działalności.

Wojewoda Podkarpacki – organ II instancji, postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r. utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji. W uzasadnieniu wskazał, że upomnienie zostało skutecznie doręczone skarżącemu w dniu 27 maja 2011 r., a termin wykonania obowiązku upłynął. W związku z niedostosowaniem się do upomnienia wierzyciel wystawił w dniu [...]czerwca 2011 r. tytuł wykonawczy (stosowany w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym), a nadto zgodnie z art. 143 § 1 pkt 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r., o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1015), zwaną dalej: "p.e.a.", wydał postanowienie o wezwaniu zobowiązanego do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym tj. udostępnienia przedmiotowej nieruchomości pod rygorem zastosowania środka egzekucyjnego. Organu II instancji wskazał, że właściciel przedmiotowej nieruchomości nie zastosował się do postanowienia, a zatem organ egzekucyjny prawidłowo przystąpił do egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym na podstawie tytułu wykonawczego z dnia [...] czerwca 2011 r. Ustosunkowując się do wniosku o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego – Wojewoda wyjaśnił, że w aktualnym stanie sprawy żądane wstrzymanie postępowania jest niemożliwe z uwagi na fakt, że postępowanie egzekucyjne zostało już zakończone (wskazuje na to treść tytułu wykonawczego, w którym datę zakończenia egzekucji oznaczono na dzień [...] czerwca 2011 r.).

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na to postanowienie, pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie postanowień organów obydwu instancji i podtrzymał zarzuty skierowane we wcześniejszych pismach. W uzasadnieniu skargi zarzucono, że ww. postanowienia zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa, bez zgromadzenia niezbędnych dowodów, które miały istotny wpływ na podjęte rozstrzygnięcia. W szczególności podniesiono, że mimo wydanego wyroku przez WSA w Rzeszowie o sygn. akt II SA/Rz 824/10, na wniosek inwestora – sporządzono tytuł wykonawczy w ewidentny sposób omijając wyrok sądowy z dnia 7 stycznia 1998 r., sygn. akt SA/Rz 195/97 oraz postanowienie WSA w Gliwicach o zawieszeniu postępowania. Podniesiono, że ta sama osoba i ten sam organ wydaje decyzje i prowadzi egzekucję z nieruchomości siedliskowej dla budowy inwestycji szczególnie szkodliwej dla środowiska i zdrowia ludzi. Nadto podniesiono kwestię braku doręczenia skarżącemu wezwania do wykonania obowiązku oraz tytułu wykonawczego. Wskazano, że W. D nie posiadała szczegółowego uprawnienia do występowania w przedmiotowej sprawie. W końcowej części zarzucono naruszenie art. 6, 7, 8, 9, 10, 77 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r., Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), zwaną dalej: "k.p.a." oraz art. 2, 7, 31 ust. 3, 32, 45, 78 Konstytucji RP oraz art. 6 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Podkarpacki wniósł o jej oddalenie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Wskazał, że podnoszone w skardze zarzuty nie stanowią nowych okoliczności i są powtórzeniem zarzutów zawartych w zażaleniu. Dodał, iż w aktach sprawy znajduje się odpis upoważnienia z dnia 1 grudnia 2008 r., z którego wynika, że skarżący upoważnił swoją matkę – W. D. do podejmowania w jego imieniu decyzji związanych z nieruchomością położoną przy ul. Strażackiej. W związku z tym wszelka korespondencja organów obydwu instancji, dotycząca udostępnienia nieruchomości stanowiącej jego własność była kierowana do pełnomocnika – W. D. W tej sytuacji Wojewoda uznał za bezzasadny zarzut dotyczący niedoręczenia wezwania do wykonania obowiązku udostępnienia przedmiotowej nieruchomości oraz tytułu wykonawczego z dnia [...] czerwca 2011 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w uzasadnieniu wyroku zaznaczył, że stan faktyczny sprawy należy uzupełnić o ustalenie, że w aktach sprawy znajduje się sporządzony przez pracownika organu I instancji odpis pełnomocnictwa z dnia 1 grudnia 2008 r. poświadczonego przez K. W. – Notary Public State of New York, z którego treści wynika, iż R. D ur. dnia 8 marca 1954 r. w Rzeszowie, zamieszkały Rzeszów ul. S. [...], przebywający czasowo poza granicami kraju upoważnił swoją matkę W. D. do podejmowania w jego imieniu decyzji związanych z nieruchomością położoną przy ul. S. [...]. W aktach sprawy znajdują się również urzędowe adnotacje o awizowaniu dnia 27 maja 2011 r., W. D. upomnienia oraz zwrotne potwierdzenie odbioru adresowane do niej z adnotacją, że 31.05.2011 r. odmówiła przyjęcia ww. korespondencji. Sąd wskazał, że analogicznie przebiegła próba doręczenia – W. D. w dniu 8 czerwca 2011 r. postanowienia Prezydenta Miasta Rzeszowa z tej daty oraz tytułu wykonawczego. W obydwu wypadkach W. D. odmówiła ich przyjęcia, co dokumentują zwrotne potwierdzenia odbioru.

Jak stwierdził Sąd I instancji, egzekwowany obowiązek udostępnienia nieruchomości wynikał z ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia [...] lutego 2006 r. nr [...] sprostowanej postanowieniem z dnia [...] marca 2009 r. i decyzji Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] października 2006 r., nr [...], w odniesieniu do których WSA w Rzeszowie wyrokiem z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie II SA/Rz 824/10 oddalił skargę w zakresie będącym przedmiotem egzekucji.

W ocenie Sądu zaskarżone postanowienia nie naruszają prawa w sposób,

o jakim mowa w art. 145 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), zwanej dalej: "p.p.s.a.", albowiem nie budzi wątpliwości Sądu, że treść i zakres upoważnienia do podejmowania decyzji, którym legitymowała się W. D. pozwalały na przyjęcie, że była ona osobą uprawnioną do reprezentowania skarżącego także przy odbiorze upomnienia, postanowienia z dnia 8 czerwca 2011 r. i tytułu wykonawczego dotyczących egzekucji obowiązku udostępnienia nieruchomości położonej przy ul. S. [...]. Zakres tego pełnomocnictwa jest bowiem znacznie szerszy. Organ nie miał więc obowiązku w takiej sytuacji podejmowania prób doręczenia ww. dokumentów bezpośrednio skarżącemu. Zgodnie bowiem z art. 18 .p.e.a., jeżeli przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepisy p.e.a. nie regulują odrębnie kwestii doręczeń ani pełnomocnictw. Zgodnie z art. 32 k.p.a. strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Sąd przytoczył też treść przepisów art. 39, 40 § 2 oraz 47 § 1 k.p.a., w świetle których za bezzasadny uznał zarzut niedoręczenia dłużnikowi pism, których przyjęcia odmówił pełnomocnik.

Sąd stwierdził również, że postanowienie w przedmiocie wezwania do wykonania obowiązku wskazanego w tytule wykonawczym zostało wydane przez organ właściwy w myśl art. 20 § 1 pkt 2 i 22 § 5 pkt 2 p.e.a., zaznaczając, że z przepisów ustawowych wynika, że ten sam organ prowadził postępowanie administracyjne, w którym zapadła decyzja, z której wynikający obowiązek był egzekwowany i ten sam organ prowadzi postępowanie egzekucyjne. Sąd I instancji wskazał też, że obowiązek wynikał z ostatecznej i wykonalnej decyzji, przymus bezpośredni jest jednym ze środków egzekucyjnych przewidzianych w art. 1 a pkt 2 lit. b. tiret 5 p.e.a., a organ nie naruszył przy tym żadnego z przepisów regulujących ten środek – tj. art. 148 i nast. p.e.a.

Wbrew zarzutom skargi w ocenie Sądu I instancji, nie było potrzebne do reprezentowania dłużnika pełnomocnictwo "szczególne", z uwagi na zakres udzielonego pełnomocnictwa, jak też bez znaczenia pozostaje, że wyrok WSA, który oceniał legalność decyzji, z której wynikał obowiązek o charakterze niepieniężnym był nieprawomocny, skoro w tym zakresie skarga została oddalona, jak również bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawała późniejsza (po wydaniu decyzji przez Prezydenta Miasta Rzeszowa) zmiana oznaczenia działek, których obowiązek udostępnienia dotyczył.

Sąd uznał ponadto, że bez wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy pozostają kwestie dotyczące zarzutów związanych z legalnością postępowania, w którym zapadła egzekwowana decyzja, albowiem mogły one być badane przy rozpoznaniu skargi na te decyzje.

Sąd i instancji nie dopatrzył się także przy wydaniu zaskarżonych postanowień organów obydwu instancji, naruszenia wskazanych w skardze przepisów art. 6, 7, 8, 9, 10 i 77 k.p.a., a także naruszenia art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Jak wyjaśnił Sąd, przepis ten dotyczy kwestii zupełnie odmiennych – postępowań cywilnych i karnych i związanych z nimi gwarancji.

Sąd nie dopatrzył się również naruszenia przepisów art. 2, 7, 31 ust. 3, 32, 45 i 78 Konstytucji RP, albowiem organ działał legalnie, na podstawie przepisów ustaw i w granicach prawa.

Skarżący w skardze kasacyjnej od powyższego wyroku wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm), zwanej dalej: "p.p.s.a.", zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

I. art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 3 § 1 tej ustawy oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r., Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz U. Nr 153, poz. 1269 ze zm), poprzez nierozpoznanie wszystkich zarzutów skargi na postanowienie Wojewody Podkarpackiego.

II. art. 134 § 1 p.p.s.a. przez brak właściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, a przez to naruszenie:

1. art. 40 § 2 k.p.a., poprzez ustalenie, że w postępowaniu objętym skargą zobowiązany działał przez pełnomocnika W. D, która nie posiadała właściwego pełnomocnictwa do występowania w sprawie jako pełnomocnik R. D.

2. art. 40 § 5 poprzez brak wezwania skarżącego do wskazania pełnomocnika do doręczeń w kraju we właściwej formie - poprzez przedłożenie pełnomocnictwa z klauzulą apostille,

3. art. 26 § 5 pkt 1 p.e.a., przez przyjęcie, że nastąpiło doręczenie zobowiązanemu tytułu wykonawczego, z którą to chwilą doszło do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, podczas gdy tytuł nie został doręczony,

4. art. 150 § 1 p.e.a. przez ustalenie, że w imieniu skarżącego działał pełnomocnik, podczas gdy doręczenie tytułu wykonawczego ma nastąpić do rąk zobowiązanego osobiście oraz brak pełnomocnictwa umożliwiającego W. D działanie w postępowaniu egzekucyjnym.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej, wywodzono, że Sąd I instancji nie rozpoznał wszystkich zarzutów skargi, ograniczając się jedynie do kwestii pełnomocnictwa udzielonego przez skarżącego oraz ogólnikowych stwierdzeń, że nie nastąpiły naruszenia wskazane w jego skardze, co nie jest to tożsame z rozpoznaniem zarzutów.

Autor skargi kasacyjnej wywodził, że nie zaszły określone w przepisach art. 26 § 5 i art. 150 § 1 pkt 1 p.e.a. przesłanki wszczęcia egzekucji administracyjnej, albowiem tytuł wykonawczy powinien doręczony bezpośrednio zobowiązanemu, a nie innej osobie, tj. pełnomocnikowi i dlatego nie można uznać, że doręczenie dokonane do rąk W. D, choćby prawidłowo umocowanej, miało skutek wszczęcia egzekucji wobec skarżącego.

Jednocześnie kasator wywodził, że upomnienie i wezwanie do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym zostały skierowane do osoby, która nie posiadała pełnomocnictwa upoważniającego ją do działania w sprawie, ponieważ zgodnie z Konwencją haską dokument ten wymagał klauzuli apostille – poświadczenia udzielanego w państwie, w którym dokument został wystawiony przez uprawnione organy tego państwa, którą pełnomocnictwo przedstawione przez W. D. nie zostało opatrzone. W oparciu o przepisy k.p.a. skarżący winien zatem zostać wezwany do ustanowienia pełnomocnika do doręczeń w kraju.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, PGNiG wniosł o jej oddalenie i zasądzenie od skarżącego na rzecz uczestnika, kosztów postępowania.

W uzasadnieniu odpowiedzi na skargę kasacyjną, uczestnik postępowania wywiódł, że żaden z wysuniętych zarzutów nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 134 § 1 p.p.s.a., dokonując prawidłowej kontroli zaskarżonych aktów administracyjnych. W ocenie uczestnika, Sąd ten prawidłowo również zastosował wymienione w skardze kasacyjnej przepisy dotyczące pełnomocnictwa, uznając matke skarżącego za prawidłowo stanowiącego pełnomocnika, któremu skutecznie doręczono tytuł wykonawczy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a. i nie zachodzi żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku. Wobec tego, Naczelny Sąd Administracyjny przeszedł do zbadania zarzutów kasacyjnych, będąc związany granicami skargi kasacyjnej, a więc granicami, jakie strona wnosząca ten środek odwoławczy sama nakreśliła w ramach podstaw, o których mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a.

Nie jest zasadny zarzut nierozpoznania wszystkich zarzutów skargi.

Zauważyć należy, że wysunięciu tego wytyku nie towarzyszyło wskazanie przez kasatora, jako podstawy kasacyjnej, przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a., który wprost odnosi sie do powyższego zarzutu, albowiem określa niezbędne elementy uzasadnienia wyroku. Wskazane zaś, jako podstawa kasacyjna przepisy art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 3 § 1 tej ustawy oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r., Prawo o ustroju sądów administracyjnych, tylko pośrednio mogą dotyczyć omawianego wytyku. Przepis bowiem art. 134 § 1 p.p.s.a., stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Przepis ten oznacza więc uprawnienie, ale i zarazem obowiązek sądu I instancji uwzględnienia skargi z powodu innych uchybień niż te, które w niej przytoczono, w tym również stwierdzenie nawet nieważności zaskarżonego aktu, mimo braku wniosku w tym zakresie (vide: uchwała NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/09). Z kolei przepisy art. 3 § 1 p.p.s.a. oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r., Prawo o ustroju sądów administracyjnych, formułują obowiązek sądów administracyjnych sprawowania kontroli administracji publicznej pod względem zgodności z prawem i stosowania przez te sądy środków określonych w ustawie. Nie sposób uznać, by Sąd I instancji nie zastosował się do powyższych przepisów, skoro dokonał kontroli zaskarżonego postanowienia, wyjaśniając i uzasadniając jej wyniki i stosownie do dokonanej oceny, z zastosowanie przepisu art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.

Trzeba też podkreślić, że wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej, Sąd I instancji nie ograniczył się jedynie do kwestii pełnomocnictwa udzielonego przez skarżącego oraz ogólnikowych stwierdzeń, że nie nastąpiły naruszenia wskazane w jego skardze, jak wywodził kasator, albowiem Sąd ten odniósł się do zarzutów skargi w sposób pozwalający rozpoznać powody, dla których uznał, że zarzuty te nie zasługują na uwzględnienie.

Pamiętać należy, że naruszenie przepisów postępowania, stosownie do art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., może być skuteczną podstawą skargi kasacyjnej, jeżeli uchybienie sądu w tym zakresie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ze skargi kasacyjnej powinien więc wynikać wpływ tego uchybienia Sądu I instancji na wynik sprawy. Tymczasem kasator, ani nie wskazał, które z zarzutów nie zostały rozpatrzone przez Sąd, ani też nie wykazał wpływu zarzucanego uchybienia na wynik sprawy.

Biorąc więc pod uwagę przytoczone wyżej względy, należało uznać omawiany zarzut za niezasadny.

Nie jest też trafny zarzut braku właściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, oparty o przepis art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 40 § 2 k.p.a., poprzez ustalenie, że w postępowaniu objętym skargą zobowiązany działał przez pełnomocnika W. D, która nie posiadała właściwego pełnomocnictwa do występowania w sprawie, jako pełnomocnik skarżącego.

Należy zauważyć, że Sąd I instancji dokonał oceny materiału dowodowego, zgodne z ciążącym na nim z mocy art. 134 § 1 p.p.s.a., obowiązkiem rozpatrzenia sprawy rozstrzygniętej zaskarżonym postanowieniem z punktu widzenia zgodności z prawem całego postępowania, niezależnie od wniosków i zarzutów skargi i ustalił, że podczas próby doręczenia skarżącemu upomnienia z dnia 24 maja 2011 r. pod adresem jego zameldowania, obecna tam jego matka - W. D, okazała usiłującemu dokonać tej czynności pracownikowi Urzędu Miasta Rzeszowa, inspektorowi G. L., pełnomocnictwo z dnia 1 grudnia 2008 r., poświadczone przez K. W. – notariusza w Nowym Jorku, a inspektor sporządził na miejscu odpis okazywanego mu pełnomocnictwa i załączył ten odpis do akt. Istotnym jest, że z poczynionych przez Sąd ustaleń, które są zgodne z treścią akt administracyjnych, wynika, iż skarżący, który przebywał czasowo poza granicami kraju, upoważnił swoją matkę, W. D. do podejmowania w jego imieniu decyzji związanych z nieruchomością położoną przy ul. S. [...]. Na podstawie powyższych ustaleń, Sąd I instancji, doszedł do prawidłowej konkluzji, że W. D wylegitymowała się pełnomocnictwem, co odniosło skutki z przepisu art. 32 oraz art. 40 § 2 k.p.a. Powyższe przepisy wskazują, że strona postępowania administracyjnego może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania (art. 32 k.p.a.), a w sytuacji ustanowienia pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi (art. 40 § 2 k.p.a.).

Kasator nie wskazał żadnych okoliczności, w świetle, których można by Sądowi I instancji postawić zarzut naruszenia przepisu art. 134 § 2 p.p.s.a. oraz przepisu art. 40 § 2 k.p.a. Twierdzeniom skargi kasacyjnej, o tym, że W. D nie posiadała właściwego pełnomocnictwa do występowania w sprawie jako pełnomocnik skarżącego, nie towarzyszyło wskazanie jakiejkolwiek argumentacji uzasadniającej ten pogląd. Tymczasem z treści udzielonego przez skarżącego jego matce pełnomocnictwa, które nazwał "upoważnieniem", wynikało, że upoważnił ją do podejmowania decyzji w jego imieniu związanych z nieruchomością, stanowiącą przedmiot egzekucji administracyjnej w przedmiotowej sprawie. W świetle powyższej okoliczności nie może ulegać wątpliwości fakt, że dokument, którym legitymowała się matka skarżącego stanowił pełnomocnictwo, o którym mowa w przepisie art. 32 k.p.a., jak trafnie uznał to Sąd I instancji.

Nie jest również zasadny zarzut naruszenia przez Sąd I instancji, przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a., w zw. z 40 § 5 k.p.a., poprzez brak wezwania skarżącego do wskazania pełnomocnika do doręczeń w kraju we właściwej formie - poprzez przedłożenie pełnomocnictwa z klauzulą apostille.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że analiza treści pełnomocnictwa, którym legitymowała się matka skarżącego, wskazuje jednoznacznie, że dla wykonywania powierzonych pełnomocnikowi czynności został on wyposażony w uprawnienie procesowe ogólne do reprezentowania skarżącego w sprawach dotyczących ww. nieruchomości, a zatem również do odbierania korespondencji w sprawach, w których skarżący jest stroną, czym odpowiada treści art. 40 § 2 k.p.a. W takiej sytuacji zasadnie Sąd I instancji zaaprobował stanowisko organów uznających brak występowania przesłanek do wzywania strony do ustanowienia pełnomocnika do doręczeń w kraju.

Co się tyczy zawartych w uzasadnieniu skargi kasacyjnej wywodów, o konieczności zaopatrzenia pełnomocnictwa udzielonego przez skarżącego w klauzulę apostille, to należy zauważyć, iż wywód ten pośrednio świadczy o wewnętrznej sprzeczności argumentacji kasatora, który z jednej strony wywodzi o braku legitymowania się przez matkę skarżącego pełnomocnictwem, a z drugiej strony twierdzi o tym, że pełnomocnictwo to jest bezskuteczne z tej przyczyny, że nie zostało potwierdzone klauzulą apostille. Niezależnie jednak od poprawności przytoczonych wywodów, należy zauważyć, że Konwencja znosząca wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzona w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz. U. z 2005 r., nr 112, poz. 938), miała na celu ułatwienia w posługiwaniu się dokumentami zagranicznymi, poprzez zniesienie legalizacji dokumentów urzędowych, wymaganej w sytuacji, gdy dokument sporządzony w jednym z krajów jest używany w innym. Trzeba jednak zauważyć, że konwencja ta dotyczyła dokumentów, które obejmował obowiązek legalizacji. Kasator nie wykazał by sytuacja taka zachodziła w przedmiotowej sprawie. Klauzul apostille można wymagać jedynie tam, gdzie prawo krajowe nakazywało dotychczas legalizację dokumentów. Żądania klauzul apostille na dokumentach zagranicznych przeznaczonych do użycia w Polsce należy stawiać więc jedynie wówczas, gdy dokumenty te dotyczą przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce lub też budzą wątpliwości co do autentyczności. Tymczasem w przedmiotowej sprawie żadna z takich sytuacji nie zachodzi, co czyni zarzut kasacyjny w omawianym przedmiocie niezasadnym (por. Czubik Paweł, Europejski Przegląd Sądowy, .2006.4.24, artykuł: Nieprawidłowości w stosowaniu konwencji haskiej o zniesieniu wymogu legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych. Teza nr 4, 51519/4).

Nie są wreszcie zasadne zarzuty naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a., w zw. z art. 26 § 5 pkt 1 oraz 150 § 1 p.e.a., poprzez kwestionowanie faktu doręczenia zobowiązanemu tytułu wykonawczego, a w konsekwencji kwestionowanie wszczęcia postępowania egzekucyjnego, z uwagi na okoliczność, że doręczenie działającemu w imieniu skarżącego pełnomocnikowi, tytułu wykonawczego było bezskuteczne, gdyż doręczenie tego tytułu może nastąpić jedynie bezpośrednio do rąk zobowiązanego. Wskazane zarzuty, choć ponownie wyrażają niekonsekwencję kasatora, wysuwającego wzajemnie sprzeczne twierdzenia w zakresie faktu skutecznego udzielenia przez skarżącego pełnomocnictwa matce, to ostatecznie mają wskazywać na niemożność doręczenia tytułu wykonawczego pełnomocnikowi zobowiązanego.

Ustosunkowując się do powyższych zarzutów, należy zauważyć, że

w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ukształtowały się dwa przeciwstawne poglądy co do możliwości doręczenia upomnienia i tytułu wykonawczego pełnomocnikowi strony. Według jednego, możliwość ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym jest ograniczona i nie obejmuje możliwości doręczenia do rąk pełnomocnika upomnienia oraz tytułu wykonawczego, albowiem jest to czynność relacji wierzyciel-zobowiązany. Nadto, zgodnie z art. 26 § 5 pkt 1 p.e.a., doręczenie tytułu wykonawczego zobowiązanemu stanowi moment wszczęcia egzekucji administracyjnej (porównaj: wyrok NSA z dn. 23.10.2013 r., sygn. akt II FSK 2782/11; wyrok NSA z dn. 11.05.2007r., sygn. akt II FSK 365/06, LEX nr 338440; czy wyrok NSA z dn. 23.12.2008 r., sygn. akt II FSK 1483/07). Drugi zaś z poglądów wskazuje, że skoro art. 18 p.e.a., stanowi podstawę do stosowania w postępowaniu egzekucyjnym przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie ustanawiania pełnomocnika i doręczania mu pism zgodnie z art. 32 oraz art. 40 § 2 kpa, to organ ma obowiązek doręczyć upomnienie lub tytuł wykonawczy temu pełnomocnikowi. Od chwili bowiem ustanowienia pełnomocnika strona działała za jego pośrednictwem i wszelkie pisma doręcza się pełnomocnikowi, a nie stronie (porównaj: wyrok NSA z dn. 11.09.2007, sygn. akt II FSK 990/06, LEX nr 440661; wyrok NSA z dn. 11.09.2007 r., sygn. akt II FSK 991/06, LEX nr 440657; wyrok NSA a dn. 30.07.2008 r., sygn. akt II OSK 1199/07; wyrok NSA a dn. 24.02.2009 r., sygn. akt II OSK 209/08; wyrok NSA z dn. 26.07.2013 r., sygn. akt II OSK 704/12; wyrok NSA z dn. 30.07.2008 r., sygn. akt I OSK 1199/07; LEX nr 513142).

Opowiadając się za drugim z zaprezentowanych poglądów, należy stwierdzić, że o skuteczności ustanowienia pełnomocnika i o tego procesowych skutkach nie decyduje data wszczęcia postępowania (nie sposób uznać, że strona nie ma prawa ustanowić pełnomocnika do występowania w postępowaniu przed jego wszczęciem), lecz treść pełnomocnictwa i data powzięcia przez organ informacji o ustanowieniu pełnomocnika, po myśli art. 33 § 2 kpa. Dlatego też biorąc pod uwagę szeroki zakres udzielonego przez skarżącego pełnomocnictwa jego matce oraz fakt, że podczas próby doręczenia skarżącemu upomnienia z dnia 24 maja 2011 r., pełnomocnik skarżącego, okazał pracownikowi organu pełnomocnictwo, a pracownik ten sporządził na miejscu odpis okazywanego mu pełnomocnictwa i załączył ten odpis do akt, która to czynność spełnia warunki pisemnego uzewnętrznienia pełnomocnictwa, w rozumieniu art. 33 § 2 kpa, stwierdzić należy, że doszło do skutecznego doręczenia tytułu wykonawczego skarżącemu, poprzez doręczenie tego dokumentu jego pełnomocnikowi, co oznacza również, że tym samym została wszczęta egzekucja, zgodnie z art. 26 § 1 pkt 1 p.e.a.

Dlatego też wysuwane powyżej w skardze kasacyjnej zarzuty, co do naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a., w zw. z art. 26 § 5 pkt 1 oraz 150 § 1 p.e.a. są całkowicie chybione.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak sentencji wyroku.