II SA/Bd 1252/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] listopada 2012r. Dziekan Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu [...] w T., na podstawie art. 190 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, § 37 ust. 1 pkt 3 Regulaminu Studiów [...] w T. z 2007r. (ze zm.) skreślił M.A. z listy studentów szóstego semestru farmacji jednolitych niestacjonarnych studiów magisterskich z dniem [...] września 2012 r., z powodu nieuzyskania zaliczenia semestru/roku.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Dziekan wskazał, że "do dnia dzisiejszego student nie uzyskał zaliczenia zajęć objętych planem studiów w danym roku (semestrze). Powyższe zaś jest niewykonaniem obowiązku wynikającego z § 26 ust. 1 Regulaminu Studiów [...]".

W odwołaniu od tego rozstrzygnięcia M. A. wniosła o jego uchylenie i umorzenie postępowania w l instancji, ewentualnie uchylenie decyzji w całości i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, zarzucając naruszenie przepisów postępowania i prawa materialnego:

- art. 7 i art. 77 § 1 K.p.a., poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy polegające na nieustosunkowaniu się do okoliczności wskazanych przez stronę w odwołaniu od innej decyzji w którym podniesiono, że nie odbył się egzamin z farmakognozji w dniu [...] września 2012 r. oraz niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie materiału dowodowego,

- art. 11 i art. 107 § 3 K.p.a. poprzez naruszenie zasady przekonywania polegające na nadzwyczaj skrótowym uzasadnieniu decyzji oraz nienależyte sporządzenie uzasadnienia decyzji, a w szczególności niewskazanie dowodów, na których oparł się organ,

- art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, poprzez przekroczenie granic uznania administracyjnego i skreślenie skarżącej z listy studentów pomimo braku podstaw ku temu i brak należytego uzasadnienia tej decyzji.

W uzasadnieniu odwołania przywołano brzmienie art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i wskazano, że nieuzyskanie zaliczenia semestru nie jest przesłanką do "automatycznego" skreślenia z listy studentów, bowiem ustawodawca przewidział w ustawie fakultatywność skreślenia w razie nieuzyskania zaliczenia semestru, by nie doszło do sytuacji, w której skreślony zostaje student w razie zaistnienia szczególnych okoliczności. W ocenie skarżącej zaś, w jej sprawie taka sytuacja zaistniała, bowiem skarżąca zachorowała. Podała, że przedłożyła również stosowne zwolnienie lekarskie na powyższą okoliczność. Wskazała, że adiunkt dr D. M. wyznaczył dodatkowy termin, który ostatecznie się nie odbył, o czym skarżąca została poinformowana drogą e-mailową w dniu [...] września 2012 r. (w dniu, w którym miał się odbyć dodatkowy egzamin). Studentka podkreśliła, że wielokrotnie stawiała się na uczelni w celu wyjaśnienia sytuacji. Organ zaś pominął powyższe kwestie, czym rażąco naruszył art. 77 k.p.a.

Strona podkreśliła, że decyzja wydana została w ramach uznania administracyjnego i w związku z tym winna posiadać wyczerpujące uzasadnienie, czego w sprawie zaniechano. W jej ocenie, przy wydaniu niniejszej decyzji organ naruszył szereg przepisów proceduralnych, które muszą skutkować jej uchyleniem, m.in. stan faktyczny w sprawie nie został należycie wyjaśniony przez organ, czym naruszono art. 7 k.p.a. Ponadto, w uzasadnieniu organ pominął kwestię, dlaczego zaliczenia nie udało się uzyskać (choroba skarżącej, nieodbycie się egzaminu w dniu [...] września 2012 r., odmowa zgody na warunkowe wpisanie na VII semestr).

Zarzucono również rażące naruszenie art. 107 § 3 k.p.a., gdyż przedmiotowa decyzja w zasadzie nie zawiera uzasadnienia, ponieważ trzy zdania zawarte w uzasadnieniu decyzji nie tylko nie przekonują w żaden sposób skarżącej do słuszności zaskarżonej decyzji (art. 11 k.p.a.), ale też nie odnoszą się w żaden sposób do argumentów zgłaszanych przez skarżącą w uprzednich pismach składanych, co prawda w innych sprawach (warunkowe wpisanie na VII semestr), ale nierozerwalnie wiążących się z decyzją o skreśleniu z listy studentów.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2012r. znak [...] Rektor Uniwersytetu [...] w T., utrzymał w mocy powyższą decyzję o skreśleniu M. A. z listy studentów.

M. A. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, który wyrokiem z dnia 8 maja 2013r. sygn. akt II SA/Bd 196/13 uchylił powyższą decyzję organu odwoławczego, wskazując na istotne naruszenie przepisów procedury i zaniechanie ponownego rozpoznania sprawy co do jej istoty.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Rektor Uniwersytetu [...] w T., decyzją z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...], na podstawie art. 189 ust. 1, art. 190 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r. poz. 572), § 26, § 32, § 37, § 39 i § 62 Regulaminu studiów Uniwersytetu [...] w T., utrzymał w mocy decyzję Dziekana Wydziału Farmaceutycznego z dnia [...] listopada 2012 r., o skreśleniu M. A. z listy studentów szóstego semestru farmacji jednolitych niestacjonarnych studiów magisterskich z dniem [...] września 2012 r. z powodu nieuzyskania zaliczenia semestru/roku.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazano na następujące ustalenia faktyczne i prawne:

M. A. została przyjęta na l rok studiów niestacjonarnych jednolitych magisterskich na kierunek farmacja w roku akademickim 2007/2008. W październiku 2008 r. uzyskała zgodę Dziekana Wydziału Farmaceutycznego na warunkowy wpis na wyższy semestr studiów w roku akademickim 2008/2009. Skarżąca w dniu [...] października 2009 r. ponownie uzyskała zgodę Dziekana na wpis warunkowy na wyższy semestr studiów w roku akademickim 2009/2010. W dniu [...] kwietnia 2010 r. studentka została skierowana na powtarzanie V semestru w roku akademickim 2010/2011 z powodu braku zaliczenia 3 przedmiotów objętych planem studiów. W dniu [...] marca 2011 r. skarżąca po raz kolejny uzyskała zgodę Dziekana Wydziału na warunkowy wpis na VI semestr studiów w roku akademickim 2010/2011. Studentka w dniu [...] września 2011 r. złożyła prośbę o warunkowy wpis na VII semestr studiów, na co nie uzyskała zgody Dziekana, z uzasadnieniem, że nie uzyskała pozytywnej oceny z 3 egzaminów na 3, które zostały nałożone planem zajęć dydaktycznych oraz nie uzyskała pozytywnej oceny z egzaminu niezbędnego do zaliczenia powtarzanego semestru studiów. Wziąwszy pod uwagę dotychczasowy przebieg studiów skarżącej, istniała uzasadniona obawa, że studentka nie podoła nałożonym obowiązkom. Wyrażenie zgody na warunkowy wpis oznaczałoby konieczność pogodzenia bieżącej nauki z 4 zaległymi egzaminami. W dniu [...] października 2011 r. Dziekan Wydziału skierował studentkę na powtarzanie VI semestru studiów w roku akademickim 2011/2012. W dniu [...] listopada 2011 r., organ odwoławczy wydał decyzję w sprawie utrzymania w mocy decyzji Dziekana Wydziału z dnia [...] października 2011 r. dotyczącej braku zgody na wpis warunkowy M.A. na VII semestr studiów niestacjonarnych jednolitych magisterskich na kierunku farmacja w roku akademickim 2011/2012 r. W dniu [...] września 2012 r. skarżąca złożyła wniosek o warunkowe zaliczenie etapu z 4 przedmiotów. Dziekan decyzją z dnia [...] września 2012r. nie wyraził zgody na warunkowy wpis na listę studentów VII semestru w roku akademickim 2012/2013, ponieważ studentka nie uzyskała zaliczenia wszystkich egzaminów objętych planem studiów. W dniu [...] listopada 2012r. Dziekan Wydziału Farmaceutycznego skreślił skarżącą z dniem [...] września 2012r. z listy studentów szóstego semestru farmacja, jednolite magisterskie niestacjonarne z powodu niezaliczenia semestru/roku. Na zaliczenie semestru studentki składały się przedmioty: Biochemia, Chemia leków, Technologia postaci leku oraz Farmakognozja. Studentka nie otrzymała zaliczenia z Biochemii, Chemii leków, Technologii postaci leku oraz Farmakognozji, ponieważ otrzymała z egzaminów oceny negatywne. Z egzaminów poprawkowych z przedmiotów Biochemia, Chemia leków oraz Technologia postaci leku, również otrzymała oceny negatywne.

Organ stwierdził, że studentka nie przystąpiła do egzaminu poprawkowego z Farmakognozji, który został wyznaczony na [...] września 2012r. Dostarczyła do Katedry Zakładu Farmakognozji [...] jedynie zwolnienia lekarskie, które obejmowało okres [...]-[...] września 2012r., co stanowiło czynność uprawdopodabniającą okoliczność niezawinionej przez studenta utraty terminu. Dla katedry i Zakładu Farmakognozji, po okazaniu zwolnienia lekarskiego, ustały przeszkody do ponownego przystąpienia studentki do egzaminu poprawkowego. Organ odwoławczy stwierdził, że studentka nie złożyła jednak wniosku do dziekana Wydziału o wyznaczenie dodatkowego terminu egzaminu z przedmiotu Farmakognozja (pismo dr D. M. z [...] czerwca 2013r.). W związku z niespełnieniem warunku z § 37 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i 4 Regulaminu studiów studentka została zatem skreślona z listy studentów.

Organ odwoławczy wskazał również, że w świetle § 39 ust. 2 pkt 1 i 2 Regulaminu studiów, dziekan może skreślić studenta z listy studentów w przypadku nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie, lecz również w przypadku stwierdzenia braku postępów w nauce. Odnosząc się do zarzutu odwołania dotyczącego poinformowania przez adiunkta dr D.M. o wyznaczonym terminie egzaminu na dzień [...]września 2012r. i co do tego, że w tym dniu na adres mailowy III roku Farmacji została przesłana informacja, iż osoby, które nie pisały egzaminu na dzień [...] września otrzymują ocenę niedostateczną, a dodatkowy termin egzaminu nie odbędzie się, organ ustalił, że w dniu [...] września 2012r. w Katedrze i Zakładzie farmakognozji nie odbywał się egzamin z Farmakognozji (e-mail z dnia [...] lipca 2013r.)

Ponadto organ wskazał, że w trakcie całego okresu studiów skarżąca często nie uzyskiwała zaliczeń zarówno w pierwszym, jak i w drugim terminie, czego dowodzą karty okresowych osiągnięć studenta. Wskazano, że przebieg studiów skarżącej świadczył o tym, iż w sposób nierzetelny przygotowywała się do egzaminów i miała trudności z uzyskiwaniem zaliczeń, w konsekwencji, organ odwoławczy wskazał, że zasadnie Dziekan Wydziału skreślił skarżącą z listy studentów.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy na opisaną wyżej decyzję Rektora [...] w T. wniosła M.A., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, podnosząc podobnie jak w odwołaniu, że skreślenie jej z listy studentów było niezasadne. Decyzji zarzuciła naruszenie przepisów postępowania oraz prawa materialnego, tj.:

- art. 10 § 1 K.p.a., poprzez ponowne i uporczywe uniemożliwienie skarżącej wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów,

- art. 77 § 1 K.p.a., poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie materiału dowodowego oraz art. 81 K.p.a. poprzez przyjęcie niekorzystnych dla skarżącej faktów pomimo okoliczności, że nie miała ona możliwości wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego,

- art. 136 K.p.a., poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dodatkowego postępowania w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie pomimo okoliczności, iż skarżąca w odwołaniu wskazywała na niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy,

- art. 107 § 3 w zw. z art. 11 i art. 140 K.p.a., poprzez nienależyte sporządzenie uzasadnienia decyzji, a w szczególności nieodniesienie się do zarzutów zawartych w odwołaniu i pominięcie kwestii choroby skarżącej, którą udokumentowała zwolnieniem lekarskim,

- art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji pomimo okoliczności, że organ powinien wydać decyzję kasacyjną (a przynajmniej przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe w rozumieniu art. 136 k.p.a.), gdyż decyzja organu I instancji praktycznie nie zawiera uzasadnienia, a organy obu instancji nie zgromadziły w sposób wyczerpujący materiału dowodowego (w szczególności nie wyjaśniły choroby skarżącej i przyczyn, dla których nie odbył się przedmiotowy egzamin),

- art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez niezastosowanie się przez organ do wskazań WSA zawartych w wyroku z dnia 8 maja 2013r., a w szczególności nieuchylenie przez organ decyzji Dziekana Wydziału Farmaceutycznego z dnia [...] listopada 2012r., pomimo tego, że utrzymanie w mocy decyzji pierwszej instancji w obecnej postaci tworzy iluzoryczność postępowania dwuinstancyjnego (str. 8 drugi akapit uzasadnienia wyroku WSA),

- art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, poprzez przekroczenie uznania administracyjnego i skreślenie skarżącej z listy studentów pomimo braku podstaw ku temu.

Na gruncie powyższego, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżąca wywodziła, jak w odwołaniu od decyzji I instancji. Wskazała ponadto, że w treści odwołania zwróciła uwagę na istotne okoliczności zaistniałe w sprawie, jednakże zostały one w całości pominięte przez organ odwoławczy, który tym samym rażąco naruszył art. 7 i art. 77 K.p.a. Organ do powołanych kwestii nie odniósł się w ogóle i nie wyjaśnił istotnych okoliczności sprawy, a także nie zebrał całego materiału dowodowego.

Skarżąca zarzuciła również, że w uzasadnieniu organ ograniczył się do przytoczenia przebiegu studiów, co nie było w sprawie sporne, a pominął kwestię, dlaczego skarżącej zaliczenia nie udało się uzyskać. Organ odwoławczy w ogóle nie odniósł się do okoliczności wskazanych w odwołaniu tj.: choroba skarżącej, nieodbycie się egzaminu w dniu [...] września 2012 r., czy odmowa zgody na warunkowe wpisanie na VII semestr. Zarzuciła, jak w odwołaniu, że uzasadnienie decyzji organu I instancji uniemożliwiło jej należytą redakcję odwołania, co z kolei uczyniło dwuinstancyjność postępowania przewidzianą w art. 15 K.p.a. iluzoryczną.

Strona podkreśliła, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ podjął próbę zdawkowego wyjaśnienia okoliczności nieodbycia egzaminu poprawkowego, wyjaśniając, iż D. M. przesłał mailową informację, iż na dzień [...] września 2012r. nie był wyznaczony żaden termin egzaminu. Jest to oczywista nieprawda, bowiem pierwotnie tego dni egzamin miał się odbyć, a został odwołany bez podania przyczyny. Biorąc pod uwagę fakt niezmiernej istotności tej kwestii dla oceny całej sprawy, dziwi skarżącą postępowanie organu, który znając jej stanowisko w tej kwestii ponownie zaniechał wysłuchania skarżącej i umożliwienia jej wypowiedzenia się w tej kwestii. Działanie takie, w kontekście wyroku WSA strona uznała za jednoznacznie niedopuszczalne.

Skarżąca wskazała, że organ nie odniósł się do zarzutów odwołania, a skarżona decyzja narusza zasadę przekonywania. Nadto zarzuciła, że ponownie rozpoznając sprawę organ nie uwzględnił wskazań zawartych w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 8 maja 2013r., czym naruszył art. 153 P.p.s.a. W orzeczeniu bowiem Sad podkreślił, że organ popełnił wiele uchybień procesowych, czym w konsekwencji naruszył zasadę dwuinstancyjności. Organ większość z tych naruszeń popełnił ponownie i choć WSA nie napisał tego wprost, to lektura uzasadnienia wyroku wskazuje, że brak uchylenia decyzji organu ad quo przez organ ad quem ponownie rozpoznający sprawę będzie dalej powodować naruszenie zasady dwuinstancyjności – samo sporządzenie bardziej szczegółowego uzasadnienia tego nie zmieni. Decyzja dziekana nie zawiera praktycznie uzasadnienia, co czyni dwuinstancyjność postępowania iluzoryczną.

Nadto organ konsekwentnie uniemożliwia nadal stronie skarżącej czynny udział w każdym stadium postępowania i wypowiedzenie się co do zebranego materiału dowodowego, tym razem posunął się nawet dalej – wręcz wprowadził skarżącą w błąd. Gdy skarżąca pismem z dnia [...] sierpnia 2013r. wysłała zapytanie, co się w sprawie dzieje, otrzymała odpowiedź (pismo z [...].08.2013r.), że zostanie wydana nowa decyzja. Skarżąca podkreśliła, że odpowiedź na jej pismo została sporządzona tego samego dnia, co zaskarżona decyzja z [...] sierpnia 2013r. (nadana [...].08.13)

W odpowiedzi na skargę rektor Uniwersytetu [...] w T. wniósł o jej oddalenie.

Na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014 r. pełnomocnik skarżącej podtrzymał skargę, dodatkowo podniósł, że stronie ponownie nie umożliwiono zapoznania się z aktami sprawy przed skarżonym rozstrzygnięciem. Skarżąca oświadczyła, że zgodnie z praktyką panująca w wydziale, złożyła w dziekanacie zwolnienie lekarskie, wskazujące na niemożność podejścia do egzaminu w dniu [...] września 2011r., tym samym ubiegając się o wyznaczenie przez dziekana dodatkowego terminu egzaminu z farmakognozji. Podkreśliła, iż wbrew stanowisku organu termin dodatkowego egzaminu dla niej został wyznaczony na dzień [...] września, i w tym dniu odwołany, co uniemożliwiło jej zaliczenie tego przedmiotu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej - art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1269 ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270, powoływanej dalej jako "P.p.s.a."), zgodnie z którym sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że bierze pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i wniosków podniesionych w skardze - w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu (czynności).

W myśl art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a., uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji bądź postanowienia w całości albo w części następuje wyłącznie wtedy, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a); naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b); inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Sąd stwierdza nieważność zaskarżonego aktu lub stwierdza jego wydanie z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach (art. 145 § 1 pkt 2 i 3).

Stosując przedstawione wcześniej kryteria oceny Sąd w pierwszej kolejności ocenił prawidłowość zastosowania przy załatwianiu sprawy przepisów postępowania administracyjnego. Przepisy te rzutują bowiem na prawidłowość ustalonego stanu faktycznego, a tylko należycie ustalony stan faktyczny sprawy pozwala ocenić zasadność zastosowania konkretnych norm prawa materialnego.

Przeprowadzona w powyższym zakresie kontrola wykazała, że zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem przepisów prawa w zakresie wskazanym w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 153 P.p.s.a., co powoduje, że decyzja ta podlega usunięciu z obrotu prawnego. Stwierdzić jednak przyjdzie, iż zarzuty skargi jedynie częściową są uzasadnione.

Sądową kontrolą w niniejszej sprawie objęta jest kolejna decyzja Rektora Uniwersytetu [...] w T. z dnia [...] sierpnia 2013r. o utrzymaniu w mocy decyzji Dziekana Wydziału Farmaceutycznego z dnia [...] listopada 2012r. w sprawie skreślenia M. A. – studentki szóstego semestru farmacji - z listy studentów z dniem [...] września 2012r. z powodu nieuzyskania zaliczenia semestru/roku.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż w niniejszej sprawie orzekał już Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, który prawomocnym wyrokiem z dnia 8 maja 2013r. sygn. akt II SA/Bd 196/13 uchylił uprzednią decyzję Rektora Uniwersytetu [...] w T. z dnia [...] grudnia 2012r. znak [...], utrzymującą w mocy decyzję Dziekana Wydziału Farmacji z dnia [...] listopada 2012r.

Stosownie do art. 153 P.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Zasadniczą kwestią jest więc rozważenie, czy organ ponownie rozpatrując sprawę uczynił to zgodnie z oceną prawną wyrażoną w ww. wyroku oraz czy zastosował się do wskazań w nim zawartych.

Ocena prawna wynika z uzasadnienia wyroku sądu i dotyczy wykładni przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym przypadku w związku z rozpoznawaną sprawą. Z kolei między oceną prawną, a wskazaniami co do dalszego postępowania zachodzi ścisły związek. Stanowią one bowiem konsekwencję oceny prawnej, zwłaszcza oceny przebiegu postępowania przed organami administracji i rezultatu tego postępowania w postaci materiału dowodowego zebranego w danej sprawie. Wskazania co do dalszego postępowania wytyczają kierunek działania organu przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, określając sposób jego postępowania w przyszłości. Zmierzają do uniknięcia błędów już popełnionych oraz wskazują kierunek, w którym powinno zmierzać przyszłe postępowanie dla uniknięcia jego wadliwości. Kontrola rozstrzygnięcia wydanego po ponownym rozpatrzeniu sprawy w pierwszej kolejności sprowadza się do oceny, czy organ podporządkował się wskazanym wytycznym i ocenie prawnej wyrażonej przez sąd oraz oceny ewentualnych nowych okoliczności, które zaistniały już po jego wydaniu, gdyż jest to główne kryterium poprawności nowowydanej decyzji (wyrok NSA z dnia 25 października 2006 r. sygn. akt I OSK 1377/05, wyrok NSA z dnia 25 października 2011 r. sygn. akt II OSK 1501/10, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2011 r. sygn. akt I SA/Gd 857/11). W orzecznictwie przyjęto pogląd, iż wyłączenie obowiązku podporządkowania się ocenie prawnej oraz zaleceniom co do dalszego postępowania może mieć miejsce tylko i wyłącznie w przypadku zmiany stanu prawnego lub faktycznego, czyniącego pogląd wyrażony w tym wyroku nieaktualnym.

Uchylając decyzję Rektora [...] z dnia [...] grudnia 2012r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, w uzasadnieniu ww. wyroku z dnia 8 maja 2013 r. wskazał, iż organ II instancji nie przeprowadził należycie postępowania odwoławczego, gdyż nie rozpoznał ponownie w całokształcie merytorycznie sprawy.

Skoro niewątpliwe jest w sprawie, że skarżąca w odwołaniu podnosiła m. in., że do poprawkowego egzaminu z farmakognozji, który odbył się w dniu [...] września 2012 r. nie przystąpiła z powodu choroby (na co przedłożyła w Zakładzie Farmakognozji stosowne zwolnienie lekarskie), oraz że wyznaczony na dzień [...] września 2012 r. dodatkowy egzamin poprawkowy nie odbył się, ponieważ został w tym dniu odwołany, to w tej sytuacji organ II instancji winien był dokonać oceny, czy organ I instancji należycie ustalił istotne okoliczności faktyczne, a mające znaczenie dla wystąpienia stanu faktycznego, od którego zaś norma prawa uzasadnia podjęcie decyzji o skreśleniu studenta z listy studentów. Innymi słowy organ odwoławczy winien był ze szczególną starannością ocenić, czy organ I instancji rozstrzygnięcie swe oparł na należycie zgromadzonym materiale dowodowym.

Sąd stwierdził, że w okolicznościach niniejszej sprawy, oparcie się organu odwoławczego jedynie na materiale sprawy zgromadzonym przez organ I instancji, z równoczesnym całkowitym pominięciem powyższych twierdzeń odwołującej się, świadczy o tym, że w przedmiotowej sprawie nie był dokładnie ustalony stan faktyczny sprawy. W sprawie nie wyjaśniono m.in., dlaczego pomimo przedłożenia przez skarżącą stosownego zaświadczenia lekarskiego, nie umożliwiono jej przystąpienia do dodatkowego egzaminu poprawkowego i w konsekwencji skreślono z listy studentów. W takim przypadku brak było dostatecznych podstaw do rozstrzygnięcia sprawy, a rozstrzygnięcie dokonane mimo to przez organ odwoławczy Sąd ocenił jako wadliwe. Nadto Sąd podkreślił, że decyzja wydana na gruncie art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, jest decyzja podejmowaną w ramach tzw. "uznania administracyjnego", zatem obowiązkiem organu było załatwić sprawę po dokładnym wyważeniu interesu społecznego i słusznego interesu strony, czego nie dochowały w sprawie organy.

W ocenie Sądu organ odwoławczy naruszył nadto zasadę dwuinstancyjności postępowania (art. 15 k.p.a.) oraz inne wskazane reguły proceduralne. Treść uzasadnienia podjętej przez ten organ decyzji nie zawierała ustaleń świadczących o tym, że podjęto wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, jak również w sposób wyczerpujący nie zebrano i nie rozpatrzono materiału dowodowego. Organ odwoławczy nie tylko, że nie ustosunkował się do twierdzeń skarżącej podnoszonych w odwołaniu, ale również nie zastosował się do reguły rozpatrzenia sprawy administracyjnej ponownie, ograniczając się w istocie jedynie do przytoczenia stanu faktycznego sprawy i powtórzenia argumentów organu I instancji.

W dalszej kolejności WSA w Bydgoszczy podkreślił, że art. 190 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym zawiera obligatoryjne i fakultatywne przesłanki skreślenia studenta z listy studentów. W przedmiotowej sprawie zastosowanie miała przesłanka fakultatywna określona w art. 190 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy. Organ odwoławczy nie tylko nie ustosunkował się do zarzutów strony podniesionych w odwołaniu, lecz i nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego odnośnie podniesionych zarzutów. Uchybienie to ma o tyle istotne znaczenie, że decyzja o skreśleniu z listy studentów podejmowana w przypadkach określonych w art. 190 ust. 2 ustawy, jako podejmowana w ramach uznania administracyjnego nakłada na organ obowiązek szczególnie wszechstronnego zgromadzenia i zbadania materiału dowodowego. Uzasadnienie zaś takiej decyzji musi wskazywać, że wszystkie okoliczności istotne dla sprawy zostały przez organ rozważone i ocenione. Uzasadnienie decyzji uznaniowej, szczególnie o negatywnych dla strony konsekwencjach – jak to miało miejsce w niniejszej sprawie – powinno szczegółowo wskazywać także przyczyny, argumenty, na których oparł się organ rozstrzygający sprawę, jak i powody dla których organ zastosował tę instytucję. Brak zaś prawidłowego uzasadnienia takiej decyzji, nie wyjaśnienia stronie zasadności zastosowania takiego rozstrzygnięcia, uniemożliwia nadto właściwą kontrolę ze strony Sądu.

W konsekwencji Sąd stwierdził, że zaniechanie przeprowadzenia przez organ odwoławczy wnikliwego postępowania dowodowego, naruszenie obowiązku wyczerpującej oceny zgromadzenia materiału dowodowego, brak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ustaleń, co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, stanowi w niniejszej sprawie naruszenie przepisów proceduralnych mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zauważył przy tym, że w sytuacji, gdy organ II instancji nie rozważył wszystkich podniesionych w odwołaniu zarzutów i nie sporządził wyczerpującego uzasadnienia podjętej decyzji, rozstrzyganie przez Sąd dalszych zarzutów zawartych w skardze byłoby przedwczesne i zastępowałoby rozstrzygnięcie organu administracyjnego.

Ponadto Sąd zwrócił uwagę na naruszenie przez organy w toku postępowania art. 10 k.p.a. Stronie bowiem nie umożliwiono czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji nie umożliwiono jej wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów.

Mając powyższe na uwadze Sąd wskazał, że rozpoznając ponownie sprawę, organ odwoławczy winien wziąć pod uwagę powyższe rozważania, a zwłaszcza korzystając z uprawnień określonych art. 136 k.p.a. podjąć wszelkie niezbędne działania do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i dokonując oceny całokształtu materiału dowodowego, dać temu wyraz w uzasadnieniu podjętej decyzji, sporządzonym zgodnie z wymogami art. 107 § 3 k.p.a.

Przed przystąpieniem do oceny działania organu w niniejszej sprawie wskazać należy, iż skarżąca częściowo błędnie odczytuje treść uzasadnienia wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 8 maja 2013r. i w nieuprawniony sposób nadinterpretuje niektóre ze sformułowanych wobec organu odwoławczego wskazań co do dalszego przebiegu postępowania. Przede wszystkim podkreślenia wymaga, iż dokonując oceny legalności uprzedniej decyzji rektora [...] w T. w przedmiotowej sprawie z dnia [...] grudnia 2012r. i poprzedzającego ją postępowania Sąd, na podstawie art. 135 P.p.s.a. władny był uchylić nie tylko zaskarżoną decyzję, ale również poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, czego jednak nie uczynił. Nieuzasadnione jest także sugerowanie, że w istocie pośrednio zamysł taki, czy też nakaz wobec organu odwoławczego zawarto w uzasadnieniu wyroku z 8 maja 2013r. Sąd dokonując analizy okoliczności sprawy oraz zgromadzonego materiału dowodowego, także uwzględniając treść uzasadnienia decyzji pierwszoinstancyjnej uznał, iż w okolicznościach tej sprawy organ drugiej instancji winien ponownie rozpoznając sprawę uzupełnić materiał dowodowy w szczególności celem wyjaśnienia okoliczności podnoszonych w odwołaniu strony, co może nastąpić bez uszczerbku dla strony w postępowaniu odwoławczym. Nie można przyjąć, że zasada dwuinstancyjności postępowania zostaje naruszona, gdy organ odwoławczy przeprowadza na podstawie art. 136 K.p.a. dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie. Podkreślenia wymaga, że wady popełnione na etapie pierwszej instancji można podzielić (kierując się przy tym obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadą dwuinstancyjności i art. 136 k.p.a.) na takie, które organ odwoławczy może usunąć przez przeprowadzenie dodatkowego postępowania wyjaśniającego oraz takie, które wymagają przekazania sprawy organowi pierwszej instancji celem ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części. Lakoniczność uzasadnienia, jak też brak szczegółowego odniesienia się do wszystkich zarzutów odwołania, wskazuje co prawda na niedochowanie należytej dbałości o jego jakość, co prowadzi w dalszej kolejności do uchybienia zasadzie przekonywania (art. 11 K.p.a.), jednak nie dyskredytuje podjętego rozstrzygnięcia. Jeżeli motywy podjętej decyzji są w uzasadnieniu wystarczająco wyeksponowane, a rezultat postępowania jest zgodny z prawem, to samo formalne naruszenie przepisów K.p.a., powstałe na etapie redagowania jej uzasadnienia, nie może być oceniane jako istotne. O ile zatem, po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego, organ odwoławczy na podstawie wszechstronnej własnej oceny całego materiału dowodowego ustali, że orzeczenie pierwszoinstancyjne, aczkolwiek wadliwe proceduralnie, jednakże odpowiada prawu, nie w każdej sytuacji zobligowany będzie do uchylenia decyzji pierwszoinstancyjnej. Nie można zaakceptować stanowiska skarżącej, zgodnie z którym sama okoliczność, że uzasadnienie decyzji organu pierwszej instancji nie odpowiada wymogom art. 107 § 3 K.p.a. miałaby przesądzać o konieczności jej uchylenia przez organ odwoławczy.

Na obecnym bowiem etapie postępowania nie ma już podstaw do twierdzenia, że wada ta uniemożliwiła stronie, reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika, obronę jej praw.

Analiza uzasadnienia decyzji Rektora [...] w T. z dnia [...] sierpnia 2013 r., wydanej po ponownym rozpatrzeniu sprawy, jak również akt administracyjnych sprawy wskazuje jednakże na zasadność zarzutów skargi, co do tego, że organ odwoławczy ponownie prowadząc postępowanie nie uwzględnił w dostateczny sposób wskazań Sądu, zawartych w uzasadnieniu powyższego wyroku z dnia 8 maja 2013r. W szczególności zważyć przyjdzie, że materiał dowodowy nie został zgromadzony w sposób wyczerpujący, brak wnikliwej ponownej analizy całokształtu okoliczności sprawy rozstrzygniętej decyzją pierwszoinstancyjną z [...] listopada 2012r. oraz własnej oceny wszystkich przesłanek skutkujących wydaniem przez Dziekana Wydziału Farmacji orzeczenia o skreśleniu skarżącej z listy studentów z dniem [...] września 2012r.

Z akt administracyjnych sprawy nie wynika, ażeby organ w jakikolwiek sposób ustalał czy istniały przesłanki do określenia w decyzji o skreśleniu skarżącej z listy studentów daty tego skreślenia - [...] września 2012r., czyli dnia wcześniejszego niż data rozstrzygnięcia w tym przedmiocie (decyzja Dziekana Wydziału z dnia [...] listopada 2012r.). Niezależnie od powyższego organ odwoławczy zobligowany był zweryfikować istnienie podstaw do określenia takowej daty, jak również utrzymanie w mocy tego rozstrzygnięcia w całości - orzeczeniem z dnia [...] sierpnia 2013r.

Wskazać przyjdzie, że co do zasady decyzja administracyjna wywołuje związane z nią skutki prawne w zakresie pozbawienia strony praw lub nałożenia obowiązków wraz z uzyskaniem przymiotu ostateczności. Decyzja organu pierwszej instancji, której nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności, lub której natychmiastowa wykonalność nie wynika z mocy prawa, przed upływem terminu do wniesienia odwołania nie podlega wykonaniu. Z kolei wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji (art. 130 K.p.a.). W okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym pozostaje, że M.A. wniosła w terminie odwołanie od decyzji Dziekana Wydziału Farmaceutycznego z dnia [...] listopada 2012r. o skreśleniu jej z listy studentów.

Podkreślenia wymaga, iż przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ani aktów wewnętrznych uczelni nie dają podstawy do ustalenia jakimi przesłankami prawnymi i faktycznymi kierował się Dziekan Wydziału określając w decyzji datę skreślenia skarżącej z listy studentów - z dniem [...] września 2012r.

W wyroku z dnia 8 maja 2013r. sygn. akt II SA/Bd 196/13 Sąd dokonał również oceny, że skarżącej w toku postępowania przez organami uczelni, nie umożliwiono czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji nie umożliwiono jej wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów, co stanowiło naruszenie art. 10 K.p.a. Stanowczego podkreślenia wymaga, iż prowadząc ponownie postępowanie w niniejszej sprawie organ odwoławczy, w niedopuszczalny sposób, jak zasadnie zarzuca M.A., ponownie pozbawił ją możliwości czynnego udziału w tym postępowaniu i obrony jej praw. Z naruszeniem normy art. 10 § 1 K.p.a. organ odwoławczy, mimo iż we własnym zakresie uzupełnił materiał dowodowy, kierując się wskazaniami Sądu jednakże, przed wydaniem zaskarżonej decyzji, nie umożliwił stronie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów. Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z dyspozycją art. 81 K.p.a. okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Zważyć nadto przyjdzie, iż w odwołaniu do decyzji pierwszoinstancyjnej oraz skardze strona przedstawiała odmienne, od przyjętego przez organ, stanowisko.

W niniejszej sprawie Rektor [...] w T. ponownie prowadząc postępowanie ograniczył się do wystąpienia do Kierownika Dziekanatu Wydziału Farmaceutycznego oraz Kierownika Katedry i Zakładu Farmakognozji Uniwersytetu [...] w T. o złożenie stosownych wyjaśnień w zakresie przyczyn skreślenia studentki z listy studentów, przedłożenia spornego zaświadczenia lekarskiego oraz uniemożliwienia przystąpienia do dodatkowego egzaminu poprawkowego. Dziekan Wydziału Farmaceutycznego w piśmie z dnia [...].06.2013r. wyjaśnił, ze skarżąca została skreślona z listy studentów z powodu braku uzyskania zaliczenia semestru 6 (na który składały się przedmioty: biochemia, chemia leków, farmakognozja, technologia postaci leku). Z żadnego z ww. przedmiotów studentka nie uzyskała pozytywnej oceny z egzaminu. Nadto organ I instancji wyjaśnił, że zgodnie z § 32 ust. 3 i 4 Regulaminu Studiów [...] w T. skarżąca zobowiązana była do złożenia wniosku o wyznaczenie dodatkowego terminu egzaminu, czego nie uczyniła. W związku z powyższym nie było podstaw do przydzielenia dodatkowego terminu egzaminu.

Z akt sprawy wynika nadto, że pismem z dnia [...].06.2013r. [...] wpłynęło do radcy prawnego pismo opatrzone pieczęcią [...] w T. [...] w B. Katedra i Zakład Farmakognozji (bez podpisu), z którego treści wynika, że osoba, do której uprzednio kierowano zapytanie, w okresie, którego dotyczy sprawa studentki farmacji M. A. nie była zatrudniona w [...] w B., nadto w dniach od [...] sierpnia 2012r. do [...] stycznia 2013r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, a ponownie została zatrudniona [...] lutego 2013r. do tego pisma dołączono pisemne oświadczenie dr D.M. z dnia [...].06.2013r. kierowane do prof. dr hab. I.M. Kierownika katedry i Zakładu Farmakognozji [...]. W aktach znajduje się również wydruk korespondencji e-mail, z którego wynika, że w dniu [...] września 2012r. w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji nie odbywał się egzamin z Farmakognozji.

Nie wynika, z przedłożonych Sądowi przez organ uczelni wyższej wraz ze skargą dokumentów, aby poinformowano stronę o zgromadzeniu powyższych dowodów, wezwano do ustosunkowania się do zgromadzonego materiału dowodowego przez wydaniem decyzji, zgodnie z dyspozycją art. 10 § 1 i art. 81 K.p.a. Organ odwoławczy, między innymi na podstawie ww. dowodów w szczególności oświadczenia, dokonał z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, ustaleń o kardynalnym znaczeniu dla rozstrzygnięcia sprawy. Organ nie umożliwił jednakże stronie wypowiedzenia się w tym zakresie, czy też zgłoszenia ewentualnych wniosków dowodowych służących weryfikacji tej okoliczności faktycznej.

Przeciwnie, pomimo jej pisemnej interwencji co do przebiegu postępowania w sprawie (pismo do dziekana Wydziału Farmaceutycznego z [...] sierpnia 2013r.), pismem z [...] sierpnia 2013r. została przez organ pierwszej instancji poinformowana wyłącznie o tym, że w związku z uchyleniem przez sąd zaskarżonej decyzji Prorektora z dnia [...] grudnia 2012r. zostanie wydana nowa decyzja przez prorektora ds. studenckich i polityki Kadrowej [...].

Na marginesie wskazać należy, iż bezpodstawnie skarżąca zarzuca organom uczelni celowe wprowadzenie jej w błąd, bowiem WSA w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 8 maja 2013r. uchylił wyłącznie zaskarżoną decyzję organu odwoławczego, w konsekwencji czego to ten organ, po uprawomocnieniu wyroku i zwrocie akt administracyjnych, zobowiązany został do ponownego rozpatrywania sprawy skreślenia jej z listy studentów. W tej sytuacji Dziekan Wydziału mógł nie posiadać informacji co do przebiegu i aktualnego stanu postępowania odwoławczego przed organem wyższej instancji, tym bardziej co do treści wydanej przez ten organ decyzji.

Niezależnie od powyższego zwrócić należy uwagę na jeszcze jeden aspekt sprawy. Jak zasadnie wskazał WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 8 maja 2013r. materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowią przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2012r. poz. 572) oraz przepisy Regulaminu Studiów [...] w T..

Na marginesie wskazać należy, iż organy obydwu instancji powołując się na ów akt wewnętrzny nie podają jednoznacznie daty i formy jego ustanowienia, także w aktach administracyjnych przekazanych sądowi, znajduje się wyłącznie wydruk ze strony internetowej uczelni, zamiast właściwej formy aktu prawnego, bądź jego odpisu.

W myśl art. 189 ust. 1 i 2 powołanej ustawy, student jest obowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i regulaminem studiów, w szczególności do 1) uczestniczenia w zajęciach dydaktycznych i organizacyjnych zgodnie z regulaminem studiów; 2) składania egzaminów, odbywania praktyk i spełniania innych wymogów przewidzianych w planie studiów; 3) przestrzegania przepisów obowiązujących w uczelni.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 ustawy, kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej skreśla studenta z listy studentów, w przypadku: 1) niepodjęcia studiów; 2) rezygnacji ze studiów; 3) niezłożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego; 4) ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni.

Z kolei ust. 2 ww. art. 190 ustawy stanowi, że kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej może skreślić studenta z listy studentów, w przypadku: 1) stwierdzenia braku postępów w nauce; 2) nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie; 3) niewniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów. Od decyzji takiej przysługuje odwołanie do rektora, a decyzja rektora jest ostateczna (ust.3). Stosownie do art. 207 ustawy, do decyzji podjętych przez organy uczelni w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, stosuje się odpowiednio przepisy K.p.a. oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego. Szczegółowe wyjaśnienie tej kwestii zawarł Sąd w ww. wyroku.

Podkreślić przyjdzie, że Dziekan Wydziału Farmacji, jako podstawę prawną decyzji z dnia [...] listopada 2012r. o skreśleniu skarżącej z listy studentów, wskazał ogólnie art. 190 ustawy, bez uszczegółowienia konkretnej jednostki redakcyjnej tego przepisu, oraz § 26 ust. 1 i § 37 ust. 1 pkt 3 Regulaminu Studiów Uniwersytetu [...] w T. z 2007 r. Jednocześnie organ wprost wskazał przyczynę rozstrzygnięcia – nieuzyskanie zaliczenia semestru/roku (zajęć objętych planem studiów w danym roku).

Zarówno w uprzedniej, jak i zaskarżonej decyzji Rektora [...] w T. z [...] sierpnia 2013r. ogólnie powołano art. 189 i 190 ustawy, a nadto § 26, § 37, § 39 i § 62 Regulaminu Studiów.

W cytowanym wyroku z dnia 8 maja 2013r. Sąd dokonał oceny prawnej, stwierdzając, że w przedmiotowej sprawie zastosowanie miała przesłanka fakultatywna określona w art. 190 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy i wskazał, że wydanie w takiej sytuacji decyzji w ramach tzw. "uznania administracyjnego", musi zostać poprzedzone dokładnym wyjaśnieniem okoliczności sprawy w zakresie zaistnienia, bądź nie - przesłanek do skreślenia studenta z listy studentów, oraz winna być dokonana ocena tychże przesłanek, znajdująca następnie odzwierciedlenie w treści uzasadnienia wydanej decyzji.

Wskazać przyjdzie, iż w ramach związania wykładnią i oceną prawną dokonaną w niniejszej sprawie prawomocnym wyrokiem w sprawie II SA/Bd 196/13, ponownie rozpatrując i rozstrzygając sprawę organ odwoławczy winien zgodnie z wymogami proceduralnymi uzupełnić materiał dowodowy w celu ustalenia, czy okoliczności faktyczne potwierdzają stwierdzenie, że zaistniała określona w art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy przesłanka upoważniająca organ uczelni do skreślenia skarżącej z listy studentów, czyli, że skarżąca nie uzyskała zaliczenia semestru (roku) w określonym terminie. Następnie organ winien szczegółowo nie tylko przedstawić przebieg postępowania, lecz uzasadnić motywy podjętej w ramach tzw. "uznania administracyjnego" decyzji. Nie wyklucza to oczywiście, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego wykazywania, że poza przesłanką wskazaną wprost w decyzji pierwszoinstancyjnej, organ mógł i kierował się również oceną co do braku postępów studentki w nauce. Powyższe stwierdzenie nie może jednakże, w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, zastąpić obowiązku zweryfikowania i wykazania zaistnienia przesłanki, która zgodnie z treścią decyzji organu pierwszej instancji stanowiła zasadniczą przyczynę podjęcia decyzji o skreśleniu skarżącej z listy studentów.

Zważyć bowiem przyjdzie, iż nową argumentację podał organ pierwszej instancji dopiero w toku postępowania odwoławczego (w piśmie z dnia [...] czerwca 2013r.), a skarżącej nie zapoznano z tym stanowiskiem, wobec czego nie miała żadnej możliwości wypowiedzenia się w tym zakresie. Składający wyjaśnienia oraz organ powołał się na dwie odrębne przesłanki fakultatywne skreślenia studenta z listy studentów określone w art. 190 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy oraz § 39 ust. 2 pkt 1 i 2 Regulaminu Studiów tj. stwierdzenie braku postępów w nauce oraz nieuzyskanie zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie.

W wersji przedłożonej przez organ wraz z aktami sprawy "Regulamin studiów obowiązujący od 1 października 2012r.", w § 26 ust. 1 stanowi, że warunkiem ukończenia semestru lub roku studiów jest uzyskanie zaliczenia zajęć określonych planem studiów i zdanie wszystkich egzaminów z przedmiotów kończących się egzaminem w danym semestrze lub roku oraz uzyskanie odpowiedniej liczby punktów ECTS. Zgodnie z § 32 terminy egzaminów ustalane są przez egzaminatora i zatwierdzane przez dziekana (ust. 1). Terminy te są podawane do wiadomości studentów i prowadzących zajęcia w sposób zwyczajowo przyjęty na wydziale co najmniej na 14 dni przed terminem zakończenia zajęć w danym semestrze lub roku (ust. 2). Na wniosek studenta, który nie przystąpił do egzaminu w ustalonym terminie, dziekan może w uzgodnieniu z egzaminatorem wyznaczyć dodatkowy termin, jeżeli student uprawdopodobni, że nieprzystąpienie przez niego do egzaminu nastąpiło bez jego winy (ust.3). Wniosek o wyznaczenie dodatkowego terminu należy złożyć w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Wyznaczenie terminu nie może naruszać postanowień § 22 ust. 2 i 3 (ust. 5). Jeżeli student nie przystąpił do egzaminu w terminie, o którym mowa w ust. 1, a termin dodatkowy nie został mu wyznaczony, traci termin egzaminu (ust.6).

Stosownie do § 37 Regulaminu ust. 1, w stosunku do studenta który nie zaliczył semestru lub roku, dziekan podejmuje decyzję o: 1) warunkowym wpisaniu na wyższy semestr lub rok studiów, albo 2) zezwoleniu na powtarzanie semestru lub roku studiów, albo 3) skreśleniu z listy studentów. Decyzje, o których mowa w ust. 1, pkt 1 i 2 dziekan podejmuje na wniosek studenta złożony w terminie 7 dni od upływu zaliczenia semestru lub roku (ust.2). Student, który wpisany został warunkowo na wyższy semestr lub rok studiów, zobowiązany jest złożyć egzaminy i uzyskać zaliczenia z zaległych przedmiotów w terminie wyznaczonym przez dziekana. Przepis § 34 ust. 1 stosuje się odpowiednio. W przypadku niewywiązania się z tego obowiązku, stosuje się odpowiednio ust. 1 pkt 2 lub pkt 3 (ust. 4 i 5).

Wobec treści powyższych przepisów to dziekan wydziału podejmuje decyzję (pozytywną lub negatywną) co do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu, z pewnością motywowaną oceną dotychczasowego przebiegu studiów i okoliczności danej sprawy. Jednocześnie nie można stwierdzić, iżby był do tego obligowany w każdej sytuacji, w której student uprawdopodobni, ze bez swojej winy nie przystąpił do egzaminu w pierwotnie wyznaczonym terminie. Nie budzi wątpliwości, iż podejmując, indywidualnie co do każdego wnioskującego studenta decyzję w tym zakresie, dziekan uwzględnić winien konsekwencje takiej decyzji mogącej w następstwie skutkować wydaniem decyzji o skreśleniu z listy studentów, z uwzględnieniem szczególnego charakteru takiej decyzji, w rozumieniu jakie wskazał Sąd w wyroku z dnia 8 maja 2013r,, które zachowuje aktualność w sprawie.

Podkreślić należy, że Regulamin studiów Uniwersytetu [...] (ani w wersji przedłożonej pierwotnie przez organ na 2012r., ani w wersji, która na wezwanie Sądu, wpłynęła jednakże po wydaniu wyroku) nie przewiduje dla wniosku studenta w sprawach związanych z tokiem studiów obligatoryjnej formy pisemnej, zatem należy stwierdzić, iż student mógł skutecznie złożyć wniosek o wyznaczenie dodatkowego terminu także w formie ustanej, w sposób zwyczajowo przyjęty w danym Wydziale. Skarżąca zarówno w odwołaniu, jak i skardze oraz w trakcie rozprawy przed sądem w dniu [...] stycznia 2014r. stanowczo i konsekwentnie stwierdza, iż w dziekanacie wydziału składając zaświadczenie lekarskie mające usprawiedliwić jej nieobecność na egzaminie z farmakognozji w dniu [...] września 2012r., złożyła przedmiotowy wniosek o wyznaczenie dodatkowego terminu, co również potwierdziła u prowadzącego i uzyskała zapewnienie, że w związku z uprawdopodobnieniem niemożności uczestniczenia w egzaminie w pierwotnym terminie (z powodu choroby) termin dodatkowego egzaminu zostanie wyznaczony, o czym zostanie poinformowana. Skarżąca powołuje się również, że praktyką w Wydziale Farmaceutycznym od początku jej studiów było właśnie składanie tego typu wniosków do dziekana w taki sposób, w następstwie czego następowało wyznaczenie dodatkowego terminu egzaminu. Wobec tak rozbieżnych stanowisk skarżącej studentki oraz pracownika wydziału, konieczne jest szczegółowe wyjaśnienie tej kwestii za pomocą przewidzianych procedurą administracyjną środków dowodowych, takich jak: przesłuchanie świadków, wysłuchanie strony, czy przeprowadzenie rozprawy administracyjnej przez organ odwoławczy. Wyjaśnienia w okolicznościach sprawy, zgodnie ze wskazaniami Sądu, nadal bowiem wymaga, jaki był rzeczywisty stan faktyczny sprawy tj. czy skarżąca, tak jak twierdzi, w sposób zwyczajowo przyjęty na danym Wydziale [...] w T., złożyła do dziekana w terminie zgodnym z § 37 ust. 2 regulaminu, wniosek o wyznaczenie dodatkowego terminu egzaminu z farmakognozji, w jaki sposób organ wniosek ten rozpoznał, i czy w istocie dziekan wyznaczył czy nie dla skarżącej nowy termin przedmiotowego egzaminu (co wywodzi skarżąca). Nie stanowi odpowiedzi na te pytania stwierdzenie organu odwoławczego, iż ustalił, że w dniu [...] września 2012r. nie odbył się dodatkowy egzamin ze spornego przedmiotu. Dopiero ustalenie powyższych okoliczności umożliwiać będzie prawidłowe merytoryczne rozpatrzenie sprawy przez organ odwoławczy, z uwzględnieniem wszelkich innych ustalonych w toku postępowania okoliczności niniejszej sprawy, w tym przebiegu studiów skarżącej i osiągniętych postępów w nauce oraz innych wydawanych i ostatecznych decyzji organów uczelni związanych z wnioskami dotyczącymi np. wyrażenia zgody na warunkowy wpis na VII semestr.

Wskazać bowiem przyjdzie, iż mając na uwadze zgromadzony dotychczas materiał dowodowy, w tym pośrednio obrazujący dotychczasowy przebieg studiów oraz niekwestionowaną przez skarżącą okoliczność, że poza egzaminem z farmakognozji, we właściwym terminie nie złożyła również wymaganych regulaminem studiów innych trzech egzaminów, nie można jednoznacznie wykluczyć, że w sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające fakt niewyznaczenia przez Dziekana Wydziału dla skarżącej dodatkowego terminu do złożenia przedmiotowego egzaminu, mimo nawet tej okoliczności, że uprawdopodobniła to, że choroba uniemożliwiła jej uczestniczenie w egzaminie wyznaczonym na dzień [...] września 2012r. W takiej sytuacji argumentacja skarżącej ograniczająca się wyłącznie do akcentowania okoliczności przedstawienia zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego chorobę podczas terminu odbycia jednego z egzaminów w ramach koniecznych do zaliczenia przedmiotów, z przemilczaniem innych okoliczności, w tym wyników innych egzaminów koniecznych dla zaliczenia semestru/roku, nie niweczy możliwości skreślenia jej z listy studentów. Z uregulowań Regulaminu studiów, który jak zasadnie podkreśla organ winien być znany i stosowany przez skarżąca wynika, że dziekan podejmuje szereg decyzji związanych z przebiegiem i oceną postępów w nauce danego studenta. Odpowiada on wszakże za poziom kształcenia studentów na danym kierunku.

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu, wobec związania zarówno organu, jak i Sądu w niniejszej sprawie wyrokiem tut. Sądu w sprawie II SA/Bd 196/13, zasadny jest zarzut skargi, że w przedmiotowej sprawie organ II instancji, pomimo częściowego uzupełnienia postępowania dowodowego, nie przeprowadził należycie postępowania odwoławczego, gdyż nie rozpoznał ponownie w całokształcie merytorycznie sprawy.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności zgodzić się przyjdzie ze skarżącą, że zaskarżona decyzja ponownie została przez Rektora [...] w T. wydana z tak istotnym naruszeniem przepisów postępowania (K.p.a. oraz art. 153 P.p.s.a.), które skutkować musi jej wyeliminowaniem z obrotu prawnego. Nadto organ odwoławczy, nie zastosował się do szczegółowych wskazań zawartych w ww. wyroku w tym zakresie, których przypominanie w tym miejscu jest zbędne. Stanowiło to naruszenia art. 153 P.p.s.a., które skutkować musi także uchyleniem skarżonej decyzji w niniejszym postępowaniu.

Rozpoznając ponownie sprawę, organ odwoławczy winien wziąć pod uwagę powyższe rozważania Sądu, jak również wiążące go wskazania i wykładnię prawa zawarte w uprzednim wyroku Sądu w niniejszej sprawie z dnia 8 maja 2013r. sygn. akt II SA/Bd 196/13, a zwłaszcza korzystając z uprawnień określonych art. 136 K.p.a. podjąć wszelkie niezbędne dalsze działania do dokładnego wyjaśnienia faktycznego sprawy i dokonując oceny całokształtu materiału dowodowego, dać temu wyraz w decyzji podjętej, zgodnie z art. 138 K.p.a. oraz uzasadnieniu sporządzonym zgodnie z wymogami art. 107 § 3 K.p.a. Obowiązkiem organu będzie zapewnienie stronie czynnego udziału w postępowaniu (art. 10 § 1 i art. 81 K.p.a.)

Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 53 oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w punktach 1 i 2 sentencji. O kosztach orzeczono, na podstawie art. 200 powołanej ustawy.