II SA/Ol 958/13

Uzasadnienie

W dniu "[...]" R. K. złożył w Starostwie Powiatowym w "[...]" wniosek o zwrot zatrzymanego ukraińskiego prawa jazdy ukraińskiego kategorii A, B, C, C1.

Decyzją z dnia "[...]" wydaną z upoważnienia Starosty "[...]" przez Wicestarostę odmówiono R. K. zwrotu zatrzymanego ukraińskiego prawa jazdy kategorii A,B,C1,C. W uzasadnieniu podano, że w wyniku weryfikacji akt R. K. stwierdzono, że kierowca posiada polskie prawo jazdy wydane w dniu "[...]" przez Kierownika Urzędu Rejonowego w "[...]", które zostało zatrzymane. Wskazano, iż wyrokiem Sądu Rejonowego orzeczono wobec R. K. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 2 lat licząc od dnia zatrzymania prawa jazdy, tj. od dnia "[...]’ do dnia "[...]". W celu wykonania powyższego wyroku Starosta cofnął stronie uprawnienia do kierowania pojazdami kat. A, B na okres orzeczonego zakazu w trybie art. 182 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego. Ustalono również, że R. K. został skierowany przez Komendanta Powiatowego Policji w "[...]" na badanie lekarskie i psychologiczne w związku z kierowaniem pojazdem w stanie nietrzeźwości. Ponadto Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 20 września 2012r. orzekł wobec R. K. zakaz prowadzenia pojazdów objętych kategorią prawa jazdy A, B, C na okres 11 miesięcy. Podano, że we wniosku z dnia "[...]" R. K. oświadczył, że na dzień złożenia wniosku przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej przez 185 dni w każdym roku kalendarzowym, że względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe. Ustalono również, że do "[...]" strona była zameldowana na terenie Powiatu "[...]", a następnie od dnia "[...]" jest zameldowany w "[...]". Podniesiono, iż w związku z negatywną weryfikacją dokumentów prawo jazdy nie może być wydane, gdyż nie zostały spełnione warunki do jego wydania, a mianowicie nie upłynął termin orzeczonego przez Sąd zakazu kierowania pojazdami, kierowca nie dostarczył orzeczenia lekarskiego wykonanego zgodnie ze skierowaniem Komendanta Powiatowego Policji w "[...]" z dnia "[...]", ani też orzeczenia psychologicznego wykonanego zgodnie ze skierowaniem Komendanta Powiatowego Policji w "[...]" z dnia "[...]" a ponadto nie zdał egzaminu kontrolnego sprawdzającego kwalifikacje w zakresie kat. "AB" prawa jazdy w trybie art. 49 ust. 1 pkt 3 lit. "a" ustawy o kierujących pojazdami. Podano również, iż zwrot zatrzymanego prawa jazdy nie może nastąpić w czasie obowiązywania sądowego zakazu kierowania pojazdami, obowiązującego do dnia "[...]". Wskazano także, iż w myśl przepisów art. 4 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami, kierujący może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. R. K. nadal posiada ważne krajowe prawo jazdy, o którego zwrot może ubiegać się po upływie orzeczonego zakazu i spełnieniu wyżej wymienionych warunków. Natomiast nie można mu zwrócić ukraińskiego prawa jazdy, bowiem z oświadczenia kierowcy wynika, iż przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym, a w związku z tym powinien posługiwać się krajowym polskim prawem jazdy. Natomiast prawo jazdy wydane za granicą stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania odpowiednim pojazdem silnikowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia stałego lub czasowego pobytu, co wynika z art. 5 ust. 4 ustawy o kierujących pojazdami, a strona od "[...]" jest zameldowana i przebywa w "[...]".

W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik R. K. zarzucił naruszenie przepisu art. 4 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami, poprzez przyjęcie, że skarżący posiada dwa ważne dokumenty prawa jazdy. Podniósł, że skarżący nie posiada ważnego prawa jazdy wydanego przez organ polski, gdyż w myśl przepisu art. 3 powyższej ustawy kierującym pojazdem może być osoba, która m.in. posiada dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem, a takiego dokumentu R. K. nie posiada. Podniósł, iż odnośnie odwołującego się została wydana decyzja o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w związku z orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów. Zatem w przypadku braku nabycia uprawnień do kierowania pojazdami na skutek ponownego zdania egzaminu

praktycznego i teoretycznego, nie można przyjąć, iż wnioskodawca posiada ważne prawo jazdy, a w związku z tym taka okoliczność nie może stanowić przyczyny odmowy zwrotu dokumentu potwierdzającego nabycie uprawnień do kierowania pojazdami nabytego poza granicami Polski. Ponadto zarzucił, że organ nie wziął pod uwagę okoliczności, że okres zakazu prowadzenia pojazdów winien uwzględniać okres faktycznego zatrzymanego dokumentu prawa jazdy (co miało miejsce w dniu "[...]"), a nie wyłącznie datę uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie zakazu prowadzenia pojazdów.

Decyzją z dnia "[...]" Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu podano, że odwołujący się nie mógł skutecznie ubiegać się o zwrot ukraińskiego prawa jazdy, ponieważ posiada polskie prawo jazdy. Wskazano, że polskie prawo jazdy nie utraciło swej ważności, a jedynie nie może zostać wydane odwołującemu się, gdyż nie złożył z on wynikiem pozytywnym odpowiedniego egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje, stosownie do art. 49 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami. Zgodnie zaś z art. 4 ust. 2 powołanej ustawy kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Ponadto wskazano, iż upłynął okres ważności, w jakim prawo jazdy wydane R. K. za granicą stwierdzało posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi na terytorium RP, gdyż stosownie do art. 5 ust. 4 ustawy o kierujących, prawo jazdy wydane za granicą stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania odpowiednim pojazdem silnikowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia stałego lub czasowego pobytu, a odwołujący się zamieszkuje w "[...]" od "[...]". Ponadto powołano się na orzecznictwo sądowoadministracyjne dotyczące instytucji wymiany zagranicznego prawa jazdy na krajowe prawo jazdy, na podstawie art. 94 ust. 2 Prawa o ruchu drogowym, które w ocenie Kolegium zachowuje aktualność w obecnym stanie prawnym i którego tezy można odnieść do także do kwestii zwrotu zatrzymanego prawa jazdy. W przywołanych orzeczeniach przyjęto pogląd, że kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości i który w tym czasie uzyskał zagraniczne prawo jazdy nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 94 ust. 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym (aktualnie art. 14 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, gdyż naruszałoby to art. 97 ust. 4 Prawa o ruchu drogowym (aktualnie art. 4 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami), a po drugie umożliwiałoby odzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów wbrew dyspozycji art. 114 ust. 4 ustawy (aktualnie art. 49 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami ), czyli bez sprawdzenia kwalifikacji do kierowania pojazdami, czym stwarzałoby zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Skargę na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego wywiódł do tut. Sądu R. K., żądając jej uchylenia, jak też uchylenia poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji. Zarzucił naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez przekroczenie granic uznania administracyjnego, niedokonanie wyczerpującego i wszechstronnego rozpatrzenia całości materiału dowodowego oraz niewzięcie pod uwagę interesu społecznego i słusznego interesu obywateli RP, a także poprzez brak wskazania w uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego, czy w ocenie tego organu pobyt skarżącego w Polsce ma charakter stały czy czasowy. Ponadto wskazał na naruszenie przepisów ustawy o kierujących pojazdami poprzez przyjęcie, że skarżący posiada dwa ważne dokumenty prawa jazdy oraz że ukraińskie prawo jazdy skarżącego utraciło ważność z uwagi na fakt jego przebywania na terytorium RP przez okres 6 miesięcy w formie pobytu stałego lub czasowego. Skarżący powtórzył argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji organu I instancji odnośnie braku ważnego prawa jazdy wydanego przez organ polski. Podniósł ponadto, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie wskazało w sposób dokładny czy według jego ustaleń skarżący przebywa w Polsce w formie pobytu stałego, czy czasowego, co uniemożliwia mu odniesienie się do twierdzeń organu, zaś brak szczegółowego uzasadnienia decyzji w tym zakresie narusza przepis art. 7 i 11 Kodeksu postępowania administracyjnego. Wyjaśnił przy tym, że jego pobyt w Polsce nie wynosi 6 miesięcy w roku, a przy tym nie jest to pobyt ciągły.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, w całości podtrzymując argumentację zawartą w zakwestionowanej decyzji.

Na rozprawie przed tut. sądem pełnomocnik skarżącego podniósł dodatkowo, że z zagranicznego dokumentu wynika szerszy zakres uprawnień niż z dokumentu polskiego. Ponadto wskazał, że według skarżącego organ powinien zwrócić mu ukraińskie prawo jazdy i na tej podstawie będzie mógł prowadzić pojazdy na terenie RP. Z kolei sam skarżący oświadczył, że prawo jazdy uzyskał na Ukrainie w czasie, gdy był już pozbawiony polskiego prawa jazdy. Jednakże dokument ten uzyskał legalnie i spełnił wszystkie wymogi jakie tam obowiązują. Ponadto podał, że nie przebywa ponad 180 dni w kraju, gdyż co najmniej raz w miesiącu przebywa na Ukrainie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 powołanej ustawy).

Stosownie do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. W myśl natomiast przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd wydaje rozstrzygnięcie w granicach danej sprawy, nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawa prawną.

Skarga wniesiona w niniejszej sprawie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim należy podnieść, że w świetle uregulowań zawartych w ustawie z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151 ze zm., dalej jako: u.k.p.) oraz ustaleń organów poczynionych w niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że skarżącemu cofnięto uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii AB na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dotychczas uprawnień tych nie odzyskał. W związku bowiem z wyrokiem z dnia 6 lutego 2006r. wydanym przez Sąd Rejonowy, orzekającym wobec skarżącego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 2 lat, Starosta "[...]" - decyzją z dnia "[...]" - cofnął skarżącemu uprawnienia do kierowania pojazdami kat. AB na okres orzeczonego zakazu. Zatem skarżący posiada polskie prawo jazdy, lecz chcąc je odzyskać musi spełnić przewidziane prawem przesłanki określone w art. 49 u.k.p. oraz w przepisach rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2012r., poz. 1005). Zgodnie zaś z art. 49 ust. 1 pkt 3 lit. b) u.k.p sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem cofniętego na okres przekraczający rok lub cofniętego w związku z utratą kwalifikacji. (analogicznie kwestię tę regulował art. 114 ust. 1 pkt lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym Dz.U. z 2005r. Nr 108 poz. 908 ze zm., obowiązujący do dnia 18 stycznia 2013r.). Ponadto wskazać należy, że decyzją Komendanta Powiatowego Policji w "[...]" z dnia "[...]" skarżący został skierowany na badania lekarskie, a decyzją tego samego organu z dnia "[...]" – na badania psychologiczne. Dopóki zatem skarżący powyższych wymogów nie spełni i nie zostanie wydana wobec niego decyzja o przywróceniu mu uprawnień do kierowania pojazdami, to nie może on prowadzić pojazdów samochodowych na terytorium RP.

Skoro zaś skarżący nie posiada uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP, to – wbrew twierdzeniom skarżącego - nie może także posługiwać się dokumentem prawa jazdy wydanym w obcym państwie. Należy wskazać, że zasady posługiwania się na terytorium RP prawem jazdy uzyskanym w innym państwie zawarte są w ustawie o kierujących pojazdami, a także – w odniesieniu do ukraińskiego prawa jazdy – w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968r. (Dz. U. z 1988 r. Nr 5, poz. 40). Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. b) u.k.p. dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968r. Określający zasady posługiwania się prawem jazdy uzyskanym w innym państwie art. 14 u.k.p. oraz przepisy powołanej Konwencji o ruchu drogowym generalnie opierają się na zasadzie wzajemnego uznawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami przez państwa – sygnatariuszy Konwencji. Zasada wzajemności nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Z punktu widzenia niniejszej sprawy najistotniejsze są zastrzeżenia zawarte w art. 42 Konwencji. Zgodnie bowiem z pkt 1 tego artykułu Umawiające się strony lub ich organy mogą cofnąć kierującemu uprawnienia do korzystania na ich terytoriach z posiadanego krajowego prawa jazdy, jeśli kierujący popełnił na ich terytoriach wykroczenie pociągające za sobą w myśl ich ustawodawstwa cofnięcie prawa jazdy. Natomiast art. 42 pkt 3 Konwencji stanowi, że żadne z postanowień niniejszej konwencji nie może być interpretowane jako zabraniające Umawiającym się Stronom lub ich organom terenowym wprowadzenia zakazu kierowania pojazdem przez kierującego mającego krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, jeżeli jest oczywiste lub dowiedzione, że stan jego nie pozwala na bezpieczne kierowanie pojazdem lub że uprawnienie do kierowania zostało cofnięte w państwie, w którym znajduje się jego stałe miejsce zamieszkania. W ramach tego uprawnienia organy państwa – strony Konwencji mogą stosować zatem wszelkie środki niezbędne do wyegzekwowania tego zakazu. Do takich środków niewątpliwie należy zaliczyć odmowę zwrotu ukraińskiego prawa jazdy, skoro skarżącemu zostało cofnięte uprawnienie do kierowania pojazdami na terenie RP i nie może on wykonywać tego uprawnienia na terenie RP także w oparciu o prawo jazdy wydane na terenie obcego państwa. Zaistnienie zaś sytuacji, o jakiej mowa w art. 42 ust. 3 Konwencji, daje możliwość odstępstwa od wyrażonej w Konwencji zasady wzajemności .

Ponadto należy podzielić stanowisko organu odwoławczego, że w niniejszej sprawie jak najbardziej zachowują aktualność poglądy wyrażone w przywołanych przez ten organ orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wprawdzie orzeczenia te zapadły na tle przepisów dotyczących wymiany zagranicznego prawa jazdy na krajowe prawo jazdy, czego skarżący się nie domaga, lecz stwierdzenia tam zawarte - dotyczące obejścia prawa w zakresie wymogów, jakie musi spełnić kierowca, aby odzyskać uprawnienia do kierowania pojazdami na terenie RP - są jak najbardziej adekwatne do stanu faktycznego niniejszej sprawy. Dlatego nie ma znaczenia podnoszona przez skarżącego okoliczność, że legalnie uzyskał ukraińskie prawo jazdy, spełniając wymogi niezbędne do jego uzyskania na Ukrainie. Aby bowiem ubiegać się o przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP skarżący musi spełnić wymogi określone w polskich – a nie zagranicznych – przepisach prawa. Zatem nie mogą zyskać ochrony prawnej działania skarżącego, który - obchodząc przepisy prawa polskiego - uzyskuje prawo jazdy na terytorium obcego państwa.

W świetle powyższych rozważań nie ma aż tak istotnego znaczenia okoliczność, czy skarżący posiada polskie prawo jazdy. Niewątpliwie słuszny jest jednak pogląd organów orzekających w niniejszej sprawie, że takie prawo jazdy posiada, tylko nie może wykonywać uprawnień z nim związanych, gdyż zostały mu one czasowo cofnięte, a ich przywrócenie wymaga od skarżącego spełnienia określonych wymagań. W tym sensie nie jest słuszny argument zawarty w skardze, że skarżący nie może kierować pojazdem, gdyż nie posiada dokumentu prawa jazdy. Istotą cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami jest pozbawienie takiej osoby dokumentu prawa jazdy. Przy czym przywrócenie tych uprawnień nie następuje automatycznie, lecz po spełnieniu wymagań określonych przepisami prawa. W tym sensie zatem bezpodstawny jest zarzut, że zaskarżona decyzja została wydana po upływie okresu, na jaki zakaz prowadzenia pojazdów został orzeczony. Nie jest także istotna okoliczność, w jakim wymiarze skarżący przebywa na terenie RP, gdyż wyżej powołany przepis Konwencji dotyczy każdego obywatela państwa – strony Konwencji.

W związku z powyższym zarówno zaskarżona decyzja, jak i decyzja ją poprzedzająca nie naruszają prawa.

W tym stanie rzeczy Sąd, na mocy art. 151 p.p.s.a., skargę oddalił.