IV SA/Gl 138/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...]r., nr [...] Komendant Miejski Policji w B. przyznał S. P. równoważnik pieniężny za brak lokalu mieszkalnego od dnia 1 kwietnia 2006 r. według stawki obowiązującej dla policjanta z rodziną ze względu na fakt, iż nie otrzymał przydziału lokalu z zasobów mieszkaniowych Policji i nie posiadał w miejscowości pełnienia służby ani w miejscowości pobliskiej mieszkania odpowiadającego przysługującym mu 3 normom powierzchni mieszkalnej (jako że pozostawał we wspólnym gospodarstwie domowym z małżonką oraz córką), czyli od 21 do 30 m2. Chociaż bowiem przysługiwało mu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. [...], to jednak jego powierzchnia mieszkalna wynosiła zaledwie 16,59 m2.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2013 r. S. P. poinformował Komendanta Miejskiego Policji w B. o tym, że dzień wcześniej Sąd Apelacyjny w K. rozwiązał jego związek małżeński.

W następstwie powyższego organ pierwszej instancji zawiadomieniem z dnia 9 maja 2013 r. poinformował stronę o tym, że 8 maja 2013 r. wszczął postępowanie w sprawie cofnięcia jej uprawnienia do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Po przeprowadzeniu tego postępowania wydana została decyzja z dnia [...] r., nr [...] o cofnięciu prawa do przedmiotowego świadczenia.

Niezależnie od powyższego Komendant Miejski Policji w B. , odrębną decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną na podstawie art. 104 K.p.a., art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r., nr 287, poz. 1687 ze zm.) oraz § 5 i § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. nr 100, poz. 918 ze zm.) zobowiązał S. P. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z tytułu równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego, w okresie od 25 do 30 kwietnia 2013 r., w kwocie 72,60 zł.

W uzasadnieniu tej decyzji podkreślono, że pismo (raport) wyżej wymienionego z dnia 26 kwietnia 2013 r. zawierające informację o ustaniu jego małżeństwa z dniem 25 kwietnia 2013 r. wpłynęło do Zespołu Finansów i Zaopatrzenia w dniu 8 maja 2013 r. Na jego podstawie wszczęto postępowanie administracyjne oraz zobowiązano funkcjonariusza do złożenia wymaganego przepisami oświadczenia mieszkaniowego, co uczynił w dniu 17 maja 2013 r. W tym miejscu organ pierwszej instancji powołał się na § 5 przywołanego wyżej rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r. podkreślając, że policjant jest obowiązany niezwłocznie powiadomić - składając nowe oświadczenie majątkowe - o każdej zmianie mającej wpływ na uprawnienia do otrzymywanego równoważnika albo na wysokość tego świadczenia. Wskazał przy tym, iż o rzeczonym obowiązku stronę wyraźnie pouczono w decyzji o przyznaniu świadczenia. Zważywszy powyższe podkreślił, że na mocy § 7 pkt 1 wspomnianego aktu wykonawczego, w przypadku nienależnego pobrania świadczenia na skutek niepoinformowania przez funkcjonariusza o wystąpieniu zmian lub podania nieprawdziwych danych w zakresie mającym wpływ na prawo do równoważnika lub jego wysokość, wydaje się decyzję o zwrocie tego świadczenia.

Zdaniem organu pierwszej instancji S. P. powiadomił wprawdzie niezwłocznie organ wypłacający świadczenie o fakcie rozwodu, jednak nie złożył równocześnie wymaganego oświadczenia mieszkaniowego, a tym samym nie wykonał w sposób należyty obowiązku wynikającego z § 5 cytowanego rozporządzenia, czego skutkiem było nadpłacenie mu równoważnika za brak lokalu mieszkalnego za okres po dniu ustania małżeństwa. Nadpłacona za niniejszy okres kwota stanowi zatem świadczenie nienależnie pobrane, podlegające zwrotowi.

W odwołaniu do [...] Komendanta Wojewódzkiego Policji w K. S. P.oświadczył, iż nie zgadza się z decyzją organu pierwszej instancji oraz wniósł o umorzenie postępowania. Podkreślił bowiem, że dochował obowiązku wynikającego z § 5 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r., gdyż niezwłocznie poinformował Komendanta Miejskiego Policji w B. o rozwodzie. Równocześnie zaakcentował, iż wynikająca z rzeczonego przepisu konieczność przedłożenia oświadczenia mieszkaniowego dotyczy tylko sytuacji ubiegania się o przyznanie równoważnika za brak lokalu mieszkalnego, co wynika już z samego tytułu tego formularza. Dodatkowo odwołujący się wywiódł, iż rzeczywistą przyczyną wypłacenia mu świadczenia także za okres po ustaniu małżeństwa był fakt, że informacja o rozwodzie, którą złożył do organu pierwszej instancji została przekazana do odpowiedzialnego za wypłatę Zespołu Finansów i Zaopatrzenia dopiero po 13 dniach.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] [...] Komendant Wojewódzki Policji utrzymał w mocy decyzję stanowiącą przedmiot odwołania. W pierwszej kolejności organ odwoławczy zaprezentował okoliczności faktyczne dokonane w dotychczasowym postępowaniu podzielając ustalenia poczynione w tym zakresie przez Komendanta Miejskiego Policji w B . Wywiódł przy tym, że ustanie związku małżeńskiego, w którym pozostawał S. P. wywierało wpływ na jego uprawnienie do przyznanego równoważnika, gdyż w następstwie tej okoliczności, posiadany przezeń lokal mieszkalny spełniał przysługujące mu normy zaludnienia, co powodowało utratę prawa do spornego świadczenia. W tym miejscu zaakcentowano, że § 5 rozporządzenia MSWiA z dnia 28 czerwca 2002 r. zobowiązuje funkcjonariusza do niezwłocznego zawiadomienia właściwego organu o każdej zmianie mającej wpływ na uprawnienia do otrzymania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego albo jego wysokości, zaś z przepisu tego, o czym nadmieniono wyraźnie w decyzji przyznającej świadczenie wynika, że obowiązek ten powinien zostać zrealizowany poprzez złożenie oświadczenia mieszkaniowego, zgodnie z wzorem określonym w tym akcie wykonawczym. Zdaniem organu drugiej instancji tylko złożenie takiego formularza umożliwia dokonanie koniecznej oceny nowego stanu faktycznego związanego z sytuacją rodzinną i mieszkaniową funkcjonariusza.

Równocześnie zaznaczono, że brak złożenia wspomnianego oświadczenia przez stronę był także przyczyną opóźnienia w przekazaniu informacji o rozwodzie odpowiedzialnemu za wypłatę świadczeń Zespołowi Finansów i Zaopatrzenia, który otrzymał ją już po naliczeniu i wypłaceniu równoważnika za kwiecień 2013 r.

Nadto, odnosząc się do zarzutów dotyczących długotrwałego prowadzenia postępowania podkreślono, że okoliczność ta stanowiła efekt braku przedłożenia przez S. P. dokumentów potwierdzających datę ustania jego małżeństwa a tym samym, od kiedy nastąpiła utrata uprawnień do przysługującego mu równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Przyznano jednak, że organ pierwszej instancji mógł w takiej sytuacji oprzeć się na samym oświadczeniu strony bądź wystąpić o te dokumenty do odpowiednich instytucji.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach S. P. domagał się uchylenia decyzji wydanych przez organy obydwu instancji zarzucając im nieprawidłową wykładnię § 5 i § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego, a także pominięcie § 13 ust. 2 rozporządzenia MSWiA z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów (Dz. U. nr 151, poz. 1261 ze zm.).

Skarżący podkreślił, że wbrew twierdzeniom orzekających w sprawie organów, poinformował o zmianie stanu cywilnego, składając stosowny raport niezwłocznie po uzyskaniu rozwodu, czyniąc tym samym zadość obowiązkowi przewidzianemu w przywołanym § 13 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z dnia 2 września 2002 r. Zakwestionował przy tym stanowisko, jakoby był obowiązany równolegle przekazać tę samą informację jeszcze w innej formie, to jest w postaci oświadczenia mieszkaniowego podnosząc, iż treść wspomnianego formularza nie zawiera rubryk, w których informacja taka mogłaby zostać zamieszczona. W tym miejscu powtórnie bowiem wywiódł, że wymóg złożenia tego druku dotyczy jedynie funkcjonariuszy ubiegających się o przyznanie równoważnika za brak lokalu mieszkalnego bądź takich, w przypadku których doszło do zmian stanowiących podstawę do określenia nowej wysokości tego świadczenia, nie zaś będących w sytuacji, gdy zaistniała zmiana powoduje utratę prawa do jego pobierania. Równocześnie S. P. zaakcentował, że w świetle § 7 ust. 1 rozporządzenia MSWiA z dnia 28 czerwca 2002 r., przesłanką zobowiązania funkcjonariusza Policji do zwrotu nienależnie pobranego równoważnika za brak lokalu mieszkalnego jest niepoinformowanie przezeń o wystąpieniu zmian mających wpływ na prawo do tego świadczenia. Przywołany przepis nie określa więc, aby wydanie takiego rozstrzygnięcia było możliwe z powodu braku zachowania formy powiadomienia, lecz umożliwia to jedynie wtedy, gdy rzeczona informacja w ogóle nie zostanie przez policjanta przekazana. Wobec powyższego skarżący podniósł, że skoro niezwłocznie poinformował organ pierwszej instancji o zmianie stany cywilnego, to brak jest podstaw do uznania równoważnika pieniężnego wypłaconego mu za okres po tym fakcie tylko dlatego, że nie informacja ta nie została przekazana na formularzu oświadczenia mieszkaniowego.

W odpowiedzi na skargę [...] Komendant Wojewódzki Policji w K. wniósł o jej oddalenie i przywołując argumentację analogiczną do tej, którą zamieścił w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podniósł, iż nie znajduje podstaw do zmiany zajętego w sprawie stanowiska. Podkreślił bowiem, że w rozporządzeniu MSWiA z dnia 28 czerwca 2002 r. wielokrotnie wskazano, iż zarówno występowanie o przyznanie równoważnika za brak lokalu mieszkalnego jak i przekazywanie informacji o wszelkich zmianach w stanie rodzinnym lub mieszkaniowym funkcjonariusza powinno następować w formie oświadczenia mieszkaniowego, a w rezultacie brak jest podstaw do przyjęcia, aby w tym jednym przypadku - dotyczącym sytuacji wskazanej w § 7 ust. 1 tego aktu wykonawczego dopuszczalny był inny sposób.

Nadto zakwestionowano zarzut, jakoby wypłata skarżącemu równoważnika za okres po 25 kwietnia 2013 r. stanowiła efekt opieszałości w działaniu organu pierwszej instancji. Wskazano bowiem, że w dokumentach finansowych, jakimi są listy należności za brak lokalu mieszkalnego, przekazanych do dokonania wypłat nie można dokonywać jakichkolwiek zmian, gdyż podlegają one kontroli przez głównego księgowego - Naczelnika Wydziału Finansów KWP i zatwierdzeniu do wypłaty przez kierownika jednostki lub osobę przez niego upoważnioną. Po wprowadzeniu do ewidencji księgowej, listy zostają przekazane do Zespołu Wydatków Rzeczowych KWP w K., celem dokonania wypłat zgodnie z terminem płatności, po uprzednim sprawdzeniu zapotrzebowanego limitu środków finansowych. W garnizonie [...]co miesiąc równoważnik pobiera ponad 2.400 policjantów, a tym samym trudno zatrzymać im wypłatę tylko dlatego, że jeden z funkcjonariuszy nie uznał za stosowne poinformować organu w formie oświadczenia mieszkaniowego o zmianie swojego stanu rodzinnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.

Na wstępie należy podnieść, że po myśli art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a., sądy administracyjne w zakresie swojej właściwości sprawują kontrolę działalności administracji publicznej stosując środki określone w ustawie. Zgodnie zaś z treścią art. 134 § 1 przywołanej ustawy, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Z brzmienia art. 145 § 1 p.p.s.a. wynika natomiast, że w przypadku, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą zatem ulec uchyleniu wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy też procesowego, jeżeli miało ono, bądź mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym kontekście uznano, że skarga w niniejszej sprawie zasługuje na uwzględnienie. Sądowa kontrola legalności, przeprowadzona stosownie do wskazań zawartych w art. 1 §2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) wykazała bowiem, że zaskarżony akt nie odpowiada wymogom prawa.

Podstawę prawną wydanego w sprawie rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U z 2011 r. nr 287, poz. 1687 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 1130 ze zm., w dacie wydania decyzji pierwszoinstancyjnej obowiązywał tekst ogłoszony w Dz. U. z 2002 r., nr 100, poz. 918 ze zm.).

Stosownie zatem do treści art. 88 ust. 1 wspomnianej ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r., policjantowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych. Jest to prawo do lokalu o określonej powierzchni, uwzględniającej normy zaludnienia lokali mieszkalnych, określone w drodze wydanego na podstawie delegacji zawartej w art. 97 ust. 1 tej ustawy, rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz przydziału i opróżniania tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów (Dz. U. z 2013 r., poz. 1170). Z tak określonym prawem do lokalu wiążą się przewidziane w ustawie sposoby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych funkcjonariuszy Policji, którymi - poza przydziałem odpowiedniego mieszkania - są: prawo do pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego wynikające z art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. oraz prawo do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego, określone w art. 92 ust. 1 tej regulacji.

Z brzmienia cytowanego art. 92 ust.1 ustawy o Policji wynika mianowicie, że policjantowi przysługuje równoważnik pieniężny, jeżeli on sam lub członkowie jego rodziny nie posiadają lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej. Artykuł 89 pkt 1 i 2 wspomnianej ustawy określa przy tym, że członkami rodziny policjanta, których uwzględnia się przy przydziale lokalu mieszkalnego, są pozostający z policjantem we wspólnym gospodarstwie domowym: małżonek oraz dzieci (własne lub małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) pozostające na jego utrzymaniu, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 25 lat życia.

W niniejszej sprawie jest poza sporem, że S. P. pozostawał we wspólnym gospodarstwie domowym z małżonką oraz córką i nie posiadał w miejscowości pełnienia służby ani w miejscowości pobliskiej mieszkania odpowiadającego należnym 3 normom powierzchni mieszkalnej (czyli od 21 do 30 m2). Przysługiwało mu bowiem spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. [...], jednak jego powierzchnia mieszkalna wynosiła zaledwie 16,59 m2.

W tym stanie rzeczy, decyzją z dnia [...] r. Komendant Miejski Policji w B. przyznał mu równoważnik za brak lokalu od dnia 1 kwietnia 2006 r., w wysokości stawki obowiązującej dla policjanta z rodziną.

Z akt sprawy wynika przy tym, że S. P. w dniu 25 kwietnia 2013 r. (data wpływu do Wydziału Prewencji Komendy wynikająca z prezentaty) złożył pismo datowane na "26 kwietnia 2013 r.", w którym poinformował organ pierwszej instancji o tym, że "w dniu wczorajszym Sąd Apelacyjny w K. rozwiązał jego związek małżeński". Uwzględniwszy to oświadczenie organy Policji przyjęły, że od tej daty A. P. przestała być członkiem rodziny skarżącego, w następstwie czego przestał on spełniać ustawowe wymogi warunkujące pobieranie tego świadczenia gdyż przysługująca mu norma zaludnienia uległa zmniejszeniu do poziomu niższego od powierzchni posiadanego przezeń lokalu. W związku z powyższym Komendant Miejski Policji w B., decyzją z dnia [...] r. cofnął skarżącemu prawo do spornego świadczenia, a następnie, decyzją z dnia [...] r., która została utrzymana w mocy zaskarżonym aktem, zobowiązał go do zwrotu kwoty 72,60 zł stanowiącej wartość równoważnika wypłaconego za okres od 25 do 30 kwietnia 2013 r.

Przedstawiony stan prawny i faktyczny wymaga jeszcze uzupełnienia o wskazanie, że w ramach postępowania administracyjnego organ administracji obowiązany jest prowadzić to postępowanie z uwzględnieniem postanowień zamieszczonych w Kodeksie postępowania administracyjnego, a w szczególności z uwzględnieniem zasad ogólnych tego postępowania.

Jak zostało zaznaczone, skarga zasługuje na uwzględnienie, jednakże nie wszystkie z podniesionych w niej zarzutów są zasadne.

W pierwszej kolejności przyjdzie stwierdzić, że obowiązkiem organu administracji jest przeprowadzenie postępowania administracyjnego w taki sposób, aby wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności sprawy, a następnie podjąć rozstrzygnięcie (art. 7 i art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego). W rozpoznawanej sprawie organy obu instancji dopuściły się naruszenia tychże przepisów, przy czym na ich usprawiedliwienie przyjdzie dostrzec, że uchybienie to było następstwem działań samego skarżącego. Stwierdzenie takie wynika z faktu, że organy administracji nie ustaliły w sposób wiążący z jakim dniem skarżący przestał spełniać wymogi do otrzymywania równoważnika za brak lokalu mieszkalnego odpowiadającego normom przewidzianym. W przedłożonych aktach znajduje się jedynie pismo skarżącego z dnia 26 kwietnia 2013 r., w którym oświadcza on, że w dniu poprzednim rozwiązany został jego związek małżeński. Nadto dostrzec należy, że pismo to wpłynęło do organu administracji w dniu 25 kwietnia 2013 r., co wynika z prezentaty znajdującej się na tym dokumencie. Wskazana okoliczność mająca kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia podejmowanego przez organy administracji nie została w żaden sposób udokumentowana, a decyzje organów obu instancji opierały na oświadczeniu skarżącego zamieszczonym w przywołanym dokumencie. W trakcie prowadzonego postępowania dowodowego organ pierwszej instancji pismem z dnia 14 maja 2013 r. występował do skarżącego o przedłożenie odpisu orzeczenia Sądu Apelacyjnego. Żądanie to zostało przez skarżącego zignorowane, ponieważ przedmiotowego odpisu wyroku tegoż Sądu nie przedłożył. W świetle powyższego przyjdzie stwierdzić, że organy administracji nie wyjaśniły stanu faktycznego w sprawie w taki sposób, który uprawniałby je do podejmowania decyzji w zakresie pobrania nienależnego świadczenia, albowiem brak jest wiążącej informacji na temat tego, z którym dniem rozwiązany został związek małżeński skarżącego. Tym samym zdaniem składu orzekającego organy nie mogły w sposób skuteczny ustalić, czy skarżący pobrał nienależne świadczenie i ewentualnie z jakim dniem taka sytuacja zaistniała. W konsekwencji wyczerpana została przesłanka uwzględnienia skargi przewidziana treścią art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Niezależnie od podniesionego uchybienia zauważyć należy, iż organy administracji przyjęły, że związek małżeński skarżącego został prawomocnie rozwiązany z dniem 25 kwietnia 2013 r. i kierując się tym ustaleniem uznały, że skarżący nienależnie pobrał równoważnik za brak lokalu mieszkalnego począwszy od 25 kwietnia do 30 kwietnia 2013 r. Przyjęte przez organy administracji stanowisko nie jest właściwe. Przepisy ustawy o Policji nie określają sposobu liczenia terminów na gruncie tego aktu normatywnego, zatem rodzi się wątpliwość, w oparciu o które przepisy czy prawa prywatnego czy też publicznego terminy powinny być liczone. Wskazana wątpliwość w niniejszej sprawie posiada drugorzędne znaczenie, ponieważ zarówno art. 57 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego jak i art. 111 § 2 Kodeksu cywilnego stanowią, że dnia dokonania danej czynności nie uwzględnia się. Skoro zatem organy administracji publicznej przyjęły, że związek małżeński skarżącego został rozwiązany w dniu 25 kwietnia 2013 r., to dnia tego nie można było zaliczać do dni nienależnie pobranych świadczeń. W konsekwencji wyczerpana została kolejna przesłanka uwzględnienia skargi przewidziana treścią art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Obok podniesionych uchybień ze strony organów wypowiadających się w sprawie, przyjdzie zwrócić uwagę na fakt, że zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie § 7 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r., zgodnie z którym decyzję o zwrocie wypłaconego równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego wydaje się w przypadku: 1) nienależnego pobrania na skutek niepoinformowania o wystąpieniu zmian lub podania nieprawdziwych danych w oświadczeniu, o którym mowa w § 3, mających wpływ na istnienie uprawnienia do tego równoważnika lub na jego wysokość; 2) uprawomocnienia się decyzji stwierdzającej nieważność decyzji o przyznaniu równoważnika.

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, że jak trafnie zwróciły uwagę orzekające w sprawie organy, w świetle § 3 rzeczonego rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r., ustalenia uprawnień policjanta do otrzymania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz jego wysokości dokonuje się na podstawie oświadczenia mieszkaniowego, którego wzór stanowi załącznik do tego rozporządzenia, zaś z mocy § 5 wspomnianego aktu policjant jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić, składając nowe oświadczenie mieszkaniowe, o każdej zmianie mającej wpływ na uprawnienia do otrzymania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego albo na jego wysokość.

Z treści tych przepisów wynika więc, że funkcjonariusz Policji jest obowiązany zachować wymienioną w nich formę, to jest złożyć formularz oświadczenia majątkowego, w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek zmiany, o ile tylko wywiera ona wpływ na uprawnienia do pobierania spornego świadczenia. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie chodzi tu zatem jedynie o zmiany powodujące zmianę wysokości równoważnika, ale również o te, które powodują utratę uprawnień do jego pobierania.

Oświadczenie mieszkaniowe stanowi przewidzianą prawem formę przekazania informacji o takich okolicznościach i w świetle powyższych unormowań tylko ono może stanowić podstawę do dokonania przez organ Policji rozstrzygnięcia modyfikującego uprawnienia przysługujące w tym zakresie funkcjonariuszowi. W tym kontekście przekazanie informacji o rozwiązaniu związku małżeńskiego, dokonane przez skarżącego w formie zwykłego pisma organ pierwszej instancji uznał za niewystarczające i uzasadniające stwierdzenie pobrania nienależnego świadczenia z tytułu równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Na marginesie przyjdzie zauważyć, że skarżący ciążący na nim obowiązek dopełnił w maju 2013 r., gdyż złożył w tym organie takie oświadczenie. Przedstawiona powyżej sytuacja faktyczna i prawna wymaga dokonania stosownej oceny. Z jednej strony bowiem skarżący informując organ pierwszej instancji o zmianie swojej sytuacji osobistej wykonał ciążący na nim obowiązek, natomiast rozważenia wymaga czy niedochowanie wymogom formy przewidzianej w tym zakresie winno wywoływać negatywne skutki dla funkcjonariusza. W tym zakresie kluczową role odgrywa interpretacja postanowień § 7 pkt. 1 przedmiotowego rozporządzenia. Otóż zgodnie z nim decyzję o zwrocie wypłaconego równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego wydaje się w przypadku, nienależnego pobrania na skutek niepoinformowania o wystąpieniu zmian lub podania nieprawdziwych danych w oświadczeniu, o którym mowa w § 3 tego rozporządzenia, mających wpływ na istnienie uprawnienia do tego równoważnika lub na jego wysokość. W pierwszej kolejności przyjdzie zauważyć, że mocą tego unormowania organ administracji domaga się jedynie zwrotu wypłaconego równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego, a nie jak uczynił to organ pierwszej instancji i podzielił organ odwoławczy, zobowiązuje do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z tytułu równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Po drugie przyjdzie zauważyć, że w przywołanym przepisie określone zostały przesłanki wydania powyższej decyzji, wśród których wymieniono nienależne pobranie przedmiotowego świadczenia w następstwie niepoinformowania o wystąpieniu zmian względnie podania nieprawdziwych danych w oświadczeniu przy ubieganiu się o przyznanie wskazanego równoważnika mających wpływ na istnienie uprawnienia lub na jego wysokość. Z uwagi na charakter wspomnianego unormowania, nie może ono być interpretowane w sposób rozszerzający. Mając na uwadze przywołaną treść tego przepisu, przyjdzie stwierdzić, że skarżący pismem z dnia 26 kwietnia 2013 r. poinformował organ pierwszej instancji o zmianie swojej sytuacji osobistej, która może mieć wpływ na prawo do przedmiotowego równoważnika, nadto pismem z dnia 17 maja 2013 r. dokonał złożenia oświadczenia, o którym mowa w § 5 przywołanego rozporządzenia. W świetle powyższego dopełnił ciążącego na nim obowiązku poinformowania organu o zmianach jak również uczynił to w sposób przewidziany wymogami prawa, choć z pewnym opóźnieniem. W kontekście tego ostatniego elementu przyjdzie zauważyć, że organy administracji uruchomiły postępowanie administracyjne w dniu 8 maja 2013 r., a pierwszą decyzję wydały w dniu [...] r. Zatem działania skarżącego odbyły się przed wydaniem stosownego rozstrzygnięcia ze strony organu administracji publicznej. Nadto dostrzec należy niekonsekwencję ze strony tego organu, ponieważ ten sam stan faktyczny interpretuje w sposób zróżnicowany, albowiem twierdzi, że skarżący pobrał nienależne świadczenie za okres od 25 kwietnia do 30 kwietnia 2013 r., a następnie uznaje że od 1 maja 2013 r. już takie uprawnienie mu nie przysługuje i nie zostało wypłacone. Zauważyć należy, że wstrzymanie wypłaty świadczenia za maj 2013 r. nastąpiło w oparciu a taka samą wiedzę jaką organ ten dysponował w dniu 26 kwietnia 2013 r. Na marginesie można jedynie zauważyć, że w przywołanym przepisie brak jest wskazania terminu, w którym funkcjonariusz winien dopełnić ciążący na nim obowiązek i złożyć stosowne oświadczenie. Zatem złożenie tego oświadczenia w dniu 17 maja 2013 r. uznać należy, za dopełnienie ciążącego na skarżącym obowiązku. Dodatkowo przyjdzie podkreślić, że przedłożenie przez skarżącego pismo z dnia 26 kwietnia 2013 r. z punktu widzenia omawianej problematyki obarczone było wadami, ponieważ nie spełniało ono wymogów wynikających z postanowień § 5 przywoływanego rozporządzenia, jednakże winno ono stanowić dla organu administracji impuls dla podjęcia określonych działań. Natomiast nie można podzielić argumentacji zamieszczonej w uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego, że skarżący obowiązany był złożyć pismo bezpośrednio w komórce organizacyjnej zajmującej się sprawami równoważników. Takie ujęcie pozostaje w opozycji do generalnych reguł składania pism w Policji, ponieważ obowiązuje tu droga służbowa i pisma winny być kierowane za pośrednictwem bezpośredniego do Komendanta. Tym samym skarżący w sposób prawidłowy wniósł powyższe pismo, natomiast to w jakim terminie ono trafiło do właściwej komórki organizacyjnej jest już sprawą wewnętrznej organizacji pracy, na tę okoliczność funkcjonariusz nie ma wpływu i z tego tytułu nie może ponosić negatywnych konsekwencji. W podsumowaniu przeprowadzonych rozważań przyjdzie stwierdzić, że organy administracji obu instancji dopuściły się naruszenia postanowień § 7 przedmiotowego rozporządzenia, a tym samym wyczerpana została przesłanka uwzględnienia wniesionej skargi przewidziana treścią art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ubocznie przyjdzie zauważyć, że w aktach administracyjnych znajduje się decyzja organu pierwszej instancji z [...] r., mocą której cofnięto skarżącemu przyznany równoważnik z tytułu braku lokalu do dodatku mieszkaniowego. Składowi orzekającemu w sprawie znana jest rozbieżność orzecznictwa co do charakteru prawnego tego typu decyzji i możliwości podejmowania rozstrzygnięć z mocą wsteczną, jednakże przy takim brzmieniu przywołanej decyzji trudno jest uznać, aby skarżący pobrał nienależne świadczenie za okres od 25 kwietnia do 30 kwietnia 2013 r., ponieważ z jej treści wynika, że świadczenie to przysługiwało mu do 2 lipca 2013 r., to jest do dnia jej wydania.

W ramach ponownie prowadzonego postępowania organ odwoławczy przeprowadzi uzupełniające postępowanie wyjaśniające w zakresie ustalenia daty rozwiązania związku małżeńskiego skarżącego przy aktywnym jego udziale sprowadzającym się do przedłożenia kserokopii wydanego wyroku, a następnie kierując się zamieszczoną w niniejszym wyroku interpretacją przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie, podejmie stosowne rozstrzygnięcie.

Zważywszy wszystkie przedstawione wyżej okoliczności, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił zaskarżoną decyzję działając na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O wykonalności uchylonej decyzji orzeczono stosownie do postanowień art. 152 wyżej wymienionej ustawy.