III SA/Wa 2213/13

Uzasadnienie

Prezydent [...] W. decyzją z [...] stycznia 2013 r. ustalił Skarżącej – B. Z wysokość podatku od nieruchomości na rok 2013 za nieruchomość położoną w W. przy ul. [...] – na kwotę 49,00 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że do opodatkowania przyjęto:

1 - budynki mieszkalne powyżej 2.20 m o powierzchni 27.50 m2.

2 - grunty pozostałe o powierzchni 19,53 m2 i

3 - części wspólne budynku powyżej 2,20 m o powierzchni 27,50 m2.

Powyższe orzeczenie doręczono Skarżącej za pośrednictwem pracownika organu podatkowego (nie przez pocztę). Z powodu niemożności doręczenia adresatce ww. orzeczenia w dniach: 5 marca 2013 r. i 11 marca 2013 r. pracownik Urzędu zawiadomił Skarżącą o pozostawieniu przesyłki do jej dyspozycji w Urzędzie Dzielnicy [...]- przez okres 14 dni w godzinach pracy urzędu, tj. 8.00 - 16.00.

26 marca 2013 r. do organu wpłynęło odwołanie Skarżącej z 19 marca 2013 r. wysłane listem poleconym 25 marca 2013 r. Skarżąca zarzuciła, iż decyzja doręczona była za pośrednictwem pracownika Urzędu Dzielnicy [...] i była do odbioru tylko w godzinach 8.00-16.00. a nie przez Pocztę Polską, co jest przyjazne dla obywatela i umożliwia mu jej odbiór w godzinach 8.00-20.00.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. postanowieniem z [...] czerwca 2013 r. stwierdziło uchybienie Skarżącej do wniesienia odwołania.

W uzasadnieniu wskazało, że przepisy ordynacji podatkowej o doręczeniach, podobnie jak w innych ustawach procesowych, mają charakter gwarancyjny. Oznacza to, że organ podatkowy ma obowiązek przestrzegać ich z urzędu, a strona nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji zaniedbań organu podatkowego lub podmiotu dokonującego doręczeń. W przypadku błędnego doręczenia czynność ta jest bezskuteczna, bowiem tylko doręczenie dokonane zgodnie z przepisami prawa powoduje skuteczność czynności dokonywanych przez organ podatkowy .

Organ podatkowy doręcza pismo za pokwitowaniem, które jest dowodem doręczenia pisma odpowiedniej osobie. Organami doręczającymi są: poczta, pracownicy organu podatkowego lub osoby uprawnione na podstawie odrębnych przepisów. O tym, który podmiot dokona doręczenia, decyduje organ podatkowy. Nie oznacza to - jednak, że organ może dokonywać doręczenia równocześnie za pośrednictwem kilku podmiotów wymienionych w art. 144 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) - dalej “O.p.", a następnie uznawać skuteczne doręczenie przez wybrany przez siebie podmiot stosownie do okoliczności.

W rozpoznawanej sprawie doręczenie Skarżącej decyzji organu I instancji z [...] stycznia 2013 r. zostało dokonane nie przez pocztę lecz przez pracownika organu podatkowego - na adres miejsca zamieszkania, tj. ul. [...] w W..

Organ powołał się ponadto na art. 148 § 1 i § 2, art. 149, Art. 150 O.p. I wyjaśnił, że miejsce przechowywania pisma zależy od tego, kim jest osoba doręczająca. W przypadku doręczenia pisma przez pocztę - pismo przechowuje się w placówce pocztowej. Jeżeli natomiast pismo doręcza pracownik organu podatkowego lub inna upoważniona osoba - miejscem przechowywania pisma jest urząd gminy lub miasta. Pismo przechowuje się prze 14 dni.

Jeżeli adresat odbiera pismo z właściwego urzędu lub placówki pocztowej, datą doręczenia jest data odbiera tego pisma. Jeżeli natomiast pismo nie zostanie odebrane w ciągu 14 dni, datą doręczenia jest upływ ostatniego dnia 14-dniowego terminu. Samo pismo zwraca się wówczas organowi podatkowemu i pozostawia w aktach sprawy podatkowej. Późniejsze odebranie pisma przez podatnika nie wywołuje żadnego skutku prawnego.

Do kwestionowania skutków doręczenia zastępczego właściwa jest instytucja przywrócenia terminu. Instytucja ta nie służy wykazaniu, że doręczenie zastępcze nie zostało dokonane, ale prowadzi do uchylenia ujemnych skutków w zakresie biegu terminów, jakie się wiążą dla strony z tym doręczeniem. Oznacza to, że w celu uchylenia się od negatywnych następstw przyjętej przez ustawodawcę fikcji prawnej strona musi uprawdopodobnić, ze nie wiedziała o złożeniu pisma. Nie jest przy tym wystarczające samo zaprzeczenie adresata pisma, iż nie powziął wiadomości o złożeniu go w danym urzędzie. Zaprzeczenie bowiem nie stanowi dowodu. Konieczne jest poparcie twierdzenia dowodami na uprawdopodobnienie okoliczności niepewzięcia wiadomości o piśmie.

Odnosząc się do argumentów Skarżącej zawartych w odwołaniu Organ wskazał, że o sposobie doręczenia decyzji decyduje organ podatkowy i na ten sposób doręczenia nie ma i nie może mieć wpływu podatnik.

W rozpatrywanej sprawie doręczenie orzeczenia miało miejsce za pośrednictwem pracownika Urzędu Dzielnicy [...], gdyż taka była decyzja organu podatkowego w tym przedmiocie i nie jest ona sprzeczna z przepisami ordynacji podatkowej. Przesyłka nie została odebrana przez skarżącą w okresie: 5 marca 2013 r. do 18 marca 2013 r., zatem jej skuteczne doręczenie skarżącej nastąpiło 18 marca 2013 r. Odwołanie zostało wysłane listem poleconym dopiero 25 marca 2013 r., a więc z przekroczeniem 14-dniowego terminu do złożenia odwołania. Nie zawiera ono również wniosku o przywrócenie uchybionego terminu.

Na zakończenie należy odnieść się jeszcze do jednej kwestii. W dniu 16.05.2013 r. organ I instancji przesłał do organu odwoławczego m.in. dowód doręczenia skarżącej decyzji z dnia [...] 01.2013 r Wynika z niego, iż orzeczenie to zostało wysłane do skarżącej w dniu 07.03.2013 r. (za pośrednictwem poczty) i było odebrane przez jej syna w dniu 13.03.2013 r.

Organ odwoławczy podkreślił także, że wysłanie do Skarżącej decyzji z dnia [...] stycznia 2013 r. za pośrednictwem poczty w trakcie doręczania tego orzeczenia przez pracownika Urzędu Dzielnicy [...] świadczy o niekonsekwencji organu podatkowego I instancji co do sposobu doręczenia decyzji i nie może rodzić skutków prawnych jakie wiążą się z odbiorem tego orzeczenia przez syna skarżącej w urzędzie pocztowym 13 marca 2013 r. Organ podkreślił, że aby doręczenie było prawidłowe musi go dokonać jeden podmiot. Dopiero nieskuteczność doręczenia przez ten podmiot może powodować wybór kolejnego podmiotu doręczającego. W związku z powyższym doręczenie Skarżącej decyzji z [...] stycznia 2013 r. za pośrednictwem urzędu pocztowego w czasie doręczania orzeczenia przez pracownika Urzędu Dzielnicy [...] należy uznać za bezskuteczne.

W skardze na powyższe postanowienie Skarżąca wniosła o jego uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania. Skarżącemu postanowieniu zarzuciła naruszenie:

- art. 150 w zw. z art. 223 § 2 O.p. poprzez przyjęcie, iż odwołanie od decyzji zostało złożone z naruszeniem 14 dniowego terminu z art. 223 O.p. w sytuacji, w której fikcja doręczenia zaistniała 18 marca 2013 r. (upływ 14-dniowego terminu pozostawania decyzji do odbioru), a odwołanie zostało wysłane 25 marca 2013 r.,

- art. 144 O.p. w zw. z art. 150 O.p. poprzez doręczanie decyzji przez pracownika do godziny 16, tj w godzinach pracy przeciętnego pracownika, a nie do godziny 20, jak w placówkach Poczty Polskiej, co ogranicza prawo obywatela do zapoznania się z treścią decyzji i zaskarżenia jej,

- art. 150 O.p. poprzez brak umożliwienia odbioru przesyłki w organie do godziny 20 tak jak w placówce Poczty Polskiej,

- art. 144 O.p. poprzez przyjęcie, iż sporna decyzja została odebrana przez syna (pełnomocnika) skarżącej na poczcie 13 marca 2013 r, w sytuacji, gdy doręczenie to dotyczyło decyzji o podatku od nieruchomości innego lokalu,

- art. 210 § 1 pkt. 8 O.p. poprzez brak czytelnych podpisów na postanowieniu SKO.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu, wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 12 O.p. obliczanie terminu w postępowaniu podatkowym ma charakter obiektywny. Powołany przepis stanowi bowiem, że jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Tym samym nawet nieznaczne przekroczenie obowiązującego terminu stanowi o jego uchybieniu. Rzeczone naruszenie zaś nie podlega żadnym ocenom ani stopniowaniu jego skali.

. Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że również kwestia złożenia środka odwoławczego w terminie ma charakter obiektywny. Termin ten biegnie bowiem od następnego dnia, po doręczeniu decyzji podatnikowi i kończy się po upływie czternastu dni (art. 223 § 2 O.p.), z tym wyjątkiem, że jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy (art. 12 § 5 O.p.). Termin określony w art. 223 § 2 O.p. jest terminem ustawowym, zawitym, który nie może być przedłużany. Niewątpliwym jest również, że organ odwoławczy ma obowiązek uwzględnienia upływu terminu do wniesienie środka odwoławczego z urzędu.

W niniejszej sprawie kwestią sporną jest moment doręczenia decyzji Prezydenta [...]W. w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2013 r

. Zauważyć należy, że kwestie doręczenia pism w postępowaniu podatkowym, w tym decyzji, regulują art. 144-154c O.p. W realiach niniejszej sprawy zastosowanie miał art. 150 O.p., ustanawiający tak zwaną fikcję prawną doręczenia. Należy podkreślić, że warunkiem zastosowania tego przepisu jest niemożność doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 O.p., a więc w sposób bezpośredni, bądź w trybie art. 149 O.p. - przewidującego doręczenie zastępcze, za pośrednictwem dorosłego domownika, sąsiada bądź dozorcy domu. Jak już wskazano, zgodnie z art. 150 O.p. w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 lub art. 149 O.p.

1) operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego;

2) pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika organu podatkowego lub przez inną upoważnioną osobę.

W rozpoznawanej sprawie zastosowanie znajduje art.150 § 1 pkt 2 O.p., bowiem doręczenia dokonywał pracownik organu, a nie operator pocztowy , o którym mowa w art.150 § 1 pkt 1 O.p. Przy czym, na mocy art. 150 § 1a O.p.. adresata przesyłki zawiadamia się dwukrotnie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w placówce pocztowej (awizo). Należy także zauważyć, że powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma w terminie siedmiu dni. Wreszcie, zgodnie z art. 150 § 2 O.p. zawiadomienie o pozostawaniu pisma w urzędzie pocztowym umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1 - czternastu dni - a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Tym samym, termin nastąpienia fikcji doręczenia następuje z upływem czternastu dni od dnia pierwszej próby doręczenia pisma przez listonosza.

W niniejszej sprawie, jak wynika z jej akt, pracownik doręczający decyzję organu pierwszej instancji .nie zastał nikogo pod wskazanym przez skarżącego adresem, wobec czego awizował przesyłkę ją zawierającą w dniu 11 marca 2013 r. W aktach sprawy znajduje zawiadomienie z ta datą określone jako powtórne. Brak jest natomiast zawiadomienia, o którym organ pierwszej instancji w piśmie z dnia [...] maja 2013 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. W piśmie tym organ pierwszej instancji zwrócił też uwagę na pismo syna Skarżącej z dnia 12 marca 2013 r. Okoliczności tych organ odwoławczy rozważył tylko częściowo, stwierdzając , iż organ pierwszej instancji jest niekonsekwentny korzystając jednocześnie z usług poczty jak i pracownika organu. Z zaskarżonego postanowienia wynika, iż za datę doręczenia decyzji organu pierwszej instancji w przedmiocie podatku od nieruchomości należy uznać dzień 18 marca 2013 r., a więc doszło do uchybienia terminowi do wniesienia odwołania, bowiem Skarżąca nadała odwołanie listem poleconym dopiero w dniu 25 marca 2013 r. Stanowisko to nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa, co trafnie podniesiono w skardze. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iż odwołanie zostało wniesione w siódmym dniu od daty doręczenia decyzji, a więc przed upływem 14 dniowego terminu do wniesienia odwołania, o którym mowa w art.223 § 2 pkt 1 O.p.. Ta okoliczność nie pozwala na pozostawienie w obrocie prawnym zaskarżonego postanowienia, bowiem wobec wniesienia odwołania w terminie nie zachodziły przesłanki do wydania postanowienia w trybie art.228 § 1 pkt 2 O. p. Ponadto wobec informacji , że syn Skarżącej odebrał decyzję w dniu 13 marca 2013 r., należało wyjaśnić, które z tych doręczeń jest skuteczne w świetle przepisów O. p., a nie ograniczać się do stwierdzenia, że organ pierwszej instancji jest niekonsekwentny. Jak wynika, z treści skargi to doręczenie nie dotyczyło decyzji skierowanej do B. Z ale do jej syna. Okoliczność ta nie została wyjaśniona przez organ odwoławczy. Sąd może orzekać jedynie na podstawie akt sprawy, z których na tym etapie postępowania wynika, iż odwołanie zostało wniesione w terminie 14 dniowym od daty doręczenia decyzji, która jest niesporna w sprawie (18 marca 2013 r.), a nawet wówczas, gdyby termin do wniesienia odwołania został obliczony od daty doręczenia decyzji synowi skarżącej, również termin do wniesienia odwołania został zachowany. Z akt sprawy wynika również, że syn Skarżącej zamieszkuje pod tym samym adresem co Skarżąca.

Bez wątpienia organ odwoławczy zobowiązany będzie w ponownie przeprowadzonym postępowaniu, wyjaśnić wszystkie okoliczności faktyczne istotne z punktu widzenia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji przy czym zauważenia wymaga, że czasowy pobyt skarżącej poza miejscem zamieszkania, nie oznacza jego zmiany, a postępowanie wyjaśniające może dotyczyć jedynie doręczenia decyzji synowi w dniu 13 marca 2013 r. tj. wyjaśnienie okoliczności podnoszonych przez pełnomocnika Skarżącej.

Na tym etapie postępowania Sąd nie ma podstaw do kwestionowania daty doręczenia decyzji wskazanej przez pełnomocnika Skarżącej, jak i zachowania terminu do wniesienia odwołania.

W pozostałym zakresie zarzuty skargi są bezzasadne, bowiem jak już Sąd wskazał organ podatkowy zastosował się do procedury określonej w art.150 O.p., a skoro tak to nie mogły mieć wpływu na rozstrzygniecie, argumenty pełnomocnika Skarżącej, iż do godziny szesnastej, nie jest w stanie odebrać pisma z urzędu gminy. Niemniej jednak, nic nie stało na przeszkodzie, aby organ uwzględnił prośbę pełnomocnika Skarżącej, jeżeli nie zachodzą po stronie organu istotne przeszkody w tym zakresie.

Z tych wszystkich względów z uwagi na naruszenie przez organ odwoławczy przepisów postępowania - art.122, art.187 oraz art.191 O. p. Sąd na podstawie art.145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.-Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi( Dz. U .z 2012 r.poz.270 t. j.) zwana dalej " p.p.s.a." uchylił zaskarżone postanowienie. O kosztach orzeczono na podstawie art.200 p.p.s.a.