IV SA/Po 612/13

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...]kwietnia 2013 r., nr [...] Wojewoda W. odmówił M. W. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta Miasta P. z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...]

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że Prezydent Miasta P. decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] orzekł o wymeldowaniu M. W. z pobytu stałego w lokalu nr [...] przy ul. F. R. [...]w P..

Dalej organ wskazał, że zainteresowany wnioskiem z dnia [...] lutego 2013 r. zwrócił się o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. We wniosku zainteresowany wskazał, że nie wiedział o wydaniu tej decyzji ponieważ została przesłana, na adres: ul. F. R., tymczasem on przebywał u rodziców na O. A. K. [...].

Dalej organ podniósł, że zgodnie z treścią art. 41 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. Nr 267 – dalej jako "Kpa") w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny (art. 41 § 2 Kpa).

Dalej Wojewoda wyjaśnił, że powołując się na ten przepis organ I instancji uznał decyzję skierowaną do zaintresowanego na adres: ul. F. R. [...] za skutecznie doręczoną. Z akt sprawy wynika, że M. W. poinformował organ administracji, że nie przebywa pod wskazanym przez niego adresem, co oznacza, że nie zmienił adresu zamieszkania bez powiadomienia o tym fakcie organu administracji.

W ocenie organu odwoławczego art. 41 § 2 Kpa ma zastosowanie nie tylko wówczas, gdy strona zmieniła adres zamieszkania nie informując o tym organu administracji, ale także wówczas, gdy pod wskazanym przez siebie adresem nie przebywa. Skoro art. 41 § 2 Kpa uznaje za skuteczne doręczenie pod wskazany przez stronę adres w przypadku zmiany tego adresu i niepoinformowania o tym organu administracji, to tym bardziej za skuteczne uznać należy doręczenie na wskazany przez stronę adres w sytuacji, gdy strona adresu tego nie zmienia, ale pod nim nie przebywa.

Mając na uwadze powyższe organ stwierdził, że korespondencję zwróconą przez Pocztę Polską z adnotacją "adresat wyprowadził się" oraz zawiadomienie złożone w trybie art. 44 Kpa o złożeniu pisma w na okres 14 dni w Wydziale Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta P. należy uznać za korespondencję skutecznie doręczoną w dniu [...] października 2010 r.

Zgodnie z art. 58 Kodeksu postępowania administracyjnego dla przywrócenia terminu konieczne jest spełnienie następujących przesłanek : brak winy zainteresowanego, uprawdopodobnienie, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego, wniesienie wniosku o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyn uchybienia terminu oraz (jednoczesne z wniesieniem wniosku) dopełnienie czynności, dla której termin był przewidziany.

O braku winy można mówić w sytuacjach od nas niezależnych, kiedy zainteresowany nie na wpływu na zdarzenia, określane często jako losowe. Przy ocenie winy należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje nteresy. Brak winy zainteresowany winien uprawdopodobnić, a nie udowodnić. Jprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym, dającym jedynie wiarygodność

prawdopodobieństwo) twierdzenia o danym fakcie, oraz prowadzi do uzasadnionego przypuszczenia, że zdarzenie rzeczywiście miało miejsce. Ustawodawca celowo w tym zakresie dopuszcza środek dowodowy mniej pewny, aby tym samym ułatwić zainteresowanemu przedstawienie swych racji. Zakres uprawdopodobnienia, o którym mowa w art. 58 § 1 Kpa, obejmuje zdarzenia, które spowodowało brak winy po stronie zainteresowanego. Uprawdopodobnienie braku winy, czyli wskazanie zdarzeń, przeszkód musi obejmować pewne granice czasowe, które pozwolą przyjąć, że w danym okresie czasu zainteresowany nie był w stanie dopełnić czynności, dla której termin był określony.

Przywrócenie terminu ma charakter wyjątkowy i może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy uchybienie nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku.

Zdaniem organu odwoławczego zainteresowany nie interesując się rozstrzygnięciem sprawy i składając wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania po tak długim czasie od wydania przedmiotowej decyzji nie przedstawił żadnych okoliczności uzasadniających przyjęcie tezy o braku jego winy w uchybieniu terminu do dokonania czynności wniesienia odwołania, albowiem możliwość taka może być powiązana jedynie np. z nagłą, poważną chorobą uniemożliwiającą w istocie faktyczne podejmowanie jakichkolwiek czynności przez stronę.

Z tego względu nic nie uzasadnia możliwości przywrócenia terminu do prawidłowego dokonania czynności procesowej jakim jest wniesienie odwołania.

Skargę na powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniósł M.W.zarzucając:

l) niewyjaśnienie wszelkich okoliczności sprawy w szczególności, iż na jakiej zasadzie poszukiwano miejsca pobytu M. W.w zakładach karnych, ośrodkach psychiatrycznych, mimo iż wezwanie skutecznie dostarczono na adres rodziców O. A. K. [...] i tam było przekierowanie doręczeń zastrzeżone w Urzędzie Pocztowym Nr [...] w P. przy ulicy K. i wydana decyzja winna była być dostarczona, a co najmniej Urząd Pocztowy winien je tam skierować, jeżeli tego nie wykonano z winy Urzędu Pocztowego, którego skutki nie może ponosić skarżący - pod względem prawnym,

2) sprzeczność ustaleń faktycznych z zebranym materiałem polegający iż Urząd miał świadomość gdzie należy doręczyć decyzję - co wcześniej okazało się skuteczne gdyż skarżący ją otrzymał czego dowodem było iż stawił się na termin do Urzędu,

3) skarżący nie miał obowiązku powiadamiać o zmianie miejsca zamieszkania - skoro niewiedział iż wszczęto postępowanie administracyjne - gdyż takiego postępowania nie było ( art. 41 § 1 kpa),

4) skarżący kwestionował prawo braku zameldowania przy ul. R. [...] lecz tam nie przebywa, lecz u rodziców - co winno skutkować doręczeniu w miejscu pobytu,

5) naruszenie przepisów prawa postępowania administracyjnego w szczególności art. 58 Kpa poprzez przyjęcie, iż skarżący ze swojej winy doprowadził do uchybienia terminu wniesienia odwołania - co zważywszy na powyższe jest nieuzasadnione, nadto M. W. po uzyskaniu decyzji niezwłocznie wniósł odwołanie z wnioskiem o przywrócenie terminu.

Mając powyższe na uwadze wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosków w zakresie przywrócenia terminu do złożenia odwołania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z Poznaniu z dnia 6 sierpnia 2013 r. przyznano skarżącemu prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata.

Na rozprawie w dniu 19 grudnia 2013 r. pełnomocnik skarżącego podtrzymał skargę podkreślając wadliwość doręczeń dokonywanych skarżącemu na adres lokalu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. – dalej "Ppsa") polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 Ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

W pierwszej kolejności Sąd postanowił odnieść się co do prawidłowości dokonania doręczenia skarżącemu decyzji organu I instancji.

Zgodnie z art. 40 § 1 Kpa pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi.

Przepis art. 41 § 1 Kpa stanowi, że w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W myśl zaś art. 41 § 2 Kpa, w razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1, doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny. Jednakże na organie ciąży, wynikający z art. 9 Kpa, obowiązek pouczenia strony o powinności wynikającej z art. 41 § 1 Kpa Dla przyjęcia fikcji doręczenia na nieaktualny adres w przypadku niepoinformowania przez stronę organu o zmianie adresu w toku postępowania konieczne jest faktyczne doręczenie stronie pouczenia o skutkach zaniechania powiadomienia o zmianie adresu. Jeżeli pierwsze doręczenie nie zostało dokonane skutecznie (poprzez jego faktyczne odebranie), przyjęcie fikcji doręczenia nie jest możliwe, gdy jednocześnie organowi wiadomo, że adres, na który wysłano pismo nie jest prawidłowy.

Z kolei przepis art. 43 Kpa reguluje tzw. doręczenie zastępcze i stosowany jest w wypadku nieobecności adresata w domu uniemożliwiającej bezpośrednie doręczenie mu pisma. Warunkiem skuteczności doręczenia zastępczego jest spełnienie przewidzianych w przepisie przesłanek występujących łącznie. Po pierwsze musi wystąpić warunek, aby adresat był nieobecny w domu, i po drugie pismo można doręczyć tylko dorosłemu domownikowi (sąsiadowi lub dozorcy domu) a osoba ta musi przyjąć pismo osobiście oraz za pokwitowaniem, o ile podjęła się oddania pisma adresatowi.

Zatem oceniając prawidłowość doręczenia w pierwszym rzędzie należy rozstrzygnąć, czy doszło do skutecznego doręczenia pierwszego pisma organu w postępowaniu tj. zawiadomienia o wszczęciu tego postępowania (art. 61 § 4 Kpa).

Ponadto wskazać należy, że cała przedstawiona powyżej regulacja dotycząca doręczeń opiera się na założeniu, że strona postępowania wskazuje jako swój adres, adres zamieszkania. Inaczej natomiast przedstawia się sytuacja osoby, która w postępowaniu administracyjnym - jako adres, pod który ma być jej doręczana korespondencja, wskazuje adres pod którym nie zamieszkuje. W tym bowiem przypadku - z woli strony postępowania - przesyłki organ kieruje pod taki adres (niebędący miejscem zamieszkania strony), pod którym strona postępowania chce aby były odbierane.

Jak wynika z akt niniejszej sprawy skarżącemu doręczono zawiadomienie o wszczęciu postępowania, które zawierało pouczenie o skutkach niepoinformowania organu o zmianie adresu zamieszkania w dniu [...] czerwca 2010 r., co wynika wprost z protokołu przesłuchania. Ponadto należy mieć na uwadze, że w protokole przesłuchania z dnia [...] czerwca 2010 r., skarżący jako adres zamieszkania wskazał P., ul. R.. Ponadto należy mieć na uwadze, że pomimo ponownego zapoznania się z aktami sprawy w dniu [...]czerwca 2010 r. skarżący nie podał innego adresu zamieszkania.

Z powyższych względów organ odwoławczy zasadnie, mając na uwadze art. 41 § 2 Kpa, korespondencję zwróconą przez Pocztę Polską z adnotacją "adresat wyprowadził się" uznał za skutecznie doręczoną.

Odnosząc się natomiast do kwestii przywrócenia terminu zwrócić należy uwagę, że zgodnie z treścią art. 58 § 1 Kpa, w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

Zasadniczą przesłanką przywrócenia uchybionego terminu jest uprawdopodobnienie przez zainteresowanego, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Oceniając brak winy przyjmuje się obiektywny miernik staranności, jakiej można oczekiwać od osoby należycie dbającej o własne interesy. O braku winy można mówić jedynie wówczas, gdy dopełnieniu obowiązku stanęła na przeszkodzie okoliczność nie do przezwyciężenia, eliminująca nie tylko możliwość złożenia pisma procesowego w terminie, ale wykluczająca w ogóle normalne działanie. W orzecznictwie sądowym jednolicie przyjmuje się, że przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. O braku winy w niedopełnieniu obowiązku można mówić wyłącznie w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, a zatem w sytuacji gdy strona w celu dochowania terminu zmuszona byłaby do podjęcia nadzwyczajnego wysiłku, przykładowo zagrażającego jej zdrowiu lub życiu albo narażającego ją na poważne straty (tak Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 11 kwietnia 2001 roku, sygn. akt IV SA 279/00, postanowieniu z dnia 12 grudnia 2001 roku, sygn. akt II SA/Wr 1744/00, oraz postanowieniu z dnia 31 stycznia 2002 roku, sygn. akt I SA/Wr 2109/01, wszystkie postanowienia dostępne w Internecie - Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl; a także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 8 stycznia 2013 roku, sygn. akt II SA/Lu 1003/12, Baza Orzeczeń LEX nr 1270444; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 13 listopada 2012 roku, sygn. II SA/Op 331/12, Baza Orzeczeń LEX nr 1235201; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 lipca 2012 roku, sygn. VI SA/Wa 449/12, Baza Orzeczeń LEX nr 1230745; zob. również "Kodeks postępowania administracyjnego - Komentarz" pod red. B. Adamiak i J. Borkowski, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004, str. 328).

Zdaniem Sądu, organ odwoławczy prawidłowo przyjął, że w rozpoznawanej sprawie brak było podstaw do uznania, iż uchybienie terminu do wniesienia odwołania było niezawinione przez skarżącego. O braku winy można by bowiem mówić gdyby skarżący, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku, nie był w stanie usunąć przeszkody w dochowaniu terminu do wniesienia odwołania. Tymczasem okoliczności podnoszone przez skarżącego, iż nie miał obowiązku zawiadamiać o zmianie miejsca zamieszkania, a organ winien wysyłać korespondencję na adres rodziców nie są następstwem okoliczności od niego niezależnych, lecz wynikają z niedostatecznej dbałości i staranności w prowadzeniu własnych spraw.

Ponadto zauważyć należy, że brak zainteresowania sprawą przez okres 2 lat świadczy o niedbalstwie skarżącego w prowadzeniu własnych spraw, co w dalszej kolejności prowadzi do wniosku, iż uchybienie terminu nastąpiło z winy skarżącego.

Prawidłowo zatem organ odwoławczy odmówił skarżącemu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania na podstawie art. 58 § 1 Kpa

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 151 Ppsa skargę oddalił.