I SA/Kr 1705/13

Uzasadnienie

M.F., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą R. złożył wniosek o umorzenie należności na podstawie art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej określanej skrótem "O.p.") z tytułu zajęcia pasa drogowego w celu ustawienia rusztowania u zbiegu ulic: F. i W w K. Podał, że kamienica przy ul. F; jest wpisana do rejestru zabytków. Zgodnie z wymogami konserwatorskimi wymaga ciągłych prac zabezpieczających. Usytuowana jest w centrum miasta u zbiegu ważnych ciągów komunikacyjnych i dlatego jej wygląd oraz stan mają szczególny wpływ na wygląd i estetykę miasta. Ponadto mieści się w niej jedna z krakowskich uczelni wyższych, która kształci wielu młodych ludzi. Wnioskodawca zaznaczył, że koszty związane z zajęciem pasa drogowego nie podlegają refundacji ze Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków K. Strona podała także, że mimo kilkukrotnego składania wniosków nie otrzymała żadnej pomocy na ratowanie zabytku. Nadmieniła również, że na wniosek ZIKiT rusztowanie zostało zdemontowane na czas remontu ulicy W. z czym łączyły się kolejne koszty. W toku postępowania pełnomocnik wnioskodawcy odwoływał się także do uzgodnień z ZIKiT dotyczących wzajemnych rozliczeń w związku z ww. usunięciem przez stronę rusztowania.

Decyzją z dnia 30 listopada 2012 r., nr [...], Prezydent Miasta K. odmówił M. F., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą R., umorzenia opłaty naliczonej decyzją nr [...] z dnia 27 maja 2010 r. w kwocie 19 995 zł za zajęcie pasa drogowego róg ul. F. i ul. W. w K., w celu wykonania; "rusztowanie-remont elewacji". Decyzją z tej samej daty, nr [...], odmówiono natomiast umorzenia opłaty naliczonej decyzją nr [...] z dnia 3 października 2011 r. w kwocie 38 535 zł za zajęcie pasa drogowego w ulicy: W. w K., w celu wykonania: "remontu elewacji budynku nr 2 – przedłużenie decyzji nr [...] z dnia 21.12.2010 r.".

Organ zaznaczył, że udzielanie ulg w spłacie zobowiązań dotyczących opłat za zajęcie pasa drogowego nie jest co do zasady instrumentem materialnego wsparcia Państwa dla osób, które remontują kamienice zabytkowe, ponieważ rolę tę pełnią specjalistyczne instytucje np. Społeczny Komitet Odnowy Zabytków K.. Strona decydując się na remont kamienicy przy ul. F. musi uwzględniać również konsekwencje prawne, które z tego wynikają, między innymi obowiązek zapłaty niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym pobieranych przez samorządowe jednostki budżetowe, w tym przypadku opłaty za zajęcie pasa drogowego. Zasadą jest płacenie podatków i opłat w wysokościach i w terminach określonych przez prawo, natomiast umorzenie zaległości podatkowych i niepodatkowych traktowane musi być jako instytucja nadzwyczajna, gdyż prowadzi do uprzywilejowania jednych podatników kosztem pozostałych, którzy podatki i opłaty płacą. Ważny interes podatnika występuje w sytuacjach wyjątkowych, gdy niemożność uregulowania zaległości spowodowana jest przypadkami losowym. Wnioskodawca otrzymał w latach 2008-2009 pomoc w formie umorzenia należności za zajęcia pasa drogowego w celu wykonania remontu elewacji kamienicy przy rogu ul. F. i ul. W., na łączną kwotę 68 634 zł, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami. W konsekwencji organ uznał, że strona nie wykazała, że w jej przypadku zaistniały te szczególne i wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałyby udzielenie ulgi, a więc nie wykazała, że nie ma możliwości uiszczenia opłaty za zajęcie pasa drogowego.

W odwołaniach od ww. decyzji wnioskodawca, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o ich zmianę poprzez uwzględnienie wniosku, względnie uchylenie decyzji i umorzenie postępowań, ewentualnie uchylenie tych decyzji i przekazanie spraw do ponownego rozpoznania organowi I instancji. Pełnomocnik wskazał, że decyzje te są sprzeczne z prawem, naruszają słuszny interes wnioskodawcy i nie uwzględniają również interesu publicznego. Podał, że niezależnie od nietrafnych ustaleń faktycznych dotyczących porozumienia zawartego przez M.F. w ZIKiT w K, urząd nie może pomijać w swoim działaniu wkładu jaki został dokonany przez stronę w restaurację wyłącznie własnymi środkami ważnego zabytku, tj. Pałacu W. Wydane decyzje wskazują na zupełny brak troski Gminy Miasta K. o inwestowanie prywatnych osób w utrzymanie zabytkowej substancji miasta – tak widoczne w przedmiotowej sprawie.

Decyzjami z dnia 21 czerwca 2013 r., nr: [...], [...] oraz nr: [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzje Prezydenta Miasta K. z dnia 30 listopada 2012 r. odmawiające umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego.

W uzasadnieniach wskazano, że poprzednio obowiązująca ustawa o finansach publicznych, dawała organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego kompetencję do ustalania zasad i trybu udzielani ulg w spłacie należności pieniężnych, do których nie stosowało się przepisów Ordynacji podatkowej. Z tych względów Rada Miasta K. w uchwale z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie zmiany uchwały Rady Miasta K. z dnia 31 maja 2000 r. w sprawie zasad i trybu umarzania opłat za zajęcie pasa drogowego, przewidziała obligatoryjne umorzenie opłaty min. w przypadku zajęcia pasa drogowego dla realizacji prac w zakresie konserwacji zabytków, czy remontów elewacji budynków. Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010 r., takiej możliwości nie przewiduje. Przepis art. 67 tej ustawy odsyła bowiem w sprawach dotyczących niepodatkowych należności budżetowych do stosowania wprost przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz odpowiednio działu III O.p., a te nie przewidują obligatoryjnego umorzenia opłaty w przypadku zajęcia pasa drogowego dla realizacji prac polegających na remoncie elewacji zabytkowego budynku.

Organ odwoławczy zaznaczył, że uzasadnienie decyzji uznaniowej, którą jest decyzja w przedmiocie zastosowania ulgi w postaci umorzenia niepublicznych należności powinno zawierać szczególnie staranne wyjaśnienie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia oraz procesu decyzyjnego organu. Zaskarżone decyzje zawierają te elementy. Uzasadnienie faktyczne wskazuje fakty i dowody, które były podstawą wydania decyzji. Organ I instancji odmawiając udzielenia wnioskowanej ulgi przeprowadził analizę stanu faktycznego sprawy, przytoczył przepisy prawa, mające zastosowanie w przedmiotowej sprawie, wskazując na okoliczności potwierdzające zasadność odmowy uwzględnienia wniosku. W sprawach nie zaistniały bowiem szczególne i wyjątkowe okoliczności, które uzasadniałby udzielenie wnioskowanej ulgi. W ocenie Kolegium, stanowisko organu I instancji znajduje uzasadnienie prawne i faktyczne. Słusznie uznano, że w sprawach nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 67a§1 O.p. Organ II instancji podzielił także pogląd organu I instancji, że faktyczna sytuacja majątkowa wnioskodawcy nie uzasadnia zastosowania wnioskowanej ulgi. Do akt załączono zaświadczenie, złożone w oparciu o pkt 9-11 Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, z którego wynika, że przedsiębiorstwo wnioskodawcy nie jest "przedsiębiorstwem zagrożonym" w rozumieniu wytycznych. Kolegium zaznaczyło także, że organ I instancji wyważył interes społeczny z indywidualnym interesem strony.

W skargach na ww. decyzje SKO z dnia 21 czerwca 2013 r. strona wniosła o ich uchylenie w całości wraz z poprzedzającymi je decyzjami Prezydenta Miasta K.oraz zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania. Zaskarżonym decyzjom zarzucono naruszenie:

- art. 67a§1 O.p. w zw. z art. 64 ust. 1 i art. 67 ustawy o finansach publicznych poprzez błędną wykładnię przesłanki ważnego interesu publicznego, rozważanego wyłącznie w kontekście sytuacji ekonomicznej strony oraz uznanie, że przeciwko treści tego przepisu przemawia ogólna zasada uiszczania należności publicznoprawnych; poprzez jego niezastosowanie pomimo zaistnienia przesłanek do umorzenia należności;

- art. 10§1 K.p.a. poprzez brak zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu poprzez brak zawiadomienia strony przed wydaniem decyzji o możliwości wypowiedzenia się, co do całego zebranego materiału dowodowego.

W uzasadnieniach strona podała, że interes społeczny w sprawach zamiast być rozważany w kontekście funkcjonowania K. jako miasta przyjaznego, imponującego kulturą i sztuką – w tym architekturą – w różnych jej przejawach, malowniczego i przyciągającego tym magnesem rzesze turystów został potraktowany przez organy administracyjne tegoż miasta z subtelnością odpowiadającą ilorazowi powierzchni chodnika i stawki za 1 m2. Znaczenie okolic dawnej osady K. oraz Pałacu W. należy do domeny historycznej w związku z tym należy uznać ją za sferę znaną powszechnie (notoryjnie) i niewymagającą przybliżenia. Do tej samej powszechnie znanej sfery należy widok perspektywy reprezentacyjnego Placu M. zamkniętej Bazyliką Kościoła św. F. i Pałacem W. właśnie. Okoliczność ta pozostała jednak poza zainteresowaniem organów, które skupiły się na komercyjnym statusie przedsiębiorstwa wnioskodawcy, które zgodnie z ustaleniami Kolegium nie jest przedsiębiorstwem zagrożonym – co w sposób oczywisty dla tej sprawy i podwalin wniosku nie powinno było mieć przecież żadnego znaczenia. Okoliczność jaka jest sytuacja majątkowa wnioskodawcy nie może w żadnym razie wykluczać a priori refleksji nad tym, czy mimo wszystko pomoc dla odbudowy zabytków, renowacji czy utrzymania, nie łączy się z ważnym interesem miasta (społecznym) lub strony. Gdyby zaakceptować zapatrywanie, w którym dobra kondycja podmiotu gospodarczego eliminuje a limie możliwość umorzenia opłaty bez względu nawet na realizowany interes publiczny, to w takim przypadku przepisy przewidujące taką możliwość byłyby nie tylko martwe, ale wręcz szkodliwe, bo powodujące iluzję przysługiwania prawa w rzeczywistości nierealizowanego. Ustawowy "ważny interes", to nie to samo co fiskalizm. Ważny interes wymaga spojrzenia z wyższej perspektywy i chwili refleksji nad tym, czy i jak należy angażować ludzi w działalność, która przynosi pożytki i im i miastu. Według strony, "interes społeczny" w rozumieniu ustawy - Ordynacja podatkowa, to nie interes czysto pieniężny, lecz korzyść, jaką uzyskuje miasto (organ) popierając określone działania jego mieszkańców. Podobnie jak w interesie społecznym leży dofinansowanie projektów artystycznych, tak samo w interesie społecznym leży wspieranie remontów zabytków. Odmowa umorzenia opłat za zajęcie pasa drogowego na potrzeby rusztowania ustawionego w celu remontu zabytku w zestawieniu z olbrzymim wysiłkiem także finansowym właściciela zmierzającym do przywrócenia właściwego wyglądu jednemu z bardziej eksponowanych miejsc w K. jest rażąco sprzeczne z ważnym interesem społecznym. Skarżący zarzucił także, że Kolegium w uzasadnieniu swoich decyzji ograniczyło się do akceptującego komentarza względem decyzji I instancji. Zaznaczył także, że gdyby zgodnie z art. 10§1 K.p.a. SKO zawiadomiło wnioskodawcę o możliwości wypowiedzenia się w kwestii zebranego już wówczas całościowo materiału dowodowego wówczas wnioskodawca miałby okazję zwrócić organowi uwagę na wyrok WSA w Krakowie z 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 353/12, w którym uwzględniono skargę M. F. na analogiczną decyzję SKO z 3 stycznia 2012 r.

Odpowiadając na skargi SKO wniosło o ich oddalenie i podtrzymało dotychczasowe stanowisko w sprawach. Zaznaczyło ponadto, że wskazany przez skarżącego wyrok WSA w Krakowie jest znany Kolegium, jednak niniejsze sprawy są sprawami odrębnymi, w których SKO podzieliło stanowisko organu I instancji. Za niezasadny został uznany zarzut naruszenia art. 10§1 K.p.a., gdyż kolegium uznało, że dowody dopuszczone przez organ I instancji postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 r. są wystarczające do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a organ I instancji jak wynika z akt przed wydaniem decyzji prawidłowo zawiadomił stronę o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. Za nieuzasadnione organ uznał odwoływanie się przez skarżącego do interesu społecznego, jakim jest, jego zdaniem, ochrona zabytków, albowiem jest to odwoływanie się do pojęć nienormatywnych. Powołany przepis wyraźnie i jednoznacznie odsyła do pojęcia interesu publicznego, będącego kategorią z zakresu prawa publicznego. Natomiast interes społeczny ma węższy zakres znaczeniowy aniżeli interes publiczny. Nie każdy bowiem interes społeczny będzie realizacją interesu publicznego. Organ I instancji wyraźnie wskazał, co znajduje aprobatę Kolegium, że pomoc w ochronie zabytków świadczą inne instytucje.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skargi są zasadne.

Na wstępie Sąd zauważa, że wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 353/12, WSA w Krakowie uchylił zaskarżoną decyzję SKO z dnia 3 stycznia 2012 r., którą odmówiono M.F. umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego (róg ulicy F. i W.) naliczonej decyzją Prezydenta Miasta K.z dnia 21 grudnia 2010 r., nr [...]. Sąd orzekający w sprawach niniejszych w pełni stanowisko wyrażone w powyższym wyroku podziela.

Opierając się zatem na rozważaniach zawartych w uzasadnieniu ww. wyroku, Sąd wskazuje, że art. 64 ust. 1 i art. 67 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.), stanowią, że właściwy organ, na wniosek zobowiązanego, może udzielać określonych w art. 55 ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności, o których mowa w art. 60. Do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego i odpowiednio przepisy działu III ustawy Ordynacja podatkowa. Z kolei art. 67a § 1 pkt 3 O.p. stanowi, że organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Mając na względzie treść przytoczonych wyżej przepisów należy zaznaczyć, że w rozpoznanych sprawach skarżący wnosił o umorzenie w całości należności - na podstawie art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej - w związku z interesem publicznym, który w jego ocenie stanowi remont zniszczonej zabytkowej fasady tzw. Pałacu Włodków. Organy administracyjne obu instancji powinny więc skoncentrować się na wniosku dotyczącym tego zagadnienia i rozpatrzyć go zgodnie z przepisami. Jednakże organy w sposób marginalny potraktowały przedmiot wniosku skupiając swoją uwagę w uzasadnieniach na problemach niezwiązanych z treścią wniosku, a dotyczących kondycji finansowej przedsiębiorstwa skarżącego czy sytuacji samego skarżącego. Należy podkreślić, że skarżący nie domagał się umorzenia należności z uwagi na swój ważny interes. Prowadzi to w konsekwencji do stwierdzenia, że organy nie rozpatrzyły wniosku w sposób zgodny z prawem i jednocześnie naruszyły art. 107 § 3 K.p.a., zgodnie z którym uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

Za całkowicie nieuprawnione uznał Sąd uwagi organów odnośnie traktowania umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego jako "uprzywilejowania" jednych osób kosztem drugich, czy jako "uszczuplenie" dochodów podatkowych gminy, które to dochody są i tak "niewystarczające na realizację zadań ustawowych" gminy. Sąd zwraca uwagę na bezprawność i niestosowność tego rodzaju uwag pod adresem obywatela, który świadom swych praw wynikających z ustawy zwraca się do organów o ich realizację. Sąd podkreśla, że należy domniemywać racjonalność ustawodawcy, który ustanowił przytoczone wyżej przepisy ustawy, w tym art. 67a § 1 pkt 3 O.p., do stosowania których organy administracji są bezwzględnie zobowiązane przepisem art. 6 K.p.a., zgodnie z którym organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Z tego względu wszelkie stwierdzenia w stosunku do wniosku skarżącego jakoby miał na celu "uprzywilejowanie" jednych osób kosztem drugich czy "uszczuplenie dochodów podatkowych gminy" oraz zarzuty organów obu instancji pod adresem sytuacji samego skarżącego, który nie domaga się umorzenia z uwagi na własną sytuację – ważny interes prywatny, Sąd uznał za wykraczające poza przedmiot wniosku i sprzeczne z obowiązującym prawem.

Sąd zwraca uwagę na to, że organy prawidłowo przyjęły, że zgodnie z art. 67 ustawy o finansach publicznych w niniejszej sprawie stosuje się wprost przepisy K.p.a., jednakże z tego stwierdzenia organy nie wyciągnęły właściwych wniosków. W szczególności organy nie zauważyły art. 8 K.p.a., który stanowi, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej. Naruszenie art. 8 K.p.a - jednej z podstawowych zasad postępowania administracyjnego - miało miejsce w niniejszej sprawie w następujących okolicznościach. Po pierwsze: organy obu instancji zarzuciły skarżącemu, że podejmując się remontu i konserwacji budynku zabytkowego przy ul. Filipa 25 strona "musi uwzględniać również konsekwencje prawne, które z tego wynikają w postaci istnienia obowiązku zapłaty podatków, czy niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym pobierane przez samorządowe jednostki budżetowe, w tym przypadku opłaty za zajęcie pasa drogowego". Takie twierdzenie organów jest całkowicie nieuprawnione mając na uwadze wskazywaną zresztą przez SKO okoliczność, że skarżący podjął się remontu i konserwacji zabytkowego budynku w okresie, gdy obowiązywała uchwała Rady Miasta Krakowa .Nr LII/419/00 z dnia 31 maja 2000 r. ze zm., która przewidywała obligatoryjne umorzenie opłaty za zajęcie pasa drogowego w sytuacji jego zajęcia dla realizacji prac w zakresie konserwacji zabytków. Organy wprost wskazują, że skarżący w latach 2008-2009 taką pomoc w formie umorzenia przedmiotowych należności uzyskał. Podejmując zatem prace związane z remontem zabytkowej kamienicy skarżący miał podstawy, aby nie uwzględniać w kosztorysie inwestycji przedmiotowych opłat. Z tego względu krytycznie należy także ocenić uwagi organów, że umorzenie przedmiotowych zaległości wnioskodawcy z uwagi na ponoszenie dodatkowych kosztów budowy oznaczałoby przerzucanie na społeczeństwo skutków podejmowania nietrafnych decyzji gospodarczych i trudności finansowych przedsiębiorcy.

Zdaniem Sądu, w sytuacji dokonywania przez organ I instancji obligatoryjnych umorzeń opłat za zajęcie pasa drogowego dla realizacji prac w zakresie konserwacji zabytków na podstawie uchwały Rady Miasta Krakowa .z dnia 31 maja 2000 r., ewentualne przyjęcie przez ten sam organ, że realizacja prac w zakresie konserwacji zabytków, a w szczególności dalsza realizacja prac w zakresie konserwacji zabytków tej samej inwestycji – Pałacu W., nie wskazuje na ważny interes publiczny, powinno zostać rzetelnie uzasadnione. Uzasadnienie to powinno być dokonane w sposób nie mniej logiczny i przekonywujący od oczywistej tezy, że zachowanie zabytków stanowi dobro publiczne i leży w interesie publicznym i społecznym, na którą to tezę wskazuje wprost art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 ze zm.), zgodnie z którym zabytek oznacza nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.

Naruszenia przez organy obu instancji art. 8 K.p.a. należy także upatrywać w pominięciu podnoszonej przez skarżącego okoliczności dokonanych z ZIKiT ustaleń w zakresie wzajemnych rozliczeń w związku z usunięciem na własny koszt przez skarżącego rusztowań na czas remontu ulicy Warszawskiej.

Sąd nie zgadza się także z ograniczaniem pojmowania "interesu publicznego", jak to miało miejsce w rozpoznanych sprawach, praktycznie do zakresu związanego z koniecznością zapewnienia systematycznych i terminowych wpływów budżetowych gminy z racji pełnienia funkcji zarządu drogami publicznymi. Takie zawężenie rozumienia tego pojęcia na gruncie obowiązujących przepisów jest nieuprawnione. Przesłanka interesu publicznego, będącego jedną z dwóch kierunkowych dyrektyw wyboru, określonych w art. 67 § 1 O.p., nakazuje respektować przez organy administracji wartości istotne, wspólne dla całego społeczeństwa. Organ w ogóle nie rozważył czy ochrona zabytków, opieka nad nimi jest taką wartością. Należy także zgodzić się ze skarżącym, w świetle brzmienia art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym, że umorzenie opłaty za zajęcie pasa drogowego w związku z robotami konserwatorskimi zabytkowych kamienic może być uznane za instrument realizacji zadania własnego gminy określonego w tym przepisie. Realizacja tych zadań przez gminę niewątpliwie w interesie publicznym leży. Z uwagi na istotę przedmiotu wniosku, a wiec istotę niniejszych spraw – uznanie renowacji zabytków za ważny interes publiczny stanowiący podstawę umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego pod rusztowanie związane z tą renowacją – należy stwierdzić, że brak stanowiska organu w tym zakresie miał wpływ na wynik spraw.

Sąd zauważa, że zaskarżone decyzje jak i poprzedzające je decyzje organu I instancji zostały wydane w warunkach uznania administracyjnego. Jakkolwiek uznaniowy charakter decyzji oznacza, że organy mogą, ale nie muszą umorzyć zaległość, to jednak decyzje wydane w tym trybie nie mogą być dowolne. Kontrola legalności decyzji wydawanych w ramach tzw. uznania administracyjnego sprowadza się więc do stwierdzenia, czy organ administracji uwzględnił całokształt okoliczności mających wskazywać na ważny interes strony lub interes publiczny oraz czy w ramach swego uznania nie naruszył on zasady swobodnej oceny dowodów. Swobodne uznanie nie może prowadzić do dowolności i musi być poprzedzone dokładnym ustaleniem stanu faktycznego i rozważeniem powyższych przesłanek. Negatywne rozstrzygnięcie dotyczące zastosowania ulgi, powinno być szczególnie przekonująco i jasno uzasadnione, zarówno co do faktów, jak i co do prawa, tak, aby nie było wątpliwości, że wszystkie okoliczności sprawy zostały głęboko rozważone i ocenione, a ostateczne rozstrzygnięcie jest ich logiczną konsekwencją. O ile jednak działanie w ramach uznania administracyjnego nakłada na organ obowiązek wyważenia interesu publicznego z indywidualnym interesem strony, to jednak organ nie jest uprawniony do rozstrzygania na podstawie własnych przekonań i poglądów, ale jest zobowiązany do przestrzegania całego dorobku prawnego. Innymi słowy, organ – w ramach uznania administracyjnego – zobowiązany jest do rozstrzygnięcia na podstawie i w ramach szeroko pojętego prawa. W tym wypadku organ nie może pominąć ustawowej przesłanki z art. 3 pkt 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wskazującej na to, że zachowanie zabytku leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Uznanie, że interes społeczny nie jest ważnym interesem publicznym, o którym mowa w art. 67a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa bezwzględnie wymaga przekonywującego uzasadnienia, czego organy administracyjne nie dokonały.

Przy ponownym rozpatrzeniu spraw organy będą zobligowane do wzięcia pod uwagę zajętego przez Sąd stanowiska. Należy także zaznaczyć, że wyrażona w art. 10 §1 K.p.a. zasada, zgodnie z którą organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, obowiązuje nie tylko w postępowaniu przed organem I instancji, ale także w postępowaniu odwoławczym.

Mając powyższe na względzie Sąd uchylił zaskarżone decyzje SKO z dnia 21 czerwca 2013 r. wraz z poprzedzającymi je decyzjami organu I instancji działając na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012, poz. 270 ze zm.). Orzeczenie z punktu II wyroku znajduje oparcie w treści art. 152 p.p.s.a.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a., zgodnie z którym w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Wynagrodzenie pełnomocnika w każdej ze spraw zostało ustalone zgodnie z §18 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461).

Działając na zasadzie art. 111 §2 p.p.s.a. połączono w celu łącznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia sprawy ze skarg M. F. na decyzje SKO w przedmiocie odmowy umorzenia opłaty za zajęcie pasa drogowego. Sprawy te pozostawały bowiem w związku, który poza aspektem podmiotowym tzn. związanym z osobą tego samego wnioskodawcy, przejawiał się także w związku faktycznym oraz prawnym. Względy ekonomii procesowej przemawiały zatem zdecydowanie za ich połączeniem.