II SA/Ke 1004/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
2014-01-15Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Żak /przewodniczący sprawozdawca/
Beata Ziomek
Teresa KobyleckaSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Żak (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Teresa Kobylecka, Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Tuz-Stando, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014r. sprawy ze skargi E. F. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 13 września 2013r. znak: [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 13 września 2013 r. znak: [...],Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (WINB), po rozparzeniu odwołania E. F., utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (PINB) dnia 8 maja 2013 r. znak: [...], zatwierdzającą projekt zamienny oraz udzielającą W. C. pozwolenia na wznowienie robót budowlanych związanych z dokończeniem budowy budynku mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne, usytuowanego na działce nr ewid. 989, położonej w S. przy ul. D.
Jak wynika z akt sprawy, decyzją dnia 19 sierpnia 2010 r. nr 335/10 Starosta udzielił W. C. i K. C. pozwolenia na budowę budynku mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne wg projektu gotowego "WB-0041-PENSJONAT" wraz z wewnętrzną instalacją sanitarną, c.o. z kotłownią i elektryczną, na działce nr ewid. 989 w S. przy ul. D.
W dniu 4.11.2011r., na skutek interwencji E. F., właścicielki sąsiedniej działki nr ew.991., PINB dokonał oględzin ww. inwestycji, podczas których ustalono, że rozpoczęto budowę budynku mieszkalno-usługowego i jest on na etapie wykonania parteru ze stropem. Wymiary zewnętrzne budynku były zgodne z projektem budowlanym zatwierdzonym decyzją Starosty z dnia 19 sierpnia 2010 r. Stwierdzono natomiast zmianę usytuowania budynku względem ul. D. z odległości 12,00 m na 10,37 m. Ponadto wykonane zostało podpiwniczenie pod całością budynku, podczas gdy wg zatwierdzonego projektu budowlanego podpiwniczenie było przewidziane tylko w jego części. Również schody do piwnicy budynku zlokalizowane od strony działki nr 991, zostały powiększone. Stwierdzono także zmianę poziomu parteru z 0,45 m do 1,95 m. Ponadto odległość budynku od ogrodzenia z działką nr 991 wynosiła 3,97 m zamiast 4,00 m. Na ścianach piwnic od strony działki nr 991 wykonano 3 otwory okienne nie przewidziane w zatwierdzonym projekcie.
Postanowieniem z dnia 8 listopada 2011 r. PINB w S. wstrzymał prowadzenie robót budowlanych przy budowie przedmiotowego budynku. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem WINB z dnia 19 grudnia 2011 r.
W dniu 2 stycznia 2012 r. PINB wydał na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego decyzję, na mocy której inwestorzy W. C. i K. C. zostali zobowiązani do opracowania i przedłożenia w PINB w terminie do 30 kwietnia 2012 r. projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz orzeczenia technicznego, dotyczącego istniejącego stanu wykonanych robót, potwierdzającego możliwość ich ukończenia i bezpiecznego użytkowania obiektu po zakończeniu budowy. Decyzją z dnia 10 stycznia 2012 r. Starosta na podstawie art. 36a ust. 2 Prawa budowlanego uchylił decyzję własną z dnia 19 sierpnia 2010 r. o pozwoleniu na budowę. W trybie odwoławczym WINB decyzją z dnia 7 marca 2012 r. utrzymał w mocy decyzję z dnia 2 stycznia 2012 r.
W dniu 24 lipca 2012 r. W. C. przedłożył w PINB 4 egzemplarze projektu zamiennego przedmiotowego budynku wraz z orzeczeniem technicznym dot. stanu wykonanych robót budowlanych. Decyzją z dnia 6 września 2012 r. PINB, z uwagi na to, że obowiązek nałożony decyzją z dnia 2 stycznia 2012 r. został wykonany po terminie, nakazał inwestorom zaniechanie dalszego prowadzenia robót budowlanych związanych z budową przedmiotowego budynku, do czasu uzyskania nowego pozwolenia na budowę, wydanego przez Starostę . Decyzja ta została w trybie odwoławczym uchylona przez WINB decyzją z dnia 2 listopada 2012 r., a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2013 r., sygn. II SA/Ke 845/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę na decyzję z dnia 2 listopada 2012 r.
W wyniku ponownie przeprowadzonego postępowania, PINB wydał opisaną na wstępie decyzję z dnia 8 maja 2013 r., powołując w podstawie prawnej art. 51 ust. 4 w zw. z ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego.
W odwołaniu E. F. nie zgodziła się z przyjętą przez organ I instancji interpretacją miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Osiedla Kruków" w Sandomierzu, zgodnie z którą teren MU1 oznacza przeznaczenie pod budynki mieszkalno usługowe, ponieważ stosownie do § 8 ust. 2 tego planu podstawowym przeznaczeniem jest mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową. Maksymalna wysokość budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą wynosząca maksymalnie 1,5 kondygnacji naziemnej licząc od poziomu terenu do okapu dachu, zgodnie z § 9 ust. 1c planu miejscowego, została w przypadku budynku inwestorów już przekroczona. To samo dotyczy rzędnej posadowienia parteru, w sytuacji gdy dla budynku jednorodzinnego wysokość podpiwniczenia powinna wynosić 0,5 m nad poziom terenu. Zdaniem odwołującej się budowany obiekt (hotel-motel, pensjonat) może zgodnie z planem miejscowym powstać na terenach oznaczonych jako MW 1, MW 2 i 4 UT.
W odwołaniu podniesiono, że to, co projekt zamienny nazywa "piwnicami przeznaczonymi na użytek gospodarczy" jest w istocie kondygnacją w większej części nadziemną przeznaczoną na pobyt ludzi. Wysokość wewnątrz pomieszczeń wynosi 2,75 m, a część nadziemna 1,95 m. Piwnice wyposażone są ponadto w okna szerokogabarytowe. Inwestor zmniejszył wysokość wewnętrzną piwnic poprzez nawiezienie piasku tylko po to, aby czasowo na okres sporu, na wypadek ewentualnej kontroli, zmniejszyć ich wysokość.
W ocenie odwołującej się, projektant zaprzecza sam sobie, raz podając, że ławy są zbyt słabe i wymagają podbicia, a jednocześnie podwyższa ścianę kolankową do wysokości 1,35 m, a cały budynek do 10,63 m z pierwotnej wysokości 8,9 m. Ponadto inwestor zmienił materiał, z jakiego miały być wykonane ściany, z porotermu na pustak komórkowy. Oznacza to, że ściany będą zbyt cienkie i powstanie konieczność dobudowania ściany zewnętrznej dla spełnienia norm technicznych, co jeszcze bardziej niż obecnie (o co najmniej 20 cm) zmniejszy odległość ściany z oknami od granicy z działką nr 991. W odwołaniu zakwestionowano również pomiary geodezyjne, które dotychczas wykonywał ten sam geodeta i mógł popełnić te same błędy.
Odwołująca się podniosła ponadto, że projektowany budynek ograniczy jej dostęp do światła dziennego do wszystkich pomieszczeń, znajdującej się na jej działce nr 991 przychodni lekarskiej. Umieszczenie okien naprzeciwko budynku przychodni, spowoduje częściową utratę jej funkcjonalności z uwagi na konieczność pracy lekarzy przy zasłoniętych żaluzjach, powodującą dodatkowo wzrost kosztów energii elektrycznej i negatywnie wpływającą na zdrowie personelu.
W odwołaniu zawarto ponadto wniosek o przekazanie sprawy do innego PINB na terenie kraju z uwagi na stronniczość PINB, który oględziny wyznaczył dopiero na dzień 4.11.2011r., w sytuacji gdy informację o odstępstwach od projektu budowlanego zawierało skierowane do organu pismo z dnia 11.10.2011r. W tym czasie inwestor wybudować piwnice, strop nad piwnicami i ściany parteru. Działanie organu miało zatem charakter celowy, aby budowa w dniu oględzin była jak najbardziej zaawansowana.
Na etapie postępowania odwoławczego WINB na podstawie art. 136 k.p.a. zwrócił akta sprawy do PINB w S. celem przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego poprzez uzupełnienie projektu zamiennego o ocenę warunków naturalnego oświetlenia pomieszczeń w budynku na działce nr 991 oraz doręczenie odpisu decyzji organu I instancji pominiętym stronom postępowania, tj. S. C. i K. C. W dniu 10.07.2013r. do akt sprawy złożone zostały pełnomocnictwa od ww. stron dla W. C.
Organ odwoławczy stwierdził, że inwestor wykonał obowiązek nałożony na niego decyzją z dnia 2 stycznia 2012 r. Dokonane zmiany objęły: 1) zbliżenie budynku z 15 m do 10,5 m od krawędzi drogi gminnej – ul. D.; 2) zwiększenie wysokości budynku poprzez zmianę poziomu posadowienia parteru z wysokości 0,45 m do 1,50 m (1,67 m z uwzględnieniem warstwy posadzki); 3) poszerzenie biegu i zwiększenie liczby schodów od strony działki nr 991; 4) wykonanie podpiwniczenia pod całością budynku; 5) wykonanie w ścianach piwnic otworów okiennych; 6) zamianę materiału ścian zewnętrznych poprzez użycie pustaka SUPOREX gr. 24 cm zamiast pustaka ceramicznego POROTHERM gr. 44 cm; 7) zmianę otworów okiennych i drzwiowych.
Zdaniem organu odwoławczego przedłożony projekt budowlany zamienny spełnia warunki określone w art. 35 ust. 1 Prawa budowlanego. Organ ustalił, że teren inwestycji, tj. działka nr ewid. 989 położona jest na obszarze oznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego osiedla "Kruków" symbolem MU 1 – teren zabudowy mieszkaniowo-usługowej. Przedmiotowy budynek zaprojektowano jako uzupełnienie istniejącej na sąsiednich działkach zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Przewidziana w projekcie funkcja mieszkalno-usługowa jest zatem zgodna z ustaleniami planu miejscowego. Projekt zamienny uwzględnia wynikające z tego planu wymogi dotyczące maksymalnej wysokości zabudowy. Wysokość przedmiotowego budynku wynosi bowiem 10,63 m licząc od terenu działki do kalenicy dachu, podczas gdy stosownie do § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego maksymalna wysokość zabudowy mieszkaniowej wynosi 13 m. Od poziomu terenu do okapu dachu występuje tylko 1,5 kondygnacji naziemnych, zgodnie z § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego. Rzędna posadowienia parteru budynku określona w planie miejscowym na maksymalnie 0,5 m ponad poziom terenu dotyczy tylko zabudowy jednorodzinnej.
Organ odwoławczy ustalił, że projektowany budynek usytuowany jest ścianą z oknami w odległości 4,00 m od wyznaczonej przez geodetę granicy z działką nr 991 oraz w odległości 4,70 m od działki Ne 990/1, co odpowiada regulacji zawartej w § 12 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usytuowanie budynku w odległości 10,5 m od krawędzi jezdni ul. D. nie narusza granicy zabudowy od krawędzi drogi ustalonej w planie miejscowym na 10,00 m. Na podstawie analizy opracowanej przez mgr inż. M. K. organ stwierdził, że warunki naturalne oświetlenia i nasłonecznienia dla budynku znajdującego się na działce nr 991 zgodnie są z wymogami określonymi w § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach E. F. zarzuciła organom naruszenie:
1) art. 51 ust. 1 pkt 3 i ust. 4 Prawa budowlanego poprzez błędne uznanie, że projekt zamienny usunął naruszenie prawa przez inwestora;
2) art. 43 ust. 1 Prawa budowlanego poprzez uznanie, że projekt zamienny jest zgodny z wyznaczeniem geodezyjnym w terenie;
3) art. 35 ust. 1 Prawa budowlanego poprzez przyjęcie, że projekt zamienny nie narusza zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla "K." w S., tj. § 8 pkt 1 – 2, § 9 pkt 1 lit. c i d, § 10 i § 12 ust. 1.;
4) art. 6 i art. 7 k.p.a. poprzez niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego, w szczególności treści zapisów planu miejscowego.
W uzasadnieniu skarżąca wskazała na treść § 8 ust. 1 i 2 w zw. z § 12 ust. 1 u § 10 ust. 3 pkt 1 planu miejscowego, która jej zdaniem nie pozwala realizować na terenie oznaczonym symbolem MU 1 (mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową) obiektu o charakterze przede wszystkim hotelowym (z tylko jednym pomieszczeniem mieszkalnym). Podniosła, że w toku postępowania wnosiła o dopuszczenie opinii biegłego planisty celem rozwiania wszelkich wątpliwości. Organ jednak nie przeprowadził szczegółowej analizy zapisów planu miejscowego w kontekście podnoszonych zarzutów.
Odnośnie naruszenia § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego skarżąca wskazała, że wg projektu zamiennego okap ma 0,80 m, co przy kącie nachylenia dachu 45° daje wysokość powyżej 1,5 kondygnacji od poziomu terenu do okapu dachu. Okap dachu żeby ukryć wysokość 1,5 m powinien mieć długość 1,50 do 2,00 m.
Zdaniem skarżącej przekroczone zostały rzędne posadowienia parteru, które powinny wynosić 0,5 m ponad poziom warstwicy (§ 9 ust. 1 pkt 1 lit. d planu miejscowego), a nie nad poziom ziemi nawiezionej na działkę. Nawieziona ziemia zakłóca stosunki wodne na działkach sąsiednich. Skarżąca wskazała, że żaden z budynków na działkach sąsiednich nie ma parteru posadowionego powyżej 0,5 m nad poziom terenu.
W skardze zakwestionowano ustalenie, że projektowany budynek usytuowany jest ścianą z oknami w odległości 4 m od granicy z działką nr 991, w sytuacji gdy z oględzin przeprowadzonych w dniu 4.11.2011r. wynika, że odległość ta (budynku w stanie surowym) wynosiła 3,95 m. Takie usytuowanie budynku narusza § 12 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Podniesiono również, że budynek inwestora usytuowany jest w odległości zaledwie 9,5 m od krawędzi jezdni od strony kościoła, co narusza ustalenia planu w tym zakresie (10 m od krawędzi drogi). Wniosek o powtórne pomiary geodezyjne nie został przez organ uwzględniony.
Skarżąca zarzuciła ponadto naruszenie § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Personel medyczny znajdującej się na jej działce przychodni będzie bowiem zmuszony, z uwagi na otwory okienne znajdujące się na wprost okien przychodni, pracować przy zasłoniętych żaluzjach bez dostępu do naturalnego oświetlenia.
Dodatkowo w skardze podniesiono, że przedmiotowego obiektu nie wytyczył uprawniony geodeta. W dzienniku budowy znajduje się wpis o rezygnacji kierownika budowy z tej funkcji na dzień przed rozpoczęciem robót budowlanych. Oznacza to, że budowa była prowadzona bez kierownika. Skarżąca zakwestionowała sam fakt, że do wytyczenia budynku przez geodetę w ogóle doszło. Wyjaśniła, że znajdujące się na jej działce ogrodzenie nie może być uznane za rozgraniczenie posesji, ponieważ stoi na jej działce a nie w granicy i ma charakter tymczasowy. Punkty graniczne (słupki betonowe) uległy zakryciu (ziemią i betonem) przez inwestora.
Skarżąca wskazała ponadto, że konieczność ocieplenia ścian wykonanych z pustaka SUPOREX zmniejszy odległość ściany z oknami od granicy z działką nr 991 o kolejne, co najmniej 15 cm. Podkreśliła również sprzeczność projektu zamiennego, gdzie w jednym miejscu z powodu zbyt słabych ław nakazuje się ich podbicie z szerokości 50 cm do 80 cm, a jednocześnie z powodu tych słabych ław podwyższa się budynek z 8,90 m do 10,60 m.
W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Skarga nie jest zasadna, ponieważ zaskarżone rozstrzygnięcie jest zgodne z prawem.
Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r, poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).
Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 i 2 p.p.s.a.).
Materialnoprawną podstawą wydania decyzji w tej sprawie był art. 51 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r. nr 243, poz. 1623 ze zm.), zgodnie z którym właściwy organ sprawdza wykonanie obowiązku, nałożonego na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3, i wydaje decyzję w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na wznowienie robót budowlanych. Przepis art. 51 ust. 1 pkt 3 mówi zaś o obowiązku sporządzenia i przedstawienia przez inwestora projektu budowlanego zamiennego uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót, przy czym projekt powinien zawierać wszystkie elementy, o których mowa w art. 34 i podlega sprawdzeniu w granicach określonych w art. 35, co wynika z ostatniego zdania cyt. przepisu, który stanowi, że "przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian".
Kierując się treścią powołanych przepisów podkreślić należy, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy właściwy organ nadzoru budowlanego miał obowiązek sprawdzić, czy przedstawiony projekt zamienny spełnia ustawowe wymagania, tj. czy jest zgodny miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, czy jest kompletny i czy posiada wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia i sprawdzenia oraz czy zawiera informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, oraz czy został wykonany i sprawdzony przez osoby posiadające wymagane uprawnienia budowlane i legitymujące się aktualnym na dzień opracowania projektu lub sprawdzenia zaświadczeniem właściwej izby samorządu zawodowego o wpisie autora projektu na listę jej członków (art. 35 ust. 1 pkt 1-4 Prawa budowlanego).
W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości prawidłowość ustaleń organów obu instancji podjętych w powyższym zakresie. W pierwszym rzędzie należy wskazać, że przedłożony przez inwestora projekt budowlany zamienny jest zgodny z ustaleniami obejmującego teren inwestycji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla "Kruków" w Sandomierzu, uchwalonego przez Radę Miasta Sandomierza w dniu 28 stycznia 1999 r., uchwałą nr VI/38/99 (Dz.Urz. Woj. Święt. Nr 20, poz. 410 ze zm.). Działka, na której realizowana jest przedmiotowa inwestycja znajduje się na terenie oznaczonym w planie miejscowym symbolem MU 1 – terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej (§ 8 ust. 1). Na terenie tym, ustalono jako przeznaczenie podstawowe mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową (§ 8 ust. 2). Jednocześnie wykluczono lokalizowanie wyłącznie zabudowy mieszkaniowej (§ 8 ust. 5). Tak sformułowane unormowanie nie daje, wbrew twierdzeniom skarżącej, podstaw do wykluczenia lokalizowania na przedmiotowym terenie obiektu mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne.
W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że interpretacja przepisów dotyczących udzielania pozwolenia na budowę, powinna uwzględniać ochronę własności i wolność zagospodarowania. Prawo do zabudowy jest bowiem podstawowym prawem związanym z wykonywaniem prawa własności nieruchomości. Prawo do swobodnego zagospodarowania terenu (art. 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) oraz prawo wolności zabudowy (art. 4 Prawa budowlanego) są zasadami, które ograniczenia w wykorzystaniu prawa własności nieruchomości nakazują postrzegać, jako wyjątki (por. wyrok NSA z dnia 23 października 2008 r. sygn. II OSK 1285/07).
Dla stwierdzenia przez organ administracji publicznej, że określony sposób wykorzystania własności nieruchomości, w tym jej zabudowa, jest wykluczony, niezbędne jest wskazanie konkretnego przepisu prawa powszechnie obowiązującego, w tym konkretnego ustalenia planu miejscowego, który wprost zakazywałby określonej zabudowy, co w okolicznościach rozpatrywanej sprawy nie ma miejsca. Realizowany przez inwestora budynek niewątpliwie będzie miał funkcję mieszkalną. Wynika to w sposób jednoznaczny z projektu budowlanego zamiennego, zgodnie z którym poddasze ma stanowić część mieszkalną właściciela budynku. Nie było więc podstaw, w oparciu o ustalenia planu miejscowego, do przyjęcia, że przedmiotowy budynek nie może powstać na terenie oznaczonym symbolem MU. Odnosząc się do wątpliwości skarżącej, co do rzeczywistego przeznaczenia wznoszonego przez inwestorów obiektu budowlanego, wyjaśnić należy, że przepisy prawa budowlanego przewidują odrębne postępowanie w stosunku do podmiotów, które wbrew pozwoleniu na budowę, w sposób samowolny, dokonują zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego.
Z powyższego wynika, że zbędne było przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego urbanisty. Wskazane przez skarżącą przepisy planu miejscowego, nie zakazują lokalizowania na terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej obiektów mieszkalno-usługowych z miejscami noclegowymi o funkcji agroturystycznej. Żaden zapis tego planu nie uzależnia dopuszczalności lokalizowania konkretnych obiektów na terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej od proporcji między funkcją usługową a mieszkaniową danego obiektu.
Okoliczność, że w rozpoznawanej sprawie realizowany budynek ma charakter mieszkaniowo-usługowy przesądza, iż zastosowanie znajduje tu przepis § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego, zgodnie z którym maksymalną wysokość zabudowy mieszkaniowej ustala się na 8 m do najwyższego gzymsu i 13 m do kalenicy lub 2,5 kondygnacji. Nie ma więc racji skarżąca twierdząc, że realizacja przedmiotowego budynku będzie stanowić naruszenie § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego, zgodnie z którym wysokość budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie jednorodzinnej oraz budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą ustala się na max. 1,5 kondygnacji naziemnych licząc od poziomu terenu do okapu. Regulacja zawarta w § 9 planu miejscowego dotycząca zasad zagospodarowania zarówno terenów przeznaczonych w planie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną (MN) jak i terenów przeznaczonych w planie pod zabudowę mieszkaniowo – usługową (MU) nie jest do końca precyzyjna. W ocenie Sądu nie sposób przyjąć, że ocena zgodności przedmiotowego budynku z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego może zostać oparta tylko i wyłącznie o treść cyt. wyżej § 9 ust.1 c., który dotyczy budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie jednorodzinnej ( a więc innego rodzaju zabudowy niż ocenianej w tej sprawie) oraz budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą. Kontrolowana decyzja dotyczy budynku o funkcji zarówno mieszkalnej, jak i usługowej, dlatego w ocenie Sądu zgodność realizowanego budynku z planem miejscowym należy ustalać w oparciu o § 9 ust. 1 lit. b tego planu.
Odnosząc się do zarzutu skarżącej, stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie organ błędnie ustalił, iż przedmiotowy budynek nie przekracza 1,5 kondygnacji. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w § 3 pkt 16 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U nr 75, poz. 690 ze zm.), pod pojęciem kondygnacji należy rozumieć poziomą nadziemną lub podziemną część budynku, zawartą pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie a powierzchnią posadzki na stropie bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kotłownia. Przez kondygnację podziemną należy zaś rozumieć kondygnację zagłębioną ze wszystkich stron budynku, co najmniej do połowy jej wysokości w świetle poniżej poziomu przylegającego do niego terenu, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację (§ 3 pkt 17).
Z projektu budowlanego zamiennego wynika że, zwiększono wysokość budynku (w stosunku do pierwotnej decyzji o pozwoleniu na budowę) poprzez zmianę poziomu posadowienia parteru budynku z wysokości 0.45m do samowolnie wykonanej wysokości 1.50m, przy czym uwzględniając warstwy posadzki, poziom parteru w stanie projektowanym wynosi 1.67m. Z projektu budowlanego zamiennego wynika także, że wysokość najniższej kondygnacji projektowanego budynku (piwnic), częściowo zagłębionej w ziemi, wynosi 2,34 m., z czego jak wyżej wskazano, 1,67 m znajduje się powyżej poziomu przyległego terenu. W tej sytuacji kondygnacji, w której zgodnie z projektem mieszczą się piwnice, nie można uznać za podziemną. Zagłębieniu ze wszystkich stron budynku zgodnie z definicją kondygnacji podziemnej, powinno w okolicznościach tej sprawy ulec, co najmniej 1,17m kondygnacji z piwnicami (2.34m :2 =1.17m) , tymczasem jak wynika to z obliczeń, jest 0.67 m. ( 2.34 m – 1,67m = 0,67m). Gdyby nawet przyjąć rzędną parteru na 1.50m, to najniższa kondygnacja z piwnicami zagłębiona jest 0.84m.
Z obliczeń tych wynika, że w realizowanym budynku kondygnacja z piwnicami, zagłębiona częściowo w ziemi, nie jest kondygnacją podziemną w rozumieniu § 3 pkt 17 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Należy zakwalifikować ją jako kondygnację naziemną. Uwzględniając okoliczność, że poddasze użytkowe traktowane jest, z uwagi na wykorzystywanie tylko w części powierzchni określonej obrysem budynku jako pół kondygnacji, rzeczywista ilość kondygnacji realizowanego budynku wynosi 2,5, co należy uznać za godne z treścią § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego. Wysokość od przyległego terenu działki do kalenicy wynosi zaś 10,63 m, co jest również jest zgodne z ww. przepisem. Zatwierdzony projekt budowlany zamienny nie narusza wobec tego przepisu art. 51 ust.4 w zw. z art. 35 ust.1 pkt.1 w Prawa budowlanego.
Odnośnie wymogów dotyczących rzędnej parteru, to wskazać należy, że zapis § 9 ust. 1 lit. d planu miejscowego, ustalający tę wartość na maksymalnie 0,5 m nad poziom terenu, dotyczy wyłącznie zabudowy jednorodzinnej, o której mowa w § 7 tego planu (symbol MN). Przepis § 9 zawiera regulacje wspólne dla terenów, o których mowa w § 7 i § 8, a także przepisy odnoszące się tylko do zabudowy jednorodzinnej, m.in. unormowanie zawarte w § 9 ust. 1 lit. d.
W ocenie Sądu organy nadzoru budowlanego prawidłowo ustaliły, że przedłożony projekt budowlany zamienny zgodny jest z przepisami techniczno-budowlanymi. W szczególności, jak wynika z projektu zamiennego, zachowano wymóg odległości projektowanego budynku od granicy z działkami sąsiednimi ,w tym z działką skarżącej nr ew. 991 tj. zachowano odległość 4 m (§ 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych). Obowiązkiem inwestora będzie zatem utrzymanie wskazanych w projekcie odległości.
Wbrew twierdzeniom skarżącej, usytuowanie przedmiotowego budynku nie narusza również granicy zabudowy od krawędzi jezdni drogi dojazdowej 15KDD (ul. D.), określonej w planie miejscowym na 10 m (§ 21). Z projektu budowlanego zamiennego wynika, że odległość ta wynosi 10,5 m.
Ustosunkowując się do podniesionych w skardze zarzutów kwestionujących ustalenia projektu budowlanego zamiennego w zakresie odległości realizowanego budynku od granicy z działką nr 991 i krawędzią jezdni ul. D., podkreślić należy, że projekt ten został opracowany przez osoby legitymujące się stosownymi uprawnieniami w zakresie budownictwa i zawiera wszystkie niezbędne elementy. W sytuacji, gdy w toku niniejszego postępowania nie została opracowana, w szczególności na zlecenie skarżącej, opinia wskazująca na błąd w pomiarach geodezyjnych, za wiążące uznać należy te pomiary, który na potrzeby niniejszej sprawy zostały przeprowadzone i stanowiły podstawę rozstrzygnięcia.
W kwestii wpływu realizowanego budynku na naturalne oświetlenie i nasłonecznienie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w budynku znajdującym się na stanowiącej własność skarżącej działce nr 991, zauważyć należy, że skarżąca upatruje naruszenia przepisów § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych nie w tym, że realizowany budynek będzie ograniczał dopływ naturalnego oświetlenia z uwagi na swoją kubaturę czy usytuowanie, lecz w tym, że z uwagi na otwory okienne w ścianie od strony działki nr 991 personel medyczny pracujący w przychodni znajdującej się na tej działce będzie zmuszony przyjmować pacjentów przy zasłoniętych żaluzjach. Takie postawienie sprawy wynika z niezrozumienia istoty przepisów regulujących spełnienie warunków naturalnego oświetlenia określonych w § 13 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Przepis ten reguluje bowiem odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów, która powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń, stosownie do § 60 rozporządzenia. Argument o wpływie konkretnego budynku na naturalne oświetlenie budynku sąsiedniego z uwagi na konieczność pracy przy zasłoniętych żaluzjach ma więc charakter pozaprawny. Okoliczności podniesione przez skarżącą znajdują się bowiem poza zainteresowaniem prawa budowlanego, które określa jedynie odległości, jakie należy zachować, aby dopływ naturalnego oświetlenia został zapewniony.
Rozstrzygające znaczenie w powyższej kwestii, ma znajdująca się w aktach sprawy analiza spełnienia warunków naturalnego oświetlenia pomieszczeń w budynku znajdującym się na działce nr 991, opracowana przez mgr inż. M. K. Wynika z niej, że warunki naturalnego oświetlenia i nasłonecznienia dla budynku stanowiącego własność skarżącej zachowują wymogi określone w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych. Czas nasłonecznienia najbardziej niekorzystnie położonego okna w ww. budynku wynosi w dniu równonocy 21 marca i 21 września 4 godziny i 15 minut, co oznacza spełnienie wymogu określonego w § 60 ust. 1 rozporządzenia (czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny).
Obowiązkiem inwestorów, będzie prowadzenie robót zgodnie z udzielonym pozwoleniem na wznowienie robót budowlanych.
W świetle powyższego organy nadzoru budowlanego trafnie przyjęły, że przedłożony projekt budowlany zamienny, który uwzględnia wszystkie stwierdzone odstępstwa od pierwotnego projektu budowlanego, jest kompletny i został sporządzony przez osoby legitymujące się stosownymi uprawnieniami budowlanymi, zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Podsumowując podkreślić należy, że zgodnie z art. 7 k.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, stąd uwzględnienie słusznego interesu strony (w tym przypadku skarżącej) jest możliwe, tylko gdy pozostaje on w zgodzie z obowiązującym prawem. Wydając zaskarżoną decyzję organy administracji zbadały zgodność projektu budowlanego zamiennego z przepisami prawa budowlanego trafnie stwierdzając, że nie zostały one naruszone.
W tym stanie rzeczy, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w wyroku na podstawie art. 151 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Żak /przewodniczący sprawozdawca/Beata Ziomek
Teresa Kobylecka
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Żak (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Teresa Kobylecka, Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Tuz-Stando, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014r. sprawy ze skargi E. F. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 13 września 2013r. znak: [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 13 września 2013 r. znak: [...],Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (WINB), po rozparzeniu odwołania E. F., utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (PINB) dnia 8 maja 2013 r. znak: [...], zatwierdzającą projekt zamienny oraz udzielającą W. C. pozwolenia na wznowienie robót budowlanych związanych z dokończeniem budowy budynku mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne, usytuowanego na działce nr ewid. 989, położonej w S. przy ul. D.
Jak wynika z akt sprawy, decyzją dnia 19 sierpnia 2010 r. nr 335/10 Starosta udzielił W. C. i K. C. pozwolenia na budowę budynku mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne wg projektu gotowego "WB-0041-PENSJONAT" wraz z wewnętrzną instalacją sanitarną, c.o. z kotłownią i elektryczną, na działce nr ewid. 989 w S. przy ul. D.
W dniu 4.11.2011r., na skutek interwencji E. F., właścicielki sąsiedniej działki nr ew.991., PINB dokonał oględzin ww. inwestycji, podczas których ustalono, że rozpoczęto budowę budynku mieszkalno-usługowego i jest on na etapie wykonania parteru ze stropem. Wymiary zewnętrzne budynku były zgodne z projektem budowlanym zatwierdzonym decyzją Starosty z dnia 19 sierpnia 2010 r. Stwierdzono natomiast zmianę usytuowania budynku względem ul. D. z odległości 12,00 m na 10,37 m. Ponadto wykonane zostało podpiwniczenie pod całością budynku, podczas gdy wg zatwierdzonego projektu budowlanego podpiwniczenie było przewidziane tylko w jego części. Również schody do piwnicy budynku zlokalizowane od strony działki nr 991, zostały powiększone. Stwierdzono także zmianę poziomu parteru z 0,45 m do 1,95 m. Ponadto odległość budynku od ogrodzenia z działką nr 991 wynosiła 3,97 m zamiast 4,00 m. Na ścianach piwnic od strony działki nr 991 wykonano 3 otwory okienne nie przewidziane w zatwierdzonym projekcie.
Postanowieniem z dnia 8 listopada 2011 r. PINB w S. wstrzymał prowadzenie robót budowlanych przy budowie przedmiotowego budynku. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem WINB z dnia 19 grudnia 2011 r.
W dniu 2 stycznia 2012 r. PINB wydał na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego decyzję, na mocy której inwestorzy W. C. i K. C. zostali zobowiązani do opracowania i przedłożenia w PINB w terminie do 30 kwietnia 2012 r. projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz orzeczenia technicznego, dotyczącego istniejącego stanu wykonanych robót, potwierdzającego możliwość ich ukończenia i bezpiecznego użytkowania obiektu po zakończeniu budowy. Decyzją z dnia 10 stycznia 2012 r. Starosta na podstawie art. 36a ust. 2 Prawa budowlanego uchylił decyzję własną z dnia 19 sierpnia 2010 r. o pozwoleniu na budowę. W trybie odwoławczym WINB decyzją z dnia 7 marca 2012 r. utrzymał w mocy decyzję z dnia 2 stycznia 2012 r.
W dniu 24 lipca 2012 r. W. C. przedłożył w PINB 4 egzemplarze projektu zamiennego przedmiotowego budynku wraz z orzeczeniem technicznym dot. stanu wykonanych robót budowlanych. Decyzją z dnia 6 września 2012 r. PINB, z uwagi na to, że obowiązek nałożony decyzją z dnia 2 stycznia 2012 r. został wykonany po terminie, nakazał inwestorom zaniechanie dalszego prowadzenia robót budowlanych związanych z budową przedmiotowego budynku, do czasu uzyskania nowego pozwolenia na budowę, wydanego przez Starostę . Decyzja ta została w trybie odwoławczym uchylona przez WINB decyzją z dnia 2 listopada 2012 r., a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2013 r., sygn. II SA/Ke 845/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę na decyzję z dnia 2 listopada 2012 r.
W wyniku ponownie przeprowadzonego postępowania, PINB wydał opisaną na wstępie decyzję z dnia 8 maja 2013 r., powołując w podstawie prawnej art. 51 ust. 4 w zw. z ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego.
W odwołaniu E. F. nie zgodziła się z przyjętą przez organ I instancji interpretacją miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Osiedla Kruków" w Sandomierzu, zgodnie z którą teren MU1 oznacza przeznaczenie pod budynki mieszkalno usługowe, ponieważ stosownie do § 8 ust. 2 tego planu podstawowym przeznaczeniem jest mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową. Maksymalna wysokość budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą wynosząca maksymalnie 1,5 kondygnacji naziemnej licząc od poziomu terenu do okapu dachu, zgodnie z § 9 ust. 1c planu miejscowego, została w przypadku budynku inwestorów już przekroczona. To samo dotyczy rzędnej posadowienia parteru, w sytuacji gdy dla budynku jednorodzinnego wysokość podpiwniczenia powinna wynosić 0,5 m nad poziom terenu. Zdaniem odwołującej się budowany obiekt (hotel-motel, pensjonat) może zgodnie z planem miejscowym powstać na terenach oznaczonych jako MW 1, MW 2 i 4 UT.
W odwołaniu podniesiono, że to, co projekt zamienny nazywa "piwnicami przeznaczonymi na użytek gospodarczy" jest w istocie kondygnacją w większej części nadziemną przeznaczoną na pobyt ludzi. Wysokość wewnątrz pomieszczeń wynosi 2,75 m, a część nadziemna 1,95 m. Piwnice wyposażone są ponadto w okna szerokogabarytowe. Inwestor zmniejszył wysokość wewnętrzną piwnic poprzez nawiezienie piasku tylko po to, aby czasowo na okres sporu, na wypadek ewentualnej kontroli, zmniejszyć ich wysokość.
W ocenie odwołującej się, projektant zaprzecza sam sobie, raz podając, że ławy są zbyt słabe i wymagają podbicia, a jednocześnie podwyższa ścianę kolankową do wysokości 1,35 m, a cały budynek do 10,63 m z pierwotnej wysokości 8,9 m. Ponadto inwestor zmienił materiał, z jakiego miały być wykonane ściany, z porotermu na pustak komórkowy. Oznacza to, że ściany będą zbyt cienkie i powstanie konieczność dobudowania ściany zewnętrznej dla spełnienia norm technicznych, co jeszcze bardziej niż obecnie (o co najmniej 20 cm) zmniejszy odległość ściany z oknami od granicy z działką nr 991. W odwołaniu zakwestionowano również pomiary geodezyjne, które dotychczas wykonywał ten sam geodeta i mógł popełnić te same błędy.
Odwołująca się podniosła ponadto, że projektowany budynek ograniczy jej dostęp do światła dziennego do wszystkich pomieszczeń, znajdującej się na jej działce nr 991 przychodni lekarskiej. Umieszczenie okien naprzeciwko budynku przychodni, spowoduje częściową utratę jej funkcjonalności z uwagi na konieczność pracy lekarzy przy zasłoniętych żaluzjach, powodującą dodatkowo wzrost kosztów energii elektrycznej i negatywnie wpływającą na zdrowie personelu.
W odwołaniu zawarto ponadto wniosek o przekazanie sprawy do innego PINB na terenie kraju z uwagi na stronniczość PINB, który oględziny wyznaczył dopiero na dzień 4.11.2011r., w sytuacji gdy informację o odstępstwach od projektu budowlanego zawierało skierowane do organu pismo z dnia 11.10.2011r. W tym czasie inwestor wybudować piwnice, strop nad piwnicami i ściany parteru. Działanie organu miało zatem charakter celowy, aby budowa w dniu oględzin była jak najbardziej zaawansowana.
Na etapie postępowania odwoławczego WINB na podstawie art. 136 k.p.a. zwrócił akta sprawy do PINB w S. celem przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego poprzez uzupełnienie projektu zamiennego o ocenę warunków naturalnego oświetlenia pomieszczeń w budynku na działce nr 991 oraz doręczenie odpisu decyzji organu I instancji pominiętym stronom postępowania, tj. S. C. i K. C. W dniu 10.07.2013r. do akt sprawy złożone zostały pełnomocnictwa od ww. stron dla W. C.
Organ odwoławczy stwierdził, że inwestor wykonał obowiązek nałożony na niego decyzją z dnia 2 stycznia 2012 r. Dokonane zmiany objęły: 1) zbliżenie budynku z 15 m do 10,5 m od krawędzi drogi gminnej – ul. D.; 2) zwiększenie wysokości budynku poprzez zmianę poziomu posadowienia parteru z wysokości 0,45 m do 1,50 m (1,67 m z uwzględnieniem warstwy posadzki); 3) poszerzenie biegu i zwiększenie liczby schodów od strony działki nr 991; 4) wykonanie podpiwniczenia pod całością budynku; 5) wykonanie w ścianach piwnic otworów okiennych; 6) zamianę materiału ścian zewnętrznych poprzez użycie pustaka SUPOREX gr. 24 cm zamiast pustaka ceramicznego POROTHERM gr. 44 cm; 7) zmianę otworów okiennych i drzwiowych.
Zdaniem organu odwoławczego przedłożony projekt budowlany zamienny spełnia warunki określone w art. 35 ust. 1 Prawa budowlanego. Organ ustalił, że teren inwestycji, tj. działka nr ewid. 989 położona jest na obszarze oznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego osiedla "Kruków" symbolem MU 1 – teren zabudowy mieszkaniowo-usługowej. Przedmiotowy budynek zaprojektowano jako uzupełnienie istniejącej na sąsiednich działkach zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Przewidziana w projekcie funkcja mieszkalno-usługowa jest zatem zgodna z ustaleniami planu miejscowego. Projekt zamienny uwzględnia wynikające z tego planu wymogi dotyczące maksymalnej wysokości zabudowy. Wysokość przedmiotowego budynku wynosi bowiem 10,63 m licząc od terenu działki do kalenicy dachu, podczas gdy stosownie do § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego maksymalna wysokość zabudowy mieszkaniowej wynosi 13 m. Od poziomu terenu do okapu dachu występuje tylko 1,5 kondygnacji naziemnych, zgodnie z § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego. Rzędna posadowienia parteru budynku określona w planie miejscowym na maksymalnie 0,5 m ponad poziom terenu dotyczy tylko zabudowy jednorodzinnej.
Organ odwoławczy ustalił, że projektowany budynek usytuowany jest ścianą z oknami w odległości 4,00 m od wyznaczonej przez geodetę granicy z działką nr 991 oraz w odległości 4,70 m od działki Ne 990/1, co odpowiada regulacji zawartej w § 12 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usytuowanie budynku w odległości 10,5 m od krawędzi jezdni ul. D. nie narusza granicy zabudowy od krawędzi drogi ustalonej w planie miejscowym na 10,00 m. Na podstawie analizy opracowanej przez mgr inż. M. K. organ stwierdził, że warunki naturalne oświetlenia i nasłonecznienia dla budynku znajdującego się na działce nr 991 zgodnie są z wymogami określonymi w § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach E. F. zarzuciła organom naruszenie:
1) art. 51 ust. 1 pkt 3 i ust. 4 Prawa budowlanego poprzez błędne uznanie, że projekt zamienny usunął naruszenie prawa przez inwestora;
2) art. 43 ust. 1 Prawa budowlanego poprzez uznanie, że projekt zamienny jest zgodny z wyznaczeniem geodezyjnym w terenie;
3) art. 35 ust. 1 Prawa budowlanego poprzez przyjęcie, że projekt zamienny nie narusza zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla "K." w S., tj. § 8 pkt 1 – 2, § 9 pkt 1 lit. c i d, § 10 i § 12 ust. 1.;
4) art. 6 i art. 7 k.p.a. poprzez niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego, w szczególności treści zapisów planu miejscowego.
W uzasadnieniu skarżąca wskazała na treść § 8 ust. 1 i 2 w zw. z § 12 ust. 1 u § 10 ust. 3 pkt 1 planu miejscowego, która jej zdaniem nie pozwala realizować na terenie oznaczonym symbolem MU 1 (mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową) obiektu o charakterze przede wszystkim hotelowym (z tylko jednym pomieszczeniem mieszkalnym). Podniosła, że w toku postępowania wnosiła o dopuszczenie opinii biegłego planisty celem rozwiania wszelkich wątpliwości. Organ jednak nie przeprowadził szczegółowej analizy zapisów planu miejscowego w kontekście podnoszonych zarzutów.
Odnośnie naruszenia § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego skarżąca wskazała, że wg projektu zamiennego okap ma 0,80 m, co przy kącie nachylenia dachu 45° daje wysokość powyżej 1,5 kondygnacji od poziomu terenu do okapu dachu. Okap dachu żeby ukryć wysokość 1,5 m powinien mieć długość 1,50 do 2,00 m.
Zdaniem skarżącej przekroczone zostały rzędne posadowienia parteru, które powinny wynosić 0,5 m ponad poziom warstwicy (§ 9 ust. 1 pkt 1 lit. d planu miejscowego), a nie nad poziom ziemi nawiezionej na działkę. Nawieziona ziemia zakłóca stosunki wodne na działkach sąsiednich. Skarżąca wskazała, że żaden z budynków na działkach sąsiednich nie ma parteru posadowionego powyżej 0,5 m nad poziom terenu.
W skardze zakwestionowano ustalenie, że projektowany budynek usytuowany jest ścianą z oknami w odległości 4 m od granicy z działką nr 991, w sytuacji gdy z oględzin przeprowadzonych w dniu 4.11.2011r. wynika, że odległość ta (budynku w stanie surowym) wynosiła 3,95 m. Takie usytuowanie budynku narusza § 12 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Podniesiono również, że budynek inwestora usytuowany jest w odległości zaledwie 9,5 m od krawędzi jezdni od strony kościoła, co narusza ustalenia planu w tym zakresie (10 m od krawędzi drogi). Wniosek o powtórne pomiary geodezyjne nie został przez organ uwzględniony.
Skarżąca zarzuciła ponadto naruszenie § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Personel medyczny znajdującej się na jej działce przychodni będzie bowiem zmuszony, z uwagi na otwory okienne znajdujące się na wprost okien przychodni, pracować przy zasłoniętych żaluzjach bez dostępu do naturalnego oświetlenia.
Dodatkowo w skardze podniesiono, że przedmiotowego obiektu nie wytyczył uprawniony geodeta. W dzienniku budowy znajduje się wpis o rezygnacji kierownika budowy z tej funkcji na dzień przed rozpoczęciem robót budowlanych. Oznacza to, że budowa była prowadzona bez kierownika. Skarżąca zakwestionowała sam fakt, że do wytyczenia budynku przez geodetę w ogóle doszło. Wyjaśniła, że znajdujące się na jej działce ogrodzenie nie może być uznane za rozgraniczenie posesji, ponieważ stoi na jej działce a nie w granicy i ma charakter tymczasowy. Punkty graniczne (słupki betonowe) uległy zakryciu (ziemią i betonem) przez inwestora.
Skarżąca wskazała ponadto, że konieczność ocieplenia ścian wykonanych z pustaka SUPOREX zmniejszy odległość ściany z oknami od granicy z działką nr 991 o kolejne, co najmniej 15 cm. Podkreśliła również sprzeczność projektu zamiennego, gdzie w jednym miejscu z powodu zbyt słabych ław nakazuje się ich podbicie z szerokości 50 cm do 80 cm, a jednocześnie z powodu tych słabych ław podwyższa się budynek z 8,90 m do 10,60 m.
W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Skarga nie jest zasadna, ponieważ zaskarżone rozstrzygnięcie jest zgodne z prawem.
Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r, poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).
Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 i 2 p.p.s.a.).
Materialnoprawną podstawą wydania decyzji w tej sprawie był art. 51 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r. nr 243, poz. 1623 ze zm.), zgodnie z którym właściwy organ sprawdza wykonanie obowiązku, nałożonego na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3, i wydaje decyzję w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na wznowienie robót budowlanych. Przepis art. 51 ust. 1 pkt 3 mówi zaś o obowiązku sporządzenia i przedstawienia przez inwestora projektu budowlanego zamiennego uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót, przy czym projekt powinien zawierać wszystkie elementy, o których mowa w art. 34 i podlega sprawdzeniu w granicach określonych w art. 35, co wynika z ostatniego zdania cyt. przepisu, który stanowi, że "przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian".
Kierując się treścią powołanych przepisów podkreślić należy, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy właściwy organ nadzoru budowlanego miał obowiązek sprawdzić, czy przedstawiony projekt zamienny spełnia ustawowe wymagania, tj. czy jest zgodny miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, czy jest kompletny i czy posiada wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia i sprawdzenia oraz czy zawiera informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, oraz czy został wykonany i sprawdzony przez osoby posiadające wymagane uprawnienia budowlane i legitymujące się aktualnym na dzień opracowania projektu lub sprawdzenia zaświadczeniem właściwej izby samorządu zawodowego o wpisie autora projektu na listę jej członków (art. 35 ust. 1 pkt 1-4 Prawa budowlanego).
W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości prawidłowość ustaleń organów obu instancji podjętych w powyższym zakresie. W pierwszym rzędzie należy wskazać, że przedłożony przez inwestora projekt budowlany zamienny jest zgodny z ustaleniami obejmującego teren inwestycji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla "Kruków" w Sandomierzu, uchwalonego przez Radę Miasta Sandomierza w dniu 28 stycznia 1999 r., uchwałą nr VI/38/99 (Dz.Urz. Woj. Święt. Nr 20, poz. 410 ze zm.). Działka, na której realizowana jest przedmiotowa inwestycja znajduje się na terenie oznaczonym w planie miejscowym symbolem MU 1 – terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej (§ 8 ust. 1). Na terenie tym, ustalono jako przeznaczenie podstawowe mieszkalnictwo jednorodzinne z funkcją usługową (§ 8 ust. 2). Jednocześnie wykluczono lokalizowanie wyłącznie zabudowy mieszkaniowej (§ 8 ust. 5). Tak sformułowane unormowanie nie daje, wbrew twierdzeniom skarżącej, podstaw do wykluczenia lokalizowania na przedmiotowym terenie obiektu mieszkalno-usługowego z miejscami noclegowymi pod usługi agroturystyczne.
W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że interpretacja przepisów dotyczących udzielania pozwolenia na budowę, powinna uwzględniać ochronę własności i wolność zagospodarowania. Prawo do zabudowy jest bowiem podstawowym prawem związanym z wykonywaniem prawa własności nieruchomości. Prawo do swobodnego zagospodarowania terenu (art. 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) oraz prawo wolności zabudowy (art. 4 Prawa budowlanego) są zasadami, które ograniczenia w wykorzystaniu prawa własności nieruchomości nakazują postrzegać, jako wyjątki (por. wyrok NSA z dnia 23 października 2008 r. sygn. II OSK 1285/07).
Dla stwierdzenia przez organ administracji publicznej, że określony sposób wykorzystania własności nieruchomości, w tym jej zabudowa, jest wykluczony, niezbędne jest wskazanie konkretnego przepisu prawa powszechnie obowiązującego, w tym konkretnego ustalenia planu miejscowego, który wprost zakazywałby określonej zabudowy, co w okolicznościach rozpatrywanej sprawy nie ma miejsca. Realizowany przez inwestora budynek niewątpliwie będzie miał funkcję mieszkalną. Wynika to w sposób jednoznaczny z projektu budowlanego zamiennego, zgodnie z którym poddasze ma stanowić część mieszkalną właściciela budynku. Nie było więc podstaw, w oparciu o ustalenia planu miejscowego, do przyjęcia, że przedmiotowy budynek nie może powstać na terenie oznaczonym symbolem MU. Odnosząc się do wątpliwości skarżącej, co do rzeczywistego przeznaczenia wznoszonego przez inwestorów obiektu budowlanego, wyjaśnić należy, że przepisy prawa budowlanego przewidują odrębne postępowanie w stosunku do podmiotów, które wbrew pozwoleniu na budowę, w sposób samowolny, dokonują zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego.
Z powyższego wynika, że zbędne było przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego urbanisty. Wskazane przez skarżącą przepisy planu miejscowego, nie zakazują lokalizowania na terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej obiektów mieszkalno-usługowych z miejscami noclegowymi o funkcji agroturystycznej. Żaden zapis tego planu nie uzależnia dopuszczalności lokalizowania konkretnych obiektów na terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej od proporcji między funkcją usługową a mieszkaniową danego obiektu.
Okoliczność, że w rozpoznawanej sprawie realizowany budynek ma charakter mieszkaniowo-usługowy przesądza, iż zastosowanie znajduje tu przepis § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego, zgodnie z którym maksymalną wysokość zabudowy mieszkaniowej ustala się na 8 m do najwyższego gzymsu i 13 m do kalenicy lub 2,5 kondygnacji. Nie ma więc racji skarżąca twierdząc, że realizacja przedmiotowego budynku będzie stanowić naruszenie § 9 ust. 1 lit. c planu miejscowego, zgodnie z którym wysokość budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie jednorodzinnej oraz budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą ustala się na max. 1,5 kondygnacji naziemnych licząc od poziomu terenu do okapu. Regulacja zawarta w § 9 planu miejscowego dotycząca zasad zagospodarowania zarówno terenów przeznaczonych w planie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną (MN) jak i terenów przeznaczonych w planie pod zabudowę mieszkaniowo – usługową (MU) nie jest do końca precyzyjna. W ocenie Sądu nie sposób przyjąć, że ocena zgodności przedmiotowego budynku z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego może zostać oparta tylko i wyłącznie o treść cyt. wyżej § 9 ust.1 c., który dotyczy budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie jednorodzinnej ( a więc innego rodzaju zabudowy niż ocenianej w tej sprawie) oraz budynków związanych z działalnością usługową i gospodarczą. Kontrolowana decyzja dotyczy budynku o funkcji zarówno mieszkalnej, jak i usługowej, dlatego w ocenie Sądu zgodność realizowanego budynku z planem miejscowym należy ustalać w oparciu o § 9 ust. 1 lit. b tego planu.
Odnosząc się do zarzutu skarżącej, stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie organ błędnie ustalił, iż przedmiotowy budynek nie przekracza 1,5 kondygnacji. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w § 3 pkt 16 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U nr 75, poz. 690 ze zm.), pod pojęciem kondygnacji należy rozumieć poziomą nadziemną lub podziemną część budynku, zawartą pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie a powierzchnią posadzki na stropie bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kotłownia. Przez kondygnację podziemną należy zaś rozumieć kondygnację zagłębioną ze wszystkich stron budynku, co najmniej do połowy jej wysokości w świetle poniżej poziomu przylegającego do niego terenu, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację (§ 3 pkt 17).
Z projektu budowlanego zamiennego wynika że, zwiększono wysokość budynku (w stosunku do pierwotnej decyzji o pozwoleniu na budowę) poprzez zmianę poziomu posadowienia parteru budynku z wysokości 0.45m do samowolnie wykonanej wysokości 1.50m, przy czym uwzględniając warstwy posadzki, poziom parteru w stanie projektowanym wynosi 1.67m. Z projektu budowlanego zamiennego wynika także, że wysokość najniższej kondygnacji projektowanego budynku (piwnic), częściowo zagłębionej w ziemi, wynosi 2,34 m., z czego jak wyżej wskazano, 1,67 m znajduje się powyżej poziomu przyległego terenu. W tej sytuacji kondygnacji, w której zgodnie z projektem mieszczą się piwnice, nie można uznać za podziemną. Zagłębieniu ze wszystkich stron budynku zgodnie z definicją kondygnacji podziemnej, powinno w okolicznościach tej sprawy ulec, co najmniej 1,17m kondygnacji z piwnicami (2.34m :2 =1.17m) , tymczasem jak wynika to z obliczeń, jest 0.67 m. ( 2.34 m – 1,67m = 0,67m). Gdyby nawet przyjąć rzędną parteru na 1.50m, to najniższa kondygnacja z piwnicami zagłębiona jest 0.84m.
Z obliczeń tych wynika, że w realizowanym budynku kondygnacja z piwnicami, zagłębiona częściowo w ziemi, nie jest kondygnacją podziemną w rozumieniu § 3 pkt 17 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Należy zakwalifikować ją jako kondygnację naziemną. Uwzględniając okoliczność, że poddasze użytkowe traktowane jest, z uwagi na wykorzystywanie tylko w części powierzchni określonej obrysem budynku jako pół kondygnacji, rzeczywista ilość kondygnacji realizowanego budynku wynosi 2,5, co należy uznać za godne z treścią § 9 ust. 1 lit. b planu miejscowego. Wysokość od przyległego terenu działki do kalenicy wynosi zaś 10,63 m, co jest również jest zgodne z ww. przepisem. Zatwierdzony projekt budowlany zamienny nie narusza wobec tego przepisu art. 51 ust.4 w zw. z art. 35 ust.1 pkt.1 w Prawa budowlanego.
Odnośnie wymogów dotyczących rzędnej parteru, to wskazać należy, że zapis § 9 ust. 1 lit. d planu miejscowego, ustalający tę wartość na maksymalnie 0,5 m nad poziom terenu, dotyczy wyłącznie zabudowy jednorodzinnej, o której mowa w § 7 tego planu (symbol MN). Przepis § 9 zawiera regulacje wspólne dla terenów, o których mowa w § 7 i § 8, a także przepisy odnoszące się tylko do zabudowy jednorodzinnej, m.in. unormowanie zawarte w § 9 ust. 1 lit. d.
W ocenie Sądu organy nadzoru budowlanego prawidłowo ustaliły, że przedłożony projekt budowlany zamienny zgodny jest z przepisami techniczno-budowlanymi. W szczególności, jak wynika z projektu zamiennego, zachowano wymóg odległości projektowanego budynku od granicy z działkami sąsiednimi ,w tym z działką skarżącej nr ew. 991 tj. zachowano odległość 4 m (§ 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych). Obowiązkiem inwestora będzie zatem utrzymanie wskazanych w projekcie odległości.
Wbrew twierdzeniom skarżącej, usytuowanie przedmiotowego budynku nie narusza również granicy zabudowy od krawędzi jezdni drogi dojazdowej 15KDD (ul. D.), określonej w planie miejscowym na 10 m (§ 21). Z projektu budowlanego zamiennego wynika, że odległość ta wynosi 10,5 m.
Ustosunkowując się do podniesionych w skardze zarzutów kwestionujących ustalenia projektu budowlanego zamiennego w zakresie odległości realizowanego budynku od granicy z działką nr 991 i krawędzią jezdni ul. D., podkreślić należy, że projekt ten został opracowany przez osoby legitymujące się stosownymi uprawnieniami w zakresie budownictwa i zawiera wszystkie niezbędne elementy. W sytuacji, gdy w toku niniejszego postępowania nie została opracowana, w szczególności na zlecenie skarżącej, opinia wskazująca na błąd w pomiarach geodezyjnych, za wiążące uznać należy te pomiary, który na potrzeby niniejszej sprawy zostały przeprowadzone i stanowiły podstawę rozstrzygnięcia.
W kwestii wpływu realizowanego budynku na naturalne oświetlenie i nasłonecznienie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi w budynku znajdującym się na stanowiącej własność skarżącej działce nr 991, zauważyć należy, że skarżąca upatruje naruszenia przepisów § 13 i § 60 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych nie w tym, że realizowany budynek będzie ograniczał dopływ naturalnego oświetlenia z uwagi na swoją kubaturę czy usytuowanie, lecz w tym, że z uwagi na otwory okienne w ścianie od strony działki nr 991 personel medyczny pracujący w przychodni znajdującej się na tej działce będzie zmuszony przyjmować pacjentów przy zasłoniętych żaluzjach. Takie postawienie sprawy wynika z niezrozumienia istoty przepisów regulujących spełnienie warunków naturalnego oświetlenia określonych w § 13 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Przepis ten reguluje bowiem odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektów, która powinna umożliwiać naturalne oświetlenie tych pomieszczeń, stosownie do § 60 rozporządzenia. Argument o wpływie konkretnego budynku na naturalne oświetlenie budynku sąsiedniego z uwagi na konieczność pracy przy zasłoniętych żaluzjach ma więc charakter pozaprawny. Okoliczności podniesione przez skarżącą znajdują się bowiem poza zainteresowaniem prawa budowlanego, które określa jedynie odległości, jakie należy zachować, aby dopływ naturalnego oświetlenia został zapewniony.
Rozstrzygające znaczenie w powyższej kwestii, ma znajdująca się w aktach sprawy analiza spełnienia warunków naturalnego oświetlenia pomieszczeń w budynku znajdującym się na działce nr 991, opracowana przez mgr inż. M. K. Wynika z niej, że warunki naturalnego oświetlenia i nasłonecznienia dla budynku stanowiącego własność skarżącej zachowują wymogi określone w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych. Czas nasłonecznienia najbardziej niekorzystnie położonego okna w ww. budynku wynosi w dniu równonocy 21 marca i 21 września 4 godziny i 15 minut, co oznacza spełnienie wymogu określonego w § 60 ust. 1 rozporządzenia (czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny).
Obowiązkiem inwestorów, będzie prowadzenie robót zgodnie z udzielonym pozwoleniem na wznowienie robót budowlanych.
W świetle powyższego organy nadzoru budowlanego trafnie przyjęły, że przedłożony projekt budowlany zamienny, który uwzględnia wszystkie stwierdzone odstępstwa od pierwotnego projektu budowlanego, jest kompletny i został sporządzony przez osoby legitymujące się stosownymi uprawnieniami budowlanymi, zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Podsumowując podkreślić należy, że zgodnie z art. 7 k.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, stąd uwzględnienie słusznego interesu strony (w tym przypadku skarżącej) jest możliwe, tylko gdy pozostaje on w zgodzie z obowiązującym prawem. Wydając zaskarżoną decyzję organy administracji zbadały zgodność projektu budowlanego zamiennego z przepisami prawa budowlanego trafnie stwierdzając, że nie zostały one naruszone.
W tym stanie rzeczy, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w wyroku na podstawie art. 151 p.p.s.a.
